Al-zawaaj wa l-talaag
1 Wa Isa gamma min al-bakaan da wa macha fi daar al-Yahuudiiya wa gataʼ bahar al-Urdun. Wa battaan naas katiiriin lammo foogah wa hu allamaahum misil fi aadtah. 2 Wa naas waahidiin min al-Fariiziyiin macho leyah wa dawwaro yakurbuuh fi chaan kalaamah al-yuguulah. Wa achaan da, saʼalooh wa gaalo : «Kan al-raajil yitallig martah, da halaal walla ?» 3 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Wa Muusa amaraaku be chunu ?» 4 Wa gaalo : «Muusa anta izin le l-raajil achaan yaktib maktuub hana talaag wa yitallig martah.»
5 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Muusa katab leeku al-wasiiye di achaan ruuseeku gawiyiin. 6 Wa laakin fi l-awwal, wakit Allah khalag al-ard, hu khalagaahum raajil wa mara. 7 Wa be sabab da, ayyi raajil yikhalli ammah wa abuuh wa yilimm maʼa martah 8 wa l-naaseen yabgo jisim waahid. Wa be misil da, humman ma naaseen battaan achaan bigo jisim waahid. 9 Allah bas rabataahum wa ma waajib al-insaan yifarrighum.»
10 Wa baʼadeen, Isa gaaʼid fi l-beet wa talaamiizah saʼalooh fi l-kalaam da. 11 Wa Isa gaal : «Ayyi naadum al-yitallig martah wa yaakhud mara aakhara yisawwi leeha khata wa gaaʼid yazna. 12 Wa battaan ayyi mara al-tallagat raajilha wa akhadat raajil aakhar, hi zaaniye.»
Al-Masiih baarak al-iyaal
13 Wa l-naas gaaʼidiin yiwaddu iyaalhum le Isa achaan hu yalmashum le yibaarikhum. Wa talaamiizah harajoohum. 14 Wa Isa simiʼ kalaamhum wa ziʼil. Wa hajja leehum wa gaal : «Khallu al-iyaal yaju leyi wa ma tadharoohum achaan mamlakat Allah hana l-naas al-misilhum. 15 Wa nuguul leeku al-hagg, naadum abadan ma yadkhul fi mamlakat Allah kan ma yakhbalha misil wileed sakhayyar.» 16 Wa hu hadanaahum le l-iyaal wa khatta iideenah fooghum wa baarakaahum.
Al-naadum al-khani
17 Wakit Isa gamma maachi fi derbah, naadum waahid jara leyah wa sajad giddaamah wa saʼalah wa gaal : «Ya l-muʼallim al-adiil ! Waajib nisawwi chunu achaan nalga al-haya al-abadiiye ?» 18 Wa Isa radda leyah wa gaal : «Maala tuguul ana adiil ? Waahid bas adiil wa hu Allah. 19 Akiid taʼarif al-wasaaya : <Ma taktul dimme wa ma tazna wa ma tasrig wa ma tachhad be kidib wa ma tukhuchch al-naas wa karrim ammak wa abuuk.>»
20 Wa l-naadum gaal : «Ya sayyidna, min wakit ana sakhayyar nitaabiʼ kulla l-wasaaya dool.» 21 Wa Isa chaafah adiil be mahabba wa gaal : «Chokhol waahid lissaaʼ gassar leek. Biiʼ kulla cheyy al-indak wa anti tamanah le l-masaakiin wa misil da, talgaah giddaamak. Wa taʼaal taabiʼni.»
22 Wa wakit al-khani simiʼ al-kalaam da, hu karab wijhah. Wa gamma min hinaak wa macha haznaan achaan hu indah maal katiir. 23 Wa Isa anlafat wa hajja le talaamiizah wa gaal : «Al-dakhuul fi mamlakat Allah yabga gaasi le l-naas al-induhum maal katiir.»
24 Wa talaamiizah ajjabo bilheen min kalaamah da. Wa Isa hajja leehum battaan wa gaal : «Ya iyaali, akiid al-dakhuul fi mamlakat Allah yabga gaasi. 25 Dakhuul al-jamal fi gadd al-ibre hayyin min dakhuul siid al-maal fi mamlakat Allah.»
