Salomo faa ɓǝ nyi zana
(1 ZaG 8:12-21)1 Salomo juupel faa:
Dǝɓlii, amo 'yah ka kaa pǝzyil swãh bam ne pǝ cok mafuu ahe. 2 Zǝzǝ̃ǝko me vuu yaŋ mayǝk ah ɓo nyi mo, ka mo kaa gŋ ga lii ga lii.
3 Ka za Israel daŋ uura ɓo gŋ. Goŋ so jin nahnǝn ge wo ɓǝǝra, so fii Masǝŋ ka mo ẽe ra, 4 faa: Osoko, Dǝɓlii Masǝŋ Israel, mor joŋ ɓǝ mai mo faako nyi pa ɓe David baa ge cok ahe. 5 Faa nyi ko: Daga ne cok mai me pǝ̃ǝ ne za ɓe daga sǝr Egiɓ ŋhaa ge dai tǝ'nahko, me nǝǝ yaŋ ki pǝ sǝr Israel koo vaŋno ka mo vuura yaŋ ɓe gŋ ka juupel wo ɓe ɓǝr ah ya, me nǝǝ koo dǝɓ ki vaŋno laŋ ka mo kalko pel za ɓe Israel ya ta. 6 Amma zǝzǝ̃ǝko, me nǝǝ yaŋ Jerusalem ɓo na cok mai ka za mo juura pel wo ɓe gŋ, so ame nǝǝ mo David laŋ ka mo kaa goŋ tǝ za ɓe.
7 Salomo so syee ge pel ne ɓǝ faa: Pa ɓe David foo kǝnah ka vuu yaŋ ka juupel wo Dǝɓlii Masǝŋ Israel gŋ. 8 Amma Dǝɓlii faa nyi ko: Amo 'yah ka vuu yaŋ mor ɓe, mo joŋ ɓo pǝsãhe, 9 amma mo ka vuu yaŋ mor ɓe ya, sai we ka syak ɓo mai moo ga byaŋ ye ga vuu yaŋ ɓe.
10 Zǝzǝ̃ǝko, Dǝɓlii joŋ ɓǝ faa ah mo faa ɓo baa ge cok ah ɓe. Ame kaa goŋ ɓo pǝ cok pa ɓe tǝtǝl za Israel, so ame vuu yaŋ ɓo mor ka juupel wo Dǝɓlii Masǝŋ Israel gŋ. 11 Ame kan sunduku gbanzah mai tǝsal ma'ah mai Dǝɓlii mo gbǝ zah ɓo ne za Israel mo ɓǝr ah daŋ ɓo pǝ yaŋ Masǝŋ.
Juupel Salomo
(1 ZaG 8:22-53)12 So Salomo ur ge uu pel cok joŋ syiŋ Dǝɓlii pel za pãa daŋ, wai jol ah ge sǝŋ gwa daŋ ne juupelle. 13 (Mor Salomo zyeɓ cok ul ɓo no ne vãm syẽ, ɓaŋ ge kan kǝsyil pedǝǝre, wah ah meetǝr gwa ne raita, 'ah ah meetǝr gwa ne raita ta, giŋ ah ma ga sǝŋ a meetǝr vaŋno ne raita.) Salomo yee ge tǝ cok ul mai mo zyeɓ ɓo, kea ge sǝŋ tǝl ah ne zahciŋɓal ne nahnǝn za Israel daŋ, so wai jol ge sǝŋ. 14 Juupel faa: Dǝɓlii Masǝŋ Israel, pǝ coksǝŋ tǝkine wo sǝr daŋ masǝŋ ma na mo kǝka. Ne cok za ɓo mo tǝ syeera mor ɓo ne zahzyil vaŋno ɓe, amo gban zah ne ra, mo cuu 'yah ɓo nyi ra. 15 Amo gbǝ ɓǝ faa ɓo mai mo faa nyi pa ɓe David, tǝ'nah ɓǝ ah daŋ joŋ baa ge cok ah ɓe. 16 Zǝzǝ̃ǝko Dǝɓlii Masǝŋ Israel, mo so joŋ ɓǝ mai mo faa ɓǝ ah ɓo nyi pa ɓe David baa ge cok ah faɗa, mor mo faa nyi ko: Morsǝ̃ǝ ɓo mo syeera mor ɓǝ lai ɓe ne goŋga tǝgbana mo syee ɓe, cẽecẽe dǝɓ vaŋno kǝsyil ɓǝǝ a ga kaa goŋ Israel. 17 Mor ahe, Dǝɓlii Masǝŋ Israel, mo soɓ ɓǝ faa ɓo mai mo faa ɓo nyi dǝɓ yeɓ ɓo David joŋ ge cok ah na mo faa.
