Za Israel urra ɓǝ
(2 KeeƁ 10:1-19)
1 Rehoboam kal ge Sikem, mor za Israel daŋ taira kal ge ɓo gŋ ka kan goŋ ne ki gŋ. 2 Amma ka Jeroboam we Nebat no sǝr Egiɓ ba, ɗuu gal goŋ Salomo kal ge ɓo gŋ kŋ. Ne cok Jeroboam mo laa ɓǝ ah ge, a ne 'yah ka kaa sǝr Egiɓ. 3 Amma peera za ge ɗiira ko gŋ ge ne ko. So Jeroboam tǝkine pãa za Israel daŋ faara ɓǝ nyi Rehoboam naiko: 4 Pa ɓo joŋ ru tǝgbana byakke, amma mo tǝr ɓǝ gaɓ pa ɓo ge lalle, mor ɓǝ ah gaɓ ru pǝlli. Mo joŋ nai ɓe, ru ga syee mor ɓo. 5 Zyii zah ɓǝǝ faa: We ge yaŋ o, we ge kaa zah'nan sai ka we pii soo ge wo ɓe. Za zolra kalle.
6 So goŋ Rehoboam faa ɓǝ ne zaluu mai mo yea tǝ joŋra yeɓ ne pah ah Salomo ne cok ka ɓah wun a ba, fii ra faa: Awe 'yah ka me zyii ɓǝ fẽe zah za mai mo fiira fii ɓo zah ɓe ne? 7 Zyiira faa nyi ko: Tǝ'nah mo tǝ ga yea na dǝɓ yeɓ zai ɓe, mo faa ɓǝ 'nyah nyi ra ɓe, a ga ciŋra za yeɓ ɓo ga lii ga lii.
8 Amma goŋ soɓ ɓǝ mai zaluu mo faara nyi ko myah ge lalle, so kal ge fii wee tǝbanna, palyaŋ ah mai mo joŋra laŋ zahki. 9 Faa nyi ra: Za rai fiira me ɓo ne ɓǝ ka me tǝr ɓǝ gaɓ mai pa ɓe mo yea tǝ joŋ wo ɓǝǝ ge lalle, awe foo ɓo ka na zyii zah ɓǝǝ ɗǝne? 10 Tǝbanna palyaŋ ah ra mai mo joŋra laŋ zahki faara nyi ko: Mo faa nyi za mai mo faara ɓǝ nyi mo, pa ɓo yea tǝ joŋ ru na byakke, amma mo tǝr ɓǝ gaɓ ah ge lal sye, mo faa nyi ra: Welam laŋ jol ɓe a pǝ'man kal zahkpem jol pa ɓe ɓe. 11 Pa ɓe kan faswaa mayǝk tǝtǝl ɓiiri, amma ma ɓe me so ga ɓoo faswaa ga nyi we gŋ faɗa. Pa ɓe lai we ne bǝrǝǝ makolle, amma ma ɓe me ga lai we ne bǝrǝǝ mazahyakke.
12 Ne zah'nan sai ah Jeroboam ne za daŋ gera wo Rehoboam tǝgbana mo faa ɓo nyi ra: Zah'nan sai mo joŋ ɓe, ka we pii soo ge wo ɓe. 13 Goŋ zyii ɓǝ zah za pǝgaɓ sǝ, soɓ ɓǝ mai zaluu mo faara nyi ko myah ge lalle, 14 faa ɓǝ nyi ra tǝgbana mǝ wee tǝbanna mo faa nyi ko: Pa ɓe kan faswaa mayǝk tǝtǝl ɓiiri, amma ma ɓe me so ga ɓoo faswaa ga nyi we gŋ faɗa. Pa ɓe lai we ne bǝrǝǝ makolle, ma ɓe me ga lai we ne bǝrǝǝ mazahyakke.
15 Goŋ zyii laa ɓǝ faa za mo faara nyi ko ya, mor Dǝɓlii ye fer ɓǝ ahe, ka mo baako ɓǝ faa ah mai mo faako nyi Jeroboam we Nebat ne zah Ahija dǝɓ Silo.