26 Wa alʼajjabo marra waahid min kalaamah. Wa assaaʼalo ambeenaathum wa gaalo : «Kan misil da, yaatu yagdar yanja ?» 27 Wa Isa chaafaahum adiil wa gaal : «Da gaasi marra waahid le l-naas laakin ma gaasi le Allah achaan ma fi cheyy gaasi le Allah.»
28 Wa Butrus gamma yihajji wa gaal : «Wa aniina khalleena kulla cheyy al-indina achaan nitaabuʼuuk.» 29 Wa Isa gaal : «Nuguul leeku al-hagg, ayyi naadum al-gamma fi chaani wa fi chaan al-bichaara wa khalla beetah aw akhwaanah aw akhwaatah aw ammah aw abuuh aw iyaalah aw ziraaʼtah, 30 hu yalga fi l-wakit al-haali 100 marra buyuut wa akhwaan wa akhwaat wa ammahaat wa iyaal wa ziraaʼa wa maʼaahum diige chadiide. Wa fi l-aakhira, yalga al-haya al-abadiiye. 31 Wa laakin naas katiiriin al-gaaʼidiin wara, yabgo giddaam wa naas katiiriin al-gaaʼidiin giddaam kamaan, yabgo wara.»
Taalit marra al-Masiih hajja be mootah
32 Wa Isa wa talaamiizah maachiin fi derib hana Madiinat al-Khudus. Wa Isa raayikh giddaamhum wa talaamiizah gaaʼidiin yilʼajjabo foogah. Wa l-naas al-maachiin waraahum khaayfiin. Wa Isa tarraf al-talaamiiz al-atnaachar wa hajja leehum wiheedhum. Wa bada yihajji leehum be l-taʼab al-yaji foogah gariib. 33 Wa Isa gaal : «Asmaʼo. Aniina maachiin le Madiinat al-Khudus. Wa hinaak yisallumu Ibn al-Insaan le kubaaraat rujaal al-diin wa le l-ulama. Wa humman yahkumu leyah be l-moot wa yisallumuuh le l-ma muʼminiin. 34 Wa yichchammato leyah wa yibazzukhu foogah wa yajluduuh wa yaktuluuh. Wa laakin fi talaata yoom hu yabʼas.»
Talab Yaakhuub wa Yuuhanna
35 Wa Yaakhuub wa Yuuhanna awlaad Zabadi macho le Isa wa gaalo : «Sayyidna, nidooru inta tisawwi leena al-cheyy al-natulbuuh minnak.» 36 Wa Isa gaal leehum : «Tidooru nisawwi leeku chunu ?» 37 Wa raddo leyah wa gaalo : «Antiina izin achaan nahkumu maʼaak fi mamlakatak al-majiide, waahid minnina be iidak al-zeene wa waahid minnina be iidak al-isra.»
38 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Intu ma fihimtu al-cheyy al-tidooruuh. Tagdaro tacharbo min kaas al-taʼab al-ana nachrab minnah walla ? Tahmalo al-khattisiin al-yikhattusuuni beyah walla ?» 39 Wa raddo leyah wa gaalo : «Aywa, nagdaro.» Wa Isa gaal leehum : «Khalaas, intu tacharbo min al-kaas al-ana akkid nachrab minnah. Wa yikhattusuuku be l-khattisiin al-yikhattusuuni beyah. 40 Laakin ana ma nagdar naʼazil al-naas al-yagoodu fi iidi al-zeene wa fi iidi al-isra. Allah jahhaz al-bakaanaat dool le l-naas al-hu bas azalaahum.»
