Al-Masiih saʼalooh yaatu al-antaah izin
1 Wa yoom waahid, Isa gaaʼid yiʼallim al-naas fi fadaayit beet Allah wa yiballikh leehum al-bichaara. Wa fi l-bakaan da, kubaaraat rujaal al-diin wa l-ulama wa l-chuyuukh jo leyah. 2 Wa gaalo : «Guul leena min ween ligiit izin achaan tisawwi al-khidme di. Walla yaatu al-antaak al-izin da ?»
3 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Ana kula indi suʼaal nidoor nasʼalku. Ooruuni, 4 Yahya khattas al-naas be izin Allah walla be izin al-naas ?» 5 Wa achchaawaro ambeenaathum wa gaalo : «Kan gulna Yahya indah izin min Allah, Isa yuguul leena : ‹Maala ma aamantu beyah ?› 6 Wa kan gulna Yahya indah izin min al-naas bas, al-naas yarjumuuna. Achaan fi fikirhum, akiid Yahya nabi.»
7 Wa raddo le Isa wa gaalo : «Aniina ma naʼarfu yaatu al-antaah izin.» 8 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Khalaas, ana kula ma niʼooriiku be izin yaatu nisawwi al-cheyy da.»
Masal al-harraatiin al-fasliin
9 Wa Isa gamma hajja le l-naas be masal wa gaal : «Naadum waahid maggan inab fi jineene. Wa hu ajjar harraatiin achaan yakhdumu foogha. Wa hu zaatah khatar wa macha fi balad aakhara. Wa tawwal ma gabbal. 10 Wa fi wakit hana lammiin al-inab, hu rassal abid waahid le l-harraatiin achaan yichiil al-inab al-waajib leyah. Laakin al-harraatiin daggooh wa gabbalooh le siidah iideenah yaabsiin.
11 «Wa rassal leehum abid taani. Wa hu kula daggooh wa ayyarooh wa gabbalooh iideenah yaabsiin. 12 Wa rassal leehum battaan abid taalit wa l-abid da jarahooh wa zagalooh barra min al-jineene. 13 Wa siid al-jineene gaal : ‹Nisawwi chunu ? Khalaas, nirassil wileedi al-nihibbah. Akuun leyah hu da, yikarrumuuh.›
14 «Wa l-harraatiin chaafo wileed siid al-jineene wa hajjo ambeenaathum wa gaalo : ‹Daahu al-yawris al-jineene. Khalli naktuluuh achaan al-warasa tabga hintina.› 15 Wa maragooh barra min al-jineene wa katalooh.»
Wa Isa gaal : «Hassaʼ nasʼalku. Siid al-jineene yisawwi fooghum chunu ? 16 Akiid, hu yaji wa yikattilhum le l-harraatiin dool wa khalaas yanti al-jineene le naas aakhariin.» Wa wakit al-naas simʼo al-kalaam da gaalo : «Khalli Allah yadharah !» 17 Wa Isa chaafaahum adiil wa gaal : «Wa kan da ma yabga, chunu maʼana hana l-kalaam al-maktuub fi l-Kitaab al-yuguul :
<Al-hajar al-bannaayiin al-beet awwal ma dawwarooh
bigi al-hajar al-muhimm fi buna al-beet.>
18 Wa kulla naadum al-yagaʼ foog al-hajar da, yinkasir marra waahid wa kan al-hajar da yagaʼ foog naadum, yarhakah misil al-dagiig.»
Al-suʼaal fi l-miiri
19 Wa fi l-yoom da zaatah, al-ulama wa kubaaraat rujaal al-diin dawwaro yakurbuuh achaan fihmo kadar be l-masal da Isa hajja fooghum laakin humman khaayfiin min al-naas. 20 Wa achaan da, gammo yukhuttu baalhum foogah. Wa bado yirassulu leyah jawaasiis al-sawwo nufuushum misil naas saalihiin achaan yalgo fursa yarmuuh be kalaamah. Wa dawwaro yiwadduuh fi mahkamat al-waali al-Roomaani. 21 Wa l-jawaasiis gaalo : «Sayyidna, naʼarfu kalaamak wa taʼliimak sahiih. Wa inta ma takhaaf min een al-naas. Wa tiʼallim al-naas derib Allah al-sahiih. 22 Khalaas guul leena, hasab al-Tawraat, waajib leena nikaffu al-miiri le sultaan al-Roomaaniyiin walla ma waajib ?»
