Yaakhuub arrad min beet Laabaan
1 Wa baʼad da, Yaakhuub simiʼ kalaam awlaad Laabaan al-buguul : «Yaakhuub chaal kulla maal abuuna wa be maal abuuna bas, hu bigi khani.» 2 Wa Yaakhuub chaaf haal Laabaan alkhayyarat leyah, ma misil awwal. 3 Wa khalaas, Allah gaal le Yaakhuub : «Gabbil balad abbahaatak, bakaan ahalak. Wa ana nukuun daayman maʼaak.»
4 Wa Yaakhuub rassal le awiinah Raahiil wa Leeya yamchan yalgannah fi l-kadaade, bakaan khanamah. 5 Wa gaal leehin : «Ana chift haal abuukan khayyarat leyi, ma misil awwal. Laakin Allah Rabb abuuyi kaan maʼaayi. 6 Wa intan zaatkan taʼarfan kadar ana khadamt le abuukan be niiye waahide. 7 Wa be da kula, abuukan khachchaani wa khayyar maahiiyti achara marraat. Wa laakin al-Rabb daharah ma yisawwi leyi cheyy fasil. 8 Wa kan abuukan gaal : ‹Al-duroʼ yabgo maahiiytak, kulla l-khanam yaldo iyaal duroʼ.› Wa kan gaal : ‹Al-rugut yabgo maahiiytak, kulla l-khanam yaldo iyaal rugut.› 9 Wa be da bas, al-Rabb chaal bahaayim abuukan wa antaahum leyi ana. 10 Wa fi wakit al-khanam gaaʼidiin yiʼachchuru foogah da, ana riʼiit wa fi l-ruʼya di, rafaʼt raasi wa chift tuyuus gaaʼidiin yiʼachchuru al-khanam al-rugut al-induhum daraaʼ wa siihaan.
11 «Wa malak Allah gaal leyi fi l-ruʼya : ‹Yaakhuub !› Wa ana gult : ‹Naʼam !› 12 Wa gaal leyi : ‹Arfaʼ raasak wa chiif adiil, kulla l-tuyuus al-gaaʼidiin yiʼachchuru al-khanam, humman rugut wa induhum daraaʼ wa siihaan. Achaan ana chift kulla l-cheyy al-Laabaan gaaʼid yisawwi leek. 13 Wa ana Ilaah Beet Iil, bakaan al-inta khazzeet leyi foogah hajar wa sabbeet foogah dihin wa sawweet leyi nazir. Hassaʼ da, gumm ! Amrug min al-balad di wa amchi balad abbahaatak.›»
14 Wa Raahiil wa Leeya gaalan leyah : «Hal faddal leena gisim wa warasa min maal abuuna walla ? 15 Aywa, maala hu jaʼalaana misil ajnabiiyaat wa baaʼaana wa akal kulla tamanna ? 16 Wa fi chaan da, kulla l-maal al-chaalah al-Rabb min abuuna da, bigi leena wa le iyaalna. Wa inta, ya Yaakhuub, sawwi kulla cheyy al-Rabb amarak beyah.»
17 Wa khalaas, Yaakhuub gamma chaal iyaalah wa awiinah wa rakkabaahum fi jumaal. 18 Wa chaal kulla l-bahaayim wa kulla l-maal al-ligaah fi Faddaan Araam wa gamma maachi le abuuh Ishaakh fi balad Kanʼaan. 19 Wa fi l-wakit daak, Laabaan ma fiih, macha yagtaʼ suuf khanamah. Wa wakit humman maachiin, Raahiil sirgat asnaam abuuha. 20 Wa Yaakhuub khachchaah le Laabaan al-Araami, jara minnah ma khabbarah. 21 Wa jara be kulla cheyy al-indah wa chagga bahar al-Furaat wa wajjah ale jibaal Gilʼaad.
22 Wa fi l-yoom al-taalit, gaalo le Laabaan : «Yaakhuub arrad !» 23 Wa khalaas, Laabaan chaal akhwaanah wa jara wara Yaakhuub. Wa baʼad sabʼa yoom hana ruwaakha, lihigah fi jibaal Gilʼaad. 24 Laakin be l-leel, al-Rabb baan le Laabaan al-Araami fi ruʼya wa gaal leyah : «Angariʼ ! Ma tikallim le Yaakhuub wa la be kheer wa la be charr !»
