Istifaan hajja le l-majlas
1 Wa kabiir rujaal al-diin saʼal Istifaan wa gaal : «Kalaamhum da sahiih walla ?»
2 Wa Istifaan radda leyah wa gaal : «Ya l-akhwaan wa l-abbahaat, asmaʼo kalaami. Allah al-Majiid baan le jiddina Ibraahiim wakit hu gaaʼid fi balad been al-Nahreen gubbaal ma macha fi hillit Haaraan. 3 Wa Allah gaal leyah : ‹Amrug min baladak wa min ahalak wa amchi fi l-balad al-niwassifha leek.›
4 «Wa Ibraahiim marag min daar al-Kaldaaniyiin wa sakan fi Haaraan wa gaʼad hinaak lahaddi abuuh maat. Wa Allah jaabah fi l-balad di al-intu hassaʼ saakniin foogha. 5 Wa fi l-balad di, Allah ma antaah ard warasa wa la bakaan sakhayyar yukhutt foogah rijileenah kula. Wa laakin Allah waaʼadah wa gaal yanti al-balad di warasa leyah hu wa le iyaalah. Wa fi l-wakit da, Ibraahiim ma indah wileed waahid kula. 6 Wa Allah kallam le Ibraahiim wa gaal leyah kadar zurriiytah yabgo ajaanib wa yaskunu fi balad al-ma hintuhum. Wa siyaad al-balad di yiʼabbuduuhum wa yidaayuguuhum muddit 400 sana. 7 Wa Allah gaal : <Ana niʼaakhib al-umma al-tiʼabbidhum wa baʼad da, zurriiytak yamurgu wa yaʼabuduuni fi l-bakaan da.>
8 «Wa Allah sawwa muʼaahada hana tahuura maʼa Ibraahiim. Wa be sabab da, Ibraahiim tahhar Ishaakh baʼad tamaane yoom min waaluudtah. Wa Ishaakh tahhar wileedah Yaakhuub wa Yaakhuub tahhar awlaadah al-atnaachar al-bigo juduudna. 9 Wa juduudna anhasado fi akhuuhum Yuusuf wa baaʼooh wa hu bigi abid fi Masir. Wa laakin Allah gaaʼid maʼaayah 10 wa najjaah min kulla l-taʼab al-ja foogah. Wa Allah antaah rahma wa hikma achaan ligi rida min Firʼoon malik Masir. Wa be da, Firʼoon darraj Yuusuf haakim fi Masir wa kallafah be masʼuuliiyit kulla beetah.
11 «Wa baʼad da, al-juuʼ dakhal fi Masir wa balad Kanʼaan wa juduudna taʼbaaniin bilheen wa l-maʼaach bigi ma fiih. 12 Wa Yaakhuub simiʼ khabar yuguulu al-Masriyiin induhum gameh wa rassal juduudna awwal marra hinaak. 13 Wa wakit macho taani marra, Yuusuf ooraahum hu akhuuhum. Wa fi l-wakit da bas, Yuusuf gaddam akhwaanah le Firʼoon. 14 Wa baʼad da, Yuusuf naada abuuh Yaakhuub wa akhwaanah wa iyaalhum achaan yaju fi Masir wa humman 75 naas. 15 Wa be misil da, Yaakhuub wa juduudna jo fi Masir wa sakano foogha lahaddi maato. 16 Wa khalaas, waddo udaamhum fi hillit Chakiim wa dafanoohum fi l-khabur al-Ibraahiim charaah be fudda min Bani Hamuur fi Chakiim.
17 «Wa l-wakit al-Allah yidoor yitimm foogah al-waʼad al-antaah le Ibraahiim garrab. Wa Bani Israaʼiil gaaʼidiin yiziidu fi Masir wa adadhum bigi katiir ziyaada. 18 Wa fi l-wakit daak, malik jadiid rikib fi Masir wa hu ma irif cheyy fi Yuusuf. 19 Wa khachchaahum le gabiilitna wa zalamaahum le juduudna wa jabaraahum achaan yikhallu atfaalhum barra le yumuutu. 20 Wa fi l-wakit da bas, wildo Muusa wa hu wileed jamiil marra waahid giddaam Allah. Wa ammah wa abuuh rabbooh fi beethum talaata chahar. 21 Wa fi l-akhiir, waajib yamurguuh min beethum wa bineeyit Firʼoon chaalatah achaan yabga wileedha wa rabbatah misil wileedha. 22 Wa hu allam kulla ilim al-Masriyiin lahaddi bigi naadum chadiid fi kalaamah wa fi khidimtah.
