Abigaayil najjat naas beetha
1 Wa Samuwiil maat wa dafanooh fi beetah fi hillit al-Raama. Wa kulla Bani Israaʼiil lammo wa bako leyah. Wa baʼad da, Dawuud macha fi kadaadit Faaraan.
2 Wa fi hillit Maaʼoon, fiyah raajil waahid indah maal katiir wa maalah da gaaʼid fi hillit Karmal. Hu indah 3 000 khanam dawaayin wa 1 000 inze. Wa macha fi hillit Karmal le yagtaʼ suuf khanamah. 3 Wa l-raajil da usmah Naabaal wa martah usumha Abigaayil. Hi mara aagle wa samha bilheen wa laakin raajilha iideenah gawi wa hawaan. Wa hu min khachum beet Kaalib. 4 Wa fi l-kadaade, Dawuud simiʼ kadar Naabaal macha yagtaʼ suuf khanamah. 5 Wa Dawuud rassal achara subyaan wa gaal leehum : «Amchu hillit Karmal wa talgo Naabaal. Wa waddu leyah salaami wa guulu leyah : 6 ‹Tiʼiich daayman ! Wa l-salaam aleek wa le ahalak wa le kulla maalak ! 7 Wa hassaʼ da, ana simiʼt kadar inta jiit maʼa naasak le tagtaʼ suuf khanamak. Wa wakit ruʼyaanak gaʼado maʼaana, aniina ma sawweena leehum cheyy fasil. Wa cheyy waahid kula ma waddar leehum wakit humman gaʼado fi Karmal. 8 Asʼal naasak wa humman yiʼooruuk ! Wa khalli naasi yalgo minnak rida achaan aniina jiina fi yoom al-iid. Wa min fadlak, anti al-cheyy al-tagdar tantiih le abiidak wa le wileedak Dawuud.›»
9 Wa wakit subyaan Dawuud wassalo bakaan Naabaal, hajjo leyah be kulla l-kalaam al-Dawuud rassalaahum beyah. Wa gaʼado yarjo. 10 Wa Naabaal gaal le naas Dawuud : «Dawuud da, hu yaatu ? Wileed Yassa da, hu yaatu ? Fi wakitna da, fiyah abiid katiiriin al-yiʼarrudu min siyaadhum ! 11 Wa ana kamaan, kikkeef nichiil khubziti wa almiiyi wa lahami al-jahhaztah le naasi wa nantiih le naas al-ma naʼarifhum jaayiin min ween kula ?»
12 Wa khalaas, subyaan Dawuud gammo gabbalo. Wa wakit wassalo, hajjo le Dawuud be kulla l-kalaam da. 13 Wa Dawuud gaal le naasah : «Khalli ayyi waahid minku yichiil seefah !» Wa khalaas, ayyi waahid chaal seefah wa rabatah fi sulbah. Wa Dawuud kula chaal hanaayah wa macho. Wa l-macho, adadhum 400 raajil wa 200 kamaan gaʼado maʼa l-khumaam.
14 Wa waahid min khaddaamiin Naabaal ja khabbar Abigaayil marit Naabaal be kulla cheyy al-hasal wa gaal leeha : «Daahu Dawuud rassal naasah jo min al-kadaade le yisallumu siidna. Laakin hu ma rahhab beehum. 15 Wa l-naas dool zeeniin leena marra waahid wakit aniina gaʼadna maʼaahum fi l-kadaade wa ma sawwo leena cheyy fasil. Wa min maalna kula, cheyy ma waddar. 16 Leel wa nahaar, humman bigo leena misil al-zariibe fi kulla l-wakit al-aniina gaʼadna maʼaahum wa saarhiin be l-khanam. 17 Wa hassaʼ da, aʼarfi wa chiifi al-cheyy al-tagdare tisawwiih achaan masiibe kabiire jaaye le siidna wa ahalah. Achaan sayyidna ma naafiʼ wa naadum yahdiih kula ma fiih !»
18 Wa tawwaali, Abigaayil chaalat 200 khubza wa 2 girbe hana khamar wa 5 khanam munajjadiin wa 15 kooro hana gameh fariiki wa 100 dukrume hana inab yaabis muʼabbak wa 200 dukrume hana tiin yaabis muʼabbak. Wa kulla l-achya dool, hi chaddathum fi hamiir. 19 Wa gaalat le khaddaamiinha : «Intu gaddumu wa ana namchi waraaku.» Wa laakin hi ma gaalat cheyy le raajilha Naabaal.
