Khidmit al-rusul al-atnaachar
1 Wa Isa naada talaamiizah al-atnaachar wa antaahum sulta wa gudra achaan yaturdu ayyi cheetaan wa yachfu al-mardaaniin. 2 Wa rassalaahum le yibachchuru al-naas be mamlakat Allah wa yachfu al-mardaaniin. 3 Wa gaal leehum : «Ma tichiilu maʼaaku cheyy le l-safar wa la asa wa la mukhla wa la akil wa la gurus. Wa ma tichiilu maʼaaku khulgaan hana khiyaar. 4 Wa ayyi beet al-tidallu foogah, agoodu foogah lahaddi tamurgu min al-hille. 5 Wa ayyi bakaan al-ma yakhbalooku foogah, amurgu minnah wa hittu al-ajaaj min rijleeku wa da yabga leeku chahaada.»
6 Wa khalaas, humman gammo yuruukhu fi kulla l-hillaal wa yiballukhu al-bichaara fi ayyi bakaan wa yachfu al-mardaaniin.
Barjaal afkaar Hiruudus
7 Wa Hiruudus muhaafiz daar al-Jaliil simiʼ khabar hana kulla cheyy al-Isa gaaʼid yisawwiih wa hu alʼajjab bilheen. Achaan naas waahidiin gaaʼidiin yuguulu Yahya baʼas min ust al-maytiin. 8 Wa aakhariin gaaʼidiin yuguulu al-nabi Iliyaas baan wa aakhariin battaan yuguulu naadum min anbiya al-zamaan baʼas. 9 Wa Hiruudus gaal : «Yahya da, ana gataʼt raasah. Wa laakin da yaatu al-ana nasmaʼ minnah khabar misil da ?» Wa hu dawwar yichiif Isa.
Al-Masiih anta akil le 5 000 naas
10 Wa l-rusul gabbalo le Isa wa khabbarooh be kulla cheyy al-sawwooh. Wa hu chaalaahum maʼaayah. Wa Isa wa talaamiizah gammo macho wiheedhum fi hillit Beet Seeda. 11 Wa naas katiiriin simʼo al-khabar wa macho waraayah. Wa hu laagaahum adiil wa hajja leehum be mamlakat Allah wa chafa ayyi naadum al-yidoor hu yachfiih.
12 Wa l-makhrib garrabat wa l-rusul al-atnaachar jo leyah wa gaalo : «Khalli al-naas yamchu fi l-hillaal wa l-furgaan al-mujaawiriin le yalgo bakaan yarugdu foogah wa yalgo akil. Achaan al-bakaan al-aniina gaaʼidiin foogah da khala.» 13 Laakin Isa radda leehum wa gaal : «La. Intu bas antuuhum akil.» Wa humman gaalo leyah : «Indina khamsa khubza wa huut itneen bas. Battaan inta tidoor aniina namchu nachru akil le kulla l-naas dool walla ?»
14 Wa fi maʼaahum gariib 5 000 rujaal. Wa Isa gaal le talaamiizah : «Gaʼʼuduuhum khamsiin khamsiin.» 15 Wa humman gaʼʼado al-naas misil hu gaalah leehum. 16 Wa Isa chaal al-khubza al-khamsa wa l-huut al-itneen. Wa rafaʼ raasah ale l-sama wa chakar Allah. Wa kassar al-khubza wa l-huut wa antaahum le talaamiizah achaan yigassumuuhum le l-naas. 17 Wa kulla l-naas akalo lahaddi chibʼo. Wa khalaas al-talaamiiz lammo al-akil al-faddal wa malo beyah 12 guffa.
Butrus chahad le Isa
18 Wa yoom waahid, Isa gaaʼid yisalli wiheedah. Wa talaamiizah maʼaayah. Wa Isa saʼalaahum wa gaal : «Al-naas gaaʼidiin yuguulu ana yaatu ?» 19 Wa raddo leyah wa gaalo : «Naas waahidiin yuguulu inta Yahya al-Mukhattis. Wa naas aakhariin yuguulu inta al-nabi Iliyaas wa naas aakhariin battaan yuguulu kadar inta naadum waahid min al-anbiya al-faato wa baʼast min ust al-maytiin.» 20 Wa battaan saʼalaahum wa gaal : «Wa laakin intu, tuguulu chunu ? Tuguulu ana yaatu ?» Wa Butrus radda leyah wa gaal : «Inta al-Masiih al-Allah rassalah.»
