Ɓǝ kikiŋ mawin wul ne lakaali
Importance de la prière
1 So Yesu faa ɓǝ kikiŋ mai nyi za syee mor ah ka cuu nyi ra ka mo juura pel cẽecẽe mo gaɓra ka. 2 Yaŋ maki ah no lakaali ki no gŋ ka ɗuu Masǝŋ ya, ka gban swãa dǝfuu ya ta. 3 Mawin ki no pǝ yaŋ ah ta, a gin wo lakaali ah cẽecẽe a faa nyi ko: Mo ŋgoŋ kiita kǝsyil ɓe ne pa syiŋ ɓe sa. 4 Ɓǝ ah nǝn ge, mor lakaali zyii kǝnah ya, so ge faa: Pǝsãhe, me kŋ me ka ɗuu Masǝŋ ya, me ka gban swãa dǝfuu ya. 5 Amma mawin wul mai mor tǝ gaɓ zah ɓe ne ɓǝ, me ga zyeɓ ɓǝ ah uu, me joŋ nai ya ɓe, a gin gaɓ zah ɓe ne ɓǝ.
6 Dǝɓlii so faa: We laa ɓǝ faa lakaali maɓe' mai mo faa ɗao. 7 So Masǝŋ ka zyeɓ ɓǝ zan ah mai moo yera yee wol ah com ne suŋ daŋ ya ne? Ka ga gbah jol ɓǝǝ gwari ya ne? 8 Me tǝ faa nyi we, a ga gbah jol ɓǝǝ gwari gwari. Amma ne cok mai We Dǝfuu moo ga ge, a gin lwaa iŋ wo za sǝr no ne?
Ɓǝ kikiŋ Farisiyo ne dǝɓ sǝǝ fanne
9 Yesu faa ɓǝ kikiŋ mai kal za mai moo lǝŋra ne suu ɓǝǝ ara njaŋ pel Masǝŋ moo so syẽara za ki. 10 Za gwa urra kal ge yaŋ Masǝŋ ka juupel gŋ, dǝɓ maki Farisiyo yo, maki ah dǝɓ sǝǝ fan o.
11 Farisiyo ur uu juupel ne tǝtǝl suu ah naiko: Masǝŋ, me joŋ osoko nyi mo mor me ka tǝgbana za ki ya, me ka na za kiŋ nyin wala za faɓe' ne za joŋ ɓǝǝr a, so me joŋ osoko nyi mo mor me ka tǝgbana dǝɓ sǝǝ fan mai ya ta. 12 Kǝsyil com 'yak vaŋno me syẽe fan gŋ zah'nan gwa, me nyi patǝ jemma fan mai mee lwaa daŋ nyi mo.
13 Dǝɓ sǝǝ fan ge uu pǝɗǝk nje ka gak ɓaŋ nahnǝn ga sǝŋ ya, amma a kǝ̃ǝ jol ga zahzyil a faa: Masǝŋ, mo kwo syak tǝ ɓe, ame dǝɓ ɓe'. 14 Yesu so faa: Me faa nyi we, Masǝŋ rwah faɓe' dǝɓ mai ge lalle, amma rwah mǝ Farisiyo ya. Mor koo zune mo yii suu ahe, a leeko, so dǝɓ mo wonsuu ahe, a ga yiira ko.
Yesu ẽe wee nyeere
(Mt 19:13-15Mk 10:13-16)
15 Za gera nyi Yesu ne wee nyee ka mo juu jol ge wo ɓǝǝra, amma za syee mor ah kwo naiko, so cakra ra. 16 Amma Yesu ɗii wee nyee ge wol ah faa: We soɓ wee nyee gera wo ɓe, we cak ra ka, mor Goŋ Masǝŋ a mor za ma na ra. 17 Me tǝ faa goŋga nyi we, koo zune mo nyiŋ Goŋ Masǝŋ tǝgbana welaŋn a ɓe, ka gak dan gŋ ya syaŋsyaŋ.