23 «Wa wakit Muusa umrah tamma 40 sana, chaal niiye achaan yamchi yichiif akhwaanah Bani Israaʼiil. 24 Wa chaaf Masri waahid gaaʼid yitaʼʼib waahid minhum. Wa Muusa daafaʼ le akhuuh al-mazluum achaan yansurah wa katal al-Masri. 25 Wa fi fikrah akhwaanah yafhamo kadar Allah rassalah achaan yinajjiihum be iidah. Wa laakin humman ma fihmo.
26 «Wa ambaakir, hu ligi naaseen min akhwaanah gaaʼidiin yiddaawaso. Wa hu dawwar humman yissaamaho ambeenaathum wa gaal : ‹Intu akhwaan wa maalku tiddaawaso ?› 27 Laakin al-naadum al-yitaʼʼib al-aakhar lazza Muusa wa gaal : ‹Yaatu khattaak foogna haakim wa gaadi ? 28 Walla tidoor taktulni misil amis katalt al-Masri da ?› 29 Wa wakit Muusa simiʼ al-kalaam da, hu jara min Masir wa macha bigi ajnabi fi balad Midyaan. Wa wakit saakin hinaak, wilid awlaad itneen.
30 «Wa baʼad 40 sana, Muusa gamma macha fi sahara hana jabal Siinaaʼ wa waahid min al-malaaʼika baan leyah fi naar fi lubb chideere. 31 Wa wakit Muusa chaafah, hu ajjab bilheen wa garrab le l-chideere achaan yichiifah adiil. Wa khalaas, hiss Allah ansamaʼ. 32 Wa Allah gaal : ‹Ana Allah Rabb juduudku Ibraahiim wa Ishaakh wa Yaakhuub.› Wa Muusa rajaf wa khaaf khoof chadiid wa ma dawwar yichiifah. 33 Wa Allah kallam leyah wa gaal : ‹Sill niʼleek min rijileenak achaan al-bakaan al-inta waagif foogah da ard mukhaddasa. 34 Ana chift al-taʼab al-chadiid hana chaʼabi al-gaaʼidiin fi Masir wa ana simiʼt siraakhhum wa nazalt achaan ninajjiihum. Wa hassaʼ taʼaal, nirassilak inta fi Masir.›»
35 Wa Istifaan gaal : «Muusa da, hu al-naadum al-akhwaanah abooh ma khiblooh wa l-gaalo leyah : ‹Yaatu khattaak foogna haakim wa gaadi.› Wa laakin hu bas al-naadum al-Allah rassalah achaan yabga haakimhum wa munajjiihum min al-Masriyiin be musaaʼadat al-malak al-baan leyah fi l-chideere. 36 Wa hu maragaahum min Masir. Wa fi muddit 40 sana, sawwa ajaayib wa alaamaat kubaar fi balad Masir wa fi l-bahar al-Ahmar wa fi l-sahara.
37 «Wa Muusa da, hu al-kallam le Bani Israaʼiil wa gaal : <Baʼadeen Allah yigawwim leeku min akhwaanku nabi misli ana.> 38 Wa wakit jamaaʼat Bani Israaʼiil laammiin fi l-sahara, Muusa bas al-wasiit ambeen juduudna wa l-malak al-kallam maʼaayah fi jabal Siinaaʼ. Leyah hu bas, Allah nazzal kalaam al-haya achaan yantiih leena.
