1 Al-usum al-taaliʼ akheer min al-khuna al-katiir
wa ihtiraam al-aakhariin akheer min al-fudda wa l-dahab.
2 Al-khani wa l-fagri, humman sawa sawa
achaan Allah bas khalagaahum.
3 Al-aagil yichiif al-charr wa yibaariih
wa laakin al-jaahil yagaʼ foogah wa yiʼaaziih.
4 Al-yimaskin nafsah
wa yakhaaf min Allah
yalga al-khuna wa l-charaf
wa yiziid umrah.
5 Fi derib al-galbah azrag,
fiyah chook wa charak
wa laakin al-yahfad nafsah
yibaʼʼid minhum.
6 Addib al-sakhiir wakit hu sakhayyar
wa kan bigi chaayib kula, ma yikhalli adabah.
7 Al-khani yahkim fi l-masaakiin
wa l-yichiil al-deen yabga abid le l-yidayyinah.
8 Al-yazraʼ al-zulum yantij al-fasaala
wa asaat mulkah al-yiʼazzib beeha tiddammar.
9 Al-ijwaadi yalga baraka
achaan yiʼakkil al-miskiin.
10 Atrud al-chammaati wa l-huraaj yagiif
wa l-khilaaf wa l-muʼyaar kula yikammulu.
11 Al-galbah taahir
wa yihajji be l-kheer,
al-malik yabga rafiigah.
12 Allah yahfad al-maʼrafa
laakin yibarjil kalaam al-khaddaariin.
13 Al-kaslaan buguul ke :
«Fiyah duud barra.
Kan maragt fi l-chaariʼ,
yicharrit batni !»
14 Lisaan al-zaaniye,
hawiire masduuda be gechch.
Al-Allah khidib aleyah
yagaʼ foogha kuchch.
15 Gillit al-fihim marbuuta be galb al-iyaal
laakin soot al-adab yibaʼʼidha minhum.
16 Al-yazlum al-fagraan le yakhna
aw yanti hadaaya le l-khani,
al-naadum da yifaggir nafsah.
Amsaal talaatiin hana l-hikma
17 Fukk adaanak
wa asmaʼ kalaam al-hakiimiin
wa khutt galbak le l-maʼrafa al-indi.
18 Akheer kan tahfadhum fi galbak
wa khachmak daayman jaahiz yikallim beehum.
19 Wa l-yoom, niʼallimhum leek inta kula
achaan titwakkal ale Allah.
20 Daahu ana katabt leek
talaatiin masal hana wasaaya wa maʼrafa
21 achaan niʼarrifak al-sahiih hana l-kalaam al-hagg
wa tigabbil le l-rassalak be l-kalaam al-hagg.
22 Ma tazlum al-miskiin achaan hu daʼiif
wa ma tisidd leyah baab al-chariiʼa
23 achaan Allah zaatah
yabga leyah muhaami
wa yiʼaakhib al-zaalim
lahaddi yichiil ruuhah.
24 Ma tiraafig al-daayman zaʼlaan
wa ma tamchi maʼa l-khadbaan
25 achaan ma tisawwi haalak misil haalah
wa tarmi nafsak fi charak misil charakah.
26 Ma tabga min al-naas al-yuduggu suduurhum
wa yadmano al-madyuun.
27 Achaan kan ma indak al-tikaffi beyah,
yichiilu hatta sariirak al-tunuum foogah.
28 Ma tihawwil alaamaat al-huduud
al-zamaan abbahaatak khattoohum.
29 Chiif al-naadum
al-yaʼarif khidimtah marra waahid.
Hu yakhdim le l-muluuk
wa ma le l-naas al-aadiyiin.
1 Simi ma a yoroma mi kal ndjondjoî d’a ngola,
sumad’a ti kal kawei ma hapma ki lora mi.
2 Sama ndjondjoîna ki sama houd’a a ni zlapa ata vama tuna;
nala, azi djak Ma didina mi lazi ni mamu.
