Yaahu dammar aayilat Akhaab
1 Wa l-malik Akhaab indah 70 naas min aayiltah al-saakniin fi madiinat al-Saamira. Wa Yaahu rassal jawaabaat fi l-Saamira le chuyuukh hillit Yazraʼiil wa le kubaaraat al-chaʼab wa le l-naas al-mukallafiin be tarbiyat iyaal Akhaab. Wa gaal leehum : 2 «Intu mukallafiin be iyaal siidku wa arabaat al-harib wa l-kheel wa l-mudun al-gawiyiin wa l-silaah. Wa min talgo al-jawaab da, 3 fattuchu naadum zeen wa adiil min iyaal siidku wa khuttuuh fi kursi al-muluk fi gadd abuuh. Wa baʼad da, agoodu jaahiziin le tihaarubu le tahfado aayilat siidku.»
4 Wa wakit al-naas dool ligo al-jawaabaat, khaafo khoof chadiid wa gaalo : «Muluuk itneen kula ma gidro foog Yaahu wa aniina kamaan nagdaro nisawwu chunu diddah ?» 5 Wa khalaas, al-masʼuul fi gasir al-malik wa cheekh al-hille wa kubaaraat al-chaʼab wa l-naas al-mukallafiin be tarbiyat iyaal al-malik, kulluhum rassalo le Yaahu wa gaalo leyah : «Aniina abiidak wa nisawwu kulla cheyy al-taamurna beyah. Wa naadum waahid kula, aniina ma nidarrujuuh malik. Inta sawwi kulla cheyy al-tidoorah.»
6 Wa Yaahu katab jawaab taani wa gaal : «Kan intu maʼaayi wa tasmaʼo kalaami, agtaʼo ruuse awlaad siidku wa jiibuuhum leyi ambaakir fajur fi nafs al-saaʼa fi Yazraʼiil.»
Wa awlaad al-malik al-sabʼiin saakniin bakaan kubaaraat al-hillaal al-mukallafiin be tarbiyithum. 7 Wa min al-kubaaraat dool ligo al-jawaab, khalaas gammo karaboohum le iyaal al-malik al-sabʼiin wa dabahoohum wa gataʼo ruuseehum. Wa baʼad da, sabbo al-ruuse dool fi gufaf wa rassaloohum le Yaahu fi Yazraʼiil. 8 Wa tawwaali, naadum waahid ja khabbarah le Yaahu wa gaal : «Daahu jaabo ruuse awlaad al-malik.» Wa Yaahu gaal leyah : «Khutt al-ruuse dool fi koom itneen fi khachum baab al-hille wa khalliihum yagoodu fi bakaanhum da lahaddi fajur.»
9 Wa be fajur, Yaahu marag wa wagaf giddaam al-chaʼab wa gaal : «Intu bariyiin ! Ana bas atmarradt didd siidi al-malik wa kataltah. Wa laakin kulla l-naas dool, yaatu katalaahum ? 10 Hassaʼ da, aʼarfu tamaam kadar ma fi kilme waahide kula min kalaam Allah al-ma tilhaggag. Allah haggag kulla kalaamah al-gaalah didd aayilat Akhaab be waasitat abdah al-nabi Iliyaas.»
11 Wa Yaahu katal kulla l-naas al-faddalo min aayilat Akhaab al-gaaʼidiin fi Yazraʼiil. Wa katal kulla kubaaraatah wa rufgaanah wa rujaal al-diin al-yakhdumu leyah. Wa naadum waahid kula minhum ma faddal.
Yaahu dammar aayilat Akhazya
12 Wa baʼad da, Yaahu macha madiinat al-Saamira. Wa fi derib hana hillit Beet Ikheed hana l-Ruʼyaan, 13 hu lamma maʼa akhwaan Akhazya malik mamlakat Yahuuza. Wa hu gaal leehum : «Intu dool yaatumman ?» Wa humman raddo leyah wa gaalo : «Aniina akhwaan Akhazya maachiin nisallumu awlaad al-malik wa awlaad al-meeram.»