39 «Wa laakin juduudna abo ma simʼooh. Humman ma dawwaro yitaabuʼuuh. Wa fi guluubhum dawwaro yigabbulu fi Masir. 40 Wa hajjo le Haaruun wa gaalo : ‹Asnaʼ leena asnaam wa khalliihum yuguuduuna fi l-derib, achaan ma naʼarfu al-cheyy al-bigi le Muusa al-maragaana min balad Masir.› 41 Wa fi l-wakit da, sanaʼo al-sanam al-yichaabih ijil. Wa gaddamo leyah dahiiye wa ayyado be farha giddaam al-cheyy al-humman bas sawwooh. 42 Wa Allah kassa minhum wa khallaahum yaʼabudu khuwwaat al-sama. Wa da maktuub fi kitaab al-anbiya al-buguul :
<Ya Bani Israaʼiil, fi muddit 40 sana fi l-sahara,
gaddamtu dahaaya wa hadaaya leyi ana walla ?
43 La, abadan ! Fi l-sahara,
intu chaayliin kheemat al-ibaada hana Muulak
wa chaayliin ilaahku najmat Rafaan.
Dool al-asnaam al-sanaʼtuuhum
achaan tasjudu leehum.
Wa be sabab da, niwaddiiku fi l-khurba
khaadi le balad Baabil.>
44 «Wa fi l-sahara, juduudna chaalo maʼaahum al-kheema al-foogha liihaan al-muʼaahada. Di al-kheema al-Muusa banaaha misil Allah amarah beyah. Wa hu banaaha misil al-nizaam al-Allah wassafah. 45 Wa baʼad da, Yachuuʼ wa juduudna jaabo kheemat al-ibaada al-foogha al-sanduug fi l-balad di wakit dakhalo foogha wa malakooha. Wa Allah tarad kulla l-gabaayil al-saakniin foogha min giddaamhum. Wa l-kheema di gaaʼide lahaddi zaman Dawuud.
46 «Wa Allah ridi be Dawuud wa Dawuud talab izin achaan yabni beet gawi le Allah Rabb Bani Yaakhuub. 47 Wa fi l-akhiir, wileedah Suleymaan bana beet Allah. 48 Wa laakin Allah al-Aali ma saakin fi buyuut al-banoohum al-naas. Achaan da, kitaab al-nabi buguul : 49 <Daahu Allah gaal :
Al-sama archi
wa l-ard bakaan nukhutt rijileeni.
Hal tagdaro tabnu beet al-yichiilni ?
Walla tagdaro tabnu leyi bakaan le l-raaha ?
50 Kulla cheyy al-gaaʼid,
ana bas al-khalagtah.>»
51 Wa Istifaan gaal : «Ya l-naas al-aasiyiin ! Guluubku gawiyiin wa ma tidooru tasmaʼo kalaam Allah ! Intu daayman taʼaso al-Ruuh al-Khudduus. Intu tisawwu nafs al-cheyy misil juduudku sawwooh. 52 Ween al-nabi al-juduudku ma taʼʼabooh ? Humman katalo al-anbiya al-ballakho leehum be jayyit abdah al-saalih al-Masiih wa wakit al-Masiih ja khalaas, intu khuntuuh wa kataltuuh ! 53 Intu bas al-naas al-Allah nazzal leeku al-Tawraat be waasitat al-malaaʼika wa laakin ma taabaʼtu kalaamah !»
Moot Istifaan
54 Wa wakit naas al-majlas simʼo kalaam Istifaan, khidbo khadab chadiid wa addo sunuunhum min al-zaʼal diddah. 55 Wa Istifaan anmala be l-Ruuh al-Khudduus wa rafaʼ raasah wa gaaʼid yichiif foog fi l-sama. Wa hu chaaf majd Allah wa Isa waagif jamb Allah fi nussah al-zeenaay. 56 Wa Istifaan gaal : «Ana chaayif al-sama faatih wa chaayif Ibn al-Insaan waagif jamb Allah fi nussah al-zeenaay !»
57 Wa l-naas awwo be hiss chadiid wa ayyi waahid minhum sadda adaanah be iideenah wa kulluhum gammo hajamooh. 58 Wa maragooh barra min al-madiina wa gammo yarjumuuh. Wa l-chuhuud al-gaaʼidiin yarjumuuh sallo khulgaanhum al-barraaniyiin wa khalloohum maʼa sabi usmah Chaawuul le yahrishum.