Pa joŋne
(Mt 19:16-30Mk 10:17-31)
18 Dǝɓlii ki kǝsyil Yahuduen fii Yesu: Pa cuu fan sãhe, me ga joŋ ɗii ka me lwaa cee ma ga lii ne? 19 Yesu faa nyi ko: Mor fẽe mo ɗii me ne dǝɓ sãh ne? Dǝɓ masãh kǝka sai ako ye Masǝŋ vaŋno syak ah to. 20 Mo tǝ ɓǝ lai ɓe, faa: Mo joŋ ɓǝǝ ka, mo i wul ka, mo kiŋ nyin ka, mo gwah ber tǝ dǝɓ ki ka, mo kee pa ɓo ne ma ɓo. 21 Dǝɓ ah zyii faa: Ɓǝ lai mai daŋ me tǝ syee mor ah daga laŋ ɓe. 22 Yesu mo laa ɓǝ ah naiko, so faa nyi ko: Fan vaŋno coŋ mo ɓo, mo ge lea fan ne fan ɓo daŋ ka mo wom lak ah nyi za syakke, mo ga lwaa joŋ coksǝŋ ba, ka mo pii soo ge syee mor ɓe. 23 Amma ne cok dǝɓ ah mo laa ɓǝ ah naiko, zahzyil nǝǝ ko tǝ ɓǝ ahe, mor a ne joŋ pǝlli.
24 Yesu mo kwo zahzyil nǝǝ ko ɓo naiko, so faa: Za joŋ lwaa danra Goŋ Masǝŋ pǝgaɓɓe. 25 A pǝgaɓ ka njoŋnjoŋ mo gak pǝ̃ǝ mor baatal, amma ka pa joŋ mo dan Goŋ Masǝŋ o ɓe, a pǝgaɓ kal mai ɓe. 26 Za mai mo laara ɓǝ ah faara: Ɓǝ ah mo nai ɓe, azu ye gak ǝ̃ǝ ne? 27 Yesu zyii zah ɓǝǝ faa: Fan mai mo pǝgaɓ wo dǝfuu ka wo Masǝŋ pǝgaɓ ya.
28 So Petar faa: Mo ẽe ɗǝ, ru soɓ fan ɓuu ru ne daŋ, ru tǝ syee mor ɓo. 29 Yesu faa nyi ra: Me tǝ faa nyi we, koo zune mo zol soɓ yaŋ ahe, mawin ahe, wee mamme, pam ne mam tǝkine wee ah mor Goŋ Masǝŋ ɓe, 30 a ga lwaa fan ma kal tǝ marai wo sǝr tǝ'nah pǝlli, so pǝ sǝr mai mo tǝ gin laŋ a ga lwaa cee ma ga lii.
Yesu faa ɓǝ wul ah ɓal sai ahe
(Mt 20:17-19Mk 10:32-34)
31 Yesu ɗii za syee mor ah matǝ jemma tǝl ah gwa ge wol ah faa nyi ra: We laa ɗǝ, na tǝ ga Jerusalem, ɓǝ mai profetoen mo ŋwǝǝra ɓo tǝ We Dǝfuu daŋ a ga joŋ o. 32 A ga soɓra ko ga nyi za mai mo ye ka Yahuduen a jolle, a ga syakra ko, a ga cuura syak nyi ko, a ga tǝɓra tǝsǝ̃ǝ ga wol ahe. 33 A ga loɓra ko ne bǝrǝǝ, a ga ira ko pǝ wulli, fahfal zah'nan sai ah a ga ur gin pǝ wulli. 34 Amma za syee mor ah laara mor ɓǝ mai ya, laa mor ɓǝ ah gaɓ ra ɓo, tǝra mor ɓǝ mai Yesu mo tǝ faa nyi ra ya.
Yesu gbǝr nahnǝn nyi rǝ̃ǝ
(Mt 20:29-34Mk 10:46-52)
35 Yesu ge gwari ne yaŋ Jeriko ka rǝ̃ǝ kaa ɓo no kah fahlii tǝ syea fanne. 36 Laa za tǝ pǝ̃ǝra, fii ɓǝ ahe. 37 Faara nyi ko: Yesu ma yaŋ Nazaret ye tǝ pǝ̃ǝni. 38 So rǝ̃ǝ ɓyaŋ ɓǝ faa: Yesu We David, mo kwo syak tǝ ɓe. 39 Za ma kal pel laira ko ka mo yeako zah ɓǝ faa ahe, amma dǝɓ ah so ɓyaŋ ɓǝ kal ma kǝpelle: We David, mo kwo syak tǝ ɓe. 40 Yesu so uu faa nyi za ka mo zaŋra ko ge ne ko. Ne cok rǝ̃ǝ mo ge dai wo Yesu, so fii ko: 41 Mo 'yah me joŋ fẽe nyi mo ne? Zyii faa: Dǝɓlii, me 'yah me kwo cokki. 42 So Yesu faa nyi ko: Mo gyo, iŋ ɓo gbǝr nahnǝn nyi mo ɓe. 43 Ne pel sǝ kal tǝ kwan cokki, so syee ge mor Yesu ne joŋ osoko nyi Masǝŋ. Ne cok za mo kwora ɓǝ ah mo joŋ naiko, so yiira Masǝŋ ne lii ɓǝǝ daŋ.