21 Laakin Isa amaraahum wa hazzaraahum be tahziir chadiid achaan ma yiʼooru beyah ayyi naadum. 22 Wa gaal : «Akiid, Ibn al-Insaan yatʼab taʼab chadiid. Al-chuyuukh wa kubaaraat rujaal al-diin wa l-ulama yaabooh. Wa Ibn al-Insaan yaktuluuh wa Allah yabʼasah min ust al-maytiin fi l-yoom al-taalit.»
23 Wa Isa gaal leehum kulluhum : «Kan ayyi naadum yidoor yitaabiʼni, khalli yichiif nafsah rakhiise leyah wa yilhammal taʼab al-saliib kulla yoom wa yitaabiʼni le l-moot. 24 Wa ayyi naadum al-yidoor yinajji nafsah, yiwaddirha. Laakin ayyi naadum al-yiwaddir nafsah fi chaani ana, hu da yanja. 25 Chunu al-faayde kan naadum ribih kulla l-maal al-fi l-dunya wa laakin waddar nafsah aw hilik ? 26 Wa ayyi naadum al-yankurni be sabab al-eeb al-yalga min al-naas, ana Ibn al-Insaan nankurah wakit nigabbil be gudurti al-majiide wa be gudra al-majiide hana abuuyi Allah wa malaaʼikatah al-mukhaddasiin. 27 Wa nuguul leeku al-hagg, fi naas waahidiin al-gaaʼidiin hini ma yumuutu gubbaal ma yichiifu mamlakat Allah.»
Al-Masiih fi nuur al-majd
28 Wa baʼad gariib tamaane yoom min Isa gaal al-kalaam da, hu talaʼ fi raas hajar achaan yisalli. Wa chaal maʼaayah Butrus wa Yuuhanna wa Yaakhuub. 29 Wa wakit hu gaaʼid yisalli, wijhah alkhayyar giddaamhum wa khalagah bigi abyad karr misil nuur chadiid. 30 Wa daahu ! Naaseen baano wa bado yihajju maʼaayah wa humman al-nabi Muusa wa l-nabi Iliyaas. 31 Wa baano fi nuur majiid wa gaaʼidiin yihajju leyah be marigiinah min al-dunya al-yitimm fi Madiinat al-Khudus.
32 Wa awwal Butrus wa rufgaanah, al-noom chaalaahum laakin gammo min al-noom wa chaafo Isa fi nuur majiid wa l-rujaal al-itneen al-waagfiin maʼaayah. 33 Wa wakit al-rujaal al-itneen dool dawwaro yinfargu min Isa, Butrus hajja leyah wa gaal : «Sayyidna, bigi leena sameh kadar aniina gaaʼidiin hini. Khalliina nisawwu lagaadiib talaata, waahide leek wa waahide le Muusa wa waahide le Iliyaas.» Wa hajja wa ma fakkar fi kalaamah.
34 Wa wakit gaaʼid yihajji al-kalaam da, sahaabaay waahide jaat khattathum. Wa humman khaafo bilheen. 35 Wa hiss min lubb al-sahaabaay ansamaʼ wa gaal : «Da bas Ibni wa ana azaltah. Asmaʼo kalaamah.»
36 Wa wakit al-hiss da kammal khalaas, chaafo Isa gaaʼid wiheedah. Wa talaamiizah gaʼado saakit. Wa fi l-wakit daak, ma ooro naadum be l-cheyy al-chaafooh.
Al-wileed al-indah amfitfit
37 Wa ambaakir, dallo min al-hajar wa naas katiiriin laagoohum. 38 Wa naadum waahid fi ust al-naas aat le Isa wa gaal : «Ya sayyidna ! Nachhadak achaan taji tichiif wileedi. Hu wileedi al-wahiid. Aakhar ma indi. 39 Wa fi cheetaan waahid al-daayman yakurbah. Ajala ke yaji foogah wa l-wileed yasrakh wa amfitfit tarmiih lahaddi rikhwe tamrug min khachmah. Al-cheetaan ma yikhalliih, illa yitaʼʼibah chadiid wa gaaʼid yiʼazzibah bilheen. 40 Wa ana chahadt talaamiizak achaan yaturdu minnah al-cheetaan wa laakin humman ma gidro.» 41 Wa Isa gaal : «Ya l-naas al-uwuj wa ma induku iimaan ! Lahaddi mata nagood maʼaaku wa nilhammalku ? Jiib wileedak hini !»