25 Wa Laabaan lihig Yaakhuub fi l-bakaan al-bana foogah kheemtah fi raas al-jabal. Wa Laabaan wa akhwaanah kula bano kheemithum fi jibaal Gilʼaad. 26 Wa Laabaan gaal le Yaakhuub : «Da chunu al-sawweetah leyi da ? Maala khachcheetni ? Inta khataft banaati misil masjuunaat al-harib ! 27 Maala arradt minni ? Wa allabbadt minni wa ma ooreetni ? Kan awwal ooreetni, ana niʼaddiik be farha wa be khine wa nagaagiir wa jigindiiye. 28 Wa inta ma khalleetni habbeet iyaal banaati wa ammahaathum. Inta sawweet al-cheyy da bala fikir. 29 Ana nagdar nisawwi leeku cheyy fasil laakin Allah Rabb abuuk gaal leyi fi l-leele al-faatat : ‹Angariʼ ! Ma tikallim le Yaakhuub wa la be kheer wa la be charr.› 30 Wa hassaʼ inta maachi achaan inta girimt le beet abuuk. Wa laakin maala sirigt asnaami ?»
31 Wa Yaakhuub radda le Laabaan wa gaal : «Ana arradt minnak da achaan ana khaayif inta taglaʼ banaatak minni. 32 Wa l-naadum al-inta ligiit fi bakaanah asnaamak, khalli yaktuluuh ! Inta zaatak fattich kulla khumaami giddaam kulla akhwaanna ! Wa kan ligiit cheyy hanaak, chiilah !» Laakin Yaakhuub ma irif kadar Raahiil bas sirgat al-asnaam.
33 Wa khalaas, Laabaan dakhal fi kheemat Yaakhuub wa kheemat Leeya wa kheemat al-khaddaamaat al-itneen wa ma ligi cheyy. Wa baʼadeen, marag min kheemat Leeya wa dakhal fi kheemat Raahiil. 34 Wa gabul da, Raahiil chaalat al-asnaam wa khattathum tihit al-baasuur hana l-jamal wa gaʼadat foogah. Wa Laabaan fattach al-kheema kullaha ke wa ma ligi cheyy. 35 Wa Raahiil gaalat le abuuha : «Khalli siidi ma yazʼal, kan ana ma gidirt gammeet giddaamah achaan indi aade.» Wa hu fattach battaan wa ma ligi al-asnaam.
36 Wa khalaas fi l-bakaan da, Yaakhuub ziʼil wa haraj le Laabaan wa gaal : «Ana ke jariimti chunu ? Wa chunu zanbi, lahaddi tajri waraayi be zaʼal misil da ? 37 Wakit inta fattacht kulla khumaami, ligiit chunu min khumaam beetak ? Hassaʼ da, wassif leyi ayyi cheyy al-inta ligiitah hini giddaam akhwaani wa akhwaanak. Wa khalli humman yahkumu ambeenaatna.
38 «Wa fi l-ichriin sana al-ana ichtuhum maʼaak, dawaaynak wa inzeek abadan ma taraho. Wa ana ma akalt min kubchaanak. 39 Wa kan haywaanaat al-kadaade katalo khanamaay kula, ana ma jibtaha leek. Ana bas chilt masʼuuliiyitha wa kaffeetha leek. Wa kan khanamaay sirgooha be l-leel walla be l-nahaar kula, inta talabt tamanha minni.
40 «Wa be l-nahaar, ana taʼbaan min al-sakhaana wa be l-leel, min al-bardaay. Wa l-noom aba eeni. 41 Wa be da kula, ana gaʼadt maʼaak 20 sana. Wa ana khadamt leek 14 sana achaan banaatak al-itneen. Wa sitte sana battaan achaan nalga minnak bahaayim. Wa be da kula, inta khayyart maahiiyti achara marraat. 42 Wa Allah Rabb abuuyi Ishaakh wa Rabb jiddi Ibraahiim wa hu al-Rabb al-Ishaakh khaayif minnah, kaan maʼaayi. Laakin kan hu ma kaan maʼaayi, inta tikhalliini namchi iideeni yaabsiin. Laakin al-Rabb chaaf taʼabi wa khidmit iideeni wa fi l-leele al-faatat, hu hakam ambeenaatna.»