3 Sama ned’a nga mi we vama tcho ma nga mi mbana, nga mi ngei tamu,
wani suma lilid’a a kal kua, a fe ndaka.
4 Sama mi ge yam kä, mi le mandara Ma didinina,
mba mi fe ni ndjondjoîd’a ki subura, mba mi te tatâ mi.
5 Aweid’a ki dauna a nga kur lovota hi sama bateinid’a;
sama mi min ngom tama, mi wal tam mbei dei kahle ndazina.
6 Ang tak gogorâ lovot ta mi ndak á tit kura,
le mi djeng mamara pî, mba mi d’es sei kurut ti.
7 Ma ndjondjoîna nga mi te yam suma houd’a.
Sama mi nde balîna, mi ni magoma hi sama mam nde balâ aboma.
8 Sama nga mi zar zla d’a kad’ina
mba mi dut ni ndaka,
totogo mam mbala ni hur mam ma zala d’a
mba d’i kus seyo.
9 Sama nga mi le suma djivid’ina, a mba b’e vuna kamu,
kayam nga mi he te mama mi suma kid’aka.
10 Ang dik sama las suma woyo, huneîd’a mba d’i dap peyo;
tuguyod’a ki ngula a mba dap pei mi.
11 Sama nga mi le yam d’engzeng nga kurumbina,
zla d’a de d’a djivid’a nga d’i ndavunamu,
mi namulâ banama mi.
12 Ma didina iram nga tinda yam sama wed’a,
wani nga mi b’lak zlad’a hi sama mbut irid’a woyo.
13 Sama azulomba nga mi dala: Azlona mi nga abua.
Mba mi van ir palumba.
14 Atcha d’a gaulangâ, vunat ni zul la yiyika.
Sama Ma didina hurum zal kama, mba mi nde kä kuru.
15 Lilid’a nga kur gogorâ,
wani azlingât ta a tom ki d’a mba d’i digit tei dei ki sed’emu.
16 Sama nga mi kid’eî ir sama kid’akina,
mi mbud’umî sama ndjondjoîna;
sama nga mi hahlena mi ma ndjondjoînina,
mi mbut ni tam houd’a.
Ang gol tang djivi kandjaf zla d’a tetenga
17 Ang tin humang ang hum zlad’a hi suma ned’id’a, ang tin hurung yam we manda. 18 Le ang ngomot kurungû ni, mba d’i mbut ni vama djivina kangû, ar ti kak avunang teteu. 19 An min had’ang wed’a ini mi ang tanga tala tin hur mangâ mi ka’î yam Ma didina d’a. 20 An b’iring zlad’a yam d’alâ ki wad’ud’a yan dok hindi 21 á tagang zla d’a irata ki zla d’a gagazid’a, tala ang hulong zla d’a de d’a gagazid’a mi sama mi sunungâ d’a d’uo zu?
22 Ar ang hurum sama kid’aka tala ni ma kid’aka d’a d’i, ang kid’eî ir ma hohoud’a ata yima ka sariyad’a d’uo mi. 23 Kayam Ma didina nga mi ndjun kaziya, mba mi b’lak suma a b’lagazina woi mi.
24 Ar ang le darigïd’a ki sama ayîna d’i, ang tit ki sama hurum zal heîna 25 tala ang hat zla mamba hat ba, ti mbut dau ma mi vangâ d’a d’i.
26 Ar ang hle vunang á ve balâ mi sama ding ngi, ar ang he tang á hle balâ mi suma dingâ 27 tala ang le nga ki vama wurak kuo ba, a hlang azang mangâ ad’ung ngiyeû d’a.
28 Ar ang djok agu ma abuyong ngolo a pum ir hagad’a adjeuna woi d’i.
29 Ang we sama d’alâ kur sun mam mba led’a d’uo zu? Mam mba mi tcholî avok amuleina, mba mi tchol avok suma hawa ya’â d’i.