42 Wa wakit al-wileed gaaʼid yigarrib le Isa, al-cheetaan ramaah tihit wa sawwa leyah amfitfit. Laakin Isa kachcha le l-cheetaan wa chafa al-wileed wa gabbalah le abuuh. 43 Wa kulla l-naas alʼajjabo bilheen le gudrat Allah al-majiide.
Wa laakin wakit kulla l-naas gaaʼidiin yihajju be kulla l-ajaayib al-Isa gaaʼid yisawwiihum, hu hajja le talaamiizah 44 wa gaal : «Asmaʼo kalaami wa akurbuuh fi guluubku. Baʼad chiyya, Allah yisallim Ibn al-Insaan le l-naas.» 45 Laakin ma fihmo kalaamah. Maʼana kalaamah mulabbad leehum lahaddi ma irfooh. Wa ma saʼalooh minnah achaan humman khaayfiin.
Al-sakhayyar bas al-kabiir
46 Wa talaamiiz Isa bado yilkhaalato ambeenaathum fi yaatu minhum al-yabga kabiir. 47 Wa Isa irif fikir guluubhum wa jaab leehum wileed sakhayyar wa waggafah fi jambah. 48 Wa gaal leehum : «Al-naadum al-yakhbal al-wileed da be usmi, hu yakhbalni ana. Wa l-yakhbalni yakhbal al-rassalaani. Achaan al-naadum al-sakhayyar minku kulluku, hu bas al-kabiir.»
49 Wa Yuuhanna radda leyah wa gaal : «Sayyidna, chifna naadum waahid al-gaaʼid yatrud al-chawaatiin be usmak. Wa dawwarna nadharooh achaan hu ma gaaʼid yitaabiʼak maʼaana.» 50 Wa Isa gaal : «Ma tadharooh. Achaan al-naadum al-ma yidaawisku hu yisaaʼidku.»
Al-hille al-Saamiriiye
51 Wa l-wakit al-yinrafiʼ foogah Isa fi l-sama garrab. Wa achaan da, hu kharrar wa chaal niiye le yiwajjih ale Madiinat al-Khudus. 52 Wa rassal murassaliin giddaamah achaan yijahhuzu leyah kulla cheyy. Wa dakhalo fi hille waahide wa hi hille hana Saamiriyiin. 53 Laakin naasha abooh le Isa achaan hu muwajjih ale Madiinat al-Khudus.
54 Wakit talaamiizah Yaakhuub wa Yuuhanna chaafo kadar al-naas dool abooh le Isa, humman gaalo : «Ya sayyidna, ninaadu naar tanzil min al-sama taakulhum walla ?» 55 Laakin Isa anlafat leehum wa harajaahum. 56 Wa macho fi hille aakhara.
Al-churuut le l-yitaabuʼuuh
57 Wa wakit Isa wa jamaaʼtah maachiin fi l-derib, naadum waahid ja hajja leyah wa gaal : «Nitaabiʼak fi ayyi bakaan al-tamchi foogah.» 58 Wa Isa radda leyah wa gaal : «Al-baʼachoom indah nugra wa l-teer indah uchch wa laakin Ibn al-Insaan ma indah bakaan yargud foogah.»
59 Wa Isa naada naadum aakhar wa gaal : «Taʼaal taabiʼni.» Laakin al-naadum radda leyah wa gaal : «Sayyidna, antiini izin achaan nadfin abuuyi gubbaal ma nitaabiʼak.» 60 Wa Isa radda leyah wa gaal : «Khalli al-maytiin yadfunu maytiinhum. Laakin inta da, amchi ballikh bichaarat mamlakat Allah.»
61 Wa battaan naadum aakhar gaal : «Ya l-sayyid, ana nidoor nitaabiʼak. Laakin awwal ke antiini izin achaan nigabbil fi beeti nisallim ahali.» 62 Wa Isa gaal leyah : «Kan naadum bada yakhdim be l-harraata wa yichiif waraayah, hu ma jaahiz le mamlakat Allah.»
