1 Ya sama, asmaʼe
wa ana nihajji.
Ya ard, khutti baalki
le kalaam khachmi.
2 Wa khalli taʼliimi yisiil
misil almi al-matar
wa kalaami yanzil
misil karany
wa misil hadab almi fi l-khadaar
wa misil matar fi l-gechch.
3 Ana naʼlin usum Allah.
Ya l-naas ! Arrufu kadar Ilaahna aziim.
4 Hu al-maljaʼ
wa aʼmaalah tamaamiin
achaan duruubah kulluhum adaala.
Hu Ilaah amiin
wa ma indah ayyi zulum
wa saadikh wa aadil.
5 Wa giddaamah, humman tallafo
be sabab eebhum.
Humman battaan ma iyaalah
achaan humman zurriiye ooja
wa munlawiye.
6 Wa misil da bas,
tisawwu maʼa Allah walla ?
Ya l-matmuusiin !
Intu ma induku hikma.
Ma hu bas abuuku
al-antaaku al-haya walla ?
Wa hu bas al-khalagaaku
wa sabbataaku.
7 Wa fakkuru fi l-zamaan,
fi l-ayyaam wa l-siniin
min zurriiye le zurriiye
wa asʼalo abbahaatku wa yiʼooruuku
wa chiyyaabku yikallumuuku.
8 Wa wakit Allah al-Aali
anta le l-umam warasathum
wa wakit farrag Bani Adam,
hu khatta huduud le l-chaʼab
hasab adad al-ilaahaat.
9 Achaan gisim Allah,
hu chaʼabah Bani Israaʼiil
wa zurriiyit Yaakhuub kamaan,
humman warasatah.
10 Wa hu ligiihum fi ard sahara,
fi ard jafaaf
al-foogha illa harakat al-riih.
Hu hafadaahum wa allamaahum
wa fakkar fooghum
misil naadum yifakkir fi wald eenah.
11 Allah hu misil sagur
al-yilizz iyaalah min al-uchch
wa yuhuum min foog leehum
wa yimattit janaaheeh
wa yichiilhum fooghum.
12 Wa Allah wiheedah gaad chaʼabah
bala ilaah aakhar ajnabi maʼaayah.
13 Wa waddaahum
fi l-bakaanaat al-aaliyiin fi l-balad
wa akkalaahum
min maʼaach al-kadaade
wa akkalaahum asal
al-saayil min al-jibaal
wa antaahum dihin al-zaytuun
min al-hajar al-gawi.
14 Wa akkalaahum raayib min laban al-bagar
wa haliib min al-khanam
wa antaahum laham samiin min humlaan
wa kubchaan hana Baachaan
wa tuyuus
wa akkalaahum dagiig al-gameh
wa charrabaahum min asiir al-inab al-hu khamar.
15 Wa Bani Israaʼiil simno wa iso.
Aywa, humman simno
wa gargato wa tikhno.
Wa khalaas abo Allah al-khalagaahum
wa hagaro maljaʼhum wa munajjiihum.
16 Wa gawwamo khiirtah
be l-ilaahaat al-ajnabiyiin
wa khaddabooh be l-haraam.
17 Wa l-chaʼab dabaho le l-chawaatiin
al-humman ma al-Rabb.
Aywa, dabaho le l-ilaahaat
al-humman ma irfoohum.
Wa l-ilaahaat dool jo dahaabhum
wa abbahaathum ma irfoohum.
18 Wa intu ma fakkartu fi Allah
al-hu maljaʼku al-antaaku al-haya.
Aywa, nisiitu Ilaahku
al-jaabaaku fi l-dunya.
19 Wa Allah chaafaahum wa rafadaahum
achaan iyaalah khaddabooh.
20 Wa gaal : «Battaan ma niwajjih aleehum
wa nichiif chunu yukuun leehum fi l-akhiir
achaan humman zurriiye mufside
wa iyaal al-ma induhum amaan.
21 Wa ana bas Allah
wa humman gawwamo khiirti be ilaahhum
wa khaddabooni be asnaamhum al-zaayliin.
Wa laakin ana kamaan nigawwim khiirithum
be l-chaʼab al-ma tammo umma
wa nizaʼʼilhum be umma matmuusa.
