1 Akheer fagri maachi be sahiih
min matmuus yihajji be kidib.
2 Al-niiye fi l-khidme bala maʼrafa ma adiile
wa l-ajala tarmi siidha fi l-khata.
3 Nifaakh al-insaan bas yitallif derbah
wa battaan hu yugumm yazʼal didd Allah.
4 Al-khuna yikattir rufgaanak
wa laakin al-fagri, rafiigah kula yaabaah.
5 Al-yachhad be kidib, ma yajʼalooh bari
wa l-kaddaab kula ma yanja.
6 Be kalaam halu,
naas katiiriin yigarrubu al-masaaʼiil
wa l-yanti al-hadaaya,
ayyi naadum yiraafigah.
7 Al-fagri, akhwaanah yaabooh
wa rufgaanah kula yibaʼʼudu minnah.
Kan yihajji kalaamah kula,
ma fi naadum yasmaʼah.
8 Al-yalga al-hikma, yihibb nafsah
wa l-yahfad aglah, yalga al-kheer.
9 Al-yachhad be kidib, ma yajʼalooh bari
wa l-kaddaab kula yiddammar.
10 Ma bichaabih le l-matmuus
yiʼiich fi l-raaha
wa ziyaada min da,
kan al-abid yahkim fi l-muluuk.
11 Al-ruuh al-tawiile illa le l-aagliin.
Al-insaan yicharrif nafsah
kan yilhammal khata al-aakhariin.
12 Khadab al-malik misil gargaraan al-duud
laakin ridaayah misil al-matar le l-gechch.
13 Akbar masiibe le l-abu
kan wileedah matmuus
wa l-mara al-mukhaalife
misil naggaat almi.
14 Al-beet wa l-maal
yinlagu warasa min al-abbahaat
wa laakin al-zooja al-muwaafge,
Allah bas yantiiha.
15 Al-kasal yilizz fi l-noom al-chadiid
wa l-yitabbig iideenah yumuut min al-juuʼ.
16 Al-hafad al-wasiiye hafad nafsah
wa l-talag al-derib waddar nafsah.
17 Al-mahanna fi l-miskiin deen.
Allah yikaffiih le siidah.
18 Addib wileedak
wakit indak acham foogah
achaan inta ma tukuun sabab mootah.
19 Waajib al-zaʼʼaal yikaffi khasaarit fiʼilah.
Kan gult tikaffi leyah, yisawwiih battaan.
20 Asmaʼ al-wasiiye wa akhbal al-adab
achaan fi l-akhiir tabga hakiim.
21 Al-insaan indah ahdaaf katiiriin
wa laakin kharaar Allah hu bas al-yukuun.
22 Adiil le l-insaan yukuun amiin.
Akheer fagri min tukuun kaddaab.
23 Al-khoof min Allah
yijiib al-haya le l-insaan.
Ayyi masiibe ma tajiih
wa yunuum be amaan.
24 Al-kaslaan yidiss iidah fi l-gadah
laakin le khachmah kula ma yagdar yijiibha.
25 Adrub al-chammaati,
al-jaahil yalga agul.
Luum al-faahim,
hu yalga maʼrafa.
26 Al-yitaʼʼib abuuh wa yatrud ammah
yijiib al-eeb wa l-chamaate sawa.
27 Ya wileedi, kan ma tasmaʼ al-wasiiye
tibaʼʼid min kalaam al-maʼrafa.
28 Al-chaahid al-ma naafiʼ yichchammat fi l-chariiʼa
wa lisaan al-aasi indah illa l-zulum.
29 Al-ikhaab saabit le l-chammaatiin
wa l-farich le dahar al-mukhaffaliin.
1 Sama hohou ma nga mi tit kur lovot mamba d’ingêrâ,
mi kal sama ka zla ma mi mbut tam lilid’ina.
2 Bei wad’ud’a ni vama tchona yam sana,
sama nga mi ve tam kei d’uo na, nga mi nde kur tchod’a.
3 Lilid’a hi sanid’a nga d’i b’lagam lovot mamba,
wani hurum krovo mi zalî ata Ma didina zang.