18 Amma Masǝŋ ga kaa kǝsyil dǝfuu wo sǝr nyee 'manna ne? Koo coksǝŋ ne lii ah daŋ laŋ kii mo ya, soko ne yaŋ Masǝŋ mai me vuu ɓo ne? 19 Dǝɓlii Masǝŋ ɓe, ame ye dǝɓ yeɓ ɓo. Oseni, mo laa juupel ɓe, mo joŋ fan mai me tǝ fii mo mor ahe. 20 Mo gbǝr nahnǝn ẽe yaŋ mai com ne suŋ daŋ. Mor mo faa a ga juura pel wo ɓo gŋ, mo laa juupel ɓe me tǝ juu wo ɓo pǝ cok maiko. 21 Ne cok ame ne za ɓo Israel daŋ, ru ge tǝ juupel wo ɓo pǝ cok mai ɓe, mo laa juupel ɓuuru. Mo laa juupel ɓuu ge pǝ cok kal ɓo sǝŋ, ka mo rwah faɓe' ɓuu ge lalle.
22 Ne cok dǝɓ ki mo joŋ faɓe' wo dǝɓ ki ɓe, mo so faara nyi ko mo haako zahe, so mo ge tǝ haa zah pel cok joŋ syiŋ pǝ yaŋ mai ka cuu zye bai faɓe' ɓe, 23 oseni Dǝɓlii mo laa ge coksǝŋ, mo ŋgoŋ kiita tǝ za yeɓ ɓo, mo soo pa ma joŋ ɓǝɓe' tǝgbana yeɓ ah mo joŋko ɓo, mo wǝǝ dǝɓ ma bai faɓe'.
24 Ne cok za ɓo Israel mo ɗuura pel za syiŋ ɓǝǝ mor joŋra faɓe' ɓo wo ɓo ɓe, mo so jinra ge wo ɓo pǝ yaŋ mai mo juura pel wo ɓo gŋ fii rõm ɓe, 25 mo laa ge coksǝŋ. Mo rwah faɓe' za ɓo ge lalle, mo so zaŋ ra jin ge pǝ sǝr mai mo nyi ɓo nyi ra ne pa ɓǝǝ lii ra.
26 Ne cok mo cak bam mo tǝ ge sǝŋ ya mor joŋra faɓe' ɓo wo ɓo ɓe, mo so ge toora bii pǝ yaŋ mai mo juura pel wo ɓo ɓe, 27 oseni Dǝɓlii, mo laa juupel ɓǝǝ ge coksǝŋ, mo rwah faɓe' za yeɓ ɓo za Israel ge lalle, ka mo so cuu fahlii masãh ah mai ka mo syeera gŋ nyi ra. Mo so soɓ bam tǝ ge tǝ sǝr mai mo nyi ɓo nyi za ɓo ka mo rera. 28 So koo koŋ ye mo ge wǝ wo sǝrri, wala mo syem maɓe' ah ye mo ge ɓo, koo fakpãhpǝǝ mo yakke, wala tǝcwãa ne tǝzyee ye mo ge, koo za syiŋ ɓǝǝ ye mo ge ryaŋ zah ɓǝǝra, wala mo bone yo, koo syem ye mo ge ɓo kǝsyil ɓǝǝra, 29 ka mo laa juupel ɓǝǝra. Koo mo zu ye ne kǝsyil za ɓo Israel, zahzyil mo nǝǝ ko, mo ɓaŋ jol cuu ge wo yaŋ mai ne juupel ɓe, 30 mo laa juupel ahe, mo laa ge pǝ cok kal ɓo coksǝŋ, mo rõm ko. Mor amo syak ɓo mo ye tǝ ɓǝ foo zahzyil dǝfuu ɓo. Mo joŋ wo dǝɓ daŋ tǝgbana fan joŋ ahe, 31 mor ka za ɓo mo ɗuura gal ɓo, mo laara zah ɓo pǝ zah'nan cee ɓǝǝ daŋ mo kaara ɓo pǝ sǝr mai mo nyi ɓo nyi pa ɓuu lii ra.