Muʼaahadat Yaakhuub wa Laabaan
43 Wa tawwaali Laabaan radda le Yaakhuub wa gaal leyah : «Al-banaat banaati, al-awlaad awlaadi, al-khanam khanami wa kulla l-achya al-inta gaaʼid tichiifhum dool hineeyi. Wa laakin ana nagdar nisawwi chunu al-yoom le banaati wa le iyaalhin al-wildanhum ? 44 Hassaʼ da, taʼaal. Ana wa inta nisawwu muʼaahada ambeenaatna. Wa nukhuttu alaama al-tachhad beeni wa beenak.»
45 Wa fi l-bakaan da, Yaakhuub chaal hajar wa khazzaah. 46 Wa gaal le akhwaanah : «Laggutu hujaar wa limmuuhum leena hini.» Wa humman laggato hujaar wa lammoohum koom waahid. Wa akalo jamb al-koom da. 47 Wa Laabaan sammaah al-bakaan da Yagar Sahduusa (maʼanaatah al-koom al-yachhad). Wa Yaakhuub sammaah Galʼiid (wa da kula maʼanaatah al-koom al-yachhad).
48 Wa Laabaan gaal : «Al-koom da yukuun chahaadat al-muʼaahada beeni wa beenak al-yoom.» Achaan da, sammooh al-koom Galʼiid (maʼanaatah al-koom al-yifakkirna fi l-muʼaahada). 49 Wa sammooh battaan Misfa (maʼanaatah yiraakhib) achaan Laabaan gaal : «Allah yiraakhibna wakit nilfaarago. 50 Wa kan inta tiʼazzib banaati walla taakhud awiin aakhariin fooghum wa kan naadum al-yachhad ambeenaatna ma fiih, khalaas al-Rabb bas yachhad beeni wa beenak.»
51 Wa Laabaan gaal battaan le Yaakhuub : «Daahu al-koom wa daahu al-hajar al-ana khazzeetah beeni wa beenak. 52 Al-koom hana l-hajar da chaahid wa l-hajar al-inta khazzeetah da, kula chaahid. Achaan ana ma nazhaf aleek khaadi min al-koom da wa inta kula ma tazhaf aleyi jaayi min al-hajar da, le ma nisawwu ambeenaatna cheyy fasil. 53 Wa Allah Rabb jiddak Ibraahiim wa jiddi Naahuur, hu bas al-yahkim ambeenaatna.»
Wa Yaakhuub halaf be Allah al-Ishaakh khaayif minnah. 54 Wa khalaas, dabah dahiiye le l-Rabb fi raas al-jabal. Wa azam akhwaanah le l-acha wa humman akalo sawa wa naamo fi raas al-jabal. 55 Wa Laabaan gamma be fajur badri ja salaam banaatah wa iyaalhum wa baarakaahum wa gabbal baladah.
Jakob mi ring abo Laban
1 Wani Jakob mi hum zlad’a hi Laban groma d’a a nga dala: Jakob mi yo ahlena habuina pet; mi mbut sama ndjondjoîna ni kayam abuya d’a. 2 Jakob mi gol Laban mi nga d’igi azi avok dei ata tazid’a na d’i.
3 Ma didina mi de mi Jakob ala: Ang hulong yam andagad’a habuyonga, aduk simiyêngû; an mba ni kak ki sed’engû.
4 Jakob mi ge sunda, mi yï Rachel azi ki Lea abagei hur asinena, ata yima ahok mama a nga kuana. 5 Mi dazi ala: An wabugi mi nga ki sed’en d’igi avok deid’a na d’i, wani Alona habuna mi nga ki sed’enu. 6 Agi tagid’a wagiya, an le sunda mabugi ni kad’engên pet. 7 Wani abugi mi lan iranu, mi mbud’un wurak manda yam dogo, wani Alona mi aram nga á lan vama tcho d’i. 8 Ata yima mi dala: Ahok suma tazi d’udjod’a ndundub’u’â ni wurak manga na, ata yi máma aho’â pet a vut ni gro suma tazi d’udjod’a ndundub’u’â. Ata yima mi dala: Suma tazi d’udjod’a kikringâ ni wurak manga na, ata yi máma aho’â pet a vut ni suma tazi d’udjod’a kikringâ. 9 Alona mi yo d’uwarâ habugina, mi handjiya.