Jesus mi sun mam suma dogo yam mbàna
(Gol Mat 10.5-15Mar 6.7-13)1 Jesus mi tok mam suma dogo yam mbàna, mi hazi vuna kad’enga á dik muzuk ma tchona woi kur suma, á sut suma tugud’eid’a mi. 2 Bugola, mi sunuzi á tchi wala yam leud’a hAlonid’a, á sut suma tugud’eid’a mi. 3 Mi dazi ala: Ar agi hlagi va abogi yam lovota d’i, agi yogi tutuguyona d’oze bud’omeina d’oze avungôna d’oze beged’a d’i, agi yogi barud’a abogi mbàmbà d’uo mi. 4 Azì ma agi kalagi kuana, agi kagagi kua gak i magid’a mbeî. 5 Azì ma ngol ma lara ma suma kurâ a vagi atazi d’uo na, ata yima agi buzugugi woi kur azì mámina, agi pogi gugum ma hur asegina woyo. Gugum máma mba mi arî vama glangâsâ kaziya. 6 Azi buzuk a i kur azì ma lara ge pet, a nga tchi wal Zla d’a Djivid’a, a nga sut suma tugud’eid’a pet mi.
Djib’era hi Herot-ta
(Gol Mat 14.1-12Mar 6.14-29)7 Kid’a Herot ma te yamba mi hum ahle suma lena peta, mi djib’er ngola, kayam suma dingâ a nga dala: Ni Jean ma le suma batemba ba, mi tchol akulo aduk suma matna. 8 Suma dingâ a nga dala: Elie mi mba ni mamu. Suma dingâ ala: Ni ma dingâ tu aduk suma djok vun Alona suma adjeuna ba, mi tchol akulo. 9 Herot mi dala: An ngat yam Jean ma le suma batemba da’, wani ni nge ba, an humum zla mamba hina d’ei ge? Mi min á we Jesus.
Jesus mi hop suma dudubud’a vahl ki tena
(Gol Mat 14.13-21Mar 6.30-44Jn 6.1-14)10 Kid’a suma a sunuzina a hulongîd’a, a de mi Jesus ahlena pet suma azi lazina. Mi yozi ad’umu, mi i ki sed’ezi woi nde go kazì ma ngol ma a yum ala Betsaida na. 11 Wani ablau suma a hum ahle ndazinina, a i ad’umu. Mi vazi atamu, nga mi dazi zlad’a yam leud’a hAlonid’a, mi sut suma a nga ki tugud’eid’ina mi.
12 Kid’a afata ar go á nikid’a, suma hat suma dogo yam mbàna a hut gen Jesus, a dum ala: Ang ar ablau suma a iya, kayam a i kur azina kazì ma kel ma nga nguid’ina, kayam azi fe yima burâ ki tena, kayam ei ka hî nabageya.
13 Mi hulong dazi ala: Agi tagid’a ba, hazi tena.
Azi dum ala: Ami nga kavungôna vahl ki kulufâ mbà. Na ni ang min ala ami i guzumi tena mablau sum ndazina pet tchu? 14 Kayam andjuveina ni d’igi dudubud’a vahl na.
Jesus mi de mi mam suma hata ala: Kagazi kä ndjara dok vahl dok vahl. 15 Azi le hina, a kagazi kä pet. 16 Jesus mi yo avungô ma vahlâ ki kuluf ma mbàna, mi hle iram akulo, mi le mersi mAlona kamu, mi mbrugum kä, mi he mi mam suma hata á b’rawam mablau suma. 17 Azi pet a te, a hoba. Mam suma hata a tar avungôna ad’um mba ara, ti oî gumud’a dogo yam mbà.
Pierre mi de woi yam Jesus ala mi ni Mesi
(Gol Mat 16.13-19Mar 8.27-29)18 Kur bur ma dingâ, kid’a Jesus nga mi tchen Alona vam tud’a, mam suma hata a nga ki sed’em mi. Mi djobozi ala: Ablau suma a nga de kan ala an ni nge ge?
19 Azi hulong dum ala: Suma dingâ a nga dala angî Jean ma le suma batemba, suma dingâ ala angî Elie, suma dingâ ala angî ma dingâ tu aduk suma djok vun Alona suma adjeuna ba, mi tchol akulo.
