Danyaal riʼi be l-haywaanaat al-arbaʼa
1 Wa fi awwal sana hana hukum Balchaasar malik Baabil, Danyaal chaaf ruʼya wakit hu naayim fi furaachah. Wa baʼad da, hu katab al-ruʼya di. Wa di hi ruʼyat Danyaal.
2 Wakit ana naayim be l-leel, ana chift fi l-ruʼya di riih badat tusuug min al-jiihaat al-arbaʼa wa hazzat al-bahar al-kabiir. 3 Wa khalaas, arbaʼa haywaanaat kubaar nafarhum chig chig marago min al-bahar da. 4 Wa l-haywaan al-awwalaani, hu misil al-duud wa indah janaahe hana sagur. Wa wakit ana gaaʼid nichiif foogah, mallato janaaheeh wa gawwamooh wa waggafooh be rijileenah misil naadum wa antooh agul hana insaan. 5 Wa l-haywaan al-taani, hu misil marfaʼiin. Gamma gaʼad be nussah. Wa chaayil fi khachmah talaata udaam hana saff ambeenaat sunuunah wa gaalo leyah : «Gumm. Amchi aktul wa aakul laham katiir.» 6 Wa baʼad da, chift battaan haywaan aakhar taalit wa hu misil al-nimir wa indah janaahe arbaʼa fi daharah misil janaahe al-tuyuur. Wa l-haywaan da indah arbaʼa raas wa antooh sulta le yahkim.
7 Wa baʼad da fi nafs al-ruʼya di, chift al-haywaan al-raabiʼ. Hu yabhat wa yikhawwif wa indah gudra chadiide. Wa indah sunuun kubaar hana hadiid wa beehum yaakul wa yicharrit wa l-fadle yifajjikhha be rijileenah. Wa l-haywaan da bigi chig min al-haywaanaat al-talaata al-awwalaaniyiin. Wa hu indah achara guruun. 8 Wa wakit ana gaaʼid nichiif fi l-guruun dool, chift garin aakhar sakhayyar gamma ambeenaathum wa talaata guruun min al-achara al-awwalaaniyiin maragoohum le yikhallu leyah al-bakaan. Wa l-garin al-sakhayyar da indah uyuun misil uyuun al-insaan wa indah khachum al-yihajji be istikbaar.
Mamlakat Allah taji
9 Wa battaan ana chift karaasi
al-khattoohum le majlas al-gudiya.
Wa chaayib waahid kabiir sinn ja
wa gaʼad fi archah
wa khalagah abyad karr
misil al-gamar
wa chaʼar raasah
misil gutun al-nadiif.
Wa archah naar amlahiib
wa rijle archah naar mugargire.
10 Wa bahar hana naar jaari
wa faayit giddaamah.
Wa uluuf al-aalaaf yakhdumu leyah
wa malaayiin waagfiin giddaamah.
Wa naas majlas al-gudiya gaʼado
wa fataho al-kutub.
11 Wa ana chift wa simiʼt al-garin al-sakhayyar gaaʼid yihajji be istikbaar. Wa chift al-haywaan al-raabiʼ al-gaaʼid foogah al-garin da, katalooh wa gattaʼo jismah wa harragooh fi l-naar. 12 Wa kan le l-haywaanaat al-talaata al-aakhariin kamaan, chaalo minhum sultithum. Wa laakin zaado leehum umurhum le wakit muhaddad.
13 Wa be l-leel fi ruʼyiti,
ana chift waahid bichaabih ibn al-insaan
jaayi fi lubb al-sahaab.
Wa wassal bakaan al-chaayib kabiir al-sinn
wa gaddamooh leyah.
14 Wa anto le ibn al-insaan da
sulta wa majd wa muluk
achaan yaʼabuduuh
kulla l-naas min al-chuʼuub
wa l-umam wa l-lukhkhaat.
Wa sultitah hi sulta daayme
wa mamlakatah abadan ma tiddammar.
Tafsiir al-ruʼya al-Danyaal chaafha
15 Wa ana Danyaal hammeet ziyaada. Wa l-ruʼya al-chiftaha di barjalatni. 16 Wa garrabt le waahid min al-naas al-waagfiin fi l-bakaan da wa saʼaltah chunu al-maʼana al-akiid hana kulla cheyy al-ana chiftah. Wa hu antaani al-tafsiir wa gaal : 17 «Al-haywaanaat al-kubaar al-arbaʼa dool yimassulu muluuk arbaʼa al-yaju baʼadeen. 18 Wa laakin al-saalihiin naas Allah al-Aali yalgo al-mamlaka wa yichiiluuha marra waahid ila l-abad.»
