Al-hikma wa l-tamaasa
1 Al-dubbaan al-mayyit
yihammid wa yiʼaffin
al-dihin hana siid al-itir.
Wa misil da, chiyya min al-tamaasa
titallif al-hikma wa l-charaf.
2 Galb al-hakiim
yimayyil ale l-tariig al-adiil
wa galb al-matmuus
yimayyil ale l-tariig al-aʼwaj.
3 Wa wakit al-matmuus yamchi fi l-derib,
yinʼarif kadar hu ma indah fihim
wa yiwassif le l-naas
kadar fikrah mahduud.
4 Wakit al-malik yazʼal diddak,
angariʼ, ma tikhalli bakaanak.
Agood haadi
wa da yinajjiik min zunuub katiir.
5 Fiyah fasaala ana chiftaha fi l-ard
wa l-fasaala di, hi khata jaayi min al-malik.
6 Al-mataamiis yukhuttuuhum
fi bakaan aali ziyaada
wa l-khaniyiin yukhuttuuhum
fi bakaan tihit.
7 Ana chift battaan abiid raakbiin fi kheel
wa masaaʼiil maachiin be rijleehum misil abiid.
Ayyi amal indah khutuura
8 Al-yankut nugra,
akuun yagaʼ foogha
wa l-yisawwi khurma,
akuun daabi yiʼaddiih.
9 Al-yagtaʼ al-hajar,
akuun yinjarih
wa l-yichaggig al-hatab,
yadkhul fi l-khatar.
10 Al-faas kan kaalle wa ma tarragooha,
waajib gudra ziyaada fi istiʼmaalha.
Khalaas, faaydit al-hikma
hi al-najaah.
11 Kan naadum yaʼarif yihaddi al-daabi
wa l-daabi yiʼaddiih,
chunu al-faayde al-yalgaaha ?
Ma tikallim katiir
12 Wakit al-hakiim yihajji,
kalaamah yaʼajib al-naas
wa laakin lisaan al-matmuus
yiwaddirah.
13 Kalaamah fi l-bidaaya hu tamaasa
wa fi l-nihaaya hu jahaala wa charr.
14 Al-naadum al-fikrah mahduud,
yikattir kalaamah.
Wa l-insaan ma yaʼarif al-yukuun
wa yaatu al-yikhabbirah
be l-yukuun baʼad mootah ?
15 Khidmit al-matmuus tiʼayyiih
lahaddi ma yaʼarif derib
al-yiwaddiih le l-madiina !
16 Al-azaab le l-balad al-malikha sabi
wa kubaaraatha yaakulu tuul al-yoom !
17 Mabruuk le l-balad al-malikha min iyaal al-chuyuukh
wa kubaaraatha yaakulu fi wakit munaasib
le yalgo gudra bala sakar !
18 Fi wakt al-kasal,
raas al-beet yagaʼ
wa wakt al-iide yinrakhu,
al-beet yinaggit.
19 Al-naas yisawwu akil le yadhako
wa l-khamar le yifarruhu hayaathum.
Wa laakin be l-gurus,
yalgo kulla cheyy.
20 Ma talʼan al-malik
hatta fi daakhal galbak kula
wa fi beetak wiheedak,
ma talʼan al-khani.
Achaan al-teeraay tiwaddi al-khabar
wa tihajji be l-cheyy al-inta gultah.
1 Aro ma bona mi bu mbul ma his ma afufuîna hi sama yor mbulîna woyo. Hina mi, lili d’a ngiyeûd’a nga d’i b’lak ned’a hi sanid’a ki subura hi sanid’a woi mi. 2 Sama ned’a mi le ni sun nda irata, wani sama lilid’a mi le ni sun nda gunda. 3 Ata yima sama lilid’a nga mi titna, tit mamba nga d’i tak kei mi suma pet ala mam mi sama lilid’a. 4 Le sama te yamba hurum zal kangû ni, ang ar yi mang ma sunda woi d’i, kayam kak ka mudjuka nga d’i ve vun hur ma zal ma tchona kä. 5 Vama tcho ma an wum yam andagad’a ka hî ma sama te yamba nga mi lum ata yam mbuo na ba wana: 6 Mi nga mi tin sama lilid’a ata sun nda ngol la kala, wani mi tin sama ndjondjoîna ata sun nda akid’eid’a mi. 7 An we magumeina a nga yam akulumeina akulo, wani suma nglona a nga tit kä kasezi d’igi magumeina na.
8 Sama mi djugot zula kä na, mba mi nde kuru; sama mi tcho ir gulumunina, guguina mba mi ed’emu. 9 Sama nga mi hô ahinad’a kä na, mba mi fe mbilâ; sama nga mi wak agunina, mi navun daka. 10 Le andjetna mi silagat a gurum nga d’uo ni, sana mi le ni sunda kad’engêm mbeî tua. Wani ned’a ti djivid’a kala. 11 Le guguina mi et sama kuma ma bei mi min tam ki kumanina ni, djivi mata ni me ge?
Ar ang de zlad’a ngol li
12 Zla d’a ti ndavun sama ned’id’a, ti suburumî subura, wani zla d’a ti ndavun sama lilid’id’a, ti mbud’umî zulona. 13 Zla d’a de d’a ndavunam avoka ni lilid’a, zla mam mba dabid’a ni gurut ta tchod’a mi. 14 Ma lilid’a nga mi i avogovok ki zla d’a ded’a.
Sana nga mi we vama mi mba avina d’i. Ni nge ba, mba mi dum yam vama mba mi mba blogoma ge?
15 Sunda hi sama lilid’id’a ti kawamî kawa, mi nga we lovot ta mi i kur azì ma ngolid’a d’uo mi.
16 Ni zla d’a hohoud’a yam ambas sa amul matna mi gogora tua d’a mat suma sunda a kal yazi ata yima tena ki yorogo deid’a. 17 Ni zla d’a furîd’a yam ambas sa amul matna ni sama ngolâ goroma d’a mat suma sunda a nga te tena ata yima nda’â á fad’enga a nga gurut ki süma d’uo d’a. 18 Sama azulomba heîna, azid’a ti beu ni kam kä; sama mi min le sunda d’uo na, azid’a ti tchut ni kam mi. 19 Suma a le tena ná aîd’a, a le süm guguzlud’a ná furîd’a, beged’a ti ndak á lahlena pet mi. 20 Ar ang ngul amulâ d’i, ar ang ngulum kurung krovo d’uo mi; ata yang ma burâ pî, ar ang ngul ma ndjondjoîna d’i. Kayam aleina mba mi hlang delengû, mba mi i mi de zla mang nga ang data woi abua.