32 Ne cok dǝɓ gwǝǝ mai mo kaa ɓo pǝ sǝr maɗǝk ah mo laa ɓǝ yǝk ɓo ne swah ɓo, tǝkine ɓǝ yeɓ ɓo moo joŋ ɓe, so mo ur ge ka juupel wo ɓo pǝ yaŋ mai ɓe, 33 mo laa juupel ahe. Mo laa ge coksǝŋ pǝ cok kal ɓo mo kaa ɓo, mo joŋ fan mai daŋ mo fiiko mo ɓo mor ahe, mor ka za sǝr daŋ mo tǝra mo, ka mo ɗuura mo tǝgbana za ɓo Israel ta. Ka mo tǝra yaŋ mai me vuu ɓo, cok juupel wo ɓo yo.
34 So ne cok mo faa nyi za ɓo mo pǝ̃ǝra ka ga ruu sal ne za syiŋ ɓǝǝ ɓe, mo so juura pel pǝ cok mai ara mo gŋ, mo rǝkra nahnǝn ge wo yaŋ mai mo nǝǝ ɓo, tǝkine yaŋ mai me vuu ɓo mor tǝɗii ɓo ɓe, 35 mo laa juupel ɓǝǝra. Mo laa ge coksǝŋ, mo soɓ ra kaa kacella.
36 Ne cok za ɓo mo joŋra faɓe' wo ɓo ɓe - mor dǝfuu ma bai joŋ faɓe' kǝka - mo so ɓaŋ kpãh tǝ ɓǝǝ mo soɓ ra ge mor jol za syiŋ ɓǝǝ mo gbahra ra kal ge pǝ sǝr ki ne ɓe, koo sǝr ah mo pǝɗǝkki wala mo gwari, 37 mo toora bii pǝ sǝr mai ara mo gŋ, mo juura pel wo ɓo mo keera faɓe' ɓǝǝ ne ɓǝɓe' ɓǝǝ mo joŋra nyi mo ɓe, mo laa juupel ɓǝǝra Dǝɓlii. 38 Mo foora ɓǝ pǝ zahzyil ɓǝǝ pǝ sǝr mai mo gera ɓo gŋ, mo toora bii ne goŋga, mo juura pel wo ɓo mo jinra nahnǝn rǝk ge pǝ sǝr mai mo nyi ɓo nyi pa ɓuu lii ra, ne yaŋ mai mo nǝǝ ɓo tǝkine yaŋ mai me vuu ɓo mor tǝɗii ɓo ɓe, 39 ka mo laa juupel ɓǝǝra. Mo laa ge pǝ cok kal ɓo coksǝŋ, mo kwo syak tǝ ɓǝǝra, mo rwah faɓe' za ɓo daŋ ge lalle.
40 Zǝzǝ̃ǝko Masǝŋ ɓe, mo gbǝr nahnǝn ɓo ne sok ɓo daŋ ka mo laa juupel mai za moo juura wo ɓo pǝ cok maino. 41 Dǝɓlii Masǝŋ, zǝzǝ̃ǝko mo ur ne sunduku gbanzah ɓo ma cuu swah ɓo, mo ge dan pǝ yaŋ ɓo mo kaa gŋ lii. Mo ẽe za joŋzahsyiŋ ɓo ra pǝ yeɓ mai daŋ moo joŋra, mor ka za ɓo daŋ mo laara pǝ'nyah mor ɓǝ sãh mai moo joŋ wo ɓǝǝra. 42 Dǝɓlii Masǝŋ, mo ɓoo goŋ mai mo ye mo nǝǝ ɓo pel ɓo ge lal ka. Mo foo ɓǝ 'yah mai mo 'yah dǝɓ yeɓ ɓo David kŋ.
1 Ata yi máma Salomon mi dala: Ma didina, ang min kak ata yima nduvunda, 2 wani an mining gong nga ngol la kud’ora, ni yima ang mba kak kur gak didina!
Wal la a tchat á tin gong nga kud’ora irat vata
(Gol 1 Amul 8.14-21)3 Israel-lâ pet suma a nga toka ata yi mámina a tchol akulo. Amulâ Salomon mi mbut iram irazi mi b’e vunam kaziya. 4 Bugola, mi dala: An le mersi mi Ma didina Alona hi Israel-lîna, mi ndak wa ini vun zla d’a mi dat mabun David ala: 5 Dedei d’a an buzugï sum mana woi yam ambas sa Ezipte-d’a, an man nga azì ma ngol tu aduk andjafâ hi Israel-lîna á min gong nga simiyên mba mi yi kuad’a d’i, an man nga sa á tak lovota mi man suma Israel-lâ d’uo mi. 6 Wani an man Jerusalem kayambala simiyên mi yi kuad’a, an manang ang David á tamula yam man suma Israel-lâ mi.