19 Wa ana Danyaal dawwart naʼarif hagiigat maʼana al-haywaan al-raabiʼ. Hu chig min al-haywaanaat al-aakhariin. Hu bikhawwif marra waahid wa indah sunuun hana hadiid wa khanaafir hana nahaas wa yaakul wa yicharrit wa l-fadle yifajjikhha be rijileenah. 20 Wa dawwart battaan naʼarif maʼana hana l-guruun al-achara al-gaaʼidiin fi raasah. Wa dawwart naʼarif maʼana hana l-garin al-sakhayyar al-gamma wa l-guruun al-talaata al-maragoohum le yikhallu leyah al-bakaan. Wa da l-garin al-indah uyuun wa indah khachum al-yihajji be istikbaar wa binchaaf chadiid ziyaada min al-aakhariin. 21 Wa ana chift al-garin da gamma yihaarib al-saalihiin naas Allah wa annasar fooghum. 22 Laakin al-chaayib kabiir al-sinn ja wa hakam wa saaʼad al-saalihiin naas Allah al-Aali. Wa misil da khalaas, wakt al-saalihiin ja wa humman chaalo al-mamlaka.
23 Wa l-naadum da fassar leyi al-maʼana wa gaal : «Al-haywaan al-raabiʼ da, hu yimassil al-mamlaka al-raabʼe fi l-ard. Wa hi chig min al-mamaalik al-aakhariin wa tichiil kulla l-ard wa tifajjikhha wa ticharritha. 24 Wa l-guruun al-achara kamaan, humman yimassulu achara muluuk al-yamurgu min al-mamlaka di. Wa yaji baʼadhum malik aakhar chig min al-muluuk al-jo gubbaalah wa yarmi al-muluuk al-talaata dool. 25 Wa hu yuguul kalaam didd Allah al-Aali wa yidaayig naasah al-saalihiin wa yidoor yikhayyir ayyaam al-aʼyaad wa Tawraat Allah. Wa l-saalihiin yagaʼo fi iideenah muddit talaata sana wa nuss. 26 Wa laakin majlas al-gudiya yilimm wa yichiilu min al-malik da sultitah wa yikassuru mamlakatah wa yidammuruuha marra waahid. 27 Wa l-muluk wa l-sulta wa l-azama hana kulla l-mamaalik al-gaaʼidiin fi l-ard, yantuuhum le l-chaʼab al-saalihiin hana Allah al-Aali. Wa mamlakat Allah tagood ila l-abad wa kulla l-naas al-induhum sulta yaʼabudu Allah wa yasmaʼo kalaamah.»
28 Wa khalaas, al-ruʼya di kammalat. Wa ana Danyaal afkaari khawwafooni marra waahid wa wijhi alkhayyar wa gaaʼid nifakkir fi l-ruʼya di.
AHLE SUMA A NDAZI WOI IR DANIEL-LÂ
Vama avo’â: Amburei suma fid’ina
1 Kur biza d’a avok ka Baltazar amul ma Babilon-na nga mi tamulid’a, adïd’a de Daniel, vana nde tam mbei iram ata yima mi nga burâ yam azang mamina. Bugola, mi b’ir zlad’a hadï ndatid’a, mi väd’u zla mat ta nglod’a woi mi.
2 Daniel mi dala: Kur andjeged’a vana nde tam mbei iranu. An gola, an we simet ma ata abo ma fid’inina nga mi sir yam alum ma ngolâ kad’enga. 3 Amburei suma nglo suma kalâ fid’i a buzugï woi kur alum ma nglo máma. Azi pet ni teteng. 4 Ma avo’â mi hle tam d’igi azlona na, wani mi nga ki gigingâ d’igi ma hi b’arunina na. Kid’a an nga ni golom tua d’a, a pad’am gigingâm mbeyo, a hlum akulo woi yam andagad’a, a tcholom akulo kasem d’igi sana na, a hum djib’era hi sanid’id’a mi. 5 Ambur ma mbàna mi hle tam d’igi ursâ na. Mi nga tchola akulo kasem ma bugolâ, asok ma papeina hindi mi nga avunam aduk siyamu. A hum vuna ala: Ang tchol akulo, ang mut hliuna ngola. 6 Bugola, an nga ni gola, gol wani, ambur ma dingâ mi hle tam d’igi sindilâ na, wani gigingâ haleinina fid’i nga huyogomu. Ambur máma mi nga ki yamba fid’i, a hum ad’enga á te yamba mi. 7 Bugola, an nga ni gol kur vama nde tam mbei iran kur andjeged’a tua na, an gol wani, ambur ma fid’ina, mi kal tchod’a ngola, ni vama mandarâ, ma ad’enga ngola heî mi. Siyamî nglod’a d’igi kaweina na. Mi mut ahlena, mi kizagazi woyo, mi miret ad’uzi d’a ara kä kasemu. Mi nga d’igi amburei suma avok ndazina na d’i, mi nga kaduveina dogo kam mi. 8 Ata yima an nga ni sizar aduvei ndazina tua na, an gol wani, adif ma ding ma gorâ, mi deî aduk aduvei ndazina. Mi pat aduvei suma avo’â woi avorom hindi. An gola, adif máma mi nga ki ira d’igi ir sana na, zla d’a subur tad’a nga d’i buzuk avunam mi.
