Al-talaamiiz al-sabʼiin wa tineen
1 Wa baʼadeen al-Rabb Isa azal min talaamiizah sabʼiin wa tineen naadum wa rassalaahum itneen itneen giddaamah fi ayyi bakaan al-hu yidoor yamchi leyah. 2 Wa gaal leehum : «Al-naas misil zereʼ kabiir wa khallitah nijdat khalaas wa laakin al-yakhdumu foogah chiyya. Achaan da, asʼalo siid al-zereʼ achaan yirassil khaddaamiinah yilimmu khallitah. 3 Wa khalaas amchu. Nirassilku fi usuthum wa tabgo misil sukhlaan fi ust al-maraafʼiin. 4 Wa fi l-derib, ma tichiilu juzlaan wa la mukhla wa la naʼaal. Ma tagiifu le tisallumu ayyi naadum fi l-derib.
5 «Wa gubbaal ma tadkhulu fi ayyi beet, guulu : ‹Khalli al-salaam yaji fi l-beet da.› 6 Wa kan naadum al-yiriid al-salaam gaaʼid foogah, salaamku yagood foogah. Laakin kan ma fi naadum al-yiriid al-salaam, khallu salaamku yigabbil leeku. 7 Wa agoodu fi beet waahid wa ma tamchu beet aakhar. Aakulu wa acharbo ayyi cheyy al-yidayyufuuku beyah achaan ujrat al-naadum al-yakhdim waajbe leyah. Ma tihawwulu min beet le beet fi hille waahide.
8 «Wa kan tadkhulu fi ayyi hille wa naasha yakhbalooku, aakulu al-akil al-yidayyufuuku beyah 9 wa achfu al-mardaaniin al-gaaʼidiin foogha. Wa guulu leehum : ‹Mamlakat Allah garrabat leeku.› 10 Wa laakin kan tadkhulu fi hille wa naasha ma yakhbalooku, amchu fi chawaariʼha wa guulu : 11 ‹Ajaaj hillitku al-mulassag fi rijleena kula, nihittuuh minnina wa di chahaaditna foogku. Laakin aʼarfu adiil kadar mamlakat Allah garrabat.› 12 Nuguul leeku al-azaab al-yaji foog naas al-hille di fi yoom al-Hisaab yabga ziyaada min al-azaab al-yaji foog naas hillit Saduum.»
Al-hillaal al-ma taabo
13 «Al-azaab yarjaaki, ya hillit Kuuraziin. Al-azaab yarjaaki, ya hillit Beet Seeda. Kan awwal naadum sawwa al-ajaayib dool fi mudun al-kuffaar Suur wa Seeda, naashum yutuubu min zunuubhum min zamaan wa yalbaso khulgaan al-hizin wa yagoodu fi rumaad wa yutuubu. 14 Aywa, al-azaab al-yaji foog naasku fi yoom al-Hisaab yabga ziyaada min al-azaab al-yaji foog naas Suur wa Seeda. 15 Wa inti hillit Kafar Naahuum, fi fikirki tarfaʼe raaski lahaddi l-sama walla ? Be l-aks, tinrami fi l-haawiye !»
16 Wa Isa gaal le l-talaamiiz : «Ayyi naadum al-simiʼ kalaamku, simiʼ kalaami. Wa l-abaaku, abaani. Wa l-abaani, aba Allah al-rassalaani.»
Farah al-talaamiiz al-sabʼiin wa tineen
17 Wa l-talaamiiz al-sabʼiin wa tineen al-Isa rassalaahum gabbalo leyah farhaaniin bilheen. Wa gaalo : «Ya sayyidna ! Al-chawaatiin zaathum yasmaʼo kalaamna kan amarnaahum be usmak inta.» 18 Wa Isa gaal leehum : «Aywa, wakit intu gaaʼidiin fi l-khidme di, ana chift Ibliis wagaʼ ajala misil soot yagaʼ min al-sama. 19 Ana anteetku gudra achaan tifajjukhu al-dabiib wa l-agaarib. Wa anteetku gudra lahaddi tinnasru fi kulla gudrat Ibliis al-adu. Ma fi cheyy al-yitaʼʼibku. 20 Sahiih, al-chawaatiin simʼo kalaamku laakin ma tafraho be l-kalaam da. Akheer tafraho kadar Allah sajjal asaameeku fi kitaabah fi l-sama.»