20 Wa hi rikbat fi humaarha wa machat ale l-hajar. Wa Dawuud kula be naasah jaayiin be nuss al-hajar be hinaak. Wa jo wa be khafla, lammo. 21 Wa gubbaal ma yilimmu, Dawuud gaal : «Ana sawweet khata. Al-naadum da, ana hafadt kulla maalah fi l-kadaade achaan cheyy ma yiwaddir leyah. Wa l-kheer al-sawweetah leyah da, hu gabbalah leyi be charr ! 22 Kadar le ambaakir fajur, kan ana khalleet naadum waahid min rujaal Naabaal aach kula, khalli al-Rabb yiʼaakhibni ikhaab chadiid !»
23 Wa wakit Abigaayil chaafat Dawuud, dallat ajala min humaarha. Wa barakat wa sajadat giddaamah, 24 wa karabat rijileenah wa gaalat : «Ya sayyidi, ajʼal al-khata da minni ana ! Wa daahu ana khaadmak nihajji leek wa asmaʼ kalaami. 25 Min fadlak, ya sayyidi, Naabaal hu siid charr, ma tajʼalah ! Al-usum bitaabiʼ siidah wa usmah Naabaal maʼanaatah matmuus. Wa ana khaadmak ma chift al-naas al-inta rassaltuhum, ya sayyidi. 26 Wa hassaʼ, ya sayyidi, nahlif leek be Allah al-Hayy wa be hayaatak inta kadar Allah daharak min daffigiin al-damm wa kaffiin al-taar. Khalli udwaanak wa kulla l-naas al-yidooru leek al-fasaala yabgo misil Naabaal, ya sayyidi ! 27 Wa khalaas, ya sayyidi, akhbal al-hadaaya al-ana khaadmak jibtuhum leek wa gassimhum le l-subyaan al-maʼaak. 28 Wa saamih ana khaadmak fi l-khata al-sawweetah, ya sayyidi. Akiid Allah yisabbit zurriiytak fi l-muluk achaan inta gaaʼid tihaarib fi chaan Allah. Wa abadan fi muddit hayaatak, ma yalgo foogak ayyi eeb. 29 Wa kan naadum gaaʼid yitaaridak wa yidoor yaktulak, ya sayyidi, Allah Ilaahak yinajjiik wa yahfadak misil naadum al-gaaʼid yahfad maalah. Wa laakin udwaanak, Allah yiwaddiihum baʼiid minnak misil hajar al-zaragooh be miglaaʼ. 30 Wa wakit Allah yitimm kulla cheyy al-waaʼadak beyah inta sayyidi, hu yidarrijak malik fi Israaʼiil. 31 Ya sayyidi, kan inta kaffeet al-taar, da yagood leek fi fikrak wa tandam le l-cheyy al-sawweetah achaan fi zaʼalak bas inta katalt naas. Wa wakit Allah yisawwi leek al-kheer, ma tansaani.»
32 Wa Dawuud gaal le Abigaayil : «Baarak Allah Ilaah Bani Israaʼiil al-jaabaaki al-yoom le tilaagiini ! 33 Allah yibaarik foogki wa fi fikirki achaan inti dahartiini ma naktul naas wa ma nilkaffa al-taar. 34 Wa nahlif be Allah al-Hayy Ilaah Bani Israaʼiil, hu bas daharaani ma nisawwi leeki cheyy fasil. Wa kan inti ma jiiti ajala laageetiini, ambaakir fajur da, naadum waahid kula ma yifaddil fi beet Naabaal !»
35 Wa Dawuud khibil al-hadaaya al-Abigaayil jaabathum wa gaal leeha : «Amchi beetki be l-salaama. Ana simiʼt kalaamki wa nisawwi kulla cheyy al-talabtiih minni.»
36 Wa Abigaayil gabbalat bakaan Naabaal raajilha wa ligatah sawwa aazuuma kabiire fi beetah misil aazuuma hana malik. Wa hu sakraan marra waahid wa farhaan. Wa hi ma gaalat leyah cheyy lahaddi l-fajur. 37 Wa be fajur, wakit sakarah chatta minnah, Abigaayil hajjat leyah be kulla cheyy al-hasal. Wa wakit Naabaal simiʼ al-kalaam da, taggaah wajaʼ galib wa jildah maat. 38 Wa gaʼad hawaale achara yoom wa baʼad da, Allah hakam leyah be l-moot.
