Suleymaan chakar Allah
1 Wa khalaas Suleymaan gaal : «Ya Allah ! Inta gult taskun fi l-dalaam. 2 Wa daahu ana baneet leek beet aziim al-taskun foogah. Wa da l-bakaan al-inta taskun foogah ila l-abad.»
3 Wa l-malik wajjah le kulla jamaaʼat Bani Israaʼiil al-waagfiin foog wa baarakaahum. 4 Wa battaan gaal : «Baarak Allah Ilaah Bani Israaʼiil al-hajja le abuuyi Dawuud. Aywa, be iidah hu haggag kulla l-kalaam al-gaalah leyah. Hu gaal : 5 ‹Min yoom al-ana maragt chaʼabi Bani Israaʼiil min balad Masir, ana ma azalt hille waahide min kulla hillaal gabaayil Bani Israaʼiil le yabnu leyi beet al-nukhutt foogah usmi. Wa ma azalt raajil waahid le yahkim fi chaʼabi Bani Israaʼiil. 6 Wa laakin hassaʼ ana azalt Madiinat al-Khudus le yagood foogha usmi wa azalt Dawuud le yahkim fi chaʼabi Bani Israaʼiil.›»
7 Wa Suleymaan gaal battaan : «Dawuud abuuyi indah niiye le yabni beet le Allah Ilaah Bani Israaʼiil. 8 Wa laakin Allah gaal le abuuyi Dawuud : ‹Inta chilt niiye le tabni beet le usmi. Wa niiytak di adiile. 9 Wa da ma inta al-tabni leyi al-beet da laakin wileedak al-marag min sulbak, hu bas yabni al-beet da le usmi.›
10 «Wa hassaʼ, Allah haggag kalaamah al-gaalah. Ana baddalt abuuyi Dawuud wa gaʼadt fi kursi al-muluk fi Bani Israaʼiil misil Allah gaalah. Wa daahu ana baneet beet le Allah Ilaah Bani Israaʼiil. 11 Wa ana khatteet fi lubb al-beet da al-sanduug al-indah al-liihaan al-fooghum al-muʼaahada al-sawwaaha Allah maʼa Bani Israaʼiil.»
Suleymaan gaaʼid yasʼal Allah
12 Wa Suleymaan wagaf giddaam madbah Allah wa gaabal kulla jamaaʼat Bani Israaʼiil. Wa rafaʼ iideenah le yasʼal Allah. 13 Achaan awwal, al-malik Suleymaan sawwa bakaan aali hana nahaas fi ust al-fadaay, tuulah 5 duraaʼ wa urdah 5 duraaʼ wa tuulah al-foog kula 3 duraaʼ. Wa rikib foog fi l-bakaan da wa barak giddaam kulla jamaaʼat Bani Israaʼiil wa rafaʼ iideenah ale l-sama. 14 Wa gaal : «Ya Allah Ilaah Bani Israaʼiil, ma fi ilaah mislak inta wa la foog fi l-sama wa la tihit fi l-ard. Inta tahfad muʼaahadatak wa kheerak le khaddaamiinak al-yitaabuʼuuk be kulla guluubhum. 15 Wa l-yoom, inta hafadt le abdak Dawuud abuuyi muʼaahadatak wa be iidak, inta haggagt kulla kalaamak al-gultah leyah. 16 Wa hassaʼ, ya Allah Ilaah Bani Israaʼiil, ahfad muʼaahadatak al-sawweetha maʼa abdak Dawuud abuuyi wakit gult leyah : ‹Daayman yukuun naadum min zurriiytak giddaami fi kursi al-muluk hana Bani Israaʼiil. Wa da illa kan zurriiytak titabbig wasiiyaati wa titaabiʼ derbi misil inta zaatak taabaʼtah.› 17 Wa hassaʼ, ya Allah Ilaah Bani Israaʼiil, khalli kalaamak da yilhaggag misil inta gultah le abdak Dawuud.