59 Wa wakit gaaʼidiin yarjumuuh, Istifaan daʼa wa gaal : «Ya Rabbina Isa, chiil ruuhi.» 60 Wa barak wa sarakh be hiss chadiid wa gaal : «Ya Rabb, ma tahsib khataahum da fooghum.» Wa wakit gaal al-kalaam da, khalaas hu maat.
Etienne nga mi väd’u zlad’a
1 Ma ngol ma ngat buzuna mi djop Etienne ala: Zla ndata ni gagazi zu?
2 Etienne mi hulong mi dala: B’oziyona kabuyonu, agi humugiya. Alo ma subura mi nde tam ir abui ngolo Abraham kid’a mi nga Mesopotami avok ka mam bei i kak kur Haran tua d’a. 3 Mi dum ala: Ang nde woi kur ambazang aduk simiyengû, ang i yam ambas sa an mba ni tagangzid’a. 4 Ata yi máma, mi ar ambas sa Kalde-d’a, mi i kak kur Haran. Bugol matna habuma, Alona mi djogom kur andaga d’a agi nga kaka kur ki tchetchem wandid’a. 5 Alona mi hum nga yina kurut ti, yima tin asema pî nga d’i. Wani kid’a mam bei mi vut gorâ tua d’a, Alona mi hlum vunam ala mba mi hum ambasa mba mi hat mandjavam ma mi mba blogoma mi. 6 Alona mi dum ala: Andjavang mba mi kak yam andaga d’a dinga, a mba lazi magomba, a mba lazi ndaka bizad’a kikis fid’i. 7 Wani Alona mi dala: Andjaf suma a mba lazi magombina, an mba ni kazi sariyad’a kaziya. Bugola, azi mba buzuk keyo, a mba suburun ata yima wana. 8 Alona mi djin vunam ki sed’em á ngat bayâd’a. Kid’a Abraham mi vut Isak-ka, mi ngad’am bayâd’a kur bur ma klavandina. Isak mi vut Jakob, mi ngad’am bayâd’a, Jakob mi vut abuyoi ngolo suma dogo yam mbàna, mi ngad’azi bayâd’a mi.
9 Abuyoi ngolo ndazina a le yungôra yam Josef. A guzum mbei abo suma, a i ki sed’em Ezipte-na. Wani Alona mi nga ki sed’emu, 10 mi pad’am mbei kur ndak mamba pet. Mi mbud’um sama djivi ma ned’a avok Faron amul ma Ezipte-na. Faron mi tinim á te yam Ezipte kaziyam pet mi. 11 Kur bur máma baktara d’a ngola ti nde yam andaga d’a Ezipte-d’a pet kandaga d’a Kanan-nda. Abuyoi ngolo a fe ndaka ngola kayam azi nga fe vama te d’i. 12 Wani kid’a Jakob mi hum ala awuna mi nga Ezipte d’a, mi sun abuyoi ngolo á avok kikidjid’a. 13 Ata mba mazi d’a á mbàd’id’a, Josef mi simat tam mi b’oziyoma. Faron mi wandjafâ hi Josef-fâ mi. 14 Ata yi máma, Josef mi ge sunda á yomï abum Jakob ki b’oziyoma pet, nala, suma dok kid’iziya yam vahl. 15 Jakob mi i Ezipte, mi mit sä kua kabuyoi ngolo mi. 16 A yozi mad’azi a izi Sikem, a tozozi kur zul la Abraham mi guzut ki beged’a abo Hamor ma Sikem-ma gromid’a.
17 Wani ata yima vun ma hle ma Alona mi hlum ki Abraham ma mi ar go á ndakina, Israel-lâ a zul kur Ezipte ngola, 18 gak amul ma ding ma we nga Josef fuo na, mi te yam Ezipte. 19 Amul máma mi le lem mba tchod’a ki simiyêya, mi le abuyoi ngolo ndaka ala a tchuk grozi suma gureina woi kayam a bo woyo. 20 Ni kur atchogoi ndata ba, a vut ki Moise. Mi djif ir Alona heî. A ngomom avo habum tilâ hindi. 21 Kid’a azi gum mbeid’a, Faron goromba ti hlum ti wulum d’igi gorotna na. 22 A hat Moise ned’a hi Ezipte-nid’a pet, mi nga kad’enga kur zla d’a ded’a ki sun mamba pet mi.