4 Sama ndjondjoîna buniyôma a nga zul kam kua kam kua,
wani sama kid’aka banama nga mi but tei ki sed’emu.
5 Sama mi le glangâs ma aboinina, zlad’a nga d’i ba bei vum mbi;
sama ka zlad’a heîna, mba mi prut tei bei zlad’a vum mbuo mi.
6 Suma ablaud’a a nga gile sama ngolâ ata yima mi nga ki sed’ezina,
suma pet a nga ve banad’a ki sama mi he he d’a hawad’a mi sumina mi.
7 Sama houd’a b’oziyoma a nga noyômu,
buniyôma a nga golom sä woi hina dei.
Nga mi halazi á dazi zlad’a ki hud’a pî, nga mi fe sa d’i.
8 Sama mi fe ned’ina mi le ni yam mam tamba,
sama mi ngom wad’ud’ina mi fe ni djivid’a mi.
9 Sama mi le glangâs ma aboinina, zlad’a nga d’i ba bei vum mbi;
sama ka zlad’a heîna, mba mi ba woi mi.
10 Nga djivid’a tala ma lilid’a mi kak kur duzî d’a d’a d’i.
Hina mi, magoma mi ndak á te yam amuleina d’uo mi.
11 Sama wad’ud’a nga mi mbut ayîna atogo d’i.
Subur mamba ni djib’er ra nga mi djib’er yam tcho d’a a nga lumzid’a d’uo d’a.
12 Ayîna hamulîna mi ni d’igi tchina hazlonina na,
wani djivi mamba ni d’igi mbad’ï d’a ata asunid’a na.
13 Gor ma lilid’a mi ni vama ngula ata abumu.
Atcha d’a yal heîd’a ti ni d’igi azi d’a tchut teteud’a na.
14 Azina ki ndjondjoîd’a ni djo ma abuyod’a a nga hum mi grod’ina,
wani atcha d’a wad’ud’a ni he d’a hawad’a hi Ma didinid’a.
15 Azulomba ti burî sana sena d’ad’ak,
sama mi le sunda ndjondjôna, meid’a mba d’i tchumu.
16 Sama nga mi ngom vun ma hed’ina mi ngomî tamu,
sama nga mi gol lovot mamba isâ mba mi mid’a.
17 Sama nga mi we hohowa sama kid’akina, mi tin ni balâ yam Ma didina,
mam mi Ma mba mi wuragam yam sun mambina.
18 Ang gat gorongâ ata yima mi ndak á gatina.
Hina wani, ang mba d’elem avun matna.
19 Ar sama hurum zal heîna mi fe wurak mamba.
Le ang vum kä pî, nga mi i avogovogo.
20 Ang hum d’alâ, ang ve hata,
kayam ang mba mbut sama ned’a kuru.
21 Djib’er ra kur sanid’a nablaud’a,
wani ni nga hurâ hi Ma didinina ba, mba mi ndagat vunad’u.
22 Vama suma a minim ata sanina ni djivi d’a led’a.
Hotei ang kak sama houd’a kal la ang mbut sama ka zlad’id’a.
23 Le mandara Ma didina mi i ni sana kur arid’a;
mam mba mi kak ki djivid’a, vama tcho mba mi tchila avo hatam mbuo mi.
24 Sama azulomba nga mi nik abom kä kur angota,
wani nga mi hulongôm hled’a woi á im avunam mbi.
25 Ang to sama las suma, ma lilid’a mba mi mbut sama ned’a;
ang ngop sama wad’ud’a, mba mi i avogovok kur wäd’u mamba.
26 Sama mi b’lak ahlena habuma woi mi dik asum mbei mi na,
ni gor ma mi mba ki zulona ki ngulina.
27 Gorona, le hat ta ang nga had’ata ti walang ngei dei ki wed’a ni,
ang humut ti.
28 Sama glangâs ma hawa ya’â mi lazî zla d’a irata,
zla d’a ti ndavun sama asa’atnid’a ti b’la’î zla d’a d’ingêra woyo.
29 Gata ni yam suma las suma,
blafâ ná to suma lilid’a mi.
