Yuuchiiya bigi malik fi Yahuuza
1 Wa Yuuchiiya indah 8 sana wakit bigi malik wa hakam 31 sana fi Madiinat al-Khudus. 2 Wa hu sawwa al-adiil giddaam Allah. Hu taabaʼ al-derib al-adiil hana jiddah Dawuud wa ma baara minnah wa la ale l-zeene wa la ale l-isra.
3 Wa fi l-sana al-taamne hana hukmah wakit hu lissaaʼ sabi, bada yitaabiʼ Allah Rabb jiddah Dawuud. Wa fi l-sana 12 hana hukmah, gamma yitahhir balad Yahuuza wa Madiinat al-Khudus min al-bakaanaat al-aaliyiin hana l-ibaada wa min al-iidaan al-khazzoohum le ibaadat Achiira wa l-asnaam wa l-tamaasiil hana hadiid. 4 Wa fi giddaamah bas, haddamo al-madaabih hana ilaah Baʼal wa l-makhaabir al-yiharrugu fooghum al-bakhuur al-gaaʼidiin be foog al-madaabih. Wa gataʼ al-iidaan al-khazzoohum le ibaadat Achiira wa kassar al-asnaam wa l-tamaasiil hana hadiid wa rihikaahum dagiig wa chattat al-dagiig da fi l-khubuur hana l-naas al-gaddamo leehum dahaaya. 5 Wa hu harrag udaam rujaal al-diin hana l-asnaam fi raas madaabihhum le yinajjishum. Wa be misil da, hu tahhar balad Yahuuza wa Madiinat al-Khudus. 6 Wa baʼad da, hu macha fi l-munchaakh fi hillaal gabaayil Manassa wa Afraayim wa Chimʼuun wa lahaddi hillaal gabiilat Naftaali wa l-manaatig al-mujaawiriinhum. 7 Wa hu haddam al-madaabih wa gataʼ al-iidaan al-khazzoohum le ibaadat Achiira wa kassar al-sanam wa rihikaahum dagiig wa kassar kulla l-makhaabir al-fi kulla balad Israaʼiil. Wa baʼad da, gabbal Madiinat al-Khudus.
Raajil al-diin ligi kitaab al-Tawraat
8 Wa fi sanit 18 hana hukmah baʼad tahhar al-balad wa beet Allah, al-malik Yuuchiiya rassal talaata naas le yiʼaddulu beet Allah Ilaahah. Wa humman Chaafaan wileed Asalya wa Maʼasiiya haakim al-madiina wa Yuwaakh wileed Yuwaahaz al-kaatib al-yizakkir al-malik. 9 Wa humman macho le Hilkhiiya kabiir rujaal al-diin. Wa jaabo fi beet Allah al-fudda al-lammooha al-Laawiyiin hurraas madkhal beet Allah min naas gabaayil Manassa wa Afraayim wa min kulla naas mamlakat Israaʼiil al-faddalo wa min kulla naas gabaayil Yahuuza wa Banyaamiin wa kulla sukkaan Madiinat al-Khudus. 10 Wa l-fudda di, antooha le l-naas al-mukallafiin be khidmit adiiliin beet Allah. Wa kaffo beeha al-khaddaamiin al-yakhdumu fi beet Allah le yiʼaddulu wa yigawwu al-beet da. 11 Wa anto min al-fudda di le l-khachchaabiin wa l-bannaayiin achaan yachru beeha al-hujaar al-magtuuʼiin wa l-maraadiis al-yisabbutu beehum al-buyuut achaan awwal muluuk mamlakat Yahuuza khalloohum yilhaddamo. 12 Wa l-naas dool khadamo be amaan. Wa kallafo fooghum muraakhibiin min al-Laawiyiin wa humman Yahat wa Ubadya min zurriiyit Maraari wa Zakariiya wa Machullam min zurriiyit Gahaat. Wa l-Laawiyiin al-yaʼarfu daribiin aalaat al-musiikha 13 mukallafiin foog al-naggaaliin wa yiraakhubu fi kulla l-khaddaamiin al-yisawwu ayyi khidme. Wa waahidiin min al-Laawiyiin kuttaab wa waahidiin muraakhibiin wa waahidiin hurraas biibaan.