41 Wa l-talaamiiz al-achara simʼo al-kalaam da wa ziʼilo min Yaakhuub wa Yuuhanna. 42 Wa Isa naada kulla talaamiizah wa gaal leehum : «Taʼarfu kadar ambeen al-naas al-ma muʼminiin, ayyi naadum al-jaʼalooh haakimhum yamluk be chidde fi chaʼabah. Wa kubaaraathum kula yitmallako fi l-naas. 43 Wa laakin intu ma waajib tabgo misilhum. Ayyi naadum minku al-yidoor yabga kabiir khalli yabga khaddaamku. 44 Wa ayyi naadum al-yidoor yabga kabiirku khalli yabga abidku. 45 Achaan ana Ibn al-Insaan, ana zaati ma jiit achaan al-naas yakhdumu leyi laakin achaan ana nakhdim le l-naas. Wa jiit achaan nafda naas katiiriin be ruuhi.»
Al-Masiih daawa naadum amyaan
46 Wa Isa wa talaamiizah wislo fi hillit Ariiha. Wakit Isa wa talaamiizah maargiin min Ariiha, naas katiiriin marra waahid jaayiin waraayah. Wa amyaan waahid gaaʼid tihit jamb al-chaariʼ achaan yasʼal sadakha min al-naas. Wa usmah Baartimaawi wileed Timaawi. 47 Wa hu simiʼ kadar Isa min al-Naasira maachi be l-chaariʼ da. Wa hu aat wa gaal : «Ya Isa ! Ya Ibn Dawuud ! Arhamni !» 48 Wa naas katiiriin harajooh wa gaalo leyah «Askut !» Laakin al-amyaan gamma yiʼiit be ziyaada wa yuguul : «Ya Ibn Dawuud, arhamni !»
49 Wa Isa wagaf wa gaal : «Naaduuh. Khalli yaji leyi.» Wa naado al-amyaan wa gaalo leyah : «Chidd heelak wa gumm foog. Hu gaaʼid yinaadiik.» 50 Wa l-amyaan rama khitaayah wa natta foog wa macha le Isa. 51 Wa Isa saʼalah wa gaal : «Tidoor nisawwi leek chunu ?» Wa l-amyaan gaal : «Sayyidna, nidoor nichiif.» 52 Wa Isa gaal : «Khalaas, chiif ! Inta ligiit al-aafe be sabab iimaanak.» Wa tawwaali uyuunah anfataho wa gamma yitaabiʼ Isa.
JESUS MI TCHOLÏ GALILE Á I JERUSALEM
Jesus nga mi hat yam dika hatchad’id’a
(Gol Mat 19.1-12Luc 16.18)1 Jesus mi tcholï sa hî, mi mba kur andaga d’a Jude-d’a. Bugola, mi djak alum ma Jurdê-na, mi i abo hî. Ablau suma a togï gevem kuana, nde mi had’azi d’igi nga mi ladjeu dei na.
2 Fariziyêna a mba atam á kugumu, a djobom ala: Na ni gat meid’a ti ar lovota mi sana á dik amamba woi zu?
3 Mi hulong dazi ala: Moise mi hagi vuna nana d’ö?
4 A dum ala: Moise mi ar lovota mi sana ala mi b’ir mbaktum mba wal kamambid’a, mi digit tei mi.
5 Wani Jesus mi hulong dazi ala: Ni kayam hur magi ma b’ala ba, Moise mi hagi ki vun ma he ma wana ni na. 6 Wani kad’u tinda ata yima Alona mi lahlena petna, mi ge mandjufâ katchad’a mi. 7 Kayam ndata, sana mba mi ar abum kasumu, mba mi reî kamamba, 8 azi djak a mba mbut ni hliu ma tuna. Kayam ndata, avok hî azi nga ni mbà d’uo d’a, wani azi mbut ni hliu ma tuna. 9 Kayam ndata, ar sana mi wal vama Alona zlabama d’i.
10 Ata yima azi mbaza avona, suma hata a djobom kua yam zla ndata. 11 Mi dazi ala: Sama lara ma mi dik amamba woi mi i vatcha d’a dingina, mi le ni mizeuna, mi ka’î djangûna kamam mba avoka. 12 Le atchad’a ti ar ndjuvut tei ti i ve ma dingâ ni, ti le ni mizeuna mi.