14 Wa tawwaali, Yaahu amar wa gaal : «Yalla ! Karrubuuhum hayyiin.» Khalaas, karaboohum wa baʼad da, dabahoohum wa daffagoohum fi biir hana Beet Ikheed. Wa l-naas dool adadhum 42 raajil wa Yaahu ma khalla waahid minhum kula hayy.
15 Wa Yaahu gamma min al-bakaan da wa macha laagaah le Yunadaab wileed Rikaab al-hu kula jaayi leyah. Yaahu sallamah wa gaal : «Hal niiytak mukhlisa misil niiyti ana ?» Wa Yunadaab gaal : «Aywa !» Wa Yaahu gaal leyah : «Antiini iidak.» Wa Yunadaab madda iidah wa Yaahu karabah wa rakkabah maʼaayah fi arabatah. 16 Wa gaal leyah : «Taʼaal maʼaayi wa tichiif zaʼali al-chadiid didd udwaan Allah.» Wa Yaahu waddaah maʼaayah fi arabatah.
17 Wa wakit wassal fi l-Saamira, Yaahu katal kulla l-naas al-faddalo min aayilat Akhaab al-saakniin fi l-hille. Hu dammaraahum kulluhum hasab kalaam Allah al-gaalah le l-nabi Iliyaas.
Yaahu dammar al-yaʼabudu ilaah Baʼal
18 Wa Yaahu lamma kulla l-chaʼab wa gaal leehum : «Akhaab abad ilaah Baʼal chiyya bas wa ana naʼabudah ziyaada minnah. 19 Wa hassaʼ da, limmu kulla anbiya Baʼal wa kulla l-naas al-gaaʼidiin yaʼabuduuh wa kulla rujaal al-diin hana Baʼal. Khalli naadum waahid kula ma yifaddil laakin kulluhum yaju leyi achaan nidoor nigaddim dahaaya le ilaah Baʼal. Wa ayyi naadum al-ma ja da, ma yiʼiich.» Wa laakin Yaahu hajja al-kalaam da be najaada achaan hu yidoor yidammir al-naas al-gaaʼidiin yaʼabudu Baʼal.
20 Wa Yaahu amar yikhassusu iid le Baʼal. Wa sawwo misil ke. 21 Wa Yaahu rassal naas fi kulla balad Israaʼiil. Wa kulla l-naas al-gaaʼidiin yaʼabudu Baʼal jo wa naadum aba ma yaji da, ma fiih. Wa humman dakhalo fi beet al-ibaada hana Baʼal wa l-beet da anmala tak. 22 Wa Yaahu amar masʼuul khulgaan al-ibaada hana Baʼal wa gaal leyah : «Anti khulgaan le kulla l-naas al-yaʼabudu Baʼal.» Wa l-masʼuul antaahum al-khulgaan.
23 Wa khalaas, Yaahu wa Yunadaab wileed Rikaab macho fi beet al-ibaada hana Baʼal. Wa Yaahu gaal le l-naas al-gaaʼidiin yaʼabudu Baʼal : «Akkudu wa chiifu kadar fi lubbuku ma fi naadum waahid al-yaʼabud Allah laakin illa l-naas al-yaʼabudu ilaah Baʼal bas.» 24 Wa Yaahu khatta 80 askar be barra wa gaal leehum : «Kan naadum anbalas min al-naas al-ana sallamtuhum leeku dool, al-naadum al-khallaah anbalas da yumuut.» Wa baʼad da, Yaahu wa Yunadaab dakhalo fi beet al-ibaada le yigaddumu dahaaya muharragiin wa dahaaya aakhariin.
25 Wa wakit gaddamo dahaayaahum khalaas, Yaahu gaal le l-askar wa khuyyaadhum : «Adkhulu wa aktuluuhum ! Khalli naadum waahid kula ma yiʼarrid.» Wa l-askar dakhalo wa kataloohum be l-seef wa khammo al-janaazaat wa daffagoohum barra min al-hille. Wa baʼad da, al-askar macho daakhal lahaddi l-bakaan al-khaass al-gaaʼid fi lubb beet al-ibaada hana Baʼal. 26 Wa l-hajar al-khazzooh le l-ibaada, humman ramooh wa waddooh barra wa tachchooh fi l-naar. 27 Wa baʼad marago al-hajar da min beet al-ibaada, haddamo al-beet zaatah wa l-bakaan da, sawwooh wara beet aamm al-gaaʼid lahaddi l-yoom. 28 Wa be misil da bas, Yaahu gachcha ilaah Baʼal min balad Israaʼiil.
