D’unda Abimelek gə́ mbai gə́ Sikem
1 Abimelek, ŋgolə Jerubaal lé aw Sikem rɔ naneeje-je’g ndá aa oo, ta gə́ yeḛ ula dee ləm, gə ta gə́ yeḛ ula njémeekəije lə bɔ kea̰je ləm tɔ lé ɓa nee: 2 M’ra ndòo rɔ sí’g gə mba kar sí ilaje ta nee mbi dəwje lai gə́ d’isi Sikem lé pajena: See kar dəwje rɔ-siri gə́ to ŋgalə Jerubaal d’o̰ ɓee dɔ sí’g ɓa maji əsé kar dəw kára ba o̰ ɓee dɔ sí’g ɓa maji wa. Tɔɓəi arje meḛ sí olé dɔ’g to gə́ ma m’to njenoji lə sí gə́ koji kəi kɔl ləm m’to məs sí ləm tɔ.
3 Naneeje-je tel ndaji taje ləa lai neelé d’ar dəwje lai gə́ d’isi Sikem lé ndá meḛ dee to yel gə́ dɔ Abimelek’g mbata deḛ d’ula na̰ pana: To ŋgoko̰ sí ya. 4 Deḛ d’aree larnda rɔ-siri gə́ d’ɔr mee kəi’g lə magə-Baal-Berit. Abimelek odo larnda neelé ndogo ne dəwje gə́ gə mḭdé ba ləm, gə njéndɔjitaje ləm tɔ ɔm dee ne gée’g.
5 Yeḛ aw mee kəi’g lə bɔbeeje gə́ to Opra ndá yeḛ tɔl ŋgakea̰je gə́ to ŋgalə Jerubaal, gə́ d’as dəwje rɔ-siri lé dɔ mbal gə́ kára ba ya. Nɛ Jotam, ŋgolə Jerubaal gə́ ndɔḭ ɓa nai mbata yeḛ aḭ iya rəa. 6 Dəwje lai gə́ d’isi Sikem ləm gə njémeekəije lə Milo ləm tɔ lé mbo̰ dɔ na̰, ree d’ɔr Abimelek’g d’undá gə́ mbai mbɔr kag-sɛnə’d gə́ mea̰a mee ɓee gə́ Sikem tɔ.
Gosɔta lə Jotam
7 D’ula Jotam taree. Bèe ɓa yeḛ aw si dɔ sém mbal gə́ Garijim ndá aa ooje, ta gə́ yeḛ ila boo ndia naŋg wəl ula dee ɓa to nee:
Ooje ta ləm, seḭ dəwje gə́ síje Sikem lé tɔɓəi maji kar Ala oo ta lə sí to!
8 Ndɔ kára bèe, kagje d’aw gə mba kɔr mbai kwa dəa gə ubu kunda ne gə mbai dɔ dee. Deḛ d’ula kag-koiyo pana: Maji kari to gə́ mbai dɔ sí’g. 9 Nɛ kag-koiyo lé ila dee keneŋ pana: See m’a kuba ubum gə́ m’oo gə́ nériɓar lə Ala gə ka̰ dəwje gə́ d’ila dɔm’g lé kya̰ kaw kila tar dɔ kagje’g wa. 10 Ndá kagje d’ula kag-kodé lé pana: Maji kari-i ya ree to gə́ mbai dɔ sí’g. 11 Nɛ kag-kodé lé ila dee keneŋ pana: See m’a kuba ka̰dmje gə́ rii gə́ maji dum kya̰ kaw kila tar dɔ kagje’g wa. 12 Tɔɓəi kagje d’ula kag-nduú pana: Maji kari-i ya ree to gə́ mbai dɔ sí’g. 13 Nɛ kag-nduú tel ila dee keneŋ pana: See m’a kuba manm gə́ ar Ala gə dəwje rɔlel lé kya̰ mba kaw kila tar dɔ kagje’g wa. 14 Togə́bè bèe kagje lai d’ula ɔg-ɓəd-kal lé pana: Maji kari-i ree to gə́ mbai dɔ sí’g. 15 Ndá ɔg-ɓəd-kal lé ula kagje lé pana: Ɓó lé seḭ ndigije tɔgərɔ gə mba kwa dɔm gə ubu kundam ne gə mbai lə sí ndá reeje ree ulaje rɔ sí gel ndiləm’g, ɓó lé bèe el ndá pər a kḭ mee ɔg-ɓəd-kal’g roo kag-sɛdrəje gə́ Liba̰.