Goŋ Israel woŋ gwa
16 Ne cok za Israel mo kwora goŋ laa zah ɓǝǝr a, zyiira zah ah faa: Zah fan ma man wo David ko ye fẽene? Na ka ne faren wo we Isai ya, ɓǝ man tai ki yao. Za Israel, na pii soo ge yaŋ man o, amo we morsǝ̃ǝ David, zǝzǝ̃ǝ mo kaa goŋ ɓo o. Za Israel so myahra kal fah yaŋ ɓǝǝra, soɓra Rehoboam. 17 Amma za Israel mai mo kaara ɓo yaŋ maluu ah ra sǝr Yuda ye Rehoboam kaa goŋ tǝ ɓǝǝ to. 18 Ne cok ahe, goŋ Rehoboam pee Adoram dǝɓlii za mai mo ɓaŋra ra ge ɓo tǝ yeɓ ne swah ge wo za Israel ma zahban tǝ jemma. Amma ge ɓaara ko ne tǝsal pǝ wulli. 19 Za Israel zyii syeera mor swah ma morsǝ̃ǝ David yao, ŋhaa dai tǝ'nahko.
20 Ne cok za Israel mo laara Jeroboam pii soo ge ɓe, peera pee ge ɗii ko ge wo za pãa mo tai ɓo, kanra goŋ ne ki tǝtǝl za Israel. Za ma syee mor yaŋ David kǝka, sai ban Yuda to.
21 Rehoboam ge yaŋ Jerusalem, tai za Yuda ne ban Benyaamin daŋ, za sal ma syesyen ah 180.000, mor ka ga ruu sal ne za Israel ka mo ɗiira ko ne goŋe. 22 Amma ɓǝ faa Dǝɓlii ge wo Semaja profeto Masǝŋ faa: 23 Mo faa nyi Rehoboam we Salomo goŋ Yuda ne za Yuda tǝkine tǝcoŋ za Benyaamin daŋ sye: 24 Dǝɓlii faa: We ge ka we ruu sal ne wee pa ɓii za Israel ka. We pii soo, zune daŋ mo ge yaŋ ahe, mor ɓǝ mai ur gin wo ɓe ye ge ɓo. Laara ɓǝ faa Dǝɓlii, so pii soora tǝgbana ɓǝ faa Dǝɓlii mo faa.
25 Jeroboam zyeɓ yaŋ Sikem ma tǝwaa Efraim pǝsãhe, so kaa gŋ. So ur gin gŋ ge vuu Penuel.
Faɓe' Jeroboam
26 Comki Jeroboam foo ɓǝ pǝ zahzyil ah faa: Zǝzǝ̃ǝ maki za ɓe ga pii soo ga wo goŋ ma morsǝ̃ǝ David. 27 Zai moo gara yaŋ Jerusalem ka ga joŋ syiŋ pǝ yaŋ Dǝɓlii ga lii nai ɓe, zahzyil ɓǝǝ ga pii soo ga mor dǝɓlii ɓǝǝ Rehoboam goŋ Yuda, so a ga ira me pǝ wulli, a so jinra ga mor goŋ Yuda. 28 Goŋ lwaa ɓǝ foo maki ahe, coo wee dǝǝ gwa ne vãm kaŋnyeeri. So faa nyi zana: Awe gaɓ ne ga yaŋ Jerusalem pǝlli. Kii ɓe. Za Israel, masǝŋ ɓii mai mo pǝ̃ǝ gin sǝr Egiɓ ne we nyẽeno.
29 Jeroboam ɓaŋ we dǝǝ vaŋno ge kan Betel, ɓaŋ maki ah laŋ ge kan Dan. 30 Za a gara pel ma Betel tǝkine ma Dan daŋ. Ɓǝ mai Jeroboam mo joŋni, a ɗii ne faɓe' Jeroboam.
31 So Jeroboam vuu cok joŋ syiŋ camcam tǝgee sǝŋ, syen za joŋzahsyiŋ mor yeɓ ah kǝsyil za daŋ mai ara ye mo ka wee Lewi ya. 32 Ne fĩi patǝ nama ah ne zah'nan jemma tǝtǝl dappe pǝ fĩi ah Jeroboam joŋ fĩi ne tǝgbana fĩi mai moo joŋra kǝsyil za Yuda, ŋgom fan joŋ syiŋ ne pǝ cok joŋ syiŋrĩ, so ge joŋ Betel nai ta, ŋgom fan joŋ syiŋ ne wo wee dǝǝ mai mo cooko. Ge rǝk za joŋzahsyiŋ pǝ cok mai mo vuu ge ɓo sǝŋ Betel ta.
Profeto Masǝŋ faa ɓǝɓe' tǝ cok joŋ syiŋ Betel
33 Ne cok zah'nan fĩi , zah'nan jemma tǝtǝl dappe pǝzyil fĩi patǝ nama ah ako ye mo nǝǝ ɓo ne tǝtǝl suu ah mo ge daini, Jeroboam yee ge pǝ cok joŋ syiŋ mai mo vuu ɓo Betel ka joŋ syiŋ tǝǝ ɓǝrdi gŋ.