10 Wani ata yima aho’â a nga ful tazina, an we kur adïd’a mbekmbere ma nga yam aho’îna, tamî d’udjod’a kikring, ma hina tam d’udjod’a ndundub’uk, ma hina tam d’udjod’a tchetchef mi. 11 Malaikana hAlonina mi yan kur adïd’a ala: Jakob! An humum ala: An huma! 12 Mi dan ala: Ang hle irang akulo, ang gol mbekmbere suma d’udjo suma a nga nga yam aho’îna pet, suma tazi d’udjod’a kikringâ, suma tazi d’udjod’a ndundub’u’â ki suma tazi d’udjod’a tchetchefâ, kayam an we vama Laban mi langzina. 13 An nAlo ma ni nde tan ndei irang Betel-lâ; ni yima ang tin ahinad’a akulo kad’ut ang vot mbulâ katna, ni yima ang hlan vunang kuana. Ki tchetchemba, ang tchol akulo, ang ar andaga d’a wanda, ang hulong yam ambasa hi simiyênga.
14 Rachel azi ki Lea a hulong dum ala: B’rau mamid’a ki djo mamina ar nga avo habumi d’ei zu? 15 Mam golomi ni d’igi suma dingâ hina d’uo zu? Kayam mi guzumi woyo, mi te bege mamina mi d’uo zu? 16 D’uwar ma Alona mi yomi woi avo habumina ni mamina ki gromina; ki tchetchemba, ang lahlena pet suma Alona mi dangzina.
17 Jakob mi tchola, mi yo groma kamiyôma yam djambala, 18 mi yo d’uwar mama pet kahle mam suma mam fazina pet ki d’uwar ma mi fum Padan-Aram-ma á i avo habum Isak yam andaga d’a Kanan-nda.
19 Ata yima Laban mi i á tchau tumiyô mamina, Rachel ti kul filei mama. 20 Jakob mi le lemba mi mber gumun bei mi de Laban ma Aram-ma. 21 Mi i kahle mama pet, mi i mi djak alum ma Efrat-na, mi i iram yam ahuniyô suma Galät-na.
Laban mi hal ad’u Jakob
22 Kur bur ma hindina sana mi de mi Laban ala: Jakob mi ringâ wa. 23 Laban mi yo b’oziyoma ad’umu, mi halam ad’um gak burâ kid’iziya, mi i fum sä yam ahuniyô suma Galät-na. 24 Alona mi mba ata Laban ma Aram-ma andjege, mi dum adïd’a ala: Ang gol tang djivi á de vama djivi d’oze vama tcho mi Jakob.
25 Laban mi fe Jakob mi ve wa zlub’u mamba yam ahinad’a. Laban azi ki b’oziyoma a ve zlub’u mazid’a yam ahina d’a Galät-ta mi. 26 Laban mi de mi Jakob ala: Ang le ni me hina ge? Ni kayam me ba, ang lan lemba, ang yoï grona d’igi ang yozi navun ayî ma durâ na ge? 27 Ni kayam me ba, ang lan lemba, ang ringî gumun bei dan nge? Le ni djivid’a ni, an tiningî ki furîd’a ki sawala ki daliyâd’a kadingâ mi d’uo zu? 28 Ang aran nga á ge grona ki gron ngolona depa d’i. Ang le hini sun nda lilid’a. 29 An ndak á lagi va, wani Alona habungâ mi dan kama andjege ala: Ang gol tang djiviya, ang de vama djivi d’oze vama tcho mi Jakob pi. 30 Ki tchetchemba, ang iya kayam hurung vazina habungâ, wani ni kayam me ba, ang kulï filei mana ge?
31 Jakob mi de mi Laban ala: An le mandarâ. An djib’er ala le an dangû ni, ang mba yo grongâ kä woi ad’un kla ge. 32 Sama ang fe filei mangâ avo hatama, mi ndak á tchid’a. Avok b’oziyoina va mang ma ang fum avo hatana, ang hlumu. Jakob mi we nga d’ala Rachel ti kulumîya d’a d’i.