Masal al-ajuuz wa l-haakim
1 Wa Isa hajja leehum be masal achaan yiwassifhum waajib daayman yisallu wa ma yaksalo. 2 Wa gaal : «Fi hille waahide, fiiha haakim waahid wa hu ma khaayif min Allah wa ma lammaah be rida al-naas. 3 Wa fi l-hille di, fi ajuuz armala. Wa kulli yoom hi tamchi le l-haakim wa tuguul : ‹Ansurni be l-hagg fi l-naadum al-zalamni.› 4 Wa awwal hu aba ma sawwa leeha cheyy laakin fi l-akhiir hu gaal fi nafsah : ‹Sahiih, ana ma khaayif min Allah wa ma lammaani be rida al-naas. 5 Laakin al-ajuuz di gaaʼide tibachtinni bilheen. Khalli nansurha achaan hi ma tiʼayyiini marra waahid be jayyitha al-katiire.›»
6 Wa l-Rabb Isa gaal : «Al-haakim da naadum zaalim laakin fakkuru fi kalaamah. 7 Wa fi fikirku, Allah ma yansurhum le naasah al-azalaahum al-yasrakho leyah leel wa nahaar walla ? Yiʼakhkhir leehum walla ? 8 Nuguul leeku hu yansurhum ajala. Wa laakin wakit Ibn al-Insaan yigabbil fi l-ard, hu yalga naas muʼminiin walla ?»
Masal al-Fariizi wa siid al-jamaarik
9 Wa Isa hajja be masal le naas waahidiin al-yisawwu nufuushum saalihiin wa yahguru al-aakhariin. 10 Wa gaal : «Yoom min al-ayyaam, fi naaseen dakhalo fi beet Allah achaan yisallu. Al-waahid min al-Fariiziyiin wa l-aakhar min naas al-jamaarik. 11 Wa l-Fariizi wagaf be tuulah wa salla wiheedah wa gaal : ‹Ya Allah, nuguul leek chukran achaan ana ma bigiit misil al-naas al-aakhariin. Humman saraariig wa fasliin wa zannaayiin. Aywa, ana ma misil naadum al-jamaarik da. 12 Ana nusuum yoomeen fi l-usbuuʼ wa nantiik uchur hana kulla cheyy al-narbahah.› 13 Laakin naadum al-jamaarik wagaf wiheedah baʼiid min al-naas. Ma rafaʼ raasah foog kula. Wa gaaʼid yudugg sadrah min al-nadaama wa gaal : ‹Ya Allah, arhamni. Ana muznib.›
14 «Wa nuguul leeku min al-naaseen dool, al-raajil al-taani bas gabbal fi beetah wa Allah jaʼalah saalih. Achaan ayyi naadum al-yisawwi nafsah kabiir, Allah yisawwiih sakhayyar wa l-naadum al-yisawwi nafsah sakhayyar, Allah yisawwiih kabiir.»
Al-Masiih baarak al-iyaal
15 Wa l-naas gaaʼidiin yiwaddu iyaalhum al-sukhaar le Isa achaan hu yalmashum le yibaarikhum. Wa talaamiizah chaafoohum wa harajoohum. 16 Laakin Isa naada al-iyaal wa gaal le talaamiizah : «Khallu al-iyaal yaju leyi wa ma tadharoohum achaan mamlakat Allah hana l-naas al-misilhum. 17 Wa nuguul leeku al-hagg, naadum abadan ma yadkhul fi mamlakat Allah kan ma yakhbalha misil wileed sakhayyar.»
