-19-
1 Mo cwaa fan joŋ za faɓe' ka, mo kyeɓ ka joŋ bai ne ra ka ta. 2 Mor zahzyil ɓǝǝ a foo ɓǝ ma ɓeɓ cokki, a yeara ma ne faa ɓǝ ma ɓeɓ zahzyil dǝɓ ciicii.
-20-
3 Dǝɓ zyeɓ kal yaŋ ne fatanne, yella yee joŋ ka mor ah mo kpii pǝsãhe. 4 Ɓǝ foo yee joŋ ka fan masãh ah mo baa ɓǝr yaŋ kǝrkǝr.
-21-
5 Dǝɓ ma ne fatan kal dǝɓ mai mo pǝswah ɓe, oho, fatan kal swah ne yǝk ɓe. 6 Kǝpel ga ruu salle, sai mo zyeɓ ɓǝ kan ɗǝ, yella masãh ah mai mo lwaa ɓo, a ga joŋ ka mo kaa kacella.
-22-
7 Fatan sye, ɓǝ ah a yea ma wo tǝgwĩi pǝɗǝk no cam, ka gak laa mor ah ya. Za mo tǝ faa ɓǝ tǝ fan masãh ah ɓe, ka yea ne ɓǝ faa ma syak ah gŋ ya.
-23-
8 Dǝɓ mai moo yea ma ne foo ɓǝɓe', ako ye pa kǝǝ ɓǝ ur kǝsyil zana. 9 Ɓǝ foo mai tǝgwĩi moo fooni, faɓe' yo. Dǝɓ mai moo yea ma ne tǝǝ zana, za syiŋ ko.
-24-
10 Ne cok zah'nan gaɓ mo lwaa mo, ɓǝ ah mo jok mo ɓe, ka tǝ ga i mo ga lal pǝ wulli.
-25-
11 Ne cok mo kwo za mo gbahra za ki ka ga ik ga lal pǝ wul ɓe, mo ǝ̃ǝ ra. 12 Mo faa, ɓǝ ah saaŋ mo ya ɓe, Masǝŋ tǝ ɓǝ ah ɓe, a ga ŋgoŋ kiita tǝ ɓo, mor ako tǝ ẽe mo no, tǝ ɓǝ ah ɓe, a ga soo za daŋ tǝgbana fan joŋ ɓǝǝra.
-26-
13 We ɓe, mo re tǝnjwǝǝre, mor a pǝ'nyahre. Manǝm tǝnjwǝǝ mai moo ɗuu reɗɗeɗee, a ga yea pǝ zah ɓo pǝ'nyahre. 14 Fatan tǝkine yella a pǝsãh mor mazwãhsuu nai ta. Mo kyeɓ ka mo yea ne ko, mo ga tǝ ɓǝ kal ɓo ma pel pǝsãhe.
-27-
15 Mo lal ka kiŋ fan dǝɓ matǝ njaŋ ah wala ka ɓeɓ yaŋ ah ka, mo joŋ nai ɓe, faɓe' yo. 16 Mor ne cok dǝɓ matǝ njaŋ mo lee ɓo laŋ, a so ur sǝŋ kpǝ. Amma mǝ za faɓe' ɓeɓ ga ge tǝ ɓǝǝ a vǝr ra.
-28-
17 Ne cok gaɓ mo ge tǝ pa syiŋ ɓo ɓe, mo 'nyah suu ne ɓǝ ah ka. 18 Mor mo joŋ nai ɓe, Dǝɓlii ga tǝ ɓǝ ahe, ka ga laa pǝ'nyah ne mo ya, maki ka ga ŋgoŋ kiita tǝl ah ya.
-29-
19 Mo soɓ za faɓe' mo joŋra mo swaa ɓǝ ka, mo cwaa fan joŋ ɓǝǝ ka ta. 20 Dǝɓ faɓe' tǝ zah'nan tǝ'nan a, ka ne fan byak pel a.
-30-
21 We ɓe, mo ɗuu Masǝŋ, mo so ɗuu goŋe, mo tai ki ne za mai moo ŋwoora kyaŋ ne ra ka. 22 Mor ɓeɓ ga ge tǝ ɓǝǝ gwari, azu ye tǝ ɓǝ gaɓ mai Masǝŋ wala goŋ moo ga ge tǝ ɓǝǝ ne ne?
Ɓǝ fatan manyeeki ahe
23 Ɓǝ mai za fatan mo faara faɗa a naiko: Joŋ za pǝ kiita camcam ka pǝsãh ya. 24 Lakaali mo faa, dǝɓ ma bai faɓe' ako ye pa ɓǝɓe' ɓe, za daŋ ga tǝǝra lakaali ahe, a ga syiŋra ko ta. 25 Lakaali mo ŋgoŋ kiita tǝ pa ma joŋ ɓǝɓe