14 Wa wakit marago al-fudda al-jaabooha fi beet Allah, Hilkhiiya raajil al-diin ligi kitaab al-Tawraat al-Allah amaraahum be waasitat Muusa. 15 Wa Hilkhiiya gaal le Chaafaan al-kaatib : «Ana ligiit kitaab al-Tawraat fi beet Allah.» Wa Hilkhiiya anta al-kitaab da le Chaafaan.
16 Wa Chaafaan jaab al-kitaab da le l-malik wa hajja leyah wa gaal : «Masaaʼiilak sawwo kulla cheyy al-amaroohum beyah. 17 Humman sallamo al-fudda al-ligooha fi beet Allah le l-mukallafiin wa l-khaddaamiin.» 18 Wa Chaafaan al-kaatib gaal battaan le l-malik : «Wa Hilkhiiya raajil al-diin antaani kitaab waahid.» Wa hu gara al-kitaab da le l-malik.
Yuuchiiya macha le l-nabiiye Hulda
19 Wa wakit al-malik simiʼ kalaam al-Tawraat da, charrat khulgaanah min al-hizin. 20 Wa baʼad da, al-malik amar Hilkhiiya wa Akhigaam wileed Chaafaan wa Abduun wileed Miika wa Chaafaan al-kaatib wa Asaaya waahid min masaaʼiil al-malik wa gaal leehum : 21 «Amchu asʼalo Allah leyi ana wa le naas mamlakat Israaʼiil al-faddalo wa le naas mamlakat Yahuuza be sabab al-kalaam al-maktuub fi l-kitaab al-ligooh. Achaan khadab Allah chadiid bilheen diddina achaan juduudna ma karramo kalaam Allah wa ma tabbago al-kalaam al-maktuub fi l-kitaab da.»
22 Wa khalaas, Hilkhiiya wa murassaliin al-malik macho bakaan Hulda al-nabiiye marit al-haaris hana khulgaan rujaal al-diin al-usmah Challuum wileed Tugahaat wileed Hasra. Wa hi saakne fi l-haara al-jadiide hana Madiinat al-Khudus. Wa wakit humman wassalo, hajjo leeha be l-kalaam da.
23 Wa Hulda al-nabiiye gaalat leehum : «Daahu Allah Ilaah Bani Israaʼiil gaal tamchu tuguulu le l-raajil al-rassalaaku leyi : 24 ‹Daahu Allah gaal : “Akiid ana nijiib masiibe fi Madiinat al-Khudus wa fi sukkaanha. Wa da yihaggig kulla kalaam al-laʼana al-maktuub fi l-kitaab al-garooh le malik mamlakat Yahuuza. 25 Wa da fi chaan chaʼabi abooni wa harrago bakhuur le ilaahaat aakhariin wa khaddabooni be kulla amalhum al-sawwooh. Wa khadabi yanzil fi l-madiina di wa ana ma niwaggifah.”›
26 «Wa hassaʼ da, amchu guulu al-kalaam da le malik mamlakat Yahuuza al-rassalaaku tasʼalo leyah Allah. Wa guulu leyah : ‹Daahu Allah Ilaah Bani Israaʼiil gaal : “Inta simiʼt kalaam al-kitaab da 27 wa galbak khaaf wa inta almaskant giddaami ana al-Rabb wakit inta simiʼt al-kalaam al-ana gultah didd Madiinat al-Khudus wa sukkaanha. Wa inta maskant nafsak giddaami wa charratt khulgaanak min al-hizin wa bakeet giddaami. Wa ana kula simiʼtak. Wa da kalaam Allah. 28 Wa be sabab da, nikhalliik talhag abbahaatak be l-salaama wa yadfunuuk fi khaburak wa inta ma tichiif al-masiibe al-ana ninazzilha fi Madiinat al-Khudus wa sukkaanha.”›»
Wa khalaas, al-murassaliin macho wa kallamo al-kalaam da le l-malik.
