Sanhariib malik Achuur hajam Yahuuza
1 Wa baʼad Hizkhiiya kammal kulla l-khidme di be amaan, Sanhariib malik balad Achuur hajam al-mudun al-gawiyiin hana mamlakat Yahuuza le yichiilhum. 2 Wakit Hizkhiiya irif kadar Sanhariib indah niiye le yihaarib Madiinat al-Khudus, 3 hu achchaawaro maʼa masaaʼiilah wa furraasah le yadfunu kulla uyuun al-almi al-gaaʼidiin barra min al-madiina. Wa humman saaʼadooh. 4 Wa naas katiiriin marra waahid lammo wa dafano uyuun almi wa l-majra al-yijiib almi al-balad achaan gaalo : «Maala muluuk balad Achuur yaju wa yalgo almi be ziyaada ?» 5 Wa Hizkhiiya chadda heelah wa addal kulla durdur al-hille al-mukassar wa gawwam buyuut tuwaal hana muraakhaba. Wa bana durdur jadiid barra min durdur al-madiina wa gawwa durdur al-difaaʼ al-sammooh Millu al-fi madiinat Dawuud. Wa sanaʼ silaah wa darag be katara.
6 Wa Hizkhiiya khatta kubaaraat al-askar fi raas al-chaʼab wa lamma maʼaahum fi l-nagaʼa jamb khachum baab al-madiina. Wa chajjaʼaahum wa gaal : 7 «Abgo chudaad wa fahaliin ! Ma takhaafo wa la tinbahtu giddaam malik balad Achuur wa giddaam al-askar al-katiiriin al-maʼaayah. Achaan al-maʼaana akbar min al-maʼaayah ! 8 Al-malik da indah maʼaayah naas bas wa laakin aniina indina maʼaana Allah Ilaahna al-yafzaʼna wa yihaarib leena.» Wa kalaam Hizkhiiya malik mamlakat Yahuuza da chajjaʼ kulla l-chaʼab.
Sanhariib haddad Hizkhiiya wa naasah
9 Wa baʼad da, wakit Sanhariib malik balad Achuur wa kulla askarah gaaʼidiin fi hillit Lakiich, hu gamma rassal murassaliin le Hizkhiiya malik mamlakat Yahuuza wa le kulla l-chaʼab al-gaaʼidiin fi Madiinat al-Khudus. Wa kubaaraathum gaalo leehum : 10 «Daahu kalaam Sanhariib malik balad Achuur. Hu gaal : ‹Intu atwakkaltu ale yaatu wa gaʼadtu fi Madiinat al-Khudus fi wakit al-hisaar ? 11 Hizkhiiya gaaʼid yukhuchchuku wa yaktulku be l-juuʼ wa l-atach. Wa hu gaaʼid yuguul leeku : “Allah Ilaahna yinajjiina min iid malik balad Achuur !” 12 Laakin da Hizkhiiya bas al-haddam al-bakaanaat al-aaliyiin wa l-madaabih hana ibaadat Allah ! Wa hu sawwa misil da achaan yidoor naas balad Yahuuza wa sukkaan Madiinat al-Khudus yasjudu wa yiharrugu bakhuur fi madbah waahid bas.
13 «‹Ma simiʼtu be l-cheyy al-sawweenaah ana wa juduudi muluuk balad Achuur le kulla chuʼuub al-ard ? Hal ilaahaat umam al-buldaan dool gidro najjo buldaanhum min iidi ana walla ? 14 Min kulla ilaahaat al-umam al-juduudi dammaroohum, yaatu al-gidir najja chaʼabah min iidi ? Wa be da, hal ilaahku intu yagdar yinajjiiku min iidi ana walla ? 15 Wa hassaʼ da, khalli Hizkhiiya ma yakdib leeku wa la yukhuchchuku. Ma tisaddugu kalaamah achaan ma fi ilaah hana ayyi umma walla mamlaka al-gidir yinajji chaʼabah min iidi ana walla min iid juduudi. Wa be da, ilaahaatku kula ma yagdaro yinajjuuku min iidi ana !›»
16 Wa murassaliin malik Sanhariib taabaʼo fi kalaamhum didd Allah al-Rabb wa didd Hizkhiiya abdah. 17 Wa l-malik Sanhariib kula katab jawaabaat al-ayyar fooghum Allah Ilaah Bani Israaʼiil wa gaal : «Misil kulla ilaahaat umam al-buldaan ma gidro najjo chaʼabhum min iidi, ilaah Hizkhiiya kula ma yagdar yinajji chaʼabah min iidi.» 18 Wa murassaliin Sanhariib yihajju be hiss aali be lukhkha hana Bani Yahuuza le chaʼab Madiinat al-Khudus al-gaaʼidiin fi l-durdur achaan yikhawwufuuhum wa yirajjufuuhum le yagdaro yichiilu al-madiina. 19 Wa humman gaaʼidiin yihajju be Ilaah Madiinat al-Khudus misil hu waahid min al-ilaahaat hana chuʼuub al-ard, al-sanaʼaahum al-insaan.