16 Ɓasinè lé kɔr gə́ seḭ ɔrje Abimelek gə mba karee to mbai lə sí lé see seḭ raje gə meemaji gə meekarabasur ya wa. See seḭ raje gə Jerubaal gə njémeekəije ləa meemaji ya wa. See seḭ raje səa gə goo kulaje gə́ yeḛ ra ar sí lé ya wa. 17 Mbata bɔm rɔ rɔ mbata lə sí ləm, yeḛ ila rəa da mbata lə sí ləma, yeḛ ɔr sí ji Madianje’g ɔm sí tar ləm tɔ. 18 Nɛ seḭ lé seḭ ḭje gə njémeekəije lə bɔm, tɔɓəi seḭ tɔlje ŋganeeje rɔ-siri dɔ mbal gə́ kára ba ya ndá seḭ ɔrje Abimelek ṵdáje gə́ mbai dɔ dəwje gə́ d’isi Sikem, yeḛ gə́ to ŋgolə kura ləa gə́ dené mbata to gə́ yeḛ to ŋgoko̰ sí lé. 19 Ɓó lé kédé seḭ raje meemaji gə meekarabasur gə Jerubaal gə njémeekəije ləa ndá ɓogənè maji kar Abimelek to nérɔlel lə sí ləm, seḭ kara maji kar sí toje nérɔlel ləa-yeḛ ləm tɔ. 20 Ɓó lé bèe el ndá maji kar pər ḭ rɔ Abimelek’g roo dəwje gə́ Sikem gə njémeekəije lə Milo ləm, maji kar pər ḭ rɔ dəwje’d gə́ Sikem gə njémeekəije lə Milo gə́ mba roo Abimelek ləm tɔ.
21 Yen ŋga Jotam ḭ sa rəa aḭ aw Beer ndá lé neelé ɓa yeḛ si keneŋ ŋgərəŋ gə ŋgokea̰ gə́ Abimelek lé tɔ.
Njé gə́ Sikem d’ḭ gə Abimelek
22 Abimelek o̰ ɓee dɔ Israɛlje’g as ləb munda. 23 Tɔɓəi Ala ar ta tḭ-na̰ oso mbuna Abimelek’g gə njé gə́ Sikem ndá dəwje gə́ d’isi Sikem lé d’ila ŋgonkoji dɔ Abimelek’g el 24 gə mba kar bo̰ néra gə́ kərm-kərm gə́ yeḛ ra gə ŋgalə Jerubaal gə́ rɔ-siri lé tel ɔs təa’g ləm, gə mba kar ta məs dee tel oso dɔ Abimelek’d gə́ to ŋgoko̰ dee gə́ tɔl dee lé ləma, gə oso dɔ dəwje’d gə́ Sikem gə́ la səa d’aree tɔl ŋgakea̰je lé ləm tɔ. 25 Njé gə́ Sikem d’unda dəwje gə́ to njétaa néje lə dəwje lai gə́ dəs gə rəw lé dɔ sém mbalje’g d’ar dee d’umee rəw. Ndá d’aw d’ula Abimelek taree.
26 Gaal, ŋgolə Ebed ree gə ŋgakea̰je ndá dəs d’aw Sikem. Dəwje gə́ Sikem d’ɔm meḛ dee dəa’g. 27 Deḛ teḛ d’aw ndá tḭja kandə nduúje lə dee ləm, mbula manee ləma, deḛ d’al ne rɔ dee ləm tɔ, ndá deḛ d’andə d’aw mee kəi-magə’d lə dee ləm, d’usɔ gə d’ai ləma, d’ila ne ndɔl dɔ Abimelek’g ləm tɔ. 28 Yen ŋga Gaal, ŋgolə Ebed lé pana: See Abimelek to gə́ na̰ wa əsé Sikem ɓa gə́ ɓee ɗi ɓa gə mba kar n’raje ne kula j’ar Abimelek neelé wa. See yeḛ to ŋgolə Jerubaal gə́ Jebul to njekaa dɔ kəi ləa lé el wa. Maji kar sí raje né arje dəwje lə Hamɔr bɔ Sikəmje ɓa, nɛ jeḛ lé mbata ɗi to ɓa j’a raje ne kula karje Abimelek wa. 29 Ǝi, ɓó lé ma lé m’to mbai dɔ koso-dəwje neelé ndá m’a kɔs Abimelek kilá.