Hukum Yaahu fi Israaʼiil
29 Wa laakin Yaahu anrabat fi zanib Yarubaʼaam wileed Nabaat al-lazza naas mamlakat Israaʼiil fi l-zunuub wa da ibaadat al-ajjaal hana l-dahab al-fi Beet Iil wa hillit Daan. 30 Wa yoom waahid, Allah gaal le Yaahu : «Achaan inta sawweet al-adiil giddaami wa dammart aayilat Akhaab sawa sawa misil ana dawwartah, awlaadak yagoodu fi kursi al-muluk fi mamlakat Israaʼiil lahaddi l-zurriiye al-raabʼe.» 31 Wa laakin Yaahu ma tabbag wasaaya Allah Ilaah Bani Israaʼiil be kulla galbah. Wa ma khalla minnah nafs al-zunuub al-sawwaahum Yarubaʼaam al-lazza naas mamlakat Israaʼiil fi l-zunuub.
32 Wa fi nafs al-wakit da bas, Allah bada yangus min turaab mamlakat Israaʼiil. Hazayiil malik balad Araam haarabaahum le naas mamlakat Israaʼiil fi kulla huduud baladhum. 33 Wa hu chaal minhum al-manaatig al-sabaah le bahar al-Urdun wa da turaab Gilʼaad wa ard gabaayil Gaad wa Raʼuubiin wa Manassa. Wa da min hillit Aruuʼir al-gaaʼide fi waadi Arnuun fi l-wati lahaddi turaab Gilʼaad wa Baachaan fi l-munchaakh.
34 Wa l-baagi min amal Yaahu wa kulla cheyy al-sawwaah wa faraasiiytah maktuubiin fi kitaab taariikh muluuk Bani Israaʼiil. 35 Wa Yaahu maat wa lihig abbahaatah wa dafanooh fi madiinat al-Saamira. Wa wileedah Yahuuhaaz hakam fi badalah. 36 Wa Yaahu hakam 28 sana fi mamlakat Israaʼiil fi madiinat al-Saamira.
Tchid’a hi suma hi Ahap-mid’a
1 Ahap grom suma andjofâ dok kid’iziya a nga avo Samari. Jehu mi sun mbaktumba avo Samari mi azigar suma nglo suma kur azì ma ngol ma Jisreyel-lâ ki suma nglona ki suma a nga ngom Ahap gromina. Mi dazi kur ala: 2 Ki tchetchemba, le mbaktum ndata fagiya ni, salagina groma a nga nabogiya. Pus ma dur ayîna teteng kakulumeina kazì ma ad’eng ma ngungu ma ahle suma dur ayîna nga kuana a nga nabogi mi. 3 Agi gologi aduk amulâ groma ma djivi ma ndak á kak amulina, agi tinim yam zlam mba amula habumba. Bugola, agi minigi tagi á durugi yam suma avo hamulîna mi.
4 Wani a le mandarâ ngolâ, a de tazi ala: Amulei suma mbàna a tchol nga avorom mbuo d’uo d’a; ei ndak á tcholï avorom zu?
5 Ata yi máma na wat ma ngol ma hur azina hamulîna ki ma ngolâ hi azigar suma hur azì ma ngolîna ki suma nglona ki suma a nga ngom amulâ gromina, a hulong humba mi Jehu ala: Ami nazungeî mangâ, ami mba lami ahlena pet suma ang hami vuna kazina, ami mba tinimi amul ma ding ngi. Ang le vama ang hurung minima.
6 Jehu mi sun mbaktum mba mbàd’a ala: Le agi ni sun mana, le agi min gagi yagi kä ad’u zla manda ni, agi ngad’agi yam suma avo hamulîna woi pet, agi mbeï fan ka hî avo Jisreyel avin hina dedege. Amulâ grom suma dok kid’iziya ndazina a wulî avo hamulâ ndram ma ngol ma sunda.