Allah najja Madiinat al-Khudus
20 Wa l-malik Hizkhiiya wa l-nabi Ichaʼya wileed Ammuus gammo chahado Allah fi chaan kalaam al-murassaliin dool. Wa sarakho le l-Rabb achaan yafzaʼhum. 21 Wa khalaas, Allah rassal malak wa dammar kulla l-rujaal al-furraas wa l-kubaaraat wa l-khuyyaad al-fi l-muʼaskar hana malik balad Achuur. Wa khalaas, malik balad Achuur gamma gabbal baladah be eeb. Wakit wisil hinaak, macha le beet ilaahah wa waahidiin min iyaalah halaalah macho waraayah wa katalooh be l-seef.
22 Wa be misil da, Allah najja Hizkhiiya wa sukkaan Madiinat al-Khudus min iid Sanhariib malik balad Achuur wa min kulla udwaanhum al-aakhariin. Wa antaahum al-raaha min kulli jiihe. 23 Wa naas katiiriin yijiibu hadaaya le Allah fi Madiinat al-Khudus wa hadaaya khaaliyiin le Hizkhiiya malik mamlakat Yahuuza. Wa min al-wakit da, usum Hizkhiiya bigi aali wa mukarram giddaam kulla l-umam.
Nihaayat hukum Hizkhiiya
24 Wa fi l-wakit da, Hizkhiiya mirid marad chadiid lahaddi gariib yumuut. Wa chahad Allah wa hu anta alaama al-tadman leyah al-chifa. 25 Wa laakin Hizkhiiya ma chakar Allah le l-kheer al-hu sawwaah leyah achaan hu astakbar. Wa be sabab da, Allah khidib leyah hu wa le balad Yahuuza wa Madiinat al-Khudus. 26 Wa baʼad da, Hizkhiiya wa sukkaan Madiinat al-Khudus maskano nufuushum min al-istikbaar. Wa be da, Allah ma nazal khadabah fooghum fi muddit hayaat Hizkhiiya.
27 Hizkhiiya indah maal wa charaf katiir marra waahid. Wa bana makhaazin le l-fudda wa l-dahab wa l-hujaar al-khaaliyiin wa l-dukhkhaan wa l-darag wa l-khumaam al-khaali. 28 Wa battaan bana makhaazin al-yusubbu foogah intaaj al-gameh wa khamar wa dihin. Wa bana door le l-bahaayim wa zaraayib le l-khanam. 29 Wa bana leyah hillaal wa indah khanam wa bagar katiir achaan al-Rabb antaah maal katiir marra waahid. 30 Wa da Hizkhiiya bas al-dafan uyuun almi Gihuun wa nakat hafiir le yiwaddi almiihum kharib daakhil madiinat Dawuud. Wa Hizkhiiya najah fi kulla cheyy al-gaaʼid yisawwiih.
31 Wa yoom waahid, kubaaraat balad Baabil rassalo naas le yiʼakkudu min al-ajaayib al-bigo fi l-balad di. Wa laakin wakit ziyaarithum, al-Rabb khallaah le Hizkhiiya wiheedah achaan yijarribah wa yaʼarif kulla cheyy al-fi galbah.
32 Wa l-baagi min amal Hizkhiiya wa amaanah le l-Rabb maktuubiin fi kitaab muluuk Bani Yahuuza wa Bani Israaʼiil wa battaan fi kitaab Ruʼyat al-nabi Ichaʼya wileed Ammuus. 33 Wa Hizkhiiya maat wa lihig abbahaatah wa dafanooh gariib le l-derib al-taaliʼ ale khubuur zurriiyit Dawuud. Wa fi mootah, kulla naas balad Yahuuza wa sukkaan Madiinat al-Khudus charrafooh. Wa wileedah Manassa hakam fi badalah.