22 Achaan naar khadabi oogadat
wa akalat lahaddi l-makhaabir
wa akalat al-ard wa nabaatha
lahaddi asaas al-jibaal.
23 Wa ninazzil fooghum kulla l-masaayib
wa nikammil fooghum kulla nachaachiibi.
24 Wa juuʼ yibattilhum
wa wirde wa waba chadiid yagaʼo fooghum
wa nirassil didduhum haywaanaat fasliin
wa dabiib al-indah samm al-yaktul.
25 Barra, al-seef yaktul iyaalhum
wa daakhal, al-khoof yakrubhum.
Wa kulluhum yumuutu,
al-subyaan wa l-banaat
wa l-atfaal wa l-chiyyaab.
26 Wa ana nuguchchuhum be nafkha waahide
wa niwaddir zikirhum min ust al-naas.
27 Wa ana gult udwaanhum
yichchammato wa yuguulu :
‹Al-cheyy da, Allah ma sawwaah
laakin aniina bas gidirna fooghum.›»
28 Achaan dool al-umam al-khittithum addammarat
wa ma induhum ayyi fihim.
29 Wa kan humman hakiimiin,
yafhamo al-cheyy da
wa yaʼarfu mustakhbalhum.
30 Kikkeef raajil waahid yatrud alif naas
wa rujaal itneen yaturdu achara alif
kan Allah bas ma sallamaahum
wa maljaʼhum ma baaʼaahum ?
31 Achaan maljaʼhum ma misil maljaʼna
wa udwaanna yaʼarfuuh.
32 Humman misil chadar al-inab
hana Saduum wa Amuura
al-yalda inab murr wa musammam.
33 Wa khamarah misil samm abundarag
wa misil al-samm al-khatiir hana amchideegaat.
34 Wa Allah gaal :
«Da kulla mulabbad fi bakaani
wa makhtuum wa gaaʼid fi makhazani.
35 Wa ana bas al-nichiil al-taar
wa nanti al-ajur wakit rijleehum yittartaʼo
achaan yoom kharaabhum garrab
wa yajiihum be surʼa.»
36 Aywa, Allah yihaakim chaʼabah be l-adil
wa yihinn fi abiidah
wakit yichiif ma induhum gudra
wa ma faddal waahid kula,
wa la abid wa la hurr.
37 Wa Allah yuguul :
«Ween ilaahaathum
wa ween maljaʼhum al-yaljaʼo leyah ?
38 Wa ween ilaahaathum
al-akalo chaham dahaayaahum
wa chirbo hadaaya charaabhum ?
Khalli yugummu yafzaʼoohum
wa yahmuuhum.
39 Wa hassaʼ, aʼarfu ana bas al-Rabb.
La Ilaah illa ana !
Ana bas al-nahayi wa naktul
wa najrah wa nachfi
wa ma fi al-yagdar yikhallis min iidi.
40 Wa nahlif be nafsi wa nuguul :
‹Ana hayy ila l-abad.›
41 Wa wakit nitarrig seefi
wa nugumm be l-adaala,
nichiil al-taar fi udwaani
wa nilkaffa fi l-yakrahooni.
42 Wa seefi yaakul laham
wa nachaachiibi yarwo be l-damm
wa da, damm al-maytiin
wa masaajiin al-harib
wa nagtaʼ ruuse al-adu
be chaʼarhum al-tuwaal.»
43 Ya l-umam, afraho maʼa chaʼabah
achaan Allah yilkaffa damm abiidah
wa yichiil al-taar fi udwaanah
wa yikaffir le chaʼabah fi ardah.
44 Wa Muusa ja maʼa Yachuuʼ wileed Nuun wa raddad kulla kalaam al-khine da giddaam al-chaʼab.
45 Wa wakit Muusa kammal al-kalaam da giddaam kulla Bani Israaʼiil, 46 hu gaal leehum : Fakkuru fi kulla l-kalaam al-ana hazzartuku beyah al-yoom. Wa allumuuh le awlaadku achaan yahfado wa yitabbugu kulla kalaam al-wasaaya dool. 47 Achaan al-kalaam da, muhimm leeku. Wa l-kalaam da, hu hayaatku wa yiziid umurku fi l-balad al-tamchu leeha wa tichiiluuha warasa baʼad tagtaʼo bahar al-Urdun.