39 Wa wakit Dawuud simiʼ be moot Naabaal, gaal : «Al-hamdulillah. Allah daafaʼ leyi min muʼyaar Naabaal wa daharaani ma nisawwi cheyy fasil diddah. Wa hu gabbal leyah fasaaltah fi raasah.» Wa Dawuud rassal naas le Abigaayil wa dawwar yaakhudha. 40 Wa wakit naas Dawuud wassalo fi hillit Karmal bakaan Abigaayil, gaalo leeha : «Dawuud rassalaana leeki achaan yidoor yaakhudki.»
41 Wa tawwaali, Abigaayil wagaʼat fi l-ard wa barakat giddaam Dawuud wa gaalat : «Ana khaadmah jaahize le nabga khaadim le nijiib almi le nikhassil rijileen khaddaamiin sayyidi.» 42 Wa Abigaayil gammat ajala wa rikbat fi humaarha. Wa machan maʼaaha khamsa banaat wa taabaʼan khaddaamiin Dawuud. Wa khalaas, hi bigat marit Dawuud. 43 Wa gubbaal da kula, Dawuud indah mara usumha Akhinuuʼam. Hi min hillit Yazraʼiil. Wa be da, Akhinuuʼam wa Abigaayil kullihin ke awiinah le Dawuud. 44 Wa kan le Mikaal marit Dawuud al-awwalaaniiye, Chaawuul abuuha chaalaaha wa antaaha le raajil aakhar usmah Falti wileed Layich min hillit Galliim.
Wul Samuel
1 Samuel wuu, za Israel daŋ taira yeyee wul ahe. Ciira ko yaŋ ah Rama.
David ne Abigail
So fahfal ah David ur kal ge kǝsyicok Paran. 2 Dǝɓ ki no Maon, joŋ ah daŋ a Karmel, dǝɓ ah, a pǝkǝ̃ǝ pǝlli. A ne pǝsǝ̃ǝ ujenere sai, sǝgwii ujenere. Tǝ saŋ syiŋ pǝsǝ̃ǝ ah Karmel. 3 A ɗii dǝɓ ah ne Nabal, mawin ah ɗii ne Abigail, mawin ah ne tǝtǝlli, so a pǝsãh ta. Amma wor ah dǝɓ gaɓ yo, yeɓ ah daŋ pǝɓe', ako ye ban Kaleɓ. 4 David laa ɓǝ ah ge kǝsyicokki, aa Nabal tǝ saŋ syiŋ gwii ahe. 5 Pee tǝbanna maswah ah jemma faa nyi ra: We ge Karmel wo Nabal, we haozah wol ah ne cuu tǝɗii ɓe. 6 We faa nyi ko sye, me haozah wol ahe, Masǝŋ mo soɓ ko ne yaŋ ah tǝkine fan ah daŋ jam. 7 Zǝzǝ̃ǝko me laa mo tǝ saŋ syiŋ gwii, so za kǝpii fan ɓo laŋ yeara wo ɓuuru, ru joŋ ɓǝɓe' wo ɓǝǝr a. Ne cok mai ara mo Karmel fan ɓǝǝ muŋ vaŋno ya. 8 Mo fii ra ɗao, a keera ɓǝ ah nyi mo, mor mai mo joŋ gboŋgboŋ wo za nyẽe sa, mor ru ge dai ɓo ne pejii, oseni koo fẽene daŋ mo no jol ɓo mo nyi nyi za yeɓ ɓo rai ne we ɓo David sa.
9 Tǝbanna David ge daira wo Nabal, ge faara ɓǝ ah daŋ pǝ tǝɗii David, so kaara 'wa 'wa. 10 Amma Nabal zyii zah za David faa: David ko zu ye ne? We Isai ko zu ye ne? Zǝzǝ̃ǝ byak pǝlli tǝ ɗuura soɓ za ɓǝǝra. 11 Ka me ɓaŋ gur farel ɓe, bii zwan ɓe ne nǝǝ mai me ŋgoŋ ɓo mor za saŋ syiŋ gwii ɓe ka nyi za mai me tǝ cok gin ɓǝǝ laŋ ya ne?