20 Mi dazi ala: Wani agi tagid’a nga dagi kan ala an ni nge ge?
Pierre mi hulong dum ala: Angî Mesi ma hAlonina.
Jesus mi de yam mad’am ki tchol mamba
(Gol Mat 16.20-28Mar 8.30—9.1)21 Jesus mi gad’azi kad’enga ala ar azi de zla ndata woi mi sa d’i. 22 Mi dazi ala: Mbeî an Gor Sana mba ni fe ndaka ngola. Suma nglona azi ki nglo suma ngat buzuna ki suma hat gata a mba noyônu, a mba tchanu, wani kur bur ma hindina, an mba ni tchol akulo aduk suma matna.
23 Mi dazi pet ala: Le sana mi min á tit balum asenu ni, ar mi noî tamu, mi hlagu mam ma b’ala burâ ki burâ, mi tit ad’unu. 24 Kayam nge nge pî ma nga mi min á sut tama, mba mi ba tam mbeyo. Wani nge nge pî ma ba tam mbei kana, mba mi sut tam mi. 25 Le sana mi fahle suma yam andagad’ina ki zlazi pet wani mam tamba mi ba woi d’oze mi b’lak keyo ni, djivi d’a mi fata ni me ge? 26 Kayam nge nge pî ma nga mi le zulona kan ki zla mandina, an Gor Sana mba ni le zulona kam fata an mba ni mbeï kur subur manda ki subura hAbunda ki malaika suma mi tinizi irazi vazina. 27 Gagazi, an nga ni dagiya, suma ding suma a nga tchola aduk ka hina a mba bo d’i, gak azi mba we leud’a hAlonid’a.
Jesus tam mbi mbut vat zenen
(Gol Mat 17.1-8Mar 9.2-8)28 Go ki burâ klavandi bugol la Jesus mi de zla ndatid’a, mi yo Pierre azi ki Jean ki Jacques, mi djak ki sed’ezi yam ahina d’a fiyak ka ked’iwurenga á tchen Alona. 29 Kid’a nga mi tchenda, iram mbi mbut vat zenen, baru mama mi mbut ngal wiwilik hapa titil. 30 Ata yi máma, suma mbà a nga yo siretna ki Jesus, ni Moise azi ki Elie. 31 A buzuk tazi woi irazi kur subura, a nga yo siretna yam matna hi Jesus ma mba mi mit sä Jerusalem-ma. 32 Pierre azi ki suma ki sed’ema, irazi nga d’i lazi sena, wani kid’a azi zlit akulod’a, a we subur mamba ki suma mbà suma a nga tchola ki sed’ema. 33 Kid’a suma mbà ndazina a nga aramba, Pierre mi de mi Jesus ala: Ma hat suma, djivid’a ei kagei ka hî. Ar ami vami zlub’ud’a hindi, tu kangû, tu yam Moise, tu yam Elie mi, kayam mi we nga vama mi duma d’i.
34 Kid’a nga mi de zla ndata tua d’a, d’ugula ti kulubuzi kanguzad’u. Kid’a d’ugula ti kulubuzid’a, mandarâ mi tchazi su. 35 Dela ti tcholï kur d’ugula, ti dala: Wana ni Goron ma an manama; agi humugiziya. 36 Ata yima azi hum dela da na, a we ni Jesus tu go. A sengâ, kur bur máma a de nga vama azi wuma mi sa d’i.
Jesus mi sut gor ma nga ki muzuk ma tchona kuruma
(Gol Mat 17.14-18Mar 9.14-27)37 Tcha ndjivinda, kid’a azi tchuk asezï kä yam ahinad’id’a, ablau suma a ngaf Jesus. 38 Sama dingâ aduk ablau suma, mi er ad’um akulo ala: Ma hat suma, an nga ni tchenengû, ang gola gorona nabon tu gid’eng. 39 Muzuk ma tchona mi vumu, atogo hina zak mi er ad’um akulo, muzu’â nga mi som mbei ngingring, angufa nga d’i ndavunamu, gak mi ar go á matna tua ba, mi aramu. 40 An tchen mang suma hata á digim mbei kurumu, wani azi ndak ki.