23 Wa Isa irif najaadithum. Wa gaal leehum : 24 «Wassufuuni diinaar waahid. Al-suura wa l-usum al-gaaʼidiin foogah hana yaatu ?» Wa raddo leyah wa gaalo : «Hana sultaan al-Roomaaniyiin.» 25 Wa Isa gaal leehum : «Khalaas, hana l-sultaan, antuuh le l-sultaan wa hana Allah, antuuh le Allah.» 26 Wa ma gidro yarmuuh be kalaamah giddaam al-naas. Wa alʼajjabo marra waahid fi l-radd al-raddaah leehum wa khalaas sakato.
Al-suʼaal al-bukhuss al-buʼaas
27 Wa Sadduukhiyiin waahidiin jo le Isa. Wa l-Sadduukhiyiin ma muʼminiin be l-buʼaas. 28 Wa saʼalooh wa gaalo : «Ya l-sayyid, nidooru nihajju leek be l-kalaam al-Muusa katabah leena fi l-Tawraat. Hu gaal kan raajil waahid maat wa indah mara wa laakin ma indah iyaal, akhu al-raajil da waajib yaakhud al-mara wa yalda minha zurriiye le akhuuh al-marhuum. 29 Zeen. Awwal fi sabʼa akhwaan. Wa l-kabiir minhum akhad mara wa baʼad wakit, hu maat. Wa ma jaab minha iyaal. 30 Wa l-taani akhadha wa nafs al-cheyy bigi leyah. 31 Wa l-taalit akhadha wa l-akhwaan al-sabʼa kulluhum akhadooha wa ma jaabo minha iyaal wa maato. 32 Wa fi l-akhiir al-mara zaatha maatat. 33 Wa khalaas, wakit al-maytiin yabʼaso, hi tabga marit yaatu minhum ? Achaan kulluhum al-sabʼa akhadooha.»
34 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Sahiih, fi l-zaman al-haadir, al-rujaal yaakhudu awiin wa l-awiin yantuuhin le l-rujaal. 35 Laakin al-naas al-induhum hagg fi l-zaman al-jaayi wa yabʼaso min ust al-maytiin, humman battaan ma yaakhudu awiin wa l-awiin ma yaakhudan rujaal. 36 Humman ma yumuutu battaan, yabgo misil al-malaaʼika. Wa yabgo iyaal Allah achaan baʼasaahum min al-moot.
37 «Wa fi l-cheyy al-bukhuss al-buʼaas, Muusa zaatah wassafaaku kadar al-maytiin yabʼaso. Fakkuru fi kalaam Muusa al-bukhuss al-chideere al-gammat foogha naar wakit hu gaal kadar Allah hu Rabb juduudku Ibraahiim wa Ishaakh wa Yaakhuub. 38 Wa hu Rabb al-hayyiin wa ma Rabb al-maytiin achaan leyah hu kulla l-naas aaychiin.»
Suʼaal al-Masiih al-bukhuss Ibn Dawuud
39 Wa ulama waahidiin gaalo : «Mabruuk, sayyidna. Kalaamak adiil.» 40 Wa ma dawwaro battaan yasʼalooh ayyi suʼaal. 41 Laakin Isa saʼalaahum le l-ulama wa gaal : «Kikkeef yuguulu kadar al-Masiih hu Ibn Dawuud ? 42 Nasʼalku achaan fi kitaab al-Zabuur, Dawuud zaatah gaal : ‹Allah hajja le siidi al-malik wa gaal : <Agood be nussi al-zeenaay 43 lahaddi nukhutt udwaanak tihit rijileenak.>› 44 Wa misil da, Dawuud gaal al-Masiih hu siidah. Wa be misil da, kikkeef al-Masiih yabga wileedah ?»
45 Wa kulla l-naas gaaʼidiin yasmaʼo kalaamah. Wa Isa hajja le talaamiizah wa gaal : 46 «Awʼu baalku min al-ulama. Humman yiriidu yalbaso jalaaliib tuwaal wa yuruukhu fi ust al-naas wa yiriidu salaam al-naas fi l-suug wa l-saff al-awwal fi beet al-sala wa bakaan al-kubaaraat fi kulli aazuuma. 47 Wa laakin humman yaakulu buyuut al-araamil wa yugummu yisallu sala tawiile achaan al-naas yichiifuuhum. Wa khalaas al-azaab al-yarjaahum yabga chadiid ziyaada.»