12 Za David pii soora tǝ ɓal ɓǝǝ ge faara ɓǝ ah daŋ nyi ko. 13 David faa nyi zan ahe: Koo zune daŋ mo ɓaŋ kafahe ah ɓoo. So koo zune daŋ ɓoo kafahe ahe. David laŋ ɓaŋ kafahe ah ɓoo ta. Za mai mo urra mor David ara temere nai, za temere gwa haira wo fanne.
14 Amma dǝɓ yeɓ Nabal vaŋno kal ge wo Abigail mawin Nabal faa: Mo ẽe ɗǝ, David pee za daga cokki ge haozah wo dǝɓlii ɓuuru, amma ako ɓaŋ kpãh ne ra. 15 So zai laŋ joŋra ru pǝsãh no cam, joŋra ɓǝɓe' wo ɓuur a syaŋsyaŋ. Ne cok mai ru no ne ra tǝnyiŋ, fan ki muŋ jol ɓuur a. 16 Ne cok ru tǝ pii fanne, ara wo ɓuu tǝgbana ɓaale suŋ ne com daŋ. 17 Amma zǝzǝ̃ǝko mo foo ɓǝ fan mai moo ga joŋ, mor ɓeɓ ga ge tǝ dǝɓlii ɓuu ne za yaŋ ah daŋ. Ako laŋ dǝɓ ɓe' yo, dǝɓ ka gak faa ɓǝ ne ki ya.
18 Ne pel gwari Abigail woo zahtǝfah wol temere gwa, dah bii lee kpuu vin gwa, pǝsǝ̃ǝ ma zyezyeɓ mor ren dappe, sor ma rǝraa tahsah jemma tǝ rǝŋ, woo lee kpuu vin mayak nǝn baa sak vaŋno, ne paŋgasso wuu magǝgǝr temere gwa, so woo ge tǝ korro. 19 Faa nyi za yeɓ ahe: We ɗah syee ge pelle, me no tǝ ga fahfal ɓiiri. Amma Abigail faa ɓǝ ah nyi wor ah ya.
20 Yee tǝ korro ahe, tǝ ɗǝr ga ɓal waa tǝ fahlii mai mo rii ɓo rii. David ne zan ah ge ɓyaŋra ki ne ki, ge zyaŋ tǝ ɓǝǝra. 21 Amma David faa kǝnah ɓo: Fan mai dǝɓ nyẽe mo no ne lal daŋ, me byak ɓo tǝkolle, koo fan ah daŋ vaŋno laŋ muŋ ya, ɓǝ sãh mai me joŋ ɓo wol ah so soo ne ɓǝɓe'! 22 Dǝɓlii mo joŋ nai ne pa syiŋ ɓe, ka mo so joŋko kal tǝ mai ta, ka me soɓ fan ah zah'nan mo cee tǝl ah ka mo yeako, koo ne we pǝwor vaŋno ɓe ko!
23 Ne cok Abigail mo kwo David, ɗǝr gin tǝ korro ah gwari ɗǝŋ tǝtǝl pel David kea ge sǝŋ, 24 so lee ge mor ɓal David, faa: Ɓǝɓe' ah tǝtǝl ɓe, oseni mo soɓ mabyak ɓo faa ɓǝ nyi mo ɗao dǝɓlii ɓe, mo laa ɓǝ faa mabyak ɓo ɗao. 25 Oseni dǝɓlii ɓe, mo ɓaŋ syiŋ ɓǝ dǝɓ ɓe' mai ka, Nabal, mor a joŋ fan na ɗii ahe, ɗii ah ye Nabal, a pǝ tǝgwĩi. Ame mabyak ɓo me kwo za yeɓ dǝɓlii ɓe mo peera ge ya. 26 Zǝzǝ̃ǝko dǝɓlii ɓe, tǝgbana Dǝɓlii mo no sǝŋ, so tǝtǝl ɓo mo no sǝŋ ta, Dǝɓlii ye cak mo ne ɗuu syim ka mo faŋ val ne jol ɓo ka. Ka za syiŋ ɓo ne za ma kyeɓra dǝɓlii ɓe ne ɓǝɓe' mo yeara tǝgbana Nabal. 27 Fan mai mabyak ɓo mo ge ɓo dǝɓlii ah ne ko, me nyi ɓo nyi za mor dǝɓlii ɓe. 28 Oseni mo rõm ɓǝɓe' mabyak ɓo. Dǝɓlii ga soɓ yaŋ dǝɓlii ɓe yea ga lii, mor dǝɓlii ɓe tǝ ruu sal Masǝŋ, zah'nan ɓo wo sǝr daŋ dǝɓ ka lwaa ɓǝɓe' wo ɓo ya. 29 Koo zune mo ur ka foo mor ɓo ne ɓǝ ka in mo pǝ wul ɓe, Masǝŋ Dǝɓlii ɓo ga byak mo. Amma Dǝɓlii ga 'nǝǝ cee za syiŋ ɓo ga lal tǝgbana dǝɓ moo 'nǝǝ fan ne garviŋ. 30 Ne cok mai Dǝɓlii mo ga joŋ ɓǝ 'nyah wo dǝɓlii ɓe tǝgbana mo faa ɓo kal ɓo, ka ga kan goŋ ne mo tǝ Israel, 31 dǝɓlii ɓe ka ga ɗii marvǝǝ, wala swaa ɓǝ pǝ zahzyil ka tǝǝ suu ah mor ɗuu syim ɓo tǝkol tǝkine faŋ val ne suu ah ya. Dǝɓlii mo ge joŋ ɓǝ 'nyah wo ɓo nai ɓe, mo foo ɓǝ mabyak ɓo.
