Abigaayil najjat naas beetha
1 Wa Samuwiil maat wa dafanooh fi beetah fi hillit al-Raama. Wa kulla Bani Israaʼiil lammo wa bako leyah. Wa baʼad da, Dawuud macha fi kadaadit Faaraan.
2 Wa fi hillit Maaʼoon, fiyah raajil waahid indah maal katiir wa maalah da gaaʼid fi hillit Karmal. Hu indah 3 000 khanam dawaayin wa 1 000 inze. Wa macha fi hillit Karmal le yagtaʼ suuf khanamah. 3 Wa l-raajil da usmah Naabaal wa martah usumha Abigaayil. Hi mara aagle wa samha bilheen wa laakin raajilha iideenah gawi wa hawaan. Wa hu min khachum beet Kaalib. 4 Wa fi l-kadaade, Dawuud simiʼ kadar Naabaal macha yagtaʼ suuf khanamah. 5 Wa Dawuud rassal achara subyaan wa gaal leehum : «Amchu hillit Karmal wa talgo Naabaal. Wa waddu leyah salaami wa guulu leyah : 6 ‹Tiʼiich daayman ! Wa l-salaam aleek wa le ahalak wa le kulla maalak ! 7 Wa hassaʼ da, ana simiʼt kadar inta jiit maʼa naasak le tagtaʼ suuf khanamak. Wa wakit ruʼyaanak gaʼado maʼaana, aniina ma sawweena leehum cheyy fasil. Wa cheyy waahid kula ma waddar leehum wakit humman gaʼado fi Karmal. 8 Asʼal naasak wa humman yiʼooruuk ! Wa khalli naasi yalgo minnak rida achaan aniina jiina fi yoom al-iid. Wa min fadlak, anti al-cheyy al-tagdar tantiih le abiidak wa le wileedak Dawuud.›»
9 Wa wakit subyaan Dawuud wassalo bakaan Naabaal, hajjo leyah be kulla l-kalaam al-Dawuud rassalaahum beyah. Wa gaʼado yarjo. 10 Wa Naabaal gaal le naas Dawuud : «Dawuud da, hu yaatu ? Wileed Yassa da, hu yaatu ? Fi wakitna da, fiyah abiid katiiriin al-yiʼarrudu min siyaadhum ! 11 Wa ana kamaan, kikkeef nichiil khubziti wa almiiyi wa lahami al-jahhaztah le naasi wa nantiih le naas al-ma naʼarifhum jaayiin min ween kula ?»
12 Wa khalaas, subyaan Dawuud gammo gabbalo. Wa wakit wassalo, hajjo le Dawuud be kulla l-kalaam da. 13 Wa Dawuud gaal le naasah : «Khalli ayyi waahid minku yichiil seefah !» Wa khalaas, ayyi waahid chaal seefah wa rabatah fi sulbah. Wa Dawuud kula chaal hanaayah wa macho. Wa l-macho, adadhum 400 raajil wa 200 kamaan gaʼado maʼa l-khumaam.
14 Wa waahid min khaddaamiin Naabaal ja khabbar Abigaayil marit Naabaal be kulla cheyy al-hasal wa gaal leeha : «Daahu Dawuud rassal naasah jo min al-kadaade le yisallumu siidna. Laakin hu ma rahhab beehum. 15 Wa l-naas dool zeeniin leena marra waahid wakit aniina gaʼadna maʼaahum fi l-kadaade wa ma sawwo leena cheyy fasil. Wa min maalna kula, cheyy ma waddar. 16 Leel wa nahaar, humman bigo leena misil al-zariibe fi kulla l-wakit al-aniina gaʼadna maʼaahum wa saarhiin be l-khanam. 17 Wa hassaʼ da, aʼarfi wa chiifi al-cheyy al-tagdare tisawwiih achaan masiibe kabiire jaaye le siidna wa ahalah. Achaan sayyidna ma naafiʼ wa naadum yahdiih kula ma fiih !»