Tɔɓəi yeḛ pata wɔji ne dɔ Abimelek pana: Maji kari ɔm njérɔje ləi dɔ maree’g ndá ɔr rɔ ree iŋgam ne.
30 Jebul, njeguburu ɓee-boo oo ta gə́ Gaal, ŋgolə Ebed pa lé ndá oŋg ḭ səa pu. 31 Yeḛ ula njékaḭkulaje gə goo ŋgəḭ rɔ Abimelek’g mba kar dee d’ulá pana:
Aa oo, Gaal ŋgolə Ebed gə ŋgakea̰je, ree d’isi Sikem ndá d’ula njuma̰ meḛ koso-dəwje gə́ mee ɓee-boo’g neelé mba kar dee d’ḭ səi. 32 Ɓasinè lé maji kari ḭ loondul’g, i gə dəwje ləi na̰’d aw um deeje mee wala’g. 33 Teḛ gə ndɔ loo gə́ kàr uba lé i a kḭ kuba ɓee-boo neelé naŋg bus. Bèe ɓa loo gə́ Gaal gə koso-dəwje gə́ d’aw səa teḛ mba rɔ səi ndá i a ra səa né gə goo siŋgamoŋgi ya.
34 Abimelek gə dəwje gə́ d’aw səa lé d’ḭ loondul’g d’aw d’iya rɔ dee loo-kum dee’g mbɔr Sikem’g lé ndá deḛ kai na̰ kudu sɔ. 35 Gaal, ŋgolə Ebed unda loo teḛ ndá yeḛ aar tarəw ɓee-boo’g. Togə́bè ɓa Abimelek gə koso-dəwje lai gə́ d’aw səa lé d’ḭ d’uba naŋg loo-kum dee’g lé d’ḭ tar.
36 Gaal aa loo oo koso-dəwje ndá yeḛ ula Jebul pana: Aa oo, koso-dəwje d’ḭ dɔ sém mbalje’g risi d’ur naŋg.
Jebul ilá keneŋ pana: To ndil mbalje ɓa i oo dee gə́ dəwje.
37 Gaal tel un ta pa ya ɓəi pana: To dəwje ya gə́ d’ḭ dɔ looje’g lə ɓee gə́ to tar ndá njérɔje gə́ kudu kára ree gə rəw gə́ kag-sɛnə lə njékoo ndil néje to keneŋ.
38 Jebul ilá keneŋ pana: I gə́ pana: See Abimelek to gə́ na̰ ɓa j’a ra kula karee wa lé see tai pa bèe el wa. See deḛ neelé to koso-dəwje gə́ i ə̰ji dee bəḭ-bəḭ lé el wa. Maji kari ḭta ɓasinè aw rɔ sə dee ŋga na̰.
39 Gaal ɔr no̰ dəwje gə́ Sikem aw rɔ ne gə Abimelek. 40 Abimelek tubá aree aḭ nea̰’g, tɔɓəi njérɔje bula gə́ d’aw səa kara d’iŋga yoo saar teḛ ne tarəw ɓee-boo’g tɔ. 41 Abimelek aar naŋg Aruma. Nɛ Jebul tuba Gaal gə ŋgakea̰je ɔg dee loo si Sikem gogo.
42 Bèlè lookàree ndá koso-dəwje d’ḭ d’aw mee wala’g ndá d’ula Abimelek taree. 43 Yeḛ ɔr njérɔje ləa kai dee kudu munda ar dee d’um dee rəw mee wala’g. Yeḛ oo to gə́ dəwje d’ḭ mee ɓee-boo’g teḛ raga ndá yeḛ ḭ ɔs dee rəw rɔ sə dee. 44 Abimelek gə kudu njérɔje gə́ d’aw səa na̰’d lé d’ḭ d’aw kédé ndá d’aar tarəw ɓee-boo’g, kudu njérɔje ləa gə́ joo lé d’ḭ ɓugu na̰ dɔ koso-dəwje lai gə́ mee wala’g neelé tɔl dee. 45 Abimelek rɔ gə ɓee-boo neelé ndɔ kára doŋgɔ, yeḛ taa ɓee-boo neelé ndá tɔl koso-dəwje gə́ d’isi keneŋ lé. Tɔɓəi yeḛ tuji ɓee-boo neelé aree to nduba piu-piu ɓa tel unda kad keneŋ tɔ.