7 Kid’a suma nglona a fe mbaktum ndatid’a, a yo amulâ grom suma dok kid’iziyana, a tchaziya, a yozi yazi kur gogologeina, a sunut mi Jehu avo Jisreyel.
8 Sama sunda mi mba mi de mi Jehu ala: A mba wa ki yam amulâ grom ndazina da’.
Jehu mi dazi ala: A i molot kä avun agre’â ad’u mbà gak yorogo.
9 Tcha ndjivin yorogod’a, Jehu mi nde woi hur azina, mi tchola, nga mi de mablaud’a ala: Agi zla nga kagi d’i. An ni sala zlad’a, ni an ba ni ndjak vunan ki suma dingâ yam amulâ, ni tchumu. Wani suma yazi mola pet wana, sama mi tchazina ni nge ge? 10 Agi wagiya, zla d’a Ma didina mi dat yam suma hi Ahap-mid’a nga d’i dap pei hawa d’i. Ma didina mi nda’î vun zla d’a mam dat avun mam ma djok vuna Elie-d’a. 11 Kayam ndata, Jehu mi tchi suma hi Ahap suma a nga kaka Jisreyel-lâ woi pet ki ndrom suma nglo suma sunda ki buniyôma ki mam suma ngat buzuna woi pepet; mi ar nga sa tu á sut ti.
Tchid’a hi suma hamul ma Juda-nid’a
(Gol 2 Sun hAm 22.8)12 Jehu mi tchol á i Samari. Kid’a mi mbaza Bet-Eket ta hi suma polid’a, 13 mi ngaf ki suma hamulâ Ahaziya ma Juda-na. Mi djobozi ala: Agi ni suma lara ge?
A hulong dum ala: Ami ni suma hi Ahaziya-na. Ami mba ná gami amula Jezabel grotna ki suma a ar avo hamulîna depa.
14 Jehu mi er ad’um akulo ala: Agi yogiziya! Ndrom suma ki sed’ema a yozi a tchaziya, a tchuguzi mad’azi kur golong nga Bet-Eket-ta; azi ni dok fid’i yam mbà. Sa adigazi tu pî mi sut ti.
Jehu mi ngaf ki Jonadap
15 Jehu mi hut avok hina nde, mi we Jonadap Rekap goroma nga mi djï avoromu. Mam gum depa, mi dum ala: Ang hurung djivid’a atan d’igi an hurun djivid’a atang na mi zu?
Jonadap mi hulong dum ala: Â.
Jehu mi dum ala: Djiviya, vei abo teya. A vabo taziya. Bugola, Jehu mi hlum akulo kur pus mam ma dur ayîna.
16 Jehu mi dum ala: Ang mbeï i ki sed’enu, ang mba we vama djivi ma an mba ni lum yam Ma didinina. Ni hina ba, mi hlum kur pus mama. 17 Kid’a mi mbaza Samari-d’a, mi tchi suma avo hi Ahap suma a arâ woi pet, mi dap andjaf mama woi pet d’igi Ma didina mi de mi ma djok vun mama Elie na.
Jehu mi d’el suma á kud’or Bäl
18 Jehu mi tok suma kur azinina pet, mi dazi ala: Ahap mi kud’or Bäl nakid’eid’a, wani an tan Jehu mba ni kud’urom kala. 19 Ar agi yagï suma djok vuna hi Bäl-lâ ki suma a kud’uroma ki suma a ngad’am buzunina pepet, a mbeï gevenu. Ar sa arza woi tu d’i, kayam an min le vun til ma ngolâ á ngat buzuna á subur Bäl. Sama ar bei mbad’ina, a mba tchum mbeyo! Jehu mi le ni lemba á tchi suma a kud’or Bäl-lâ woyo.
20 Jehu mi he vuna ala: Agi gagi tok ka djivid’a á läd’u Bäl. Azi yi suma, 21 azi b’rau sunda kur ambas sa Israel-la pet. Suma a kud’or Bäl-lâ pet a mba, sa arza woi tu d’i, a oî gong nga a kud’or Bäl kuad’a ndinding.