23 Kid’a Moise bizam ndak dok fid’id’a, mi djib’er ala mi i gol b’oziyom Israel-lâ. 24 Kid’a mi we ma Ezipte-na nga mi to wiyemid’a, mi ndjun kamu. Mi sam atchugulumu, mi tchi ma Ezipte-na woyo. 25 Mi djib’er kurum ala b’oziyom Israel-lâ a wala nata mam ba, Alona mba mi hum lovota á pad’azi woi kur magomba. Wani azi we nga hina d’i. 26 Tcha ndjivinda mi i geveziya, mi fe Israel-lâ mbà a nga to taziya. Mi min á zlabazi adigaziya, mi gad’azi ala: Agi ni b’oziyo tagiya. Ni nana ba, agi lagi tagi sulu’â hina ge? 27 Wani ma nga mi le ndrama sulu’îna, mi zut Moise seyo, mi dum ala: Ni nge ba, mi tining amula ki ma ka sariyad’a kami ge? 28 Ang min tchan d’igi ang tchi ma Ezipte-na kama na zu? 29 Kid’a Moise mi hum zla ndatid’a, mi ring kur ambas sa Madiyan-nda, mi kak sä kua. Nata yi máma ba, mi vut gro andjofâ mbà.
30 Kid’a mi le bizad’a dok fid’id’a, malaikana mi nde tam mbei iram hur fulâ go kahina d’a Sinai-d’a, aduk sin aku d’a nga d’i ngal aduk azlupid’a. 31 Kid’a Moise mi we hina d’a, mi le atchap yam vama mi nde tam mbei irama. Ata yima mi hut go á sizarama, mi hum dela hi Salad’id’a. Mi dum ala: 32 An nAlona habuyong ngolona, an nAlona hi Abraham-ma, Alona hi Isa’â, Alona hi Jakob-ma mi. Moise mi nde zlaka abo mandarâ, mi ndak á gol iram abo máma d’i. 33 Ata yi máma, Ma didina mi dum ala: Ang fok atuguru mangâ woi asengû, kayam yima ang nga tchola kua wana nandaga d’a an tinit irat vata. 34 Gagazi, an we djop vuna hi man suma avo Ezipte-nina. An hum zam ta mazid’a, an tchugï asen kä á pad’azi woyo. Ki tchetchemba, ang mbeya, an sunung kur Ezipte.
35 Ni Moise ma Israel-lâ a noyôm mbei ala: Sama tining amula ki ma ka sariyad’a kami ni nge nge na ba, Alona mi sunum á tamula kazi á pad’azi woi zlapa ki malaika ma nde tam mbei iram aduk awei-avirinina. 36 Ni Moise ba, mi buzuk Israel-lâ woi yam ambas sa Ezipte-d’a, mi lahle suma ndandalâ kahle suma simata kur andaga d’a Ezipte-d’a, kur alum ma ngol ma Tchereuna, kur fulâ bizad’a dok fid’i mi. 37 Ni Moise máma ba, mi de mi Israel-lâ ala: Alona mba mi tchol ki mam ma djok vuna tu aduk b’oziyogina d’igi an na. 38 Ni mam ma nga tchola kur tok ka hur fulîd’a ki malaika ma mi dum zlad’a yam ahina d’a Sinai-d’a kabuyoi ngolona. Ni mam ma mi ve zla d’a arid’a hAlonid’a, mi heizina mi.