18 Wa tawwaali, Abigaayil chaalat 200 khubza wa 2 girbe hana khamar wa 5 khanam munajjadiin wa 15 kooro hana gameh fariiki wa 100 dukrume hana inab yaabis muʼabbak wa 200 dukrume hana tiin yaabis muʼabbak. Wa kulla l-achya dool, hi chaddathum fi hamiir. 19 Wa gaalat le khaddaamiinha : «Intu gaddumu wa ana namchi waraaku.» Wa laakin hi ma gaalat cheyy le raajilha Naabaal.
20 Wa hi rikbat fi humaarha wa machat ale l-hajar. Wa Dawuud kula be naasah jaayiin be nuss al-hajar be hinaak. Wa jo wa be khafla, lammo. 21 Wa gubbaal ma yilimmu, Dawuud gaal : «Ana sawweet khata. Al-naadum da, ana hafadt kulla maalah fi l-kadaade achaan cheyy ma yiwaddir leyah. Wa l-kheer al-sawweetah leyah da, hu gabbalah leyi be charr ! 22 Kadar le ambaakir fajur, kan ana khalleet naadum waahid min rujaal Naabaal aach kula, khalli al-Rabb yiʼaakhibni ikhaab chadiid !»
23 Wa wakit Abigaayil chaafat Dawuud, dallat ajala min humaarha. Wa barakat wa sajadat giddaamah, 24 wa karabat rijileenah wa gaalat : «Ya sayyidi, ajʼal al-khata da minni ana ! Wa daahu ana khaadmak nihajji leek wa asmaʼ kalaami. 25 Min fadlak, ya sayyidi, Naabaal hu siid charr, ma tajʼalah ! Al-usum bitaabiʼ siidah wa usmah Naabaal maʼanaatah matmuus. Wa ana khaadmak ma chift al-naas al-inta rassaltuhum, ya sayyidi. 26 Wa hassaʼ, ya sayyidi, nahlif leek be Allah al-Hayy wa be hayaatak inta kadar Allah daharak min daffigiin al-damm wa kaffiin al-taar. Khalli udwaanak wa kulla l-naas al-yidooru leek al-fasaala yabgo misil Naabaal, ya sayyidi ! 27 Wa khalaas, ya sayyidi, akhbal al-hadaaya al-ana khaadmak jibtuhum leek wa gassimhum le l-subyaan al-maʼaak. 28 Wa saamih ana khaadmak fi l-khata al-sawweetah, ya sayyidi. Akiid Allah yisabbit zurriiytak fi l-muluk achaan inta gaaʼid tihaarib fi chaan Allah. Wa abadan fi muddit hayaatak, ma yalgo foogak ayyi eeb. 29 Wa kan naadum gaaʼid yitaaridak wa yidoor yaktulak, ya sayyidi, Allah Ilaahak yinajjiik wa yahfadak misil naadum al-gaaʼid yahfad maalah. Wa laakin udwaanak, Allah yiwaddiihum baʼiid minnak misil hajar al-zaragooh be miglaaʼ. 30 Wa wakit Allah yitimm kulla cheyy al-waaʼadak beyah inta sayyidi, hu yidarrijak malik fi Israaʼiil. 31 Ya sayyidi, kan inta kaffeet al-taar, da yagood leek fi fikrak wa tandam le l-cheyy al-sawweetah achaan fi zaʼalak bas inta katalt naas. Wa wakit Allah yisawwi leek al-kheer, ma tansaani.»
32 Wa Dawuud gaal le Abigaayil : «Baarak Allah Ilaah Bani Israaʼiil al-jaabaaki al-yoom le tilaagiini ! 33 Allah yibaarik foogki wa fi fikirki achaan inti dahartiini ma naktul naas wa ma nilkaffa al-taar. 34 Wa nahlif be Allah al-Hayy Ilaah Bani Israaʼiil, hu bas daharaani ma nisawwi leeki cheyy fasil. Wa kan inti ma jiiti ajala laageetiini, ambaakir fajur da, naadum waahid kula ma yifaddil fi beet Naabaal !»