Jesus mi tin abom yam gugureina
(Gol Mat 19.13-15Luc 18.15-17)13 Suma dingâ a mba ki gugureina mi Jesus kayam mi tin abom kaziya. Wani suma hata a ngop suma a mba ki sed’ezina. 14 Kid’a Jesus mi we hina d’a, hurum mi zala, mi dazi ala: Agi aragi gugureina a mbeï gevenu. Agi d’elezi d’i, kayam leud’a hAlonid’a ni yam suma d’igi azi na na. 15 Gagazi, an nga ni dagiya, sama lara pî, le mi ge yam kä yam leud’a hAlonid’a d’igi gogorâ hina d’uo ni, mba mi kal kurut ti. 16 Wani mi yozi akulo ahlabamu, mi tin abom kaziya, hina mi b’e vunam kazi mi.
Sama ndjondjoîna
(Gol Mat 19.16-30Luc 18.18-30)17 Kid’a Jesus mi ge tam tita kur lovotid’a, sana mi ringî gevemu, mi grif kä avoromu, mi djobom ala: Ma hat ma djivina, an le ni nana ba, ni fe ari d’a didinda ge?
18 Jesus mi dum ala: Ni kayam me ba, ang yan ala sama djivina ge? Ma djivina nga d’i, nAlona tu go. 19 Ang we vun ma hed’a mi dala: Ang tchi sa d’i, ang le mizeu d’i, ang kul li, ang le glangâs ma aboina d’i, ang mbut ir sa d’i, ang hu abung kasungû.
20 Sa máma mi hulong dum ala: Ma hat suma, an ngom ahle ndazina kan pet ni ki gogoron dei.
21 Kid’a Jesus mi golomba, hurum vumu, mi dum ala: Ang kid’ak va tu, ang i gus ahligiyeng suma ang nga ki na woi pet, ang he bege ndata mi suma hohoud’a. Hina wani, ang mba fahle suma ndjondjoîna sä akulo. Bugola, ang mbeï ad’unu. 22 Wani tam tchuk susub’ok kayam zla ndata, mi i ki hur ma zala, kayam mam mi sama ndjondjoîna.
23 Jesus mi pret tam mi gol mam suma hata a nga tchola gevemu, mi dazi ala: Nad’enga heî ki suma ndjondjoîna á kal kur leud’a hAlonid’a.
24 Suma hata a le atchap kayam zla mamba. Wani Jesus mi hulong dazi kua ala: Grona, nad’enga heî yam suma a deng tazi yam ndjondjoî mazid’ina á kal kur leud’a hAlonid’a. 25 Nafefeta mi djambala á kal kur zul la libirâ, kal la ma ndjondjoîna mi kal kur leud’a hAlonid’a.
26 Suma hata a le atchap kua ngola, a nga de tazi ala: Le ni na ni, sama ndak á fe suta ni nge ge?
27 Jesus mi golozi mi dazi ala: Ata suma, ndak kuo; wani ata Alona, nga na d’i, kayam Alona mi ndak á lahlena pet.
28 Ata yi máma, Pierre mi dum ala: Ang gola! Ami arami wa ahlena pet teyo, ami nga tid’imi ad’ungû.
29 Jesus mi hulong dazi ala: Gagazi, an nga ni dagiya, sama ar aziyam mbei d’oze b’oziyom suma andjuveina d’oze b’oziyom suma aropma d’oze abum mboze asum mboze groma d’oze asinem mbei yam anu, yam Zla d’a Djivid’a mi na, 30 mba mi fe kam kua kikis kur atchogoi d’a tchetchem wanda. Mba mi fe azina ki b’oziyom suma andjuveina ki b’oziyom suma aropma kasuyom ki groma kasinena zlapa ki djop vuna, kur atchogoi d’a nga d’i mbad’a, mba mi fe ari d’a didinda mi. 31 Ablau suma avo’â a mba mbut suma danana, ablau suma danana a mba mbut suma avo’â mi.