33 Laban mi kal kur zlub’ud’a hi Jakob-pa, mi kal kur ra hi Lea-d’a, mi kal kur ra hi yugunei suma mbànid’a, mi fe nga va d’i. Mi nde woi kur zlub’ud’a hi Lea-d’a, mi kal kur ra hi Rachel-la. 34 Wani Rachel ti hle filei máma, ti kalam kä ad’u ahle suma huyok djambalina, ti kak kamu. Laban mi hal kur zlub’ud’a pet, mi fe nga va d’i.
35 Rachel ti de mabut ala: Iba, ar hurung zal kan ndi, an ndak á tchol akulo avorong ngi, kayam tan tcho. Mam hala, mi fe nga filei mama d’i.
36 Jakob mi mbut ayîna, nga mi yal Laban, mi dum ala: Vama tcho ma an langzina ni me ge? Tcho man nda an lata ni lara ba, ang halan ad’un hina fufut ke? 37 Ang hal aduk ahligiyen pet, ang fe va mang avo hatan tu zu? Ang mba mi kä avok b’oziyona ki b’oziyongâ; azi kei ir zla ndata aduk teya.
38 An le bizad’a dok mbà ki sed’engû, timi mang ngoze b’e mang hurut nde nga woi d’i. An mut nga gamlâ mang tu d’i, 39 an mba nga ki har ahu ma amburâ vuma d’i, an ve tan ad’enga kuru; ahu ma a kulum falei d’oze andjegena, ang nga djobon kamu. 40 Afata nga d’i ngalan faleya, andjege ab’lenga nga d’i lanu; an nga ni bur sen ndi. 41 An le bizad’a avo hatangî dok mbà, an lang sunda bizad’a dogo yam fid’i yam grong suma mbàna, bizad’a karagaya yam d’uwar mangâ, wani ang mbud’un wurak manda yang dodogo. 42 Ladjï Alona habuna Alona habun ngolo Abraham ma abun Isak lum mandarama mi nga ki sed’en nduo ni, ang aran an i nabon hawa. Wani Alona mi wan ndak manda ki sun nda an lat kabonda, mi kan sariya manda kama andjege.
Jakob ki Laban a djin vunaziya
43 Laban mi hulong de mi Jakob ala: Gro aropma wana ni gron ana, gro andjofâ wana ni gron ana, tumiyôna wana ni tumiyô mana, ahlena pet suma ang nga wazi wana ni mana. An le ni me ini yam gron suma aropma ki grozi suma azi vud’uzina ge? 44 Ki tchetchemba, ang mbeya, ei djini vuneya, kayam vun ma djin máma mi arî vama glangâsâ aduk teya.
45 Jakob mi hlahinad’a, mi tcholot akulo kad’ud’u. 46 Jakob mi de mi b’oziyoma ala: Agi i yogï ahinad’a. Azi i yod’ïya, a molot yam tad’u, a te tena kad’u. 47 Laban mi yat ala Jegar-Sahaduta ; Jakob mi yat ala Galet .
48 Laban mi dala: Ahina d’a mol la wanda ni vama glangâsâ ini adigeya. Kayam ndata, Jakob mi yat ala Galet. 49 A yat kua ala Mispa , kayam Laban mi dala: Ar Ma didina mi wadigeya, ata yima ei wal leina, ei ndak á wei tei bugol luo d’a. 50 Le ang tchol wa á le gron suma aropma ndaka, le ang vik arop suma dingâ kazi kua ni, ang we sama adigeina ni sa d’i, nAlona tamba ba, ni glangâs ma adigeina.
51 Laban mi de mi Jakob ala: Ang gol ahina d’a mol la an molot adigei wanda, ang gol ahina d’a an tinit kad’ut akulo á ge humbid’a. 52 Azi ni vama glangâsâ ala: An mba ni tchila yam mol ndata á iza atang á lang vama tcho d’i; ang tang ndak á tchila mba atan á lan vama tcho d’uo mi. 53 Alona hi Abraham-ma, Alona hi Nahor-râ, Alona habuyozina, mi kei sariyad’a adigeya. Jakob mi gun tam ki simiyê Alo ma abum Isak nga mi lum mandarama. 54 Jakob mi ngat aho’â buzuna yam ahina ndata, mi yi b’oziyoma á te tena. Kayam ndata, azi a te, a bur yam ahina ndata mi. 55 Laban mi tchol akulo ki yorogo tcholola, mi ge grom ngolona ki groma depa, mi b’e vunam kaziya, mi hulong avo hatamu.