Muusa ma yadkhul fi l-balad
48 Wa fi nafs al-yoom da, Allah hajja le Muusa wa gaal : 49 «Atlaʼ fi ruuse jibaal Abaariim wa lahaddi jabal Nabu al-fi ard Muwaab mugaabil Ariiha. Wa chiif ard Kanʼaan al-ana nantiiha warasa le Bani Israaʼiil. 50 Wa inta tumuut fi raas al-jabal al-tatlaʼ foogah wa talhag abbahaatak misil Haaruun akhuuk maat fi jabal Hoor wa lihig abbahaatah. 51 Achaan intu bigiitu khaayniin leyi ana fi lubb Bani Israaʼiil fi een almi Mariiba gariib le hillit Khaadich fi saharat Siin wakit intu ma khaddastuuni fi lubb Bani Israaʼiil. 52 Wa khalaas inta tichiif al-balad min baʼiid giddaamak wa laakin ma tadkhul fi l-balad al-nantiiha le Bani Israaʼiil di.»
1 Ndak akulod’a, ndak tin humak ndak hum zla d’a an nga ni data.
Ndak andagad’a, ndak hum zla d’a ndavunanda.
2 Ar d’al ma an duma mi b’rau woi d’igi alo ma sed’a na.
Ar hat manda ti b’rau woi d’igi mbad’ïd’a na,
d’igi mbiyo ma kus sei yam asu ma mi deî awilina na,
d’igi mbiyo ma yak yam asu ma mi deî awilina na mi.
3 Kayam an nga ni tchi wala ki simiyê Ma didina.
Agi Israel-lâ, agi hagi ngola mAlo meina!
4 Ma didina nahina d’a ndjunid’a.
Sun mam mba led’a ndak memet,
nga hur mama pet ni ma iratna,
ni ma d’engzengâ burâ ki burâ,
ni Ma bei tchod’a ba na,
ni ma d’ingêrâ, ni ma gagazina mi.
5 Agi suma tcho suma bei wad’ud’a,
agi tchilagi yam zlad’a hi Ma didinid’a,
agi mbud’ugi ni tagi zulona,
agi nga ni groma d’uo d’a!
6 Agi suma lilid’a, agi suma bei wad’ud’a,
ni hina ba, agi tid’igi avok Ma didina zu?
Mi nga nabugi ma lagina d’uo zu?
Ni mam ba, mi lagi mi siragi mi d’uo zu?
7 Agi djib’eregi yam bur ma adjeuna,
yam atchogoi d’a kal leid’a,
agi djobogi simiyêgi ki momorogei magina;
azi mba vagi ad’ud’a yam ahle suma kalâ.
8 Kid’a Ma kal teglesâ
mi b’rau andagad’a mi sumid’a,
mi tin ir hagad’a handjaf sumid’a,
mi tin suma lara pî ata yazi
ngad’a yam andjafâ hi Jakob-ma.
9 Wani b’raud’a hi Ma didinid’a ni Israel-lâ,
andjafâ hi Jakob-ma ni djo mama.
10 Ma didina mi feï Israel-lâ nabagei hur fulâ,
aduk amburei suma tcho suma tchi mazina mbut suma mandarîna.
Mi gahlabam kaziya, mi ngomoziya,
mi ngomozi ni d’igi iram mba aduka na.
11 Mi le ki sed’ezi ni d’igi agigilauna
nga mi gas groma kur aziyam na,
nga mi dal akulo kaziya,
nga mi tin gigingâm kä ad’uziya,
nga mi yozi mi i ki sed’ezi akulo.
12 Gagazi, ni Ma didina tu ba, mi tin sum mama;
alo ma ding nga ki sed’em mbi.
13 Mi djak ki sed’ezi akulo
yam ambas sa ata yima ndingîd’a,
mi hazi te ma abageina;
mi hazi mbul ayum ma aduk ahinad’ina,
mi hazi mbul ma aduk ahina d’a ad’engina mi.
14 A te mbul ambir amuhla kambir aho’â
zlapa ki mbul tumiyôna
ki mbul gamlâ ma Basan-na ki ma hi mbekmberinina.
A tawu ma djivi ma kalâ,
a tche süm guguzlu d’a gurud’unga.