Yuuchiiya yijaddid al-muʼaahada
29 Wa tawwaali, malik Yuuchiiya naada kulla chuyuukh balad Yahuuza wa chuyuukh Madiinat al-Khudus le yilimmu. 30 Wa baʼad da, al-malik macha beet Allah maʼa kulla naas balad Yahuuza wa sukkaan Madiinat al-Khudus wa rujaal al-diin wa l-Laawiyiin wa kulla l-chaʼab min al-kubaar lahaddi l-dugaag. Wa hu gara leehum kulla l-kalaam al-fi kitaab al-muʼaahada al-ligooh fi beet Allah. 31 Wa l-malik wagaf fi bakaanah wa jaddad al-muʼaahada maʼa Allah. Waajib ayyi waahid yitaabiʼ Allah wa yahfad wasiiyaatah wa taʼliimah wa churuutah be kulla galbah wa be kulla fikrah wa yitabbig kalaam al-muʼaahada al-maktuub fi l-kitaab da. 32 Wa l-malik sawwa al-muʼaahada di le kulla sukkaan Madiinat al-Khudus wa chaʼab Banyaamiin. Wa kulla sukkaan Madiinat al-Khudus tabbago al-muʼaahada al-sawwaaha Allah Rabb juduudhum.
33 Wa Yuuchiiya marag kulla l-muharramaat al-fi kulla balad Bani Israaʼiil wa amar kulla l-naas al-saakniin fi balad Israaʼiil yaʼabudu Allah Ilaahhum. Wa be misil da, humman ma tarrafo min derib Allah Rabb juduudhum fi kulla muddit hayaat Yuuchiiya.
Amul la ted’a hi Josiyas-sa. Mi hulong mi tin yima kud’ora
(Gol 2 Amul 22.1-22 23.4-20)1 Kid’a Josiyas mi kak amulid’a, bizamî klavandi. Mi tamula avo Jerusalem bizad’a dok hindi yam tu. 2 Josiyas mi le sun nda d’ingêra avok Ma didina ki hurum pet d’igi abum ngolo David na, mi d’es nga woi kat yam bigam mba gulad’a d’oze yam mba ndjufa d’i.
3 Wani kur biza d’a klavandi d’a mam nga mi tamulid’a, ata yima mam nga kazongôm tua na, mi tin ad’ud’a á hal Alona habum ngolo David-na. Kur biza d’a dogo yam mbàd’a, mi nde to yima nding ma a tinim iram vama ki gong nga kud’or ra a minit malo d’a a yat ala Asera-d’a ki filei ma a tched’ema ki filei ma kawei ma a yoroma woi kur ambas sa Juda-d’a ki suma kur azì ma Jerusalem-mina woi mi. 4 A to yima ngal ahle suma ngat buzuna hi Bäl-lâ ma tetengâ kä woi avoromu, mi to filei ma afat ma nga kam akulo ma tetengâ kä woyo, mi kus agu ma murguli ma teteng ma a pum malo d’a a yat ala Asera-d’a kä woi ki filei ma teteng ma a tched’ema ki filei ma kawei ma teteng ma a yoroma kä woi mi, mi tozi woi kikizek, mi mbud’uzi d’igi andaga d’a gugud’upa na, mi tchuguzi sä woi yam asud’a hi suliyozi suma a ngad’azi buzunina. 5 Mi ngal asoga mazi suma ngat buzuna woi yam yi mazi ma ngal ahle mazi suma ngat buzuna ma tetengâ. Ni hina ba, mi mbut ambas sa Juda-d’a kazì ma Jerusalem-ma yed’et.