Jesus mi fad’eng ndata ni lara ge?
(Gol Mat 21.23-27Mar 11.27-33)1 Kur bur tu Jesus nga mi hat suma kur gong nga kud’ora hAlonid’a, nga mi tchazi wal Zla d’a Djivid’a mi. Nglo suma ngat buzuna azi ki suma hat gata ki suma nglona a mba atamu, 2 a dum ala: Ang damiya, ni kad’eng nga lara ba, ang le kahle ndazina hina ge? Sama mi hang ad’eng ndatina ni nge ge?
3 Mi hulong dazi ala: An nga ni djobogi zla tu mi, agi danu. 4 Ma sunï Jean ma le suma batembina nAlona d’oze ni suma zu?
5 Azi nde tchi tazi gagad’a ala: Le ei dei wa ala: Alona mi sunumï ni mamu ni, mam mba dei ini ala: Ni kayam me ba, agi hagi gagazid’a kam mbuo ge? 6 Wani le ei dei wa ala: Suma a sunumï ni aziya ni, suma pet a mba duri kahinad’a, a tchiya, kayam suma a we Jean ala ni ma djok vun Alona. 7 Azi hulong dum ala: Ami wami nga sama mi sunumï á le batembina d’i.
8 Jesus mi hulong dazi ala: An nga ni dagi yam ad’eng nga an nga ni lahle ndazina ki sed’eta d’uo mi.
D’ogol ma yam suma a le sun guguzlu suma tchonina
(Gol Mat 21.33-46Mar 12.1-12)9 Jesus mi de zla d’a d’ogol la wanda mi suma ala: Sana mi pe guguzlud’a kur asinemu, mi hat abo suma a le sunda kuana, mi i yam andaga d’a d’inga á kak sä kua ngola. 10 Kid’a vun simetna mbad’a, mi sunï azong mama gen suma sun ndazina, kayam azi humï vud’a guguzlud’a. Wani suma sunda a to azong mama, a gum abom hawa. 11 Mi sunuzï azong ma dingâ kua; azi tomu, a lazamu, a gum abom hawa. 12 Mi sun ma hindina kua d’ei; azi kam mbilâ, a gum mbei bugol asinena. 13 Sala asine guguzlud’a mi dala: An le ni nana ge? An mba ni sun goron ma hurun vum heîna; dam azi mba lum zulom kla. 14 Wani kid’a suma sunda a wumba, a de tazi ala: Ma wana ni ma te djona; ei tchizi woyo, kayam djona arî meina. 15 Azi vumu, a tchumu, a gum mbei bugol asine ma guguzlud’a.
Na ni sala asine máma mba mi lazi ni nana ge? 16 Mi mba mi ba suma sun ndazina woyo, mba mi he asine máma woi mi suma dingâ.
Kid’a suma a hum zla ndatid’a, a dala: Ar ahle ndazina mba d’i.
17 Wani Jesus mi golozi baba, mi dazi ala: Zla d’a a b’irit kur mbaktumba hAlonid’a ti de nana ge?
Ahina d’a suma djak gonga a gat teid’a,
ti mbut ahina d’a djik gonga akulod’a.
18 Sama lara ma mi puk kä yam ahina ndatina, mba mi kus seyo, wani sama ahina ndata ti nde kä kama, mba d’i lud’ud’um mbei kukud’uk mi.
A djop Jesus yam lombo d’a hed’a
(Gol Mat 22.15-22Mar 12.13-17)19 Ata yi máma, nglo suma ngat buzuna azi ki suma hat gata a hal á ve Jesus, kayam azi wala mi de zla d’a d’ogol ndata ni kaziya, wani azi le mandara suma. 20 Kayam ndata, azi nga tchiged’emu, a tchuk led’et suma a nga golozi d’igi suma d’ingêrâ na na á vum ki zla d’a avunamba á hum abo suma te yamba, á ka sariyad’a kam mi. 21 Sum ndazina a djobom ala: Ma hat suma, ami wami ala ang nga de ni zla d’a irata, ang nga hat ni hat ta irata mi. Ang nga pat sana yam iram go d’i, wani ang nga hat ni lovota hAlonid’a gagazi. 22 Djivid’a ei hei lombod’a mamulâ Sesar roze ei hum mbuo zu?