15 Bugola, azi te, a hopa,
a d’or gugundulî.
Jesurun mi ndjabom mbei aduk asuna,
mi ar Alo mam ma luma woyo,
mi gol ahina d’a sud’umba is.
16 Azi djo Ma didina ki sun mazi d’a ndjendjed’a,
a zalam hurum ki kud’or
ra azi nga kud’or alo ma dingîd’a mi.
17 Azi nga ngat buzuna mi muzuk ma tcho ma fileina,
malo mala nAlo ma gagazina d’uo na,
malo ma a wum nga d’uo na,
malo ma awili ma abuyozi ngolo
a wum nga d’uo na mi.
18 Gagazi, agi Israel-lâ,
agi maragi woi yam ahina d’a ndjunugid’a,
agi maragi woi yam ma tchugugina,
agi gologi Alo ma hagi arid’ina is mi.
19 Ata yima Ma didina mi we grom suma andjofâ
ki grom suma aropma a nga lazama,
mi noyôzi woi mi.
20 Mi dala:
An mba ni ngei tan ndei avoroziya!
An mba ni we vama mba mi mba kazina!
Kayam azi ni suma tchona,
ni gro suma ang tin hurung kazi d’i.
21 Azi nga tinin á le yungôra yam alo ma ka zlad’a,
a nga djon ki filei ma tuwala.
An tan mba ni tinizi á le yungôra
yam suma ala nandjaf ma gagazi d’uo na,
an mba ni djozi kandjaf ma bei ned’a mi.
22 Kayam ayî mana mba mi fo d’igi akud’a na,
mba mi ngal gak mi i kä ata yima azuleina,
mba mi ngal andagad’a kahle suma katna woyo,
mba mi ngal ahinad’a kad’ut ta kä d’a woi mi.
23 An mba ni togozi ndaka kaziya,
an mba ni yed’ezi ki yeû manda.
24 Azi mba it abo meid’a,
tazi mba d’i kumuruziya,
tugud’ei d’a tchod’a mba d’i mba kaziya;
an mba ni sunï amburei suma ayîna
ki guguyo suma ayîna atazi mi.
25 A mba tchazi ki mbigeu d’a fiyaka ir palumba;
a mba bo avo hur azina abo mandarâ.
Matna mba mi tchi suma pet,
azungeîna, yuguneina, momorogeina,
ki kem mba tchapona mi.
26 An djib’er kurun ala
an mba ni dabazi woi pet,
an mba ni mbud’uzi suma sa mba mi
djib’er kazi yam andagad’a d’uo na.
27 Wani an nga ki mandarâ
ala mazi suma djangûna a mba lazanu,
a mba djib’er ala ni azi ba
a le sun nda ndandal ndata,
a mba djib’er ala ni an ba ni lat tuo.
28 Israel-lâ ni suma bei wäd’u zlad’a,
azi ni suma bei d’alâ ba na mi.
29 Ladjï azi ni suma ned’a ni,
a mba wäd’u ahle ndazina,
a mba djib’er yam ahle suma a mba mba kazina.
30 Ladjï an Ahina mazi d’a suta ni guzuzi woi
abo mazi suma djangûna d’uo,
an Ma didina ni hazi
abo mazi suma djangûna d’uo ni,
ni nana ba, sama tuna,
mi dik suma dubuna ge,
ni nana ba, suma mbàna,
a dik suma dudubu dogona ge?
31 Kayam ahina mazi d’a ndjunda nga
d’igi an Ahina d’a ndjunda hi Israel-lîd’a na d’i,
mazi suma djangû tazid’a pî, a we na mi.
32 Wani guguzlu mazid’a
nandjaf guguzlu d’a Sodom-mba,
asine mazina
nandjaf andaga d’a Gomor-ra.
Vut guguzlu mazid’a
ni d’igi kuma ma tchona na,
ades guguzlu mazid’a
nades guguzlu d’a aglara.
33 Süm guguzlu mazi d’a ayîna
ni d’igi ayî guguyona na,
ni d’igi ayî mageid’a na mi.
34 Ahle ndazina pet a nga ni ngeid’a abo an nduo zu?
An nga ni ngomozi kur gong man nda ngom ahlena mi d’uo zu?