Asirien ge ruura sal ne yaŋ Jerusalem
(2 ZaG 18:13-372 19:14-192 35-37)1 Fahfal fan mai Ezekias mo joŋ mor Dǝɓlii ne goŋga, Saŋkeriɓ goŋ sǝr Asiria ge dan sǝr Yuda ne ko, ge ryaŋ yaŋ maluu maswah ah camcam mo gŋ, faa nyi za sal ah mo cera fahlii wo ɓaale ah ra. 2 Ne cok Ezekias mo kwo Saŋkeriɓ tǝ yah ka ruu sal ne yaŋ Jerusalem ta, 3-4 ɗii zaluu ah ne zaluu sal ah faa ɓǝ ne ra. Faara, ka goŋ Asiria mo ge ɓe, mo lwaara bii ka, mor ah coora fahlii biikyaŋ ma ɗuu fah kǝlal daŋ. Zaluu ah ra taira za pǝlli, njǝkra cok mai bii mo ɓaa ɓo gŋ, ka bii mo ɗuu ge wo ɓǝǝ ka. 5 Goŋ pee zahzyil mbaŋ ka byak yaŋ Jerusalem pǝsãhe, zyeɓ ɓaale yaŋ ahe, vuu yaŋ mawah ah ra tǝl ahe, so vuu ɓaale maki ah nǝfah kǝlal ah ta. So zyeɓ yaŋ maswah mai mo yea vuura ɓo tǝ sǝr mai mo njǝkra el mo yea gŋ fah dahgbil ma kǝmorcomzah'nan yaŋ Jerusalem matãa, so faa nyi za mo coora zǝǝ tǝkine bal pǝlli. 6 Goŋ woo zaluu sooje rǝk tǝtǝl za sal camcam, so taira daŋ ge pǝ cok matǝ gbai ah zah ɓaale yaŋ Jerusalem, faa nyi ra: 7 We pee zahzyil mbaŋ, we yea na za wǝǝre, we ɗuu gal goŋ Asiria ne za sal ah ra ka, mor ana ne Dǝɓ ma ne swah kah man kal mǝ ah mo ne ɓe. 8 Mǝ ah a ne swah dǝfuu, amma ma man na no ne Dǝɓlii Masǝŋ man ka gbah jol mana, ako ye ga ruu sal ah nyi na. Ɓǝ faa goŋ mo faa naiko, swaa zahzyil nyi za pǝlli.
9 Ne cok ah ka Saŋkeriɓ goŋ Asiria ne za sal ah ara no yaŋ Lakis ba, so pepee ge nyi Ezekias ne za sǝr Yuda mai mo yaŋ Jerusalem ne ki faa: 10 Ame Saŋkeriɓ goŋ Asiria, me tǝ fii we zana, we soɓ suu ɓii ɓo wo zu sye ko ɓǝ ah kǝǝ we kaa ɓo yaŋ Jerusalem ko ne? 11 Ezekias faa nyi we Dǝɓlii Masǝŋ ɓii ga ǝ̃ǝ we gin mor jol ɓuuru, amma Ezekias tǝ kǝǝ we ka koŋ farel ne koŋ bii mo ik we pǝ wulli. 12 Ako ye dah cok juupel wo Dǝɓlii ma tǝgee sǝŋ ah ra, tǝkine cok joŋ syiŋrĩ, so faa nyi za sǝr Yuda ne za yaŋ Jerusalem ka mo tǝǝra ɓǝrdi tǝ cok joŋ syiŋ matǝ vaŋno to. 13 Wala we tǝ ɓǝ fan mai pa ɓe lii ra ne me ru joŋ wo za sǝr manyeeki ah ra ya ne? Masǝŋ za sǝr marai ǝ̃ǝra za ɓǝǝ gin jol goŋ Asiria ɓe ne? 14 Kǝsyil masǝŋ za sǝr rai daŋ ǝ̃ǝra sǝr ɓǝǝ gin jol ɓuu ɓe ne? Mor fẽe we foo Masǝŋ ɓii gak ǝ̃ǝ we gin mor jol ɓuu ne? 15 We soɓ Ezekias gwah ber kǝǝ we ne nai ka, we nyiŋ ɓǝ faa ah ka. Masǝŋ za sǝr maki ah mai mo gak ǝ̃ǝ zan ah gin jol goŋ Asiria taa ɗǝ kǝka, ko a joŋ ɗii ka Masǝŋ ma ɓii mo gak ǝ̃ǝ we ne?
16 So zaluu Asirien faara ɓǝ syẽa Dǝɓlii Masǝŋ ne ko tǝkine Ezekias dǝɓ yeɓ Dǝɓlii. 17 Goŋ Asiria laŋ ŋwǝǝ leetǝr faa ɓǝɓe' ne tǝ Masǝŋ Israel, faa: Masǝŋ za sǝr manyeeki ah ǝ̃ǝra za ɓǝǝ gin mor jol ɓe ya, masǝŋ Ezekias laŋ ka gak ǝ̃ǝ zan ah gin mor jol ɓe ya ta. 18 Zan ah so ɓyaŋra ɓǝ ah ge sǝŋ ne zah Yahuduen ka ɓǝ ah mo re gal za yaŋ Jerusalem mai mo yeera ɓo tǝ ɓaale sǝŋ zahzyil mo nǝǝ ra, ka rǝ re yaŋ ah pǝgaɓ ka. 19 Faara ɓǝ tǝ Masǝŋ yaŋ Jerusalem tǝgbana mo faara ɓǝ tǝ masǝŋ za sǝr ki mai dǝfuu ye mo zyeɓra ne jol ta.