Al-cheekh al-khani
18 Wa naadum waahid min al-kubaaraat saʼal Isa wa gaal : «Ya l-muʼallim al-adiil, waajib nisawwi chunu achaan nalga al-haya al-abadiiye ?» 19 Wa Isa radda leyah wa gaal : «Maala tuguul ana adiil ? Waahid bas adiil wa hu Allah. 20 Akiid, taʼarif al-wasaaya al-buguulu : <Ma tazna wa ma taktul dimme wa ma tasrig wa ma tachhad be kidib wa karrim ammak wa abuuk.>»
21 Wa l-raajil gaal : «Min ana sakhayyar, nitaabiʼ kulla l-wasaaya dool.» 22 Wa wakit Isa simiʼ kalaamah da, hu gaal : «Chokhol waahid lissaaʼ gassar leek. Biiʼ kulla cheyy al-indak wa anti tamanah le l-masaakiin wa misil da, talgaah giddaamak. Wa taʼaal taabiʼni.»
23 Wa wakit simiʼ kalaam Isa da, hu bigi haznaan achaan hu khani bilheen. 24 Wa Isa chaaf wijhah wa gaal : «Al-dakhuul fi mamlakat Allah gaasi le l-naas al-induhum maal katiir. 25 Battaan nuguul leeku, dakhuul al-jamal fi gadd al-ibre hayyin min dakhuul siid al-maal fi mamlakat Allah.» 26 Wa l-naas al-simʼo al-kalaam da gaalo : «Kan misil da, yaatu yagdar yanja ?» 27 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Al-cheyy al-gaasi le l-naas, ma gaasi le Allah.»
28 Wa Butrus gaal : «Wa aniina khalleena kulla khumaamna achaan nitaabuʼuuk.» 29 Wa Isa gaal leehum : «Nuguul leeku al-hagg, ayyi naadum al-khalla beetah aw martah aw akhwaanah aw waaldeenah aw iyaalah fi chaan mamlakat Allah, 30 yalga katiir minhum ziyaada fi l-zaman al-haadir. Wa fi l-aakhira, yalga al-haya al-abadiiye.»
Taalit marra al-Masiih hajja be mootah
31 Wa Isa tarraf al-talaamiiz al-atnaachar wa hajja leehum wiheedhum wa gaal : «Chiifu. Aniina maachiin le Madiinat al-Khudus. Wa hinaak kulla cheyy al-anbiya katabooh fi Ibn al-Insaan yitimm. 32 Yisallumuuh le l-ma muʼminiin wa yichchammato leyah wa yiʼayyuruuh wa yibazzukhu foogah. 33 Wa yajluduuh wa yaktuluuh. Wa laakin fi l-yoom al-taalit hu yabʼas.» 34 Wa laakin talaamiizah ma fihmo cheyy min al-kalaam da. Kalaamah da mulabbad minhum wa ma irfo maʼana kalaamah.
Al-Masiih chafa naadum amyaan
35 Wa wakit Isa garrab le hillit Ariiha, amyaan waahid gaaʼid tihit jamb al-chaariʼ wa hu gaaʼid yachhad sadakha min al-naas. 36 Wa l-amyaan simiʼ hiss hana l-naas al-katiiriin al-maachiin fi l-derib wa saʼalaahum wa gaal : «Chunu al-haraka di ?» 37 Wa gaalo leyah : «Isa al-min al-Naasira maachi fi l-derib da.» 38 Wa hu bada yiʼiit wa yuguul : «Ya Isa ! Ya Ibn Dawuud ! Arhamni !» 39 Wa l-naas al-maachiin giddaam Isa harajooh wa gaalo leyah : «Askut !» Laakin al-amyaan gamma yiʼiit be ziyaada wa yuguul : «Ya Ibn Dawuud, arhamni !»
40 Wa Isa wagaf wa amaraahum le l-naas achaan yijiibu leyah al-amyaan. Wa wakit al-amyaan ja gariib, Isa saʼalah wa gaal : 41 «Tidoor ana nisawwi leek chunu ?» Wa l-amyaan gaal : «Ya sayyidna, nidoor nichiif !» 42 Wa Isa gaal : «Khalaas, chiif ! Inta ligiit al-aafe be sabab iimaanak.» 43 Wa tawwaali uyuunah anfataho wa gamma yitaabiʼ Isa wa gaaʼid yachkur Allah. Wa wakit kulla l-naas chaafooh, chakaro Allah katiir.