41 Jesus mi hulong dazi ala: Agi suma bei he gagazid’a suma bei hum vuna kur atchogoi d’a wandina na, an mba ni kak ki sed’egi gak mindja ge? An mba ni ve tan ki sed’egi gak mindja ge? Ang mbeï ki gorongâ ka hî. 42 Kid’a gor máma mi mba go ki Jesus-d’a, muzuk ma tchona mi tchum kä, nga mi mbuzuk kä dudu. Wani Jesus mi ngop muzuk ma tchona, mi sut gor máma, mi hulongôm mabumu. 43 Suma pet a le atchap yam ad’eng nga ngola hAlonid’a.
Jesus mi de kua yam mad’am ki tchol mamba
(Gol Mat 17.22-23Mar 9.30-32)Wani ata yima suma pet a nga le atchap yam ahle suma Jesus mi lazina, mi de mi mam suma hata ala: 44 Ar zla ndata ti kal humagiya, kayam a mba han an Gor Sana abo suma. 45 Wani azi we nga zla ndata ad’ut ti, kayam ti ni ngeid’a irazi á wat ad’ud’u, a le mandarâ á djop Jesus yam zla ndata mi.
Ma ngol ma adigazina ni nge ge?
(Gol Mat 18.1-5Mar 9.33-37)46 Tuguyod’a ti tchol aduk suma hata hi Jesus-na á we ni nge ba, ni ma ngolâ adigazi ge? 47 Wani Jesus mi we djib’er ra kuruzid’a, mi ve gogor ma gorâ, mi tinim gevemu. 48 Mi dazi ala: Nge nge pî ma ve gogorâ d’igi ma wana na kayam anu, mi van ni anu. Nge nge pî ma van atama, mi ve ni Ma sununïna. Kayam mam ma mbut tam d’igi gogorâ na adigagina, ni ma ngolâ.
Sama nga mi lagi huneîd’a d’uo na ni magina
(Gol Mar 9.38-40)49 Jean mi hulong dum ala: Salamina, ami wami sana nga mi dik muzuk ma tchona woi ki simiyêngû. Ami d’elemu, kayam me nga mi tit ki ei d’i.
50 Jesus mi dum ala: Agi d’elem mbi, kayam sama nga mi lagi huneîd’a d’uo na ni magina.
JESUS MI TCHOLÏ GALILE Á I JERUSALEM
Sumazi suma Samari-na a noî Jesus
51 Ata yima burâ mba go á hle Jesus sä akulona, mi ve tam á i Jerusalem. 52 Mi sun suma a sunuzina avoromu. Azi iya, a kal kur azì ma ngol ma ding ma Samari-na á minim yina. 53 Wani suma kur azì mámina a vum nga atazi d’i, kayam mi so iram á i Jerusalem. 54 Ata yima suma hata Jacques azi ki Jean a we hina na, a dum ala: Salamina, ang min ami hami vuna makud’a ti tcholï akulo á ngalazi woi zu? 55 Wani Jesus mi pret tamu, mi ngoboziya, mi dazi ala: Agi wagi nga muzuk ma kurugi ma nga dagi zlad’a wana d’i. 56 Kayam an Gor Sana ni mba ná ba suma woi d’i, wani ná sud’uziya. A i kur azì ma dingâ.
Suma a min á tit ad’u Jesus
(Gol Mat 8.19-22)57 Kid’a Jesus ki mam suma hata a nga tit kur lovotid’a, sama dingâ mi dum ala: An mba ni tit ad’ung ata yima ang i kuana pet.
58 Jesus mi hulong dum ala: Bayaka ti nga ki zulud’u, aluweina a nga ki aziyaziya, wani an Gor Sana ni nga ki yima ni nik yan kuana d’i.
59 Mi de mi sama dingâ ala: Ang mbeï ad’unu.
Wani sa máma mi dum ala: Salana, ar djang an i ni tos abun ndei tos tua.
60 Wani Jesus mi dum ala: Ar suma matna a tos mat mazina, wani ang i tchi wala yam leud’a hAlonid’a.
61 Sama dingâ mi dum ala: Salana, an min tit ad’ungû, wani ang aran an i ge suma avo hatana depa tua.
62 Wani Jesus mi dum ala: Sama tin abom yam kawei d’a zuma, le mi mbut iram blogomu ni, mi ndak nga kayam leud’a hAlonid’a d’i.