32 David faa nyi Abigail: Osoko wo Dǝɓlii Masǝŋ Israel mo pee mo ge zyaŋ ne me tǝ'nahko. 33 Osoko mor yella ɓo, so osoko ɓo mor mo cak me ne ɗuu syim tǝ'nah bai faŋ val ne suu ɓe. 34 'Manna Dǝɓlii Masǝŋ Israel mai mo cak me bai joŋ ɓǝɓe' a ne cee. Mo hǝǝ ge zyaŋ kǝnah ne me ya ɓe, ŋhaa zah'nan moo gin cee, koo fan ki ka coŋ jol Nabal ya. 35 David nyiŋ fan mai Abigail mo ge nyi ne ko, faa nyi ko: Mo ge yaŋ ɓo jam o, me laa ɓǝ ɓo ɓe, me kwo syak tǝ ɓo ɓe ta.
36 Abigail pii soo ge wo Nabal, ge lwaa ko tǝ joŋ fĩi yaŋ ah tǝgbana fĩi mai goŋ moo joŋni. Tǝ laa pǝ'nyah pǝ zahzyil ahe, mor tǝtǝl kiŋ ɓo ne yim pǝlli, mor ah Abigail faa ɓǝ ki nyi Nabal koo biŋ ya ŋhaa zah'nan ceeni. 37 So zah'nan mo cee o, yim tahn gin tǝ Nabal, mawin ah kee ɓǝ mai mo joŋ nyi ko. Zahzyil ah wǝ ɓatɓat, so ge tǝgbana tǝsalle. 38 Fahfal ah zah'nan pǝ̃ǝ kal jemma, Dǝɓlii ge i Nabal pǝ wulli.
39 Ne cok David mo laa ɓǝ wul Nabal, faa: Osoko wo Dǝɓlii mo ŋgoŋ kiita ne wǝǝ me jol swãa Nabal, cak dǝɓ yeɓ ah ne joŋ ɓǝɓe'. Mor Dǝɓlii jin ɓǝɓe' Nabal ge ɓo tǝl ahe.
So David pepee ge kyeɓ Abigail mor ka ɓaŋ ko kanne. 40 Za yeɓ David gera wo Abigail Karmel faara nyi ko: David pee ru ge wo ɓo ka ɓaŋ mo nyi ko. 41 Abigail ur ɗǝŋ tǝtǝl ge sǝŋ faa: Mabyak ɓo ye fan vãh ɓal za yeɓ dǝɓlii ɓe. 42 Abigail hǝǝ yee korro ne pel gwari, wee ŋwǝǝ ma joŋ yeɓ mor ah dappe kalra ne ki. Syeera ge mor za yeɓ David. Abigail ge kan ko.
43 Ka kǝpel ah David ɓaŋ Akinoam ma yaŋ Jezereel kan ɓe, so ara gwa daŋ ciŋra ŋwǝǝ ahe. 44 Ka ne cok ah Saul ɓaŋ mǝlaŋ ah Mikal mawin David nyi Palti we Lais ma yaŋ Gallim kan ɓe.
