Masal al-harraati al-yiteerib
1 Wa battaan Isa gamma yiʼallim al-naas fi khachum al-bahar. Wa naas katiiriin marra waahid lammo foogah achaan yasmaʼo kalaamah. Achaan da, hu rikib fi markaba wa gaʼad tihit. Wa l-markaba gaaʼide fi l-bahar wa kulla l-naas gaaʼidiin fi l-turaab fi khachum al-bahar. 2 Wa hajja leehum be amsaal wa allamaahum kalaam katiir. Wa fi taʼliimah, hu gaal : 3 «Asmaʼo ! Yoom min al-ayyaam, harraati waahid marag wa macha fi l-zereʼ achaan yiteerib. 4 Wa wakit hu gaaʼid yichattit teeraabah, teeraab waahid wagaʼ fi l-derib wa tuyuur jo akalooh. 5 Wa teeraab aakhar wagaʼ fi bakaan indah hashas katiir wa turaab chiyya. Wa l-bizre gammat ajala achaan al-turaab chiyya. 6 Wa laakin wakit al-harraay bigat haamiye, taggat al-bizre di wa l-bizre yibsat achaan ma indaha uruug. 7 Wa teeraab aakhar wagaʼ fi ust al-chook wa l-bizre gammat maʼa l-chook sawa wa l-chook khanagaaha wa ma wildat. 8 Wa teeraab aakhar wagaʼ fi turaab adiil wa l-bizre gammat wa wildat wa antajat wa kulli ganduul indah 30 aw 60 aw 100 habba». 9 Wa khalaas gaal leehum : «Ayyi naadum al-indah adaan le l-samaʼ, khalli yasmaʼ !»
10 Wa wakit Isa wa l-naas al-aakhariin al-maʼaayah wa l-talaamiiz al-atnaachar gaaʼidiin wiheedhum, humman saʼalooh min amsaal wa maʼanaathum. 11 Wa Isa gaal : «Leeku intu antooku sirr mamlakat Allah laakin le l-naas al-aakhariin nihajji leehum daayman be amsaal. 12 Wa be misil da, <akiid induhum uyuun wa laakin ma yichiifu. Wa akiid yasmaʼo al-kalaam laakin ma yafhamooh. Wa kan ma misil da, humman yutuubu min zunuubhum wa Allah yakhfir leehum.>»
13 Wa Isa gaal le talaamiizah : «Ma fihimtu masal al-harraati al-yiteerib walla ? Kan ma fihimtuuh, kikkeef tafhamo kulla l-amsaal al-aakhariin ? 14 Fi l-masal da, al-harraati al-yiteerib, hu al-naadum al-yiballikh kalaam Allah. 15 Wa l-teeraab al-wagaʼ fi l-derib, hu yimassil al-naas al-yasmaʼo kalaam Allah wa tawwaali Cheetaan yaji wa yichiil min guluubhum al-kalaam al-ballakhooh leehum. 16 Wa battaan al-teeraab al-teerabooh fi bakaan hashas yimassil al-naas al-yasmaʼo kalaam Allah wa tawwaali yakhbalooh be farha 17 laakin humman misil bizre al-ma indaha uruug. Wa ma yagoodu saabtiin illa le wakit chiyya bas. Wa wakit al-diige taji fooghum walla l-naas yitaʼʼubuuhum be sabab kalaam Allah, al-naas dool, yamurgu ajala min al-derib. 18 Wa naas aakhariin humman misil al-teeraab al-wagaʼ fi ust al-chook. Humman al-naas al-yasmaʼo kalaam Allah 19 wa laakin machaakil al-dunya wa reedithum le l-maal wa chahwaathum yaktulu al-kalaam al-fi guluubhum. Wa be da, kalaam Allah ma yijiib faayde. 20 Wa l-teeraab al-wagaʼ fi l-turaab al-adiil yimassil al-naas al-yasmaʼo kalaam Allah wa yakurbuuh adiil. Wa humman yijiibu intaaj sameh, waahidiin minhum 30 aw 60 aw 100 habba.»