46 Loo gə́ d’oo sor ta neelé ndá koso-dəwje lai gə́ d’isi kəi gə́ duu dɔ loo gə́ to Sikem lé d’ḭ d’aw kəi-kaar-kɔgərɔ gə́ duu dɔ loo gə́ wɔji dɔ kəi-magə-Berit lé. 47 D’ula Abimelek d’aree oo to gə́ koso-dəwje lai gə́ d’isi kəi gə́ duu dɔ loo gə́ to Sikem lé d’aw mbo̰ dɔ na̰ lée’g neelé. 48 Bèe ɓa Abimelek uba dɔ mbal gə́ Salmo̰, yeḛ gə njérɔje lai gə́ d’aw səa na̰’d lé. Yeḛ un tina jia’g tuga ne barkəmkag, un ila dɔ damee’g. Gée gə́ gogo yeḛ tel ula njérɔje gə́ d’aw səa na̰’d lé pana: Seḭ ooje né gə́ ma m’ra lé gao ndá ɔsje rɔ sí ɓad raje to gə́ m’ra bèe tɔ. 49 Ndá deḛ lé nana kara tuga barkəmkag ɓa aw ne goo Abimelek’g, deḛ d’ɔm barkəmkagje neelé kaar kəi-kaar-kɔgərɔ’g lé ndá deḛ rée ne gə dəwje lai gə́ d’isi keneŋ lé ya. Togə́bè ɓa dəwje lai gə́ d’isi kəi gə́ duu dɔ loo gə́ to Sikem lé d’wəi ne d’as dəwje tɔl-dɔg (1.000) jén bèe, diŋgamje ləm, gə denéje ləm tɔ.
Kwəi lə Abimelek
50 Abimelek ɔr rɔ aw rɔ gə Tebes. Yeḛ aḭ gugu dɔ ɓee gə́ Tebes gə rɔ dum dəa. 51 Dan mee ɓee-boo’g neelé kəi gə́ duu dɔ loo gə́ siŋgá ŋgəŋ to keneŋ. Yee ɓa koso-dəwje lai gə́ mee ɓee-boo’g neelé diŋgamje gə denéje d’aḭ d’aw d’iya rɔ dee mée’g d’udu tarəw dɔ dee’g ndá d’al d’aw dɔ kəi gə́ duu dɔ loo’g lé tar, 52 Abimelek aw saar teḛ kəi gə́ duu dɔ loo lé, yeḛ rɔ səa, tɔɓəi yeḛ aw pər gə́ tarəw’g mba kila pər keneŋ. 53 Nɛ dené kára ila dɔ Abimelek gə kɔr mbal-kusu-né ndá yeḛ tɔ ne ka dəa njigi-njigi . 54 Léegəneeya yeḛ ɓar basa gə́ odo nérɔje ləa lé ulá pana: Ɔr kiambas ləi tɔlm ne, nà d’a pa dɔm’g pana: To dené ba tɔlm.
Togə́bè ɓa basa neelé ɔsee ne gə kiambas tɔlee. 55 Loo gə́ Israɛlje d’oo to gə́ Abimelek wəi mba̰ ndá nana kara tel aw mee kəi’g ləa-ləa ya.
56 Bèe ɓa Ala ar majel gə́ Abimelek ra gə bɔbeeje loo gə́ yeḛ tɔl ŋgakea̰je gə́ rɔ-siri lé tel oso ne dəa’g. 57 Tɔɓəi Ala ar néra majelje lai gə́ koso-dəwje gə́ Sikem ra lé tel oso dɔ dee’g tɔ. Yee ɓa ta ndɔl gə́ Jotam, ŋgolə Jerubaal ila dɔ dee’g lé aw ne lée’g béréré ya.
© Ngambai Bible © Alliance Biblique du Tchad 1989, 2015.