Malammat Chakiim
1 Wa Rahabʼaam gamma macha hillit Chakiim achaan kulla Bani Israaʼiil gaaʼidiin yarjooh hinaak le yidarrujuuh malik. 2 Wa wakit Yarubaʼaam wileed Nabaat simiʼ al-khabar da, hu lissaaʼ gaaʼid fi Masir. Achaan awwal hu arrad min al-malik Suleymaan wa macha Masir wa sakan hinaak. 3 Wa rassalo naadooh le Yarubaʼaam wa hu ja. Wa hu maʼa kulla jamaaʼat Bani Israaʼiil gammo hajjo le Rahabʼaam wa gaalo leyah : 4 «Abuuk sawwaana misil abiid wa khatta foogna khidme gaasiye misil daami tagiil fi ragabatna. Wa hassaʼ, nidooru minnak inta tikhaffif leena tagalat al-daami al-abuuk khattaah foogna wa aniina nakhdumu tihtak.» 5 Wa Rahabʼaam gaal leehum : «Gabbulu wa baʼad talaata yoom taʼaalu leyi.» Wa khalaas, al-chaʼab gabbalo buyuuthum.
6 Wa l-malik Rahabʼaam chaawar al-chuyuukh al-awwal gaaʼidiin maʼa abuuh Suleymaan wakit hu hayy. Wa gaal leehum : «Chunu wasiiyitku leyi fi kalaam al-chaʼab da ?» 7 Wa l-chuyuukh raddo leyah wa gaalo : «Kan al-yoom inta takhdim le l-chaʼab wa tisawwi leehum al-kheer wa turudd leehum be kalaam halu, khalaas humman yakhdumu daayman tihtak.»
8 Wa laakin Rahabʼaam aba wasiiyat al-chuyuukh al-antooha leyah. Wa hu chaawar wasiiyat al-subyaan al-kibro maʼaayah sawa wa gaaʼidiin yakhdumu leyah. 9 Wa hu saʼalaahum le l-subyaan dool wa gaal : «Chunu wasiiyitku fi l-chaʼab al-bidooru nikhaffif leehum tagalat al-daami al-abuuyi khattaah fooghum ?» 10 Wa l-subyaan al-kibro maʼaayah gaalo : «Daahu al-kalaam al-tuguulah le l-chaʼab al-yachku kadar abuuk khatta fooghum daami tagiil wa yidooru inta tikhaffifah leehum. Wa daahu al-kalaam al-tuguulah leehum : ‹Usbaʼi al-sakhayyar da kabiir min sulub abuuyi. 11 Sahiih, abuuyi khatta foogku daami tagiil wa hassaʼ da, ana niziid foogku tagala aakhara ! Abuuyi jaladaaku be soot hana farwa wa laakin ana najlidku be soot al-indah hadiid misil danab al-agrab.›»
12 Wa baʼad talaata yoom, Yarubaʼaam wa kulla l-chaʼab gabbalo jo le Rahabʼaam misil hu gaalah leehum : «Gabbulu wa baʼad talaata yoom, taʼaalu leyi.» 13 Wa l-malik Rahabʼaam aba wasiiyat al-chuyuukh al-antooha leyah wa hajja le l-chaʼab be kalaam gawi. 14 Wa radda leehum hasab wasiiyat al-subyaan wa gaal leehum : «Abuuyi khatta foogku daami tagiil wa hassaʼ ana niziid foogku tagala aakhara. Abuuyi jaladaaku be soot hana farwa laakin ana najlidku be soot al-indah hadiid misil danab al-agrab.»
15 Wa l-malik ma simiʼ kalaam al-chaʼab. Wa da jaayi min Allah, achaan Allah dawwar yihaggig kalaamah al-gaalah le Yarubaʼaam wileed Nabaat be waasitat al-nabi Akhiiya al-min hillit Chiilooh.
Bani Israaʼiil angasamo mamlakateen
16 Wa wakit kulla gabaayil Bani Israaʼiil chaafo kadar al-malik ma simiʼ kalaamhum da, gaalo leyah : «Chunu al-yilimmina maʼa zurriiyit Dawuud ? Aniina ma indina warasa maʼa iyaal Yassa ! Yalla, ya gabaayil Israaʼiil, khalli ayyi waahid yigabbil beetah ! Wa hassaʼ da, ya zurriiyit Dawuud, himmu be nufuusku.» Wa Bani Israaʼiil chatto wa gabbalo buyuuthum.