35 Wa Dawuud khibil al-hadaaya al-Abigaayil jaabathum wa gaal leeha : «Amchi beetki be l-salaama. Ana simiʼt kalaamki wa nisawwi kulla cheyy al-talabtiih minni.»
36 Wa Abigaayil gabbalat bakaan Naabaal raajilha wa ligatah sawwa aazuuma kabiire fi beetah misil aazuuma hana malik. Wa hu sakraan marra waahid wa farhaan. Wa hi ma gaalat leyah cheyy lahaddi l-fajur. 37 Wa be fajur, wakit sakarah chatta minnah, Abigaayil hajjat leyah be kulla cheyy al-hasal. Wa wakit Naabaal simiʼ al-kalaam da, taggaah wajaʼ galib wa jildah maat. 38 Wa gaʼad hawaale achara yoom wa baʼad da, Allah hakam leyah be l-moot.
39 Wa wakit Dawuud simiʼ be moot Naabaal, gaal : «Al-hamdulillah. Allah daafaʼ leyi min muʼyaar Naabaal wa daharaani ma nisawwi cheyy fasil diddah. Wa hu gabbal leyah fasaaltah fi raasah.» Wa Dawuud rassal naas le Abigaayil wa dawwar yaakhudha. 40 Wa wakit naas Dawuud wassalo fi hillit Karmal bakaan Abigaayil, gaalo leeha : «Dawuud rassalaana leeki achaan yidoor yaakhudki.»
41 Wa tawwaali, Abigaayil wagaʼat fi l-ard wa barakat giddaam Dawuud wa gaalat : «Ana khaadmah jaahize le nabga khaadim le nijiib almi le nikhassil rijileen khaddaamiin sayyidi.» 42 Wa Abigaayil gammat ajala wa rikbat fi humaarha. Wa machan maʼaaha khamsa banaat wa taabaʼan khaddaamiin Dawuud. Wa khalaas, hi bigat marit Dawuud. 43 Wa gubbaal da kula, Dawuud indah mara usumha Akhinuuʼam. Hi min hillit Yazraʼiil. Wa be da, Akhinuuʼam wa Abigaayil kullihin ke awiinah le Dawuud. 44 Wa kan le Mikaal marit Dawuud al-awwalaaniiye, Chaawuul abuuha chaalaaha wa antaaha le raajil aakhar usmah Falti wileed Layich min hillit Galliim.
Nabal mi le David djugoid’a
1 Samuel mi mid’a. Israel-lâ pet a tok á tchimu, a tozom avo hatam Rama. Ata yi máma David mi tchol mi i hur ful ma Paran-na.
2 Sama ndjondjoîna mi nga Mawon, mi nga ki sun mamba avo Karmel, mi nga ki tumiyôna dudubud’a hindi, b’ogeina dubu mi, mi mba Karmel á tchau d’uwar mama. 3 Sa máma a yum ala Nabal, amamba a yat ala Abigayel; ndat natcha d’a wäd’u zlad’id’a, ti djif heî mi, wani sa máma ni sama asa’atna, ni sama tchona kur sun mamba mi. Mam mi sama ad’u andjafâ hi Kalep-mina.
4 David mi hum sä hur fulâ ala: Nabal nga mi tchau tumiyô mama. 5 Mi sun azungeîna dogo mi dazi ala: Agi igi Karmel avo hi Nabal, agi gum depa ki simiyênu, 6 agi dum ala an gang depa, ar b’lenga halasa kak kang ki sum mangâ, yam ahle mangâ pet mi. 7 Ki tchetchemba, an hum ala ang nga tchau tumiyô mangâ, wani adjeu mang suma pola a nga ki sed’emiya, ami lazi nga vama tcho d’i. Ata yima azi nga Karmel-lâ, sa mi vazi nga va mazi tu d’uo mi. 8 Ang djop azungeî mangâ; azi mba dangû. Ar ang vazungeî mana atang ki djivid’a, kayam ami mbami ni kur bur ma djivina. An nga ni tchenengû, ang hazungeî mangâ ki gorongâ David vama nga abongâ.