39 Wani abuyoi ngolo a min ge yazi kä ad’um mbi. A noyôm mbeyo, a hulong tin huruzi yam Ezipte. 40 Azi de mi Aron ala: Ang yoromi alo ma teteng ma mba mi tit avoromina, kayam Moise ma kol ma buzugumï woi kur andaga d’a Ezipte-d’ina, ami wami nga vama luma d’i. 41 Kur bur máma a yor vama d’igi gor amuhlâ na na. A mba ki vama ngat buzuna mi filei máma, a le furîd’a yam sun nda a lat kabozid’a. 42 Wani Alona mi mbud’uzi azigamu, mi arazi á kud’or ahle suma akulona d’igi a b’ir kur mbaktumba hi suma djok vun Alonid’a na ala:
Agi Israel-lâ,
kid’a agi lagi bizad’a dok fid’i abagei hur fulîd’a,
agi mban d’uwar ma a ngad’ama kahle suma ngat buzuna zu?
43 Hawa! Wani agi yogi zlub’ud’a halo ma a yum ala Molo’â,
ki tchitchiud’a halo magi ma Refan-na.
A ni filei ma agi lagizi á kud’uroma.
Kayam ndata, an mba ni igi magomba sä woi dei bugol Babilon.
44 Abuyoi ngolo a nga ki zlub’ud’a á le glangâsâ yam Alona hur fulâ. Azi minit ni d’igi Alona mi de mi Moise na ala: Ang le dedege d’igi vama ang wuma na. 45 Abuyoi ngolo a yo zlub’u ndata, a nga tit ad’u Josue, a mba kur andagad’a handjaf suma ding suma Alona mi digizi woi avorozina. Zlub’u ndata ar gak kur atchogoid’a hi David-ta. 46 Mam mi ma Alona mi vum sumad’a, mi tchenem á fe yima min gong nga kaka mAlona hi Jakob-ma. 47 Wani ni Salomon ba, mi minim gonga.
48 Wani Alo ma sä akulo ma kal teglesâ nga mi kak kur gong nga sana minit kabomba d’i. Ni d’igi ma djok vun Alona mi de na ala:
49 Ma didina mi dala:
Akulod’a ni zlam man nda amula,
andagad’a ni vama tin asen kama.
Nandjaf gongâ me ba, agi mba minindji ge?
Ni yima lara ba, an mba ni tuk tan kua ge?
50 Ni an ba ni lahle ndazina pet kabon nduo zu?
51 Agi suma delegi ad’engina, agi suma b’alagi hurugi suma dugugi humagi woi á hum yid’a hAlonid’ina, agi nga zud’ugi Muzuk ma bei tchod’a ba na woi teteu, agi lagi ni d’igi abuyogi ngolo a le na mi. 52 Ni ma djok vun Alona ma lara ba, abuyogi ngolo a djobom vunam mbuo ge? A tchi suma a tchi wal zla mbad’a hi Ma d’ingêrîna woyo. Ki tchetchemba, agi hum abo suma á tchum mi. 53 Agi ni suma a vagi gata hAlonid’a abo malaikanina, wani agi ngomot nga d’i.
Tchid’a hi Etienne-nda
54 Kid’a suma b’ak zlad’a a hum zla ndatid’a, huruzi zal ngola, a mut siyazi atamu. 55 Wani Etienne mi oî ki Muzuk ma bei tchod’a ba na, mi so iram gola akulo, mi we subura hAlonid’a ki Jesus mi nga tchola ata Alona bigam mba ndjufa. 56 Mi dazi ala: Agi gologiya! An wakulod’a mal leyo, Gor Sana mi nga tchola ata Alona bigam mba ndjufa mi. 57 Wani a er ad’uzi akulo, a duk humazi woyo, a tumî ringâ guvuf a vumu. 58 A tanam mbei bugol azina, a durum kahinad’a, a tchumu. Suma glangâsâ a tchuk baru mazi ma ngolâ kä asem gor azongâ, simiyêm ala Saul. 59 Kid’a azi nga dur Etienne kahinad’a tua d’a, mi tchen ala: Salad’a Jesus, ang hlan muzuganu. 60 Ata yi máma, mi grif kä, mi er ad’um akulo, mi dala: Salad’a, ang ndum tcho ndata kazi d’i. Kid’a mi de zla ndata dad’a, mi mid’a.
Saul mi ndjak vunam ki sed’ezi yam tchid’a hi Etienne-nda mi.