18 «Wa hal sahiih ke al-Rabb yaskun maʼa l-insaan fi l-ard walla ? Al-sama wa kulla l-samaawaat al-wasiiʼiin dool ma yagdaro yichiiluuk, ya Allah. Wa kikkeef al-beet al-sakhayyar al-ana baneetah yichiiluuk ? 19 Ya Allah Ilaahi, akhbal salaati wa duʼaayi ana abdak. Asmaʼ al-munaada wa l-sala al-niwajjihhum leek ana abdak. 20 Wa fakkir fi l-beet da leel wa nahaar achaan da l-bakaan al-inta gult : ‹Da bas al-bakaan al-nukhutt foogah usmi.› Asmaʼ salaati ana abdak al-niwajjihha ale l-bakaan da. 21 Ya Allah ! Asmaʼ duʼaayi ana abdak wa duʼa chaʼabak Bani Israaʼiil wakit yisallu ale l-bakaan da. Wa min al-sama, al-bakaan al-inta saakin foogah, asmaʼna wa akhfir leena zunuubna.
22 «Wa kan yuluumu naadum wa yuguulu hu sawwa khata didd naadum aakhar wa yajburuuh le yahlif be haliife al-tijiib foogah al-laʼana, khalli al-naadum da yaji yahlif giddaam madbahak al-gaaʼid fi lubb al-beet da. 23 Wa inta kamaan min al-sama, asmaʼ wa ahkim ambeen abiidak. Aakhib al-fasil wa gabbil leyah fasaaltah fi raasah. Wa barri al-saalih wa ahkim leyah hasab adaaltah.
24 «Wa akuun al-adu yinnasir fi chaʼabak Bani Israaʼiil be sabab humman aznabo diddak. Wa kan humman yiʼtarufu be zunuubhum wa yimajjudu usmak wa yiwajjuhu leek salaawaathum wa yachhadook fi lubb al-beet da, 25 khalaas min al-sama asmaʼ wa akhfir le chaʼabak Bani Israaʼiil zunuubhum wa gabbilhum fi l-ard al-inta anteetha le juduudhum.
26 «Wa akuun al-sama yinsadda wa l-matar yabga ma fi achaan chaʼabak aznabo diddak. Wa kan humman yiwajjuhu leek ale l-bakaan da le yisallu wa yimajjudu usmak wa yiʼtarufu be zunuubhum achaan inta taʼʼabtuhum, 27 khalaas min al-sama asmaʼhum wa akhfir le abiidak wa le chaʼabak Bani Israaʼiil zunuubhum. Wa wassif leehum al-derib al-adiil al-waajib yichiiluuh. Wa nazzil leehum matar fi l-ard al-inta anteetha warasa le chaʼabak.
28 «Wa akuun juuʼ walla waba yaji fi l-balad di wa l-ziraaʼa yaybaso wa l-teeraab yiʼaffin wa l-saar al-leel wa l-jaraad yaju be katara. Wa l-adu yaji yihaasir al-mudun al-gawiyiin hana chaʼabak hatta kan fooghum waba aw amraad kula. 29 Wa kan kulla chaʼabak Bani Israaʼiil irfo kadar al-waba wa l-taʼab da jaayiin minhum humman zaathum, wa kan humman yachhadook wa yiwajjuhu ale beetak wa yarfaʼo iideehum aleek le yasʼalook, 30 khalaas min al-sama, al-bakaan al-inta saakin foogah, asmaʼ wa akhfir leehum zunuubhum wa ahkim le ayyi waahid hasab amalah achaan inta taʼarif galbah. Wa inta bas al-taʼarif galib hana ayyi naadum. 31 Wa be misil da, Bani Israaʼiil yakhaafo minnak wa yitaabuʼu derbak fi kulla muddit hayaathum al-yiʼiichuuha fi l-ard al-inta anteetha le juduudna.
32 «Wa akuun ajnabi al-ma min chaʼabak Bani Israaʼiil yaji min balad baʼiide fi chaan usmak al-majiid wa gudurtak al-aziime wa iidak al-mamduuda. Wa kan al-ajnabi da yaji yigaddim salaawaatah ale l-beet da, 33 khalaas min al-sama, al-bakaan al-inta saakin foogah, asmaʼ wa akhbal kulla cheyy al-yatulbah minnak al-ajnabi. Wa be da, kulla chuʼuub al-ard yiʼtarufu be usmak wa yakhaafo minnak misil chaʼabak Bani Israaʼiil. Wa yaʼarfu kadar usmak yinaaduuh fi l-beet al-ana baneetah leek da.