Masal al-faanuus
21 Wa Isa gaal battaan : «Kan naadum yijiib faanuus fi beetah, hu yidissah fi tihit doozam walla ? Aw tihit sariirah walla ? La. Hu yukhuttah fi bakaan foog. 22 Achaan ma fi cheyy mulabbad al-baʼadeen ma yinchaaf wa ma fi sirr al-baʼadeen ma yinʼarif. 23 Ayyi naadum al-indah adaan le l-samaʼ, khalli yasmaʼ !»
Masal al-bizre
24 Wa Isa hajja leehum battaan wa gaal : «Al-mikyaal al-intu kiltu beyah le l-aakhariin hu nafas al-mikyaal al-yikiilu leeku beyah wa yiziiduuh leeku aakhar. 25 Achaan yantu al-naadum al-indah. Wa laakin al-naadum al-ma indah al-chiyya al-indah kula yichiiluuh minnah.»
26 Wa Isa gaal : «Mamlakat Allah tabga misil ke. Naadum waahid chattat teeraab fi zerʼah. 27 Wa be leel al-naadum yunuum wa be nahaar yugumm wa l-teeraab yabzur wa yiziid. Wa laakin hu ma yaʼarif al-bizre gaaʼide takbur kikkeef. 28 Fi l-bidaaya, al-ard tigawwim nabaat. Wa baʼad da, al-nabaat yisill ganduul. Wa fi l-aakhir, al-ganduul yanti hubuub. 29 Wa wakit al-hubuub nijdo khalaas, hu yichiil khanjarah achaan da wakt al-gatiʼ.»
Masal al-khardal
30 Wa Isa gaal : «Be chunu nichabbuhu mamlakat Allah ? Wa be chunu nimassuluuha ? 31 Hi misil habba waahide hana kireeb. Wa hi askhar habba min kulla l-teeraab al-yiteerubuuh al-naas fi l-ard. 32 Laakin wakit yiteerubuuha hi tabzur wa tabga kabiire min kulla nabaataat al-jineene. Wa tisawwi furuuʼ kubaar wa daliiliin lahaddi tuyuur al-sama yabnu uchuuchhum foogha.»
33 Wa Isa hajja le l-naas be amsaal katiiriin misil al-amsaal dool wa ballakh leehum kalaam Allah. Wa hajja leehum be kalaam ma gaasi le yafhamooh. 34 Wa hu ma hajja leehum cheyy bala masal. Wa laakin le talaamiizah kamaan hu fassar leehum kulla cheyy wakit hu wa humman gaaʼidiin wiheedhum.
Al-Masiih waggaf al-riih al-chadiide
35 Wa fi nafs al-yoom be makhrib, Isa hajja le talaamiizah wa gaal : «Taʼaalu nagtaʼo al-bahar.» 36 Wa baʼad gammo khallo al-naas, humman rikbo fi l-markaba al-Isa gaaʼid foogha wa macho. Wa fi maraakib aakhariin kula maʼaahum. 37 Wa be khafla riih chadiide marra waahid saagat wa gawwamat challaal wa l-challaal hazza al-markaba wa l-markaba tidoor tinmali almi.
38 Wa Isa raagid wara fi l-markaba wa naayim fi wassaada. Wa talaamiizah gawwamooh min al-noom wa gaalo : «Sayyidna, ma lammaak kan numuutu walla ?» 39 Wa hu gamma wa kachcha le l-riih wa gaal le l-bahar : «Agiif ! Askut !» Wa khalaas al-riih wagafat wa l-wata bigat haadiye marra waahid. 40 Wa hu hajja le talaamiizah wa gaal : «Maala intu khaayfiin ? Lissaaʼ ma induku iimaan walla ?»
41 Wa humman khaafo khoof chadiid wa hajjo ambeenaathum wa gaalo : «Al-naadum da yaatu ? Lahaddi al-riih wa l-bahar kula yasmaʼo kalaamah !»