Farah al-Masiih
21 Wa fi l-wakit da, Isa malaan be l-Ruuh al-Khudduus wa farhaan bilheen wa gaal : «Chukran, ya abuuyi Rabb al-samaawaat wa l-ard, achaan inta labbadt kalaamak da min al-hakiimiin wa min al-ulama wa wassaftah le l-naas al-juhhaal marra waahid. Aywa, ya abuuyi, achaan da bas al-cheyy al-inta raadi beyah. 22 Abuuyi Allah wakkalaani be kulla cheyy. Ma fi naadum al-yaʼarif Ibn Allah. Illa abuuh yaʼarfah. Wa ma fi naadum al-yaʼarif Allah illa Ibn Allah wa l-naadum al-Ibn Allah yidoor yiwassif leyah abuuh.»
23 Wa anlafat le talaamiizah wa hajja leehum wiheedhum wa gaal : «Mabruuk leeku fi chaan al-cheyy al-intu tichiifuuh. 24 Achaan nuguul leeku naas katiiriin min al-anbiya wa l-muluuk dawwaro bilheen yichiifu al-cheyy al-intu gaaʼidiin tichiifuuh, laakin ma chaafooh. Wa dawwaro yasmaʼo al-kalaam al-intu gaaʼidiin tasmaʼooh wa ma simʼooh.»
Masal al-Saamiri al-zeen
25 Wa naadum waahid aalim fi l-Tawraat gamma achaan yijarrib Isa wa gaal : «Ya l-muʼallim, chunu al-cheyy al-waajib nisawwiih le nawris al-haya al-abadiiye ?» 26 Wa Isa gaal leyah : «Chunu al-maktuub fi l-Tawraat ? Gareet foogah chunu ?»
27 Wa l-aalim radda leyah wa gaal : «Al-Kitaab yuguul : <Waajib tihibb Allah Rabbak be kulla galbak wa be kulla nafsak wa be kulla gudurtak wa be kulla fikrak> wa battaan : <Hibb akhuuk misil tihibb nafsak.>» 28 Wa Isa gaal : «Kalaamak sahiih. Sawwi misil gultah wa talga al-haya.» 29 Wa laakin al-aalim dawwar yiwassif kadar hu indah hagg wa gaal leyah : «Yaatu min al-naas akhuuyi ?»
30 Wa Isa radda leyah wa gaal : «Yoom min al-ayyaam, fi naadum waahid maachi min Madiinat al-Khudus le hillit Ariiha. Wa tawwaali, rabbaatiin al-duruub gammo hajamooh. Daggooh wa sallabooh wa faato. Wa khallooh majruuh ambeen al-haya wa l-moot.
31 «Wa baʼadeen fi naadum waahid maachi fi l-derib da wa hu raajil diin. Wa wakit hu chaaf al-naadum al-taʼbaan, hu baaraah wa faat giddaam. 32 Wa naadum aakhar ja wa hu min al-Laawiyiin al-yakhdumu fi beet Allah. Hu ja fi l-bakaan da wa chaaf al-taʼbaan wa hu kula baaraah wa faat giddaam.
33 «Laakin musaafir waahid ja fi l-bakaan al-naadum gaaʼid foogah da wa hu min al-Saamiriyiin. Wa l-ajnabi da chaafah wa hanna foogah. 34 Wa macha leyah wa sabba dihin wa khamar fi awaawiirah wa rabataahum wa rakkabah fi humaarah. Wa waddaah fi beet hana diifaan wa rayyasah. 35 Wa ambaakir, hu marag gurus min juzlaanah wa antaah le siid al-beet wa gaal leyah : ‹Rayyisah wa kan khisirt ziyaada, nantiik wakit nigabbil leek.›»
36 Wa Isa saʼal al-aalim wa gaal : «Min al-naas al-talaata dool, yaatu al-sawwa nafsah akhu le l-naadum al-hajamooh rabbaatiin al-duruub ?» 37 Wa l-aalim radda leyah wa gaal : «Al-naadum al-sawwa leyah al-rahma.» Wa khalaas Isa gaal leyah : «Gumm sawwi nafs al-cheyy mislah.»
Marsa wa Mariyam
38 Wa Isa wa jamaaʼtah maachiin giddaam wa dakhalo fi hille waahide. Wa fi mara usumha Marsa wa hi faddalathum fi beetha. 39 Wa indaha akhut usumha Mariyam. Wa Mariyam gaʼadat gariib le l-Rabb Isa achaan tasmaʼ taʼliimah. 40 Laakin Marsa gaaʼide takhdim leehum wa hi machkhuula bilheen wa ma tagdar tasmaʼ kalaamah. Wa machat le Isa wa gaalat : «Ya sayyidna, akhti di khallatni nisawwi kulla l-khidme di wiheedi. Da adiil walla ? Khalaas, guul leeha khalli tiʼaawinni !»