17 Wa be da, Rahabʼaam gaaʼid yahkim fi gabaayil Israaʼiil al-saakniin fi hillaal balad Yahuuza bas. 18 Wa l-malik Rahabʼaam rassal Aduraam muraakhib hana l-khidme al-ijbaariiye le gabaayil Bani Israaʼiil al-saakniin fi munchaakh al-balad. Laakin kulluhum lammo foogah wa rajamooh wa maat. Wa l-malik Rahabʼaam zaatah yalla yalla rikib fi arabatah wa arrad macha Madiinat al-Khudus. 19 Wa be misil da, gabaayil Israaʼiil al-saakniin fi l-munchaakh atmarrado didd zurriiyit Dawuud lahaddi l-yoom.
20 Wa wakit Bani Israaʼiil simʼo kadar Yarubaʼaam gabbal min Masir, naadooh giddaam al-mujtamaʼ wa darrajooh malik fi waahidiin min gabaayil Israaʼiil. Wa illa gabiilat Yahuuza wiheedha bas taabaʼat zurriiyit Dawuud.
Rahabʼaam yidoor al-muluk be duwaas
21 Wa wakit Rahabʼaam wassal Madiinat al-Khudus, lamma kulla gabiilat Yahuuza wa gabiilat Banyaamiin wa azal minhum 180 000 rujaal muhaaribiin le yamchu yihaarubu gabaayil Israaʼiil fi l-munchaakh wa yigabbulu al-muluk battaan le Rahabʼaam wileed Suleymaan. 22 Wa laakin al-Rabb hajja le l-nabi Chamaʼya wa gaal leyah : 23 «Hajji le Rahabʼaam wileed Suleymaan malik Bani Yahuuza wa le kulla gabiilat Yahuuza wa gabiilat Banyaamiin wa le kulla l-chaʼab al-aakhariin wa guul leehum : 24 ‹Daahu Allah gaal : “Ma tamchu tihaarubu akhwaanku gabaayil Israaʼiil. Khalli ayyi waahid yigabbil beetah achaan ana bas assast al-barjala di.”›» Wa be da, khalaas humman simʼo kalaam Allah wa gabbalo buyuuthum hasab kalaam Allah.
25 Wa Yarubaʼaam bana hillit Chakiim fi jibaal Afraayim wa sakan hinaak. Wa baʼad da, macha bana hillit Fanuwiil.
Al-ajjaal al-itneen hana l-dahab
26 Wa Yarubaʼaam gaal fi nafsah : «Fi l-haala di, mumkin al-muluk da yigabbil le zurriiyit Dawuud. 27 Kan al-chaʼab yamchu daayman yigaddumu dahaaya fi beet Allah fi Madiinat al-Khudus, yoom waahid guluubhum yigabbulu wa yitaabuʼu siidhum Rahabʼaam malik mamlakat Yahuuza. Wa ana da yaktuluuni wa yigabbulu le Rahabʼaam malik mamlakat Yahuuza.» 28 Wa khalaas, al-malik Yarubaʼaam ligi fikra wa sanaʼ ajjaal itneen hana dahab wa gaal le l-chaʼab : «Intu macheetu iddat marraat fi Madiinat al-Khudus. Wa hassaʼ da, ya Bani Israaʼiil, dool bas ilaahaatku al-maragooku min balad Masir.»
29 Wa khatta al-asnaam dool waahid fi hillit Beet Iil wa l-aakhar fi hillit Daan. 30 Wa lazza al-chaʼab fi l-zanib. Humman macho maʼa l-sanam al-waahid da lahaddi hillit Daan. 31 Wa Yarubaʼaam bana bakaanaat aaliyiin hana ibaada. Wa min al-chaʼab, hu darraj rujaal diin al-ma min gabiilat Laawi. 32 Wa Yarubaʼaam assas iid fi yoom 15 hana l-chahar al-taamin misil al-iid al-gaaʼidiin yiʼayyuduuh fi mamlakat Yahuuza. Wa l-malik zaatah macha wa gaddam dahaaya fi l-madbah. Wa fi Beet Iil kula, hu gaddam dahaaya le l-ajjaal al-sanaʼaahum. Wa fi Beet Iil, khatta rujaal diin fi l-bakaanaat al-aaliyiin al-banaahum le l-ibaada. 33 Wa da fi yoom 15 hana l-chahar al-taamin, al-yoom al-hu bas gataʼah, hu macha Beet Iil fi bakaan al-madbah al-banaah. Wa assas iid le Bani Israaʼiil wa hu zaatah gaddam dahaaya fi l-madbah da.