Al-moot yarja ayyi insaan
1 Aywa, ana fakkart fi kulla l-achya dool
wa fihimt kadar al-saalihiin wa l-hakiimiin
wa khidmithum kulluhum fi iid al-Rabb.
Al-insaan ma yaʼarif
kan yalga al-mahabba
aw al-karaahiiye.
Aywa, hu ma yaʼarif
al-cheyy al-yarjaah !
2 Kulla cheyy yukuun
le kulla l-naas.
Nafs al-cheyy yukuun
le l-saalih wa l-fasil
wa le l-adiil wa l-taahir wa l-nijis
wa le l-naadum al-yigaddim al-dahiiye
wa le l-naadum al-ma yigaddimha.
Aywa, nafs al-cheyy yukuun le l-adiil
misil le l-muznib
wa le l-yahlif
misil le l-yakhaaf min al-haliife.
3 Wa daahu al-fasaala al-gaaʼide tukuun fi l-ard. Nafs al-cheyy yarja kulla l-naas. Wa guluub al-naas malaaniin be l-fasaala wa l-jahal kula gaaʼid fi kulla muddit hayaathum. Wa baʼad da, al-moot gaaʼid yarjaahum.
4 Laakin kulla l-hayyiin
induhum acham.
Al-masal buguul :
«Al-kalib al-hayy
akheer min al-duud al-mayyit.»
5 Achaan al-hayyiin yaʼarfu
kadar yoom waahid yumuutu.
Laakin al-maytiin
ma yaʼarfu cheyy.
Humman ma yalgo ayyi ajur
wa battaan ma yizzakkaroohum.
6 Wa mahabbithum wa karaahiiyithum wa husudhum
waddaro khalaas.
Wa battaan ma induhum gisim ila l-abad
fi kulla cheyy al-yabga fi l-ard.
7 Wa be da, aakul
wa achrab khamarak be farah.
Achaan da bas al-amal
al-yarda beyah al-Rabb.
8 Wa fi kulla wakit, albas khalag mukallaf
wa khalli ma yigassir leek al-dihin
al-yamsahooh fi l-raas.
9 Afrah be hayaatak maʼa martak
al-tihibbaha
fi kulla ayyaam hayaatak
al-antaahum leek al-Rabb.
Wa dool al-ayyaam
al-zaayliin saakit fi l-ard.
Achaan da gismak al-talgaah
fi kulla muddit hayaatak
wa fi khidimtak al-tisawwiiha fi l-ard.
10 Ayyi cheyy al-tisawwiih,
sawwiih be kulla gudurtak.
Achaan ma fi khibra wa la maʼrafa
wa la hikma fi l-khabur,
al-bakaan al-inta maachi leyah.
Al-fasaala taji fajʼatan
11 Wa battaan ana chift fi l-ard
al-sabag ma daayman le l-ajiiliin
wa l-nasur ma daayman le l-furraas
wa l-iiche al-haluuwe ma daayman le l-hakiimiin
wa l-khuna ma daayman le l-faahimiin
wa l-rahma ma daayman le l-induhum al-maʼrafa.
Achaan kulla l-naas
yiwaajuhu al-kheer wa l-charr.
12 Achaan al-insaan ma yaʼarif yoomah
misil al-huut wa l-teer
al-karaboohum fi l-charak
wa yumuutu foogah.
Wa misil da, le l-insaan kula,
al-fasaala tagaʼ foogah fajʼatan.
13 Wa daahu ana chift fi l-ard
masal hana l-hikma
al-bigi leyi ajiib.
14 Fiyah hille waahide sakhayre
al-indaha rujaal chiyya.
Wa malik waahid gaadir gamma didd al-hille di
wa hawwagha be durdur le yihaasirha.
15 Wa fiyah raajil waahid miskiin wa hakiim
wa hu najja al-hille di be hikmatah.
Laakin baʼadeen, ma fi naadum azzakkar
al-miskiin da.
16 Wa khalaas, ana gult :
«Al-hikma akheer min al-fahaaliiye.
Wa laakin hikmat al-miskiin da,
al-naas hagarooha
wa ma simʼo kalaamah.»
17 Kalaam haadi hana l-hakiimiin
akheer min awwit al-malik le l-mataamiis.
18 Al-hikma akheer
min silaah al-harib.
Wa laakin al-khaltaan
yagdar yidammir kheer katiir.