41 Laakin al-Rabb Isa radda leeha wa gaal : «Marsa, ya Marsa. Inti di, galibki muʼallag wa inti tihimmi le chakhala katiire. 42 Cheyy waahid bas waajib wa Mariyam azalat al-cheyy al-adiil. Wa ma yinrafiʼ minha.»
Jesus mi sun suma dok kid’iziya yam mbà
1 Bugol zla ndata, Salad’a mi man suma hat suma dingâ dok kid’iziya yam mbà. Mi sunuzi mbàmbà avorom á i kur azina ki yima lara ge pet ma mam tam min i kuana. 2 Mi dazi ala: Awu ma feta nga ngola, wani suma le sunda akid’eid’a. Kayam ndata, agi tchenegi Sala awuna, kayam mi sun suma sunda á fet awu mama. 3 Agi igiya! Gola! An sunugi ni d’igi gro tumiyôna na aduk ngûna. 4 Ar agi yogi bid’im mba beged’a d’oze bid’im mba ngola d’oze atuguruna abogi d’i. Ar agi gagi sa dep glovot tuo mi.
5 Azì ma ngol ma lara ma agi kalagi kuana, agi gagi suma kur azì mámina depa ala: Ami gagi depa. 6 Le sama djivina nga kua ni, dep magi d’a halasa mba d’i kak kamu. Le nga d’uo ni, agi hulongôgi ki dep magid’a. 7 Agi kagagi kur azì máma, agi tagi agi tchagi vama azi hagizina, kayam sama le sunda ndak á fe wurak mamba. Ar agi igi kur azina teteng ngi. 8 Azì ma ngol ma lara ma agi kalagi kuana, le suma kurâ a vagiya ni, agi tagi vama azi tinigizi avorogina. 9 Agi sud’ugi suma tugud’ei suma kur azì ma ngol mámina, agi dazi ala: Alona mi mba wa adigagi á te leu mamba.
10 Wani le azì ma ngol ma lara ma agi kalagi kua ma suma kuruma a vagi atazi d’uo na, agi buzugugi woi avun agre’â hazì ma ngol mámina. Agi dazi ala: 11 Gugum ma hur aziyagi ma ngol ma mi ve hur asemina pî ni, ami pogizi kagiya. Wani agi wagi woi ala Alona mi mba wa adigagi á te leu mamba. 12 An nga ni dagiya, kur bur ma ka sariyad’a, sariya d’a a mba kat yam azì ma ngol mámid’a mba d’i kal sariya d’a a kat yam Sodom-mba.
Azì ma nglo noî á he gagazid’ina
(Gol Mat 11.20-24)13 Jesus mi had’azi kua ala: Ni zla d’a hohoud’a kagi agi suma Korazin-na. Ni zla d’a hohoud’a kagi agi suma Betsaida-na. Kayam an ladjï le sun nda ndandal la wanda aduk suma Tir-râ ki suma Sidon-na d’igi an lat adigagi agi na ni, azi mbut wa huruzi dedei, a tchuk wa baru d’a dodora ki butna kaziya. 14 Wani sariya d’a a mba kat kagid’a mba d’i kal la a kat yam azì ma ngol ma Tir-râ ki d’a yam azì ma ngol ma Sidon-nid’a. 15 Agi suma Kapernayum-ma, agi djib’eregi kurugi ala a mba yogi gak igi akulo zu? Alona mba mi tchugugi kä woi azul leyo.
16 Jesus mi de mi mam suma hata kua ala: Sama mi humugina, humun ni anu; sama noyôgina, mi noyôn ni an mi; sama mi noyôna, mi noî ni Ma sununïna.
Hulonga hi suma dok kid’iziya yam mbànid’a
17 Suma dok kid’iziya yam mbà ndazina a hulongî ki furîd’a, a de mi Jesus ala: Salamina, muzuk ma teteng ma tchona pî mi ge yam kä ad’umi kayam simiyêngû. 18 Mi hulong dazi ala: An we Seitan mi tcholï akulo, mi nde kä d’igi wiled’a na. 19 Gola! An hagi ad’enga á miret guguyona ki hurd’ud’a kä ad’u asegiya, á kal yam ad’enga hi ma djangûnid’a pet mi; vama mba mi lagi tchod’ina nga d’i. 20 Kayam ndata, agi lagi furîd’a ala muzuk ma teteng ma tchona mi ge yam kä ad’ugiya na d’i, wani agi lagi furîd’a kayambala simiyêgi mi nga b’ira akulo kur mbaktumba hAlonid’a d’a.
Jesus mi le furîd’a
(Gol Mat 11.25-27Mat 13.16-17)21 Ata yi máma, Jesus mi le furîd’a ad’u ad’enga hi Muzuk ma bei tchod’a ba nid’a, mi dala: Abun ma Sala akulod’a kandagad’ina, an lang mersi, kayam ang ngei ahle suma wana woi ir suma ned’a azi ki suma wed’a, wani ang tagazi woi mi gugureina. Gagazi, Abunu, ang tang lang djivid’a á le hina.
22 Mi de mi suma ala: Abun han ahlena pet abonu. Sama wan an Gorâ nga d’i, nAbun hol. Sama wAbun nga d’i, ni an Goroma hol mi. Sama an Gorâ ni min tagam Abun woina, an tagamzi woi mi.
23 Jesus mi mbut iram yam suma hata, mi dazi vazi ala: Ar agi lagi furîd’a kayam iragi wahle ndazina. 24 Gagazi, an nga ni dagiya, suma djok vun Alona ablaud’a azi kamulei suma nglona a min á wahle suma agi wazina, wani azi wazi nga d’i, azi min á hum vama agi nga humuma, wani azi humum nga d’uo mi.
D’ogol ma yam ma Samari ma djivinina
25 Ma hat gata tu mi tchol á kuk Jesus, mi djobom ala: Ma hat suma, an le ni nana ba, mba ni fari d’a didinda ge?
26 Jesus mi dum ala: A b’ir kur gat meid’a nana ge? Ang ndumut ni nana?
27 Mi hulong dum ala: Ang le yam Ma didina Alo mangâ ki hurung pet ki tang pet kad’engêng pet ki djib’er manga pet mi. Ang le yam ndrangâ d’igi ang tanga na mi.
28 Jesus mi dum ala: Ang de nata yad’u. Ang le hina, ang mba kak karid’a.
29 Wani mi min mbut tam d’ingêr, mi djop Jesus ala: Ndrana ni nge ge?
30 Jesus mi hulong dum ala: Sana mi tcholï Jerusalem á i Jeriko, mi ndabo suma kula. A yo baru mama, a tom tatâ, a lum á tchid’a, a aram a iya. 31 Ma ngat buzuna, mi hleï lovot ndata. Kid’a mi wumba, mi d’es seyo, mi kala. 32 Ma hi Levi-na, mi mba mi, mi wum mi d’es seyo, mi kala. 33 Wani ma Samari-na mi hleï tita, mi mba ata yi máma, mi wumu, mi wum hohowomu. 34 Mi i gevemu, mi djinim mbilimu, mi vom mbulâ ki süm guguzlud’a kua. Mi hlum mi tinim yam koro mama, mi im kur gong nga akoid’a á ngomomu. 35 Tcha ndjivinda, mi yo siled’a mbà, mi he mi sala gonga. Mi dum ala: Ang ngomom nga, vama ang bazam mbei kama, an mba ni wuragang fata an hulongîd’a.
36 Jesus mi djobom ala: Aduk suma hindi ndazina, ang djib’er ala ma ndabo suma kulina ndrama ni nge ge?
37 Ma hat gata mi dum ala: Ni ma wum hohowoma.
Jesus mi dum ala: Ang iya, ang le hina mi.
Jesus mi kal avo hi Marta azi ki Marie
38 Kid’a Jesus azi ki mam suma hata a nga kur titid’a, mi kal avo hurazì ma dingâ. Atchad’a simiyêt ala Marta, ti vum avo hatad’u. 39 Wiyeta nga, simiyêt ala Marie. Marie ti kak kä asem Salad’a á hum zla mamba. 40 Wani sun nda tena nga d’i kid’eî ir Marta heî. Ti i gen Jesus, ti djobom ala: Salana, ang gola! Wiyenda aran sunda kan hina pet ni, ang nga dat ti ndjunun nduo zu?
41 Wani Salad’a mi hulong dat ala: Marta, Marta, ndak nga kur djib’era, huruk nga hat yam ahlena ngola heî. 42 Wani vama kal ahlena petna mi nga. Ni vama djivi ma Marie ti manama, ni vama sana ndak á hlum mbei abot tuo na.