9 Kid’a azungeîna hi David-na a mbazid’a, a de zlad’a mi Nabal ki simiyê David, bugola a ba. 10 Nabal mi hulong de mazungeîna hi David-na ala: David ni nge? Jesse goroma ni nge? Ki tchetchemba, azungeîna ablaud’a a nga ring a ar suliyozina woyo. 11 An hlavungô mana ki mbiyo mana ki te man ma an lum yam suma a tchawan ahok manina, ni hum mi suma an wazi nga yazi ma azi tcholï kua d’uo na zu?
12 Azungeîna hi David-na a hulong kazigaziya, a hle lovot mazid’a, a mbaza a dum zla ndata pet. 13 Ata yi máma David mi de mi sum mama ala: Nge nge pî mi djin mbigeu mamba furumu! Azi nge nge pî mi djin mbigeu mamba furumu, David tamba mi djin mamba furum mi. Suma a i ad’uma a ni go ki kikis fid’i, suma ar kä avun ahlenina a ni kikis mbà mi.
Abigayel ti mba ki tena mi David
14 Azongâ hi Nabal-lâ tu, mi mba, mi de zla ndata mi Abigayel atchad’a hi Nabal-la ala: Gola! David mi sunï suma abagei hur fulâ dei á ge saleina depa, wani mi dazi zla d’a tchod’a, mi digiziya. 15 Wani sum ndazina a lami djivid’a heî. A lami nga vama tcho tu d’i, ata yima ami nga tid’imi abageina sa mi ve nga va mami d’uo mi. 16 Andjege ki falei azi ni d’igi gulumun ma kamina na ata yima lara ma ami nga ki sed’ezi á pol aho’îna. 17 Ki tchetchemba, ndak we zla ndata, ndak we vama ndak luma. Bei aboina ba, b’laka mba d’i mba yam saleina ki sum mama pet. Mam mbei ni sama asa’at ma sa ndak á dum zla d’a hina d’a d’uo na.
18 Abigayel ti tchol atogo zak, ti yo avungôna kikis mbà, ti yo süm guguzlud’a agolongeîna mbà, ti yo tumiyô suma tchazina vahl, awu ma haûd’a go ki kilona dok karagaya ki guguzlu d’a sod’a adesâ kis, ti yo weî tulum ma sod’a kikis mbà, ti djin ahle ndazina huyok korona pet.
19 Ti de mazungeî matna ala: Agi igiza avoronu; an ni iza blogogiya. Ti de nga mi ndjuvut Nabal li. 20 Ti nga yam korona, ti hlabo ahinad’a abo tu; gol wani, David ki sum mama a nga djï avorot mi, wani ti ngavaziya.
21 David mi de woi avok ala: Ngom mba an ngom sa máma ahligiyem hur fulâ, ni ve nga va mam tu d’uo d’a, an tchi tan ni hawa na; mi hulongôn wa tchod’a yam djivid’a. 22 Le an ar Nabal va mam mboze sa mam bei tchid’a gak ndjivin yorogo ni, ar Alona mi kan sariya d’a ngola kanu.