20 So goŋ Ezekias ne profeto Esaia we Amoz juura pel wo Masǝŋ, yera yee fii ko ka mo gbahko jol ɓǝǝra. 21 Dǝɓlii pee angelos ah ge ik sooje Asirien maswah ah tǝkine zaluu sal ah ra daŋ. So swãa re goŋ pii soo kal ge sǝr Asiria. Comki ge ɓo ɓǝr yaŋ masǝŋ ahe, wee ah manyeeki ah ge ceera ko gŋ ne kafahe pǝ wulli.
22 Dǝɓlii wǝǝ goŋ Ezekias ne za yaŋ Jerusalem jol Saŋkeriɓ goŋ Asiria tǝkine jol za syiŋ ɓǝǝ manyeeki ah daŋ naiko. Nyi jam nyi ra cok daŋ. 23 Za pǝlli a ginra yaŋ Jerusalem, a ginra nyi Dǝɓlii ne fan nyini, a ginra nyi Ezekias ne fan nyi pǝlli ta. Fahfal ah za sǝr camcam a yiira Ezekias pǝlli.
Syem joŋ Ezekias
(2 ZaG 20:1-32 12-19)24 Ne cok ah syem joŋ Ezekias, ŋhaa ge gwari ne wulli. Juupelle, Dǝɓlii zyii juupel ah ne joŋ dǝǝbǝǝri nyi ka mo laɓko. 25 Amma Ezekias yii suu ahe, zyii joŋ osoko nyi Dǝɓlii mor ɓǝ sãh mai Dǝɓlii mo joŋ wol ah ya. Za sǝr Yuda ne za yaŋ Jerusalem daŋ laara bone mor ɓǝ ahe. 26 So Ezekias ne za yaŋ Jerusalem so wonra suu ɓǝǝra, mor ah Dǝɓlii ŋgoŋ kiita tǝ ɓǝǝ yao, sai fahfal wul Ezekias.
Kǝ̃ǝ Ezekias ne yǝk ahe
27 Ezekias kǝ̃ǝ pǝlli, za daŋ a yiira ko. Vuu yaŋ camcam mor ka rǝk vãm kaŋnyeeri, vãm solai, tǝsal masãh ahe, fan gbãhe, ne bal salle, tǝkine fan masãh ah camcam daŋ gŋ. 28 So vuu yaŋ rǝk sorre, ne ma bii lee kpuu vin, ne ma rǝk nǝmmi, vuu jol dǝǝ tǝkine jol pǝsǝ̃ǝ daŋ. 29 Masǝŋ nyi gwii ne dǝǝ tǝkine joŋ manyeeki ah nyi ko pǝlli, mor ah vuu yaŋ maluu cok camcam. 30 Ezekias ako ye njǝk fahlii bii Gihon ma tǝkǝsǝŋ ahe, so cii fahlii bii ma mor sǝrri, ŋhaa fahlii bii ah ge pǝ̃ǝ ɓǝr ɓaale yaŋ Jerusalem nǝfah kǝmorcomlilli. Ezekias a ne pejii pǝzyil yeɓ ah daŋ mo joŋko. 31 Amma ne cok zapee goŋ Babilon mo gera wol ah ka fii ɓǝ dǝǝbǝǝri mai Masǝŋ mo joŋ wol ahe, Masǝŋ soɓ Ezekias ɓaŋ fahlii ma syak ahe, mor ka lii kpak ahe.
In zah kaa goŋ Ezekias
32 Fan mai daŋ goŋ Ezekias mo joŋni, ne ɗul ah mo ɗuu Dǝɓlii daŋ, ɓǝ ah ŋwǝǝ ɓo pǝ ɗerewol ɓǝ fakwan profeto Esaia we Amoz, ne pǝ ɗerewol Ɓǝ Za Goŋ Yuda ne Israel. 33 Ezekias wuu, ciira ko pǝ cok ma tǝgee sǝŋ ah pǝ cok pal za goŋe, za sǝr Yuda ne za yaŋ Jerusalem daŋ yiira wul ah pǝyǝk no cam. Wel ah Manasse kaa goŋ pǝ cok ahe.