22 Ata yi máma Jehu mi de mi sama nga mi ngom baru ma a kud’or ki Bäl-lîna ala: Ang i yoï baruna mi suma a kud’or Bäl-lâ. Mam yoziziya.
23 Bugola, Jehu azi ki Jonadap Rekap goroma a tchuk klavi kur gong nga a kud’or Bäl kuad’a, a de mi suma a nga kud’or Bäl-lâ ala: Agi gologi djivi tetet! Adigagi wani ar a fe sama kud’or Ma didinina tu d’i; wani arî agi pepet ni suma kud’urogi Bäl-lâ hol.
24 Jehu mi tin azigarâ dok klavandi abu avun gonga, mi dazi ala: An hagi sum ndazina pet nabogiya. Le sama ar sa adigazi tu mi sud’a ni, an mba mi tchi sa máma balum sa máma.
Ata yi máma Jehu azi ki Jonadap a tchuk klaviya, a hahle suma ngat buzu suma zlap darigïd’a kahle suma ngat buzu suma ngala teteng mi.
25 Kid’a abozi mi dapa, Jehu mi de mi azigarâ ki mazi suma nglona ala: Agi tchugugi klaviya, agi tchagi sum ndazina woyo. Ar sa adigazi tu pî mi ndabu d’i.
A tchaziya, a tchuguzi mad’azi woi abua. Bugola, a tchuk klavi ata yima a tinim iram vam ma kal teglesâ kur gong nga a kud’or Bäl kuad’a. 26 A yoï ahina d’a tchet ta kur gonga hi Bäl-lid’a woi abua, a ngalat tei kakud’a. 27 Azi to ahina d’a tcheta hi Bäl-lâ kä woyo, a to gonga hi Bäl-la tata kä woi mi, a mbud’ut ni yima o sutna gak ini.
Jehu mi tamula yam Israel-lâ
28 Ni hina ba, Jehu mi tchi kud’ora hi Bäl-la woi aduk Israel-lâ. 29 Wan pî, Jehu mi wal nga ki tcho d’a Jerobowam Nebat goroma mi lat mi zut ki Israel-lâ á le tchod’a á kud’or amuhl ma lor ma avo Betel ki Dan-nid’a woi d’i.
30 Ata yi máma Ma didina mi de mi Jehu ala: Ang le wa vama d’ingêra ma an hurun minima, ang ndak wa vun vama an ngam kurun á ngop ki suma hi Ahap-mina. Kayam ndata, andjavang mba mi kak yam zlam mba amula aduk Israel-lâ gak kur atchogoi d’a fid’id’a.
31 Wani Jehu mi ge nga yam kä ad’u gata hi Ma didina Alona hi Israel-lîd’a ki hurum pet ti, mi wal nga ki tcho d’a Jerobowam mi lat mi zut Israel-lâ á le tchod’id’a woi tu d’uo mi.
32 Kur atchogoi ndata tata, Ma didina mi nde mi ka andaga d’a Israel-la woyo. Hazayel amul ma Siri-na nga mi dur ki Israel-lâ ir hagad’a pet. 33 Mi yo andagad’a mi tinï ad’ud’a avun alum ma Jurdê-na abo ma yorogona gak mi mba kur azì ma Arower ma avun alum ma Arnon-na, gak mi mba yam andaga d’a Galät-ta ki d’a Basan-nda pet. Andaga ndata pet nandagad’a handjafâ hi Gad-na ki ma hi Ruben-na ki ma hi Manase-na mi.
34 Sunda hi Jehu d’a ara kahle suma mi lazina pet kad’eng mam mba dur ayîna, a b’irizi nga kä kur Mbaktum mba de zlad’a yam Sunda hAmulei suma Israel-lîd’a.
35-36 Mi tamula yam Israel-lâ bizad’a dok mbà yam klavandi avo Samari. Mi mit mi i azulei kä ad’u abuyom ngolo. A tozom avo Samari. Goroma Jowahas mi vrak tamula blangâmu.