Sariya d’a kad’a hAlonid’a
9 Daniel mi de kua ala: Ata yima an nga ni gol tua na, a ndjar zlumiyôna kä, ma abizei ma dedeina mi mba mi kak yam zlam mba dinga tu. Baru mam mba atamba ti hapa d’igi gagarad’a na, tumus sa kamba ti djifâ luluî d’igi tumus tumiyôna na. Zlam mamba nga d’i ngal d’igi sin akud’a na, abot ni d’igi abo pus ma akud’a na, 10 toliyon nda akud’a nga avoromu, nga d’i djang d’igi mbina na. Suma dubuna a nga gevem á lum sunda, suma bubupma a nga tchola avorom mi. Suma ka sariyad’a a nga kaka kä yam zlumiyô mazina, a mal mbaktumba woi teteng mi.
11 Ata yima an nga ni gol tua na, nga ni djib’er yam zla d’a subur tad’a hadif ma gor mámid’a. Kid’a an nga ni gol tua d’a, a tchi ambur ma fid’i máma, a kizagam hliwim mbeyo, a tchugum aku ngala. 12 Amburei suma a ar hindina, a prud’uzi ad’eng mazi d’a tamula woyo, wani a arazi buruzi fiyaka gak yima a ngama.
13 Kid’a an nga ni gol vama nde tam mbei iran andjegena tua d’a, an gol wani, sana nga mi djï yam dugula d’igi gor sana na, mi mba, mi hut gen ma abizei ma dedei máma, a mbamzi avoromu. 14 Ma abizei ma dedei máma mi hum ad’eng nga te yamba, subura ki leu d’a ted’a. Andjaf suma ki suma ad’u vun ma ded’a tetengâ pet a nga lum sunda. Yam mam mba ted’a ni d’a didin nda bei dabid’a ba d’a, leu mamba nga d’i b’lak kei d’uo mi.
Vad’ud’a hi vama avo’îd’a
15 Daniel mi de kua ala: Muzugan mi b’lak ngola kurun krovo kayam vama a ndum mbei iran máma mi mbud’un mandarâ heî. 16 An hut go gen ma ding ma nga ata yi mámina, an djobom ala mi van ad’u gagazid’a hahle ndazinid’a pet go ge. Mi van ad’u ahle ndazina, mi dan ala: 17 Amburei suma nglo suma kal suma fid’i ndazina namulei suma fid’i suma a mba tchol te leud’a yam andagad’ina. 18 Wani suma ma sä akulo ma kal teglesâ mi tinizi irazi vazina a mba hle leud’a, a mba te leud’a kur atchogoi d’a lara ge pet gak didin. 19 Bugola, an min wad’ud’a yam ambur ma fid’i ma mi nga d’igi ndrom suma hindina na d’uo, ma tcho d’a kal ma siyam d’igi kaweina, na ma lilivim d’igi kawei ma hleuna na, ma mi mut ahlena mi kizagazi woi kikizek mi mired’ezi ad’uzi d’a ara kä kasema. 20 An hal wad’ud’a yam aduvei suma dogo suma a nga kama, yam adif ma gor ma deî adigazi ma mi tchuk suma hindina kä woi avorom ma nga ki ira ma zla d’a de d’a subur tad’a ndavunam ma mi kal ndrom suma dingâ petna mi.
21 An gol adif máma. Mi dur ayîna ki suma a tinizi irazi vazina, mi kus kaziya, 22 gak ma bizei ma dedeina mi mba á ka sariya d’a d’ingêra hi suma ma sä akulo ma kal teglesâ mi tinizi irazi vazina, gak kur bur ma suma a tinizi irazi vazina a te leud’ina.
23 Sama an djoboma mi hulong dan kua ala: Ambur ma fid’ina ni leu d’a fid’i d’a mba d’i kak yam andagad’a ka hî d’a wal lei ki leu d’a dingid’a, mba d’i b’lak andagad’a woi pet, mba d’i mired’et kä, mba d’i kizagat tei kikizek mi. 24 Aduvei suma dogo ndazina namulei suma dogo suma a mba tchol kur leu ndatina. Ma dingâ mba mi tcholï blogoziya, wani mi nga d’igi suma avo’â na d’i. Mam mba mi kus yam amuleina hindi adigaziya. 25 Mam mba mi de zla d’a tchod’a yam ma sä akulo ma kal teglesâ, mba mi djop vun sum mama mi. Mam mba mi nga hurum á mbut bur tilâ ki gata hAlonid’a kä. Ma sä akulo ma kal teglesâ mba mi hum sum mama abom gak bizad’a hindi ki nusa. 26 Bugola, suma Alona mi tinizina a mba kam sariyad’a kamu, a mba prut ad’eng mam mba te yamba woi abomu, a mba b’lagam mbei ki iram fafat. 27 Leud’a, yam mba ted’a ki ngola hi suma kur leu d’a yam andagad’a ka hid’a pet, a mba hat mi suma Ma sä akulo ma kal teglesâ mi tinizi irazi vazina. Leu mam mba ted’a ni leu d’a gak didinda. Suma te yamba pet a mba lum sunda, a mba ge yazi kä avorom mi.
28 Zla d’a de ndata daba. An Daniel, djib’er manda mbud’un mandarâ heî, an tchuk susub’ok, an ngom zla ndata kurunu.