34 «Wa akuun chaʼabak yamurgu yamchu yihaarubu udwaanhum be l-derib al-inta tirassilhum foogah. Wa kan humman yisallu leek wa yiwajjuhu ale l-madiina al-inta azaltaha wa ale l-beet al-ana baneetah le usmak, 35 khalaas min al-sama asmaʼ salaawaathum wa duʼaahum al-yiwajjuhuuhum leek wa daafiʼ le huguughum.
36 «Wa akuun Bani Israaʼiil yaznubu diddak, achaan ma fi naadum al-ma yisawwi zanib, wa inta takhdab leehum wa tisallimhum le udwaanhum wa humman yakurbuuhum masaajiin harib wa yiwadduuhum fi balad baʼiide aw gariibe. 37 Wa akuun min balad al-adu, al-bakaan al-humman gaaʼidiin foogah masaajiin, yutuubu min zunuubhum wa yachhadook wa yuguulu : ‹Aniina aznabna wa sawweena khata wa fasaala.› 38 Wa kan yiʼtarufu be zunuubhum be kulla guluubhum wa be kulla fikirhum, min balad al-ubuudiiye al-balad al-waddoohum foogha masaajiin, wa kan humman yisallu leek wa yiwajjuhu ale baladhum al-inta anteetha le juduudhum wa ale l-madiina al-inta azaltaha wa ale l-beet al-ana baneetah le usmak, 39 khalaas min al-sama, al-bakaan al-inta saakin foogah, asmaʼ salaawaathum wa duʼaahum wa daafiʼ le huguughum wa akhfir le chaʼabak al-aznabo diddak.
40 «Wa hassaʼ, ya Rabbi, fakkir foogi wa asmaʼ salaati al-gaaʼid niwajjihha leek min al-bakaan da. 41 Wa hassaʼ da, ya Allah al-Rabb, gumm wa taʼaal le maskanak, inta wa sanduug al-muʼaahada al-hu alaamat gudurtak. Khalli naasak rujaal al-diin yalbaso al-naja misil yalbaso khulgaanhum. Wa khalli naasak al-saalihiin yafraho be kheerhum. 42 Ya Allah al-Rabb, ma tikhalli al-malik al-inta masahtah wa darrajtah. Fakkir fi kulla rahmatak le abdak Dawuud.»
1 Ata yi máma Salomon mi dala: Ma didina, ang min kak ata yima nduvunda, 2 wani an mining gong nga ngol la kud’ora, ni yima ang mba kak kur gak didina!
Wal la a tchat á tin gong nga kud’ora irat vata
(Gol 1 Amul 8.14-21)3 Israel-lâ pet suma a nga toka ata yi mámina a tchol akulo. Amulâ Salomon mi mbut iram irazi mi b’e vunam kaziya. 4 Bugola, mi dala: An le mersi mi Ma didina Alona hi Israel-lîna, mi ndak wa ini vun zla d’a mi dat mabun David ala: 5 Dedei d’a an buzugï sum mana woi yam ambas sa Ezipte-d’a, an man nga azì ma ngol tu aduk andjafâ hi Israel-lîna á min gong nga simiyên mba mi yi kuad’a d’i, an man nga sa á tak lovota mi man suma Israel-lâ d’uo mi. 6 Wani an man Jerusalem kayambala simiyên mi yi kuad’a, an manang ang David á tamula yam man suma Israel-lâ mi.
7 Abun David mi nga hurum á min gonga mi Ma didina Alona hi Israel-lîna irat vad’u. 8 Wani Ma didina mi de mabun David ala: Ang nga hurung á minin gonga gagazi. 9 Wani ni ang ba, mba min gong ndata d’i. Ni gorong ma kurungâ ba, mba mi minin gong ndata. 10 Ma didina mi tchol yam zla d’a mam data. An vrak balum abun David, an kak yam zlam mba amula aduk Israel-lâ d’igi Ma didina mi de na, an min wa gonga mi Ma didina Alona hi Israel-lîna. 11 An tin wa zanduk ma vun ma djinda hi Ma didina ma mi djinim ki Israel-lîna kä kur gong ndata mi.