7 Abun David mi nga hurum á min gonga mi Ma didina Alona hi Israel-lîna irat vad’u. 8 Wani Ma didina mi de mabun David ala: Ang nga hurung á minin gonga gagazi. 9 Wani ni ang ba, mba min gong ndata d’i. Ni gorong ma kurungâ ba, mba mi minin gong ndata. 10 Ma didina mi tchol yam zla d’a mam data. An vrak balum abun David, an kak yam zlam mba amula aduk Israel-lâ d’igi Ma didina mi de na, an min wa gonga mi Ma didina Alona hi Israel-lîna. 11 An tin wa zanduk ma vun ma djinda hi Ma didina ma mi djinim ki Israel-lîna kä kur gong ndata mi.
Tchenda hi Salomon-nda
(Gol 1 Amul 8.22-53)12 Salomon mi tchol akulo avok yima ngal ahle suma ngat buzuna hi Ma didinina avok ablaud’a hi Israel-lîd’a pet, mi yo abom akulo. 13 Avok bur máma, Salomon mi min yima tchola ki kawei ma hleuna, mi tinim krovo kur gulumuna. Fiyagamî metred’a mbà ki nusa, bubuwamî metred’a mbà ki nusa, fiyagam mba akulod’a ni metred’a tu ki nusa mi. Mi tchol akulo kamu, mi grif kä avok ablaud’a hi Israel-lîd’a pet, mi yo abom akulo mi tchen Alona ala:
14 Ma didina Alona hi Israel-lîna, alo ma hle tam d’igi ang na ma sä kur akulod’a d’oze ma ka hî yam andagad’ina nga d’i. Ang nga ngom vun mang ma djinda, ang mba le o d’a bei dabid’a kazungeî mang suma a nga tit avorong ki hur ma tunina. 15 Ang ngom zla mang nga ang dat mazong mangâ abun David-ta ki vama ang dum ki vunangâ, ang ndagam wa vunam ini kad’eng manga.
16 Ki tchetchemba, Ma didina Alona hi Israel-lîna, ang ngom zla d’a ang dat mabun David-ta ala: Le andjavang nga mi ngom tam ped’et yam tit mamba, le nga mi tit yam gat manda d’igi ang nga tit avoron na ni, adigazi a mba ba bei fe sama kak yam zlam mba amula aduk Israel-lâ teteuna d’uo d’a.
17 Ki tchetchemba, Ma didina Alona hi Israel-lîna, ar ang ndak vun vun ma hle ma ang hlum mazong mangâ David-na!
18 Gagazi, na ni ang Alona ndak á kak zlapa ki suma yam andagad’a ka hina zu? Akulod’a ki ngolot pet pî, ti ndak nga kang nguo d’ou d’a d’igi gong nga an minit ngiyeû wanda ba mba d’i ndagang zu? 19 Wani Ma didina Alo mana, ang mbud’ï irang kanu, ang hum tchen nda an azong mangâ nga ni tchenenga, ang hum yi d’a an nga ni yanga mi. 20 Ang mal irang ngei ang gol gong ndata ki djivid’a andjege ki faleya. Ni yima ang de kam ala ni yima ang mba kak kuana na. Ang hum tchen nda an azong mangâ nga ni tcheneng ata yi mámid’a. 21 Ang hum yi d’a teteng nga an azong mangâ nga ni yanga; yi d’a mang suma Israel-lâ a nga yang ini ata yi mámid’a, ang humumi mi. Ma didin ma sä akulona, ata yima ang nga kaka kuana, ang humumiya, ang vat hurung ngei kami mi.
22 Le sana mi tchuk zlad’a yam ndrama ala mi le ndrama tchod’a, le a tinim gunda yam tcho ndata, le mi mbeï á gun tam ata yi mang ma ngal ahle suma ngat buzuna kur gong nga wanda ni, 23 ang Ma didin ma sä akulona, ang huma, ang ka sariyad’a yam sama tchona yam tcho mam mba mi lata, ang ar sama d’ingêrâ mi wala mam mi sama bei zlad’a kam ba na mi.
24 Le Israel-lâ a tchila yam zla manga, mazi suma djangûna a kus kazi ba, le azi mba tcheneng ala ang vat hurung ngei kaziya, a gilengû, a tcheneng tchen nda hud’a kur gong nga wanda mi ni, 25 ang Ma didin ma sä akulona, ang humuziya, ang vat hurung ngei yam tcho mazid’a, ang hulongôzi andaga d’a ang hazizi kabuyozi ngolod’a mi.