D’ogol ma yam sama yakina
(Gol Mat 13.1-9Luc 8.4-8)1 Jesus mi tin ad’ud’a kua á hat suma avun apo d’a Galile-d’a. Ablau suma a nga toka gevem ngola gak mi djak kak kur alumba hur apod’a. Ablau suma ki zlazi pet a nga kaka avun apod’a kä mi. 2 Mi had’azi ahlena ngola ki d’ogolâ.
Kur hat mamba mi dazi ala: 3 Agi humugiya! Sama yak andjafâ, mi nde wa abu á yaka. 4 Kid’a mi nga mi yaka, awu ma dingâ mi nde kur lovota; aluweina a mba, a kobomu.
5 Ma dingâ mi nde ata yima alaka, ata yima andagad’a nga kua ngol luo na. Atogo hina zak mi deyâ, kayam me mi nga kandagad’a i kä ngola ad’um mbi. 6 Wani kid’a afata ti deîd’a, ti lugud’omu, mi so woyo, kayam sideyem mi i nga kä ngol li.
7 Ma dingâ mi nde aduk aweid’a, ti d’uf akulo, ti hebem ped’et, mi tchuk nga yam mbi.
8 Ma dingâ mi nde ata yima andaga d’a djivid’a, mi deyâ, mi wul ngola, mi tchuk grona, mi le irâ, ma dingâ dok hindi, ma dingâ dok karagaya, ma dingâ kis mi.
9 Jesus mi dazi kua ala: Sama nga ki humba á humbina, ar mi huma.
Jesus mi de zlad’a ki d’ogolâ ni kayam me ge?
(Gol Mat 13.10-17Luc 8.9-10)10 Kid’a Jesus mi wala kablau sumid’a, suma a nga kak kä gevem ki mam suma dogo yam mbàna, a djobom yam zla d’a d’ogol ndata. 11 Mi dazi ala: Kayam agiya, Alona mi hagi ned’a á wäd’u zla d’a mudurid’a hi leu mambid’a. Wani kayam suma hiuna, an nga ni dazi zlad’a ni ki d’ogolâ. 12 D’igi mbaktumba hAlonid’a ti de na ala:
Á gola azi nga gola, wani azi nga wad’ud’a d’i;
á humba azi nga huma, wani azi nga humut ad’ut
tala azi hut gen Alona, Alona mi vat hurum mbei yam tcho mazid’a d’a d’i.
Jesus mi väd’u d’ogol ma yam sama yakina
(Gol Mat 13.18-23Luc 8.11-15)13 Jesus mi dazi kua ala: Agi wagi nga zla d’a d’ogol ndata ad’ut tuo? Le ni na ni, ni nana ba, agi mba wagi zla d’a d’ogol la dinga ad’ut pet ke? 14 Sama yaka mi ya’î zlad’a hAlonid’a. 15 Ma mi nde kur lovotina mi ni d’igi suma a hum zlad’a ata yima a humutna na. Atogo hina zak Seitan mi mba, mi yo zla d’a azi humuta woi kuruziya.
16 Hina mi, ma mi nde ata yima alakina, mi ni d’igi suma a hum zlad’a, atogo hina zak, azi vat ki furîd’ina na. 17 Wani sideyem i nga kä ngol li, mi ve tam ndjö. Ata yima ndaka d’oze djop vuna mi nga mi le suma yam zlad’a hAlonid’ina, atogo hina zak, a ar zlad’a hAlonid’a woyo.
18 Ma ding ma mi nde aduk aweid’ina, mi ni d’igi suma hum zlad’a, 19 wani djib’era hi duniyad’id’a ki d’od’oka hi beged’id’a ki lelemba hahle suma dingîd’a a kal kuruziya, a hep zlad’a akulo ped’et bei le irâ.
20 Ma ding ma mi nde ata andaga d’a djivid’ina, mi ni d’igi suma a hum zlad’ina na. Azi vat kuruziya, ti le sunda kuruzi mi. Ma dingâ mi le irâ dok hindi, ma dingâ mi le irâ dok karagaya, ma dingâ mi le irâ kis mi.