Tchenda hi Salomon-nda
(Gol 1 Amul 8.22-53)12 Salomon mi tchol akulo avok yima ngal ahle suma ngat buzuna hi Ma didinina avok ablaud’a hi Israel-lîd’a pet, mi yo abom akulo. 13 Avok bur máma, Salomon mi min yima tchola ki kawei ma hleuna, mi tinim krovo kur gulumuna. Fiyagamî metred’a mbà ki nusa, bubuwamî metred’a mbà ki nusa, fiyagam mba akulod’a ni metred’a tu ki nusa mi. Mi tchol akulo kamu, mi grif kä avok ablaud’a hi Israel-lîd’a pet, mi yo abom akulo mi tchen Alona ala:
14 Ma didina Alona hi Israel-lîna, alo ma hle tam d’igi ang na ma sä kur akulod’a d’oze ma ka hî yam andagad’ina nga d’i. Ang nga ngom vun mang ma djinda, ang mba le o d’a bei dabid’a kazungeî mang suma a nga tit avorong ki hur ma tunina. 15 Ang ngom zla mang nga ang dat mazong mangâ abun David-ta ki vama ang dum ki vunangâ, ang ndagam wa vunam ini kad’eng manga.
16 Ki tchetchemba, Ma didina Alona hi Israel-lîna, ang ngom zla d’a ang dat mabun David-ta ala: Le andjavang nga mi ngom tam ped’et yam tit mamba, le nga mi tit yam gat manda d’igi ang nga tit avoron na ni, adigazi a mba ba bei fe sama kak yam zlam mba amula aduk Israel-lâ teteuna d’uo d’a.
17 Ki tchetchemba, Ma didina Alona hi Israel-lîna, ar ang ndak vun vun ma hle ma ang hlum mazong mangâ David-na!
18 Gagazi, na ni ang Alona ndak á kak zlapa ki suma yam andagad’a ka hina zu? Akulod’a ki ngolot pet pî, ti ndak nga kang nguo d’ou d’a d’igi gong nga an minit ngiyeû wanda ba mba d’i ndagang zu? 19 Wani Ma didina Alo mana, ang mbud’ï irang kanu, ang hum tchen nda an azong mangâ nga ni tchenenga, ang hum yi d’a an nga ni yanga mi. 20 Ang mal irang ngei ang gol gong ndata ki djivid’a andjege ki faleya. Ni yima ang de kam ala ni yima ang mba kak kuana na. Ang hum tchen nda an azong mangâ nga ni tcheneng ata yi mámid’a. 21 Ang hum yi d’a teteng nga an azong mangâ nga ni yanga; yi d’a mang suma Israel-lâ a nga yang ini ata yi mámid’a, ang humumi mi. Ma didin ma sä akulona, ata yima ang nga kaka kuana, ang humumiya, ang vat hurung ngei kami mi.
22 Le sana mi tchuk zlad’a yam ndrama ala mi le ndrama tchod’a, le a tinim gunda yam tcho ndata, le mi mbeï á gun tam ata yi mang ma ngal ahle suma ngat buzuna kur gong nga wanda ni, 23 ang Ma didin ma sä akulona, ang huma, ang ka sariyad’a yam sama tchona yam tcho mam mba mi lata, ang ar sama d’ingêrâ mi wala mam mi sama bei zlad’a kam ba na mi.
24 Le Israel-lâ a tchila yam zla manga, mazi suma djangûna a kus kazi ba, le azi mba tcheneng ala ang vat hurung ngei kaziya, a gilengû, a tcheneng tchen nda hud’a kur gong nga wanda mi ni, 25 ang Ma didin ma sä akulona, ang humuziya, ang vat hurung ngei yam tcho mazid’a, ang hulongôzi andaga d’a ang hazizi kabuyozi ngolod’a mi.
26 Fata Israel-lâ a tchila wa yam zla manga, le ang nga salona kazi d’uo, le azi mbut irazi yam yima wana, a tchenengû, a gilengû, a ge yazi kä ad’ungû, a ar tcho mazid’a woi yam ngop pa ang ngobozid’a ni, 27 ang Ma didin ma sä akulona, ang huma, ang vat hurung ngei yam tcho mazid’a, kayam azi nazungeî mangâ, ni sum mangâ mi. Kal pet, ang had’azi ni lovot ta tit ta djivid’a. Bugola, ang salona yam andaga mang nga ang hazizi djonid’a mi.