26 Fata Israel-lâ a tchila wa yam zla manga, le ang nga salona kazi d’uo, le azi mbut irazi yam yima wana, a tchenengû, a gilengû, a ge yazi kä ad’ungû, a ar tcho mazid’a woi yam ngop pa ang ngobozid’a ni, 27 ang Ma didin ma sä akulona, ang huma, ang vat hurung ngei yam tcho mazid’a, kayam azi nazungeî mangâ, ni sum mangâ mi. Kal pet, ang had’azi ni lovot ta tit ta djivid’a. Bugola, ang salona yam andaga mang nga ang hazizi djonid’a mi.
28 Fata baktarad’a ti nde yam andaga ndata, d’oze tugud’ei d’a tcho d’a tchi matna ti nde, d’oze ahlena a nga so abo huwaka akulo kaseziya, d’oze teb’rezena ki djera a mba adesâ adesâ, d’oze suma djangûna a nga djop vun Israel-lâ, a nga lazazi gak kur aziyazi ma ad’eng ma ngunguna, d’oze le b’lak ka lara ti mba, d’oze tugud’ei d’a lara pî, 29 le sama lara d’oze Israel-lâ pet, nge nge pî, mi we tugud’ei d’a tcho d’a mba kamba ki ndak ka mam nga kuruta ba, mi yo abom akulo, abo ma ir gong nga wandina mi tcheneng tchen nda hud’a ni, 30 ang Ma didin ma sä akulona, ata yima ang nga kaka kuana, ang huma, ang vat hurung ngei kaziya, ang le ki nge nge pî yam sun mam mba mi lata, kayam ang wum hurumu, kayam ang tu ni ma we hur suma petna mi. 31 Hina wani, azi mba lang mandarang kur burâ pet, a mba tit kur lovot manga ata yima lara ge ma azi nga kaka ki irazi yam ambas sa ang hat mabuyomi ngolod’ina.
32 Wani le angei ma nga nandjaf mang suma Israel-lâ d’uo na, mi tcholï yam ambas sa deid’a yam simiyêng ma kal papana, yam abong ma ad’engâ, yam bigang nga nga zid’a kang akulo zid’a, á tcheneng kur gong nga wanda ni, 33 ang Ma didin ma sä akulona, ata yima ang nga kaka kuana, ang huma, ang hangei máma vama mi tcheneng kama. Hina wani, suma yam andagad’ina pet a mba wangû, a mba hat á lang mandarang d’igi Israel-lâ a nga lang mandarang na mi. Ar azi wala azi tchenengî kur gong nga an minit wanda.
34 Fata Israel-lâ a buzuk á i dur ayîna ki mazi suma djangûna yam vun ma he ma ang hazizinid’a, le azi mbut irazi yam azì ma ngol ma ang manam an mining gonga kuana á tchenengû ni, 35 ang humuzï akulo, ang hum tchen mazi d’a hud’a, ang le ki sed’ezi ata lovot ta d’ingêra mi.
36 Fata Israel-lâ a le wa tchod’a avorongû, kayam sama bei le tchod’a mi nga d’uo d’a ni, le ang hurung zal kaziya, ang hazi abo mazi suma djangûna a yozi magomba a izi yam andaga d’a deid’a, d’oze yam andaga d’a god’a, 37 le azi djib’er wa kuruzi yam andaga d’a a izi magomba kuad’a, le a tcheneng wa ala: Ami tchilami yam zla manga, ami lami tchod’a, ami lami ni sun nda ata yat tuo d’a, 38 le azi hulongî geveng ki hur ma tuna ki muzugazi tu kur andaga d’a a izi magomba kura ala ang vat hurung ngei kaziya, le azi mbut irazi yam andaga d’a ang hat mabuyozi ngolo kazì ma ngol ma ang manam ma an mining gonga kuana á tchenengû ni, 39 ang ma sä kaka akulo ata yima ang nga kaka kuana, ang hum tchen mazi d’a hud’a, ang le ki sed’ezi ata lovot ta d’ingêra, ang vat hurung ngei kazi yam tcho d’a azi langzid’a.
40 Ki tchetchemba, Ma didina Alo mana, ang mal irang ngeyo, ang tin humang ang hum tchen nda an nga ni tcheneng ata yima wanid’a.
41 Ma didina Alona, ang tchol akulo,
ang mbeï ata yang ma tuk tad’a
ata yima zanduk mang ma ad’eng manga nga kuana.
Ma didina Alona, ar mang suma ngat buzuna a mbut suma d’ingêrâ,
ar mang suma d’engzengâ a er ad’uzi akulo ki furîd’a mi.
42 Ma didina Alona, ang zut mang ma ang tinim amulina woi d’i,
ang djib’er yam o d’a ang lat yam azong mangâ David-ta mi.