23 Ata yima Abigayel ti we David-na, ti tchugï aset kä atogo zak yam korona, ti ge tat kä ti grif kä andaga avok David. 24 Ti ge tat kä asemu, ti dum ala: Salana, tchod’a ni manda. Ang aran an wei manga ni dang zlad’a, ang hum zlad’a hi an wei mangid’a. 25 Salana, ar ang ve zlad’a hi Nabal ma asa’at mámid’a d’i. Mam mi d’igi simiyêm ma a yum ala Nabal-lâ na, mi ni lilid’a. An wei manga ni we nga azungeî suma ang sunuzïna d’i. 26 Ki tchetchemba, salana, gagazi Ma didina ni Ma bei matna, ang tang nga ki irang mi; ni Ma didina ba, mi d’eleng á tchi matna, á mbud’ung d’ingêr. Ma kal teglesâ, ar mang suma djangû suma a hal á lang tchod’ina, a mbut ni d’igi Nabal na. 27 Ang ve he d’a hawa d’a an wei manga mbangzid’a, ang b’rawat mazungeî suma a nga tit ad’ungâ. 28 An nga ni tchenengû, ang vat hurung ngei yam tchod’a hi an wei mangid’a. Kayam an we tetet ala Ma didina mba mi he lovota mi sum mangâ á te leud’a teteu, kayam ang nga kur ayîna hi Ma didinina. Kur kak mang nga yam andagad’id’a, a mba fe vama tcho atang ngi. 29 Le sa hle yam akulo á diging á tchangû ni, Ma didina Alo mangâ mba mi ngomong ata yima ngeid’a gevem aduk suma. Wani mba mi dur mang suma djangûna sä woi hina dei d’igi sana mi dur sana ki mbiud’a na. 30 Fata Ma didina mi ndak vun djivid’a mi hlang vunam kata, mi tining wa amula yam Israel-lâ mi ni, 31 ar ang mbut hurung ngoze djib’er djib’er ra tchod’a á tchi sana hawa d’ar tala ang tang mbut tang d’ingêr ruo d’a d’i. Ma kal teglesâ, fata Ma didina mi hang wa djivid’a ni, ang djib’er yam an wei manga.
32 David mi de mi Abigayel ala: Mersi mi Ma didina Alona hi Israel ma sunugï ini á ngaf ki sed’ena. 33 An lak mersi yam djib’er mak ka djivi d’a ndak d’elen á tchi matna tala ni mbut tan d’ingêru d’a. 34 Gagazi, Ma didina Alona hi Israel-lîna ni Ma bei matna; ni ma d’elen á lak tchod’ina. An nga ni dagu, adjï ndak b’ad’ï tak atogo zak á ngavan nduo ni, ndjivin yorogo sama aram bei tchid’a avo hi Nabal-lâ nga d’i.
35 David mi vahle suma Abigayel ti humzina abod’u, mi dat ala: Ndak i avo hatak lafiya. Ndak gola, an humuk vunagu, an vak atan ki djivid’a.
Nabal mi mid’a. David mi ve Abigayel
36 Abigayel ti mba avo. Ti fe Nabal mi le nga te ma luna d’igi luna hamulîna na. Nabal mi le furîd’a ngola, mi gurut tei mi. Ndat dum nga zla tu d’i gak yina fo. 37 Wani tcha yorogod’a Nabal iram d’igila. Amamba ti dum ahle suma a lena; vunadigam mbi pat fek, mi mbut ni d’igi aguna na. 38 A le burâ go ki dogo Ma didina mi tum Nabal, mi mid’a.
39 Kid’a David mi hum ala Nabal mi mid’a wa d’a, mi dala: An le mersi mi Ma didin ma mi hlan atchugulun ata yima Nabal mi nguluna; ni Ma mi d’elen á le tchod’ina! Ma didina mi hulong wa tchod’a hi Nabal-la kamu.
Ata yi máma David mi sun sumala a djobï Abigayel mam vat atchad’a. 40 Azungeîna hi David-na a mbaza avo hi Abigayel avo Karmel, a dat ala: David mi sunumï gevek ala mam min vak atchad’a.
41 Ti tchol akulo, ti grif kä ki irat andaga ti dala: Gola! An wei manga mba ni mbut magomba á mbus asem azungeî mangâ. 42 Abigayel ti tchol atogo zak, ti nga yam korona ki yugunei suma tinitna vahl, ti i ad’u suma David mi sunuzïna; David mi vad’u.
43 David mi ve Ahinowam mba Jisreyel-la kua. Azi djak a mbut arubuyomu. 44 Wani Saul mi he goromba Mikal atchad’a hi David-ta mi Palti ma Galim-ma; mam mi Layis goroma.