D’ogol ma yam lalambina
(Gol Luc 8.16-18)21 Jesus mi dazi ala: Na ni sana mi mba ki lalamba, mi tinit ni kä ad’u angotna, d’oze ad’u azangâ zu? Mi tinit ni akulo yam agu lalamba d’uo zu? 22 Vama lara pî ma nga ngeid’ina a mba ndum mbei abua. Vama lara pî ma nga gumuna a mba ndum mbei pid’ak mi. 23 Sama mi nga ki humbina á humba, ar mi huma.
24 Jesus mi dazi kua ala: Agi gologi tagi djivi ki vama agi humuma. Ni vama agi nga ngagi ki na ba, Alona mba mi ngagi ki mi. 25 Kayam sama lara pî ma nga ki va aboma, a mba hum kam kua, wani sama lara pî ma nga ki va abom mbuo na, ma abom nde na pî, a mba hlumzi woi abomu.
D’ogol ma yam andjaf awu ma nga mi wul vamina
26 Jesus mi de kua ala: leud’a hAlonid’a ti ni hina: Ni d’igi sama mi zar awuna hur asine mamina na. 27 Le mi burî sena d’oze mi ka’î ki ndjola pî, andjege ki falei awuna nga mi deyâ, mi wul akulo, wani sa máma mi we nga vama mi wuluma d’i. 28 Andagad’a tata, ti deî awuna, ma avo’â nahlapma, bugolî yam mba tchuka, bugola mi le irâ. 29 Kid’a mi ned’a, atogo hina zak sa máma mi hle mbarugum mamba, mi nde zed’a, kayam me yina ndak wa á zed’a.
D’ogol ma yam ir mutarîna
(Gol Mat 13.31-32Mat 34Luc 13.18-19)30 Jesus mi de kua ala: Ei mba dei ala leud’a hAlonid’a ti hle tat ni d’igi me na ge? Ni me ba, ei mba ngat ki sed’em ge? 31 Ti hle tat ni d’igi ir mutarâ na. Ata yima sana mi gum kä aduk andagad’ina, iram mbi gugureid’a kal andjaf ma yam andagad’ina pet. 32 Wani ata yima sana mi gum kä na, mi deyâ, mi wul ngola d’igi aguna na, mi ruî abom mbei ngola, gak aluweina a mba kak ata abomu, a min aziyazi kua mi.
33 Hina Jesus mi hat suma zlad’a pet ni ki d’ogolâ ngola, ndak ata ad’eng mazid’a á humba. 34 Wani mi dazi nga zlad’a bei d’ogolâ d’i. Wani keng woi vam tu, mi ve mam suma hata ad’u ahlena pet suma mi had’azizina.
Jesus mi seng babarâ
(Gol Mat 8.23-27Luc 8.22-25)35 Ki fladeged’a, Jesus mi de mi mam suma hata ala: Ei i abo apod’a abo hî. 36 Kid’a a wal tazi woi kablau sumid’a, mam suma hata a im kur alum mba mam nga kuad’a. Alumei suma dingâ a nga ata yi máma mi. 37 Babar ma ngolâ mi tchol akulo kabilâ, mbina mi sulul kur alumba gak ti lá oîd’a. 38 Jesus tamba mi nga burâ sena kä ata andjau alumba. Mi d’igal nga yam yam va d’a d’igal yamba. Azi zlid’im akulo, a dum ala: Ma hat suma, ami nga bami woyo, ang nga djib’er ruo?
39 Mi zlid’a akulo, mi ngop simetna, mi de mi mbiyo apod’a ala: Ang sengâ, ang ba! Ata yi máma, simetna mi tchol b’et, yina seng silil mi.
40 Jesus mi dazi ala: Ni kayam me ba, agi lagi mandarâ hina ge? Ni kayam me ba, agi hagi gagazid’a d’uo ge? 41 Zlad’a vid’iziya, a le mandarâ ngola, a nga de tazi ala: Sa máma ni nge ba, simetna ki mbiyo apod’a pî a ge yazi kä ad’um na ge?