6 Bugola, mi kal kur azì ma nglona hi Manase-na ki ma hi Efraim-ma ki ma hi Simeon-na gak mba kur azina hi Neftali-na, ata yima lara ma b’lak keina. 7 Mi to yima ngal ahle suma ngat buzuna mi fileina ma tetengâ kä woyo, mi kus agu ma murguli ma teteng ma a pum malo d’a a yat ala Asera-d’a ki filei ma teteng ma a tched’ema kä woi kikizek, mi mbud’uzi d’igi andaga d’a gugud’upa na, mi to filei ma afat ma tetengâ kä woi kur ambasa pet, tua ba mi hulong avo Jerusalem.
Ma ngol ma ngat buzuna mi fe mbaktum mba gata
(Gol 2 Amul 22.3-10)8 Kur biza d’a dogo yam klavandi d’a Josiyas nga mi tamulid’a, mi tin ad’ud’a á mbut ambasa ki gong nga kud’ora yed’et. Mi sun Safan Asaliya goroma, Mäseya ma ngol ma hur azinina ki Jowa Jowahas gorom ma b’ir zla d’a led’a kä na á min gong nga kud’ora hi Ma didinid’a Alo mama yat ma b’lak keina akulo. 9 Sum ndazina a i gen ma ngol ma ngat buzuna Hilkiya. A hum bege d’a a yod’ï kur gonga hAlona d’a suma hi Levi suma a ngom vun gonga a i vat abo suma hi Manase-na, abo suma hi Efraim-ma kabo Israel suma dingîd’a, zlapa ki bege d’a a vat abo suma Juda-nid’a ki d’a a vat abo suma Benjamin-nid’a pet ki d’a a vat abo suma avo Jerusalem-mid’a mi. 10 A mba a hat abo suma yam suna gonga hi Ma didinid’ina, a hat mi suma le sunda á le ki sunda kur gonga hi Ma didinid’a, á tcholot ad’enga, á minit yat ma b’lak keina akulo mi. 11 A hat mi suma tchet aguna ki suma min gongîyona á gus kahina d’a tcheta kagu ma ndjad’a katna á min ki gongîyo suma amulei suma Juda-na a arazi a b’lak keina akulo. 12 Sum ndazina a le sun mazid’a ni ki hur ma tuna, ad’u vun ma hed’a hi suma hi Levi-nina, nala, Jahat ki Obadiya suma ad’u andjafâ hi Merari-na ki Zakari ki Mesulam suma ad’u andjafâ hi Kehat-na. Suma hi Levi suma ding suma a we hle sawala kahle suma bud’a heîna a ni suma a gol sundina, 13 a ni suma yam suma zi ahlena yam suma a le sun nda lara ge petna. Suma hi Levi suma dingâ a ni suma b’ir mbaktumba, a ni suma nglo suma gol sunda ki suma a kak ndjolina mi.
14 Ata yima a yoï beged’a kur gonga hi Ma didinid’a woina, ma ngat buzuna Hilkiya mi fe mbaktum mba gata hi Ma didina d’a mi hat mi Moise-sa. 15 Ata yi máma Hilkiya mi de mi ma b’ir mbaktumba Safan ala: An fe mbaktum mba Gata kur gong nga kud’ora hi Ma didinid’a. Hilkiya mi he mbaktum ndata mi Safan.
16 Bugola, Safan mi i ki mbaktum ndata mamulâ, mi vum ad’ud’a yam sun nda a lata, mi dum ala: Azungeî mangâ a lahlena pet suma a hazi vuna kazina. 17 A ko bege d’a a fat kur gonga hi Ma didinid’a kä woyo, a hat mi suma a le sunda ki sed’etna ki suma le sunda mi.
18 Safan mi dum kua ala: Ma ngat buzuna Hilkiya mi han mbaktumba tu. Ata yi máma mi ndumut kä avok amulâ.
Josiyas mi i mi djop pa djok vun Alona Hulda
(Gol 2 Amul 22.11-20a)19 Ata yima amulâ mi hum zlad’a hi gatid’ina, mi haû baru mama woi atamu. 20 Amulâ mi he vuna mi Hilkiya, Ahikam Safan goroma, Apdon Mise goroma, Safan ma b’ir mbaktumba ki Asaya mam ma sunda, mi dazi ala: 21 Agi i djobogi Ma didina kan an ki Israel suma a arâ ki suma Juda suma a arâ yam zla d’a kur mbaktum mba a fat wanda. Kayam Ma didina hurum mi zal kei ngola ni kayambala abuyoi ngolo a ngom nga zla mamba, a le nga sunda yam zla d’a pet ta a b’irit kur mbaktum ndata d’uo d’a.