28 Fata baktarad’a ti nde yam andaga ndata, d’oze tugud’ei d’a tcho d’a tchi matna ti nde, d’oze ahlena a nga so abo huwaka akulo kaseziya, d’oze teb’rezena ki djera a mba adesâ adesâ, d’oze suma djangûna a nga djop vun Israel-lâ, a nga lazazi gak kur aziyazi ma ad’eng ma ngunguna, d’oze le b’lak ka lara ti mba, d’oze tugud’ei d’a lara pî, 29 le sama lara d’oze Israel-lâ pet, nge nge pî, mi we tugud’ei d’a tcho d’a mba kamba ki ndak ka mam nga kuruta ba, mi yo abom akulo, abo ma ir gong nga wandina mi tcheneng tchen nda hud’a ni, 30 ang Ma didin ma sä akulona, ata yima ang nga kaka kuana, ang huma, ang vat hurung ngei kaziya, ang le ki nge nge pî yam sun mam mba mi lata, kayam ang wum hurumu, kayam ang tu ni ma we hur suma petna mi. 31 Hina wani, azi mba lang mandarang kur burâ pet, a mba tit kur lovot manga ata yima lara ge ma azi nga kaka ki irazi yam ambas sa ang hat mabuyomi ngolod’ina.
32 Wani le angei ma nga nandjaf mang suma Israel-lâ d’uo na, mi tcholï yam ambas sa deid’a yam simiyêng ma kal papana, yam abong ma ad’engâ, yam bigang nga nga zid’a kang akulo zid’a, á tcheneng kur gong nga wanda ni, 33 ang Ma didin ma sä akulona, ata yima ang nga kaka kuana, ang huma, ang hangei máma vama mi tcheneng kama. Hina wani, suma yam andagad’ina pet a mba wangû, a mba hat á lang mandarang d’igi Israel-lâ a nga lang mandarang na mi. Ar azi wala azi tchenengî kur gong nga an minit wanda.
34 Fata Israel-lâ a buzuk á i dur ayîna ki mazi suma djangûna yam vun ma he ma ang hazizinid’a, le azi mbut irazi yam azì ma ngol ma ang manam an mining gonga kuana á tchenengû ni, 35 ang humuzï akulo, ang hum tchen mazi d’a hud’a, ang le ki sed’ezi ata lovot ta d’ingêra mi.
36 Fata Israel-lâ a le wa tchod’a avorongû, kayam sama bei le tchod’a mi nga d’uo d’a ni, le ang hurung zal kaziya, ang hazi abo mazi suma djangûna a yozi magomba a izi yam andaga d’a deid’a, d’oze yam andaga d’a god’a, 37 le azi djib’er wa kuruzi yam andaga d’a a izi magomba kuad’a, le a tcheneng wa ala: Ami tchilami yam zla manga, ami lami tchod’a, ami lami ni sun nda ata yat tuo d’a, 38 le azi hulongî geveng ki hur ma tuna ki muzugazi tu kur andaga d’a a izi magomba kura ala ang vat hurung ngei kaziya, le azi mbut irazi yam andaga d’a ang hat mabuyozi ngolo kazì ma ngol ma ang manam ma an mining gonga kuana á tchenengû ni, 39 ang ma sä kaka akulo ata yima ang nga kaka kuana, ang hum tchen mazi d’a hud’a, ang le ki sed’ezi ata lovot ta d’ingêra, ang vat hurung ngei kazi yam tcho d’a azi langzid’a.
40 Ki tchetchemba, Ma didina Alo mana, ang mal irang ngeyo, ang tin humang ang hum tchen nda an nga ni tcheneng ata yima wanid’a.
41 Ma didina Alona, ang tchol akulo,
ang mbeï ata yang ma tuk tad’a
ata yima zanduk mang ma ad’eng manga nga kuana.
Ma didina Alona, ar mang suma ngat buzuna a mbut suma d’ingêrâ,
ar mang suma d’engzengâ a er ad’uzi akulo ki furîd’a mi.
42 Ma didina Alona, ang zut mang ma ang tinim amulina woi d’i,
ang djib’er yam o d’a ang lat yam azong mangâ David-ta mi.