23 Wani Jesus mi we lem mazid’a, mi dazi ala: 24 Agi tagan sile ndata ei wana. Angusa ki b’ir ra wanda ni hi nge ge?
Azi hulong dum ala: Ni hi Sesar-ra.
25 Mi dazi ala: Agi hagi ahle sumala ni hi Sesar-ru na mi Sesar, agi hagi ahle sumala ni hAlona na mAlona mi. 26 Azi ndak á vum ki zlad’a avok suma d’i, wani a le atchap yam zla mam mba ded’a, a seng silil.
A djop Jesus yam tchola hi suma matnid’a
(Gol Mat 22.23-33Mar 12.18-27)27 Sadusiyê suma hiu suma a nga dala suma matna a mba tchol akulo d’uo na, a mba ata Jesus, a djobom ala: 28 Ma hat suma, Moise mi b’iri ala: Le sana wiyema mi mid’a, mi ar amamba bei gorâ ni, wiyema mi vatcha ndata, mi djok andjaf wiyema. 29 Adjeu suma kid’iziya a nga, azi ni b’oziyo taziya. Ma avo’â vatchad’a, mi mit bei mi vut gorâ. 30 Ma mbàna mi vad’u, mi mit bei mi vut gorâ mi. 31 Ma hindina ni hina mi. Suma kid’iziyana pet a vad’u, a bo bei vut grona. 32 Bugola, atcha ndata ti mit mi. 33 Kur bur ma tchola hi suma matnina, ti mba d’i arî atchad’a hi nge adigazi ge? Kayam azi ki zlazi d’a kid’iziyad’a pet a vat atchad’a.
34 Jesus mi hulong dazi ala: Suma kur atchogoi d’a wandina a nga vik aropma kandjuveina, 35 wani suma Alona mi golozi ndak á tchol akulo aduk suma matna á i kur atchogoi d’a nga d’i mbad’ina, a nga vik arop pi, aropma a nga vik andjof fuo mi. 36 Azi mba bo d’i, kayam azi mba mbut ni d’igi malaikana na. Azi mba mbut nAlona groma mi, kayam azi ni suma tchol akulo aduk suma matnina. 37 Wani Moise mi de woi pid’ak yam tchola hi suma matnid’a. Ata yima mi b’ir yam awei-avirinina, Moise mi yi Salad’a ala Alona hi Abraham-ma, Alona hi Isa’â, Alona hi Jakob-ma mi. 38 Mam nAlona hi suma arinina, mi nga nAlona hi suma matnina d’i, kayam suma pet narid’a atamu.
39 Suma hat gat suma hiuna a hulong dum ala: Ma hat suma, ang de nata yad’u. 40 Azi le mandarâ á djobom zlad’a bugolo.
Mesi azi ki David
(Gol Mat 22.41-46Mar 12.35-37)41 Jesus mi dazi ala: Ni nana ba, a nga dala Mesi ni David goroma ge? 42 Kayam David tamba mi de kur mbaktum mba Sawal la Giled’a ala:
Ma didina Alona mi de mi Salana ala:
Ang kak ata bigan nda ndjufa,
43 gak an mba ni mbut mang suma djangûna vama tin asengâ.
44 Le David ki yam nga mi yum ala Salana, ni nana ba Mesi mi mbut goroma ge?
Giget ta yam suma hat gatid’a
(Gol Mat 23.1-36Mar 12.38-40)45 Kid’a suma pet a humba, Jesus mi de mi mam suma hata ala: 46 Agi gologi tagi djivi ki suma hat gata. Ni suma a min á tit ki baru d’a fiyaka, a min suma gazi depa ad’u su’îna mi. Azi min á kak yam zlumiyô suma avo’â kur gongîyo mazi suma toka ki yima avo’â ata yima te tena mi. 47 Azi tahlena harop suma modonod’a, a nga tchen Alona tchen nda fiyaka á mbut tazi djivid’a avok suma. Sum ndazina a mba kazi sariyad’a kazi ngola kala.