22 Hilkiya azi ki suma ding suma amulâ mi manazina, a i avo hi d’a djok vun Alona Hulda d’a nga kaka avo Jerusalem kur kartiye d’a awilid’id’a. Natchad’a hi Salum ma Tokehat-na gorom ma Hasra gorom ngolonina ni ma ngom baru ma nga kur gong nga kud’orina. Azi vat ad’u zla d’a azi mba kata.
23 Ata yi máma ti hulong dazi ala: Agi i dagi mi sama mi sunugi gevena ala: Wana ni zla d’a ded’a hi Ma didina Alona hi Israel-lîna: 24 Mi dala: Gola! An Ma didina mba ni mba ki ndaka yam yima wana ki suma a nga kaka kuruma d’igi vun ma ge ma pet ma a b’irim zlam kur mbaktum mba a ndumut avok amul ma Juda-nid’a na. 25 Kayam azi aran ndei a ngal dubang ma his djivid’ina malo ma dingâ á zalan hurun ki sun nda lara ge d’a azi lat kabozid’a. Kayam ndata, hurun zal ngola yam yima wana, hurun nga mi vat tei d’i.
26 Wani agi i dagi mamul ma Juda ma mi sunugï á djobona ala: Zla d’a an Ma didina Alona hi Israel-lâ ni dat yam zla d’a ang humuta ba wana: 27 Ang hum zla d’a an dat yam azì ma Jerusalem-ma ki suma a nga kaka kurumid’a woi tetet. Kayam ndata, ang mbut hurungû, ang ge yang kä avoronu, ang haû baru mang ma atangâ woyo, ang tchi ki simina irang mi. An pî ni, ni humungû. An Ma didina ni de na. 28 An mba ni arang ang mba mit ki halasa, a mba tozong kur zul manga bei ang we ndak ka an nga ni mbat yam azì ma Jerusalem-ma ki suma a nga kaka kurumid’a ba.
Josiyas mi hulong djin vunam kAlona djin nda dinga
(Gol 2 Amul 22.20b—23.3)Ma ngol ma ngat buzuna Hilkiya ki ndrom suma ki sed’ema a mba väd’u zla ndata mamulâ Josiyas. 29 Ata yi máma na wat, amulâ mi yi suma nglo suma Juda-na ki suma Jerusalem-ma pet. 30 Amulâ ki suma Juda-na pet ki suma a nga kaka avo Jerusalem-ma, suma ngat buzuna, suma hi Levi-na kablaud’a pet suma nglona ki kemba a tchuk krovo kur gulumuna hi gong nga kud’ora hi Ma didinid’a. Mi ndum zla d’a kur mbaktum mba Alona mi djin vunam kurut ta a fat kur gong mambid’a avorozi pet. 31 Amulâ mi ar tchola ata yamu. Mi djin vunam ki Ma didina á tit yam vun ma he mama, yam gat mamba ki hurum tu ki tam pet mi, á tit yam zlad’a hi vun ma djin mám ma a b’irit kur mbaktum ndatinid’a mi. 32 Amulâ mi le ki suma a mba Jerusalem-ma ki suma hi Benjamin-na á djin vunazi ki sed’em mi. Suma a nga kaka avo Jerusalem-ma a tit yam vun ma djin ma mi djinim kAlona habuyozi ngolonina.
33 Josiyas mi b’lak sun nda ndjendje d’a kur ambasa hi Israel-lîd’a woi pet, mi tin Israel-lâ pet á kud’or Ma didina Alo mazina. Ata yima mam nga ki irama, Israel-lâ a wal nga woi ki Ma didina Alona habuyozi ngolona d’i.