1 Ahle ndazina pet an vazi kurunu, an kuguzi mi. An wala suma d’ingêrâ ki suma ned’a ki sun mazid’a pet nabo Alona, zlapa ki od’a ki noî tad’a. Suma ndak á wazi d’i, kayam ahlena pet navoroziya. 2 Ahlena a mba yam suma nabo tazi tu. Vama mi mba yam sama d’ingêrîna, mi mba yam sama asa’atna ni na mi. Vama mi mba yam sama djivi ma yed’etnina, mi mba yam sama bei yed’etna ni na mi. Vama mi mba yam sama mi he vama ngat buzunina, mi mba yam sama nga mi he vama ngat buzuna d’uo na ni na mi. Vama mi mba yam sama djivinina, mi mba yam ma le tchod’ina ni na mi. Vama mi mba yam sama mi gun tama, mi mba yam sama mi le mandara gundina ni na mi. 3 Wana ni vama tcho ma nga mi le aduk suma yam andagad’a petna: Vama mi mba yam suma petna ni vama tu máma. Wani ata yima suma a nga kaka ki irazi yam andagad’a ka hina, huruzi mi ni oîd’a ki tchod’a ki guruta. Bugola, a bo woyo. 4 Sama nga ki irama mi ndak á tin hurum yam va. Adi ma arina mi kal azlo ma matna mi! 5 Kayam ndata, suma a nga ki irazina a wala azi mba bo, wani suma matna a we nga va d’i. Wurak nga kazi d’i, kayam a mar kazi woi da’. 6 O mazid’a, noî ta mazid’a ki yungôr mazina, a dap pei da’. Azi nga ki b’rau mazi yam andagad’a ka hî tu d’i.
7 Ang i te te mangâ ki furîd’a, ang tche süm guguzlu manga ki hur ma hapma, kayam Alona tam lum djivid’a yam sun manga da’. 8 Ar ang tchuk baru ma djivina atang burâ ki burâ, ang le mbulâ kang teteu mi. 9 Ang kak ki furîd’a katcha d’a ang hurung vata ki kak mang nga hawa yak ka yam andaga d’a Alona mi hangzi kur kak mang nga hawa yak ka yam andagad’a ka hid’a. Wana ni b’rau manga yam sun mang nga ang lat ka hî yam andagad’a ki kaud’id’a. 10 Vama abong fuma, ang lum kad’eng manga pet, kayam sunda d’oze djib’era d’oze wad’ud’a d’oze ned’a a nga ata yima azulei ma ang nga i kuana d’i.
Ned’a ti nga ni djivid’a teteu d’i
11 An wahle suma a nga le yam andagad’a ka hina kua d’ei. An we, ni suma a nga ring heîna hol ba, a fe wuraka d’i; ni grang suma dur ayîna hol ba, a kus ayîna d’i; ni suma ned’a hol ba, a fe tena d’i; ni suma wad’ud’a hol ba, a fe ndjondjoîd’a d’i; ni suma a wahlena heîna hol ba, a wazi hohowozi d’uo mi. Wani yima ndaka mba kazina nabo tazi tu. 12 Kayam sana nga mi we yi mama d’i. Ni d’igi kulufâ mi ve kabeina na d’oze d’igi aluweina a ve ki dauna hina mi. Hina mi, ndaka mba d’i mba yam suma ni hina dumuzi bei azi we ba mi.
13 An we ned’a kur duniyad’a ka hî, ni vama ngolâ iranu. 14 An wazì ma gorâ mi nga, suma a nga kurum ablau d’uo mi. Amul ma ad’engâ mi mba atam á dur ayîna, mi nguyum kä, mi mbu andagad’a akulo ad’um ngola. 15 Sama hou ma ned’a mi nga kur azì máma, mi sut azì máma woi ki ne mamba. Wani sa mi djib’er nga yam ma hou máma bugol li. 16 An dala: Ned’a ti kal ad’enga, wani ned’a hi sama houd’id’a a golot is, a hum nga zla mamba d’uo mi. 17 Zlad’a hi sama ned’a d’a nga mi dat lalam mba suma a humuta ti kal wulul la tchid’a hi sama nga mi te yam suma lilid’ina. 18 Ned’a ti kal ahle suma sï suma dur ayîna. Wani sama le tcho ma tuna, nga mi b’lak ahle suma djivina woi ablaud’a.