35 Atchugul la sad’a ni manda;
ni an ba mba ni sad’azi
yam sun mazi d’a led’a,
kur bur ma asezi mi ka azlard’eid’ina.
Kayam bur ma ndaka mba kazina mi ar go,
dabi mazid’a mba d’i mba kazi atogo zak mi.
36 Ma didina mba mi ka sariyad’a yam sum mama,
wani mba mi we hohowa azungeî mama
ata yima mi wazi ad’engêzi d’i nga d’uo na,
ata yima sama mi vazi kä
d’oze mi tchuguzi akulona nga d’uo na mi.
37 Ma didina mba mi dazi ala:
Alo magi ma hawa yak máma,
mi nga ni lara ge?
Ahina magi d’a hawa yak
ka agi ring á ngei tagi atat ndata,
ti nga ni lara ge?
38 Alo magi ma hawa yak
ma agi hum ahle suma ngat buzu suma mbulâ
zlapa ki süm guguzlu d’a he d’a hawad’ina,
mi nga ni lara ge?
Ar mi tchol mi ndjunugiya,
ar mi ngomogiya.
39 Ki tchetchemba, agi wagi woi ala
ni an tu ba nAlona.
Alo ma ding nga ki sed’en ndi.
Ni an ba ni tchi sana;
ni an ba ni ar sana karid’a;
ni an ba ni ka sana mbilâ;
ni an ba ni tchilim mbilim mi.
Sama ndak á prut sana woi abona nga d’i.
40 An hlabon akulo hur alona,
an gun tan ala:
An ni ma nga kaka ki iran gak didina!
41 An nga ni gur mbigeu man nda fiyaka,
ni ligid’et siyat mi ngal wiwilik.
An hlabon akulo á ka sariyad’a,
an mba ni hlatchugulun ki man suma djangûna,
an mba ni wurak suma a noyôna mi.
42 Yeû manda mba d’i tchor buzuna,
mbigeu man nda fiyaka mba d’i b’lak hliwa suma woyo.
Suma nglo suma avok suma dur ayînina,
sa mba mi sut tu d’i.
Suma a duruzi mbuleinina
d’oze suma a yozi magombina,
an mba ni tchazi woi pet.
43 Ar andjaf suma pet a le furîd’a yam sum mama!
Kayam Ma didina nga mi hlatchugula matna hazungeî mamina,
nga mi hlatchugulum ki mam suma djangûna,
nga mi mbut ambas mamba yed’et ki sum mama mi.
44 Moise azi ki Josue Nun goroma a mba a ndum sawal ndata ki zla tat pet kayam suma a humud’u.
45 Ata yima Moise mi dap sawal ndata ndumba avok Israel-lâ petna, 46 mi dazi ala: Agi vagi vun ma he ma an hagizi inina abogi ped’et, agi djogom mi grogina kayambala azi ngom zla d’a pet ta a b’irit kur gat ndatid’a, a tit kat mi d’a. 47 Kayam vun ma he máma ni vama hawa ya’â kagi d’i. Ni ari magid’a. Ni kayam mam ba, agi mba tagi tatâ yam ambas sa agi nga djagagi alum ma Jurdê-na á hlat wanda.
Alona mi de woi yam matna hi Moise-sâ
48 Kur bur máma tamba Ma didina mi de Moise ala: 49 Ang i djak akulo yam ahina d’a Abarim-mba, yam ahina d’a Nebo d’a yam ambas sa Mowap pa ngagad’a yam Jeriko d’ara, ang gol ambas sa Kanan nda an nga ni hat mi Israel-lîd’a. 50 Ang mba mit akulo yam ahina d’a ang i djak kat wanda, ang mba i azulei kä ad’u abuyong ngolo d’igi wiyengâ Aron mi mit akulo yam ahina d’a Hor-ra, mi i azulei kä ad’u abuyom ngolo na mi. 51 Kayam agi lagi tchod’a ngola avoron avok Israel-lâ avun mbiyo ma Meriba ma Kades ma hur ful ma Tisin-nina, agi tagan nga subur manda woi aduk Israel-lâ d’i. 52 Kayam ndata, ang mba gol ambas sa an nga ni hat mi Israel-lîd’a sä woi avorong hina dei, wani ang tanga mba kal kur ri.