Jesus mi de yam á hindid’a yam mad’am ki tchol mamba
(Gol Mat 20.17-19Luc 18.31-34)32 Kid’a Jesus azi ki mam suma hata a nga kur lovota á i tupa kur Jerusalem-mba, Jesus nga mi tit avoroziya. Mam suma hata a le atchap, suma a nga tid’î ad’um ki mandarâ mi. Wani Jesus mi yo suma hat suma dogo yam mbàna gevemu, mi nde mi dazi yam ahle suma a mba le ki sed’ema. 33 Mi dazi ala: Gola! Ei nga tubi kur Jerusalem. Suma a mba han an Gor Sana abo nglo suma ngat buzuna azi ki suma hat gata. Azi mba kan sariya d’a matna kanu, a mba han abo andjaf suma dingâ mi. 34 Sum ndazina a mba lazanu, a mba tuvon ayôna iranu, a mba ton ki blafâ, a mba tchan ndeyo. Wani kur bur ma hindina, an mba ni tchol akulo aduk suma matna.
Tchenda hi Jacques azi ki Jean-d’a
(Gol Mat 20.20-28)35 Jacques azi ki Jean Zebede groma, a hut go gen Jesus, a dum ala: Ma hat suma, ami minimi ala ang hami vama ami tcheneng kama.
36 Mi dazi ala: Agi min an hagi ni me ge?
37 Azi hulong dum ala: Ami minimi ala fata ang kak kur subur mangid’a, ar sa tu mi kak yam bigang nga ndjufa, ar sa tu mi kak yam bigang nga gulad’a mi.
38 Jesus mi dazi ala: Agi wagi nga vama agi tchenema d’i. Agi ndak á tchagi ki kop ma kid’eî ir ma an mba ni tchuma ko zu? D’oze agi mba lagi batem mba ndak ka an mba ni lata ko zu?
39 Azi hulong dum ala: Ami ndagamiya.
Jesus mi dazi ala: Gagazi, agi mba tchagi ki kop ma kid’eî ir ma an mba ni tchuma, agi mba lagi batem mba ndak ka an mba ni lata mi. 40 Wani á kaka yam bigan nda ndjufa ki bigan nda gulad’a, nga ni an ba ni he d’i, wani ni kayam suma Alona mi minit kazina.
41 Ata yima suma hat suma dogona a hum hina na, huruzi mi zal yam Jacques azi ki Jean. 42 Jesus mi yazï gevemu, mi dazi ala: Agi wagi suma suma a nga golozi d’igi suma te yamba yam andjaf suma dingîna na na, a nga tamula kaziya, mazi suma nglo suma kal kazina, a nga lazi kad’enga mi.
43 Wani adigagi agi nga na d’i, wani sama lara pî ma min á mbut ma ngolâ adigagina, mi mbut nazong magina. 44 Sama lara pî ma min á kak ma avo’â adigagiya ni, mi mbut nazong magina pet. 45 Kayam an Gor Sana ni mba nala suma a lan sunda d’i, wani an tanda ni mba ná le sunda mi suma, ná he tan á matna á wurak yam ablau suma mi.
Jesus mi mal ir Bartime ma duka woyo
(Gol Mat 20.29-34Luc 18.35-43)46 Azi mba kur Jeriko. Kid’a Jesus nga mi ndabu woi kur Jeriko zlapa ki mam suma hata kablau suma nunuk mi d’a, ma duka, Bartime Time goroma mi nga kaka avun lovota á tchenda. 47 Kid’a mi hum ala ni Jesus ma Nazarat-na d’a, mi er ad’um tchina akulo, mi dala: Jesus David goroma, ang wan hohowonu.
48 Ablau suma a ngobom ala: Ang ba!
Wani mi er ad’um er ra dinga akulo kua ala: David goroma, ang wan hohowonu.
49 Jesus mi tchola, mi dazi ala: Agi yumïya.
Azi yi ma duka, a dum ala: Ang ve tangû, ang fagakulo, nga mi yangû. 50 Ata yi máma, ma duka mi yak baru mamba woyo, mi pir akulo, mi i gen Jesus.
51 Jesus mi hulong dum ala: Ang min ala an langî me ge?
Ma duka mi dum ala: Salana, ar ang malan iran ndeyo.
52 Jesus mi dum ala: Ang iya, he gagazi manga sud’ung wa da’. Ata yi máma na wat, iram mal leyo, nga mi tit bugol Jesus kur lovota mi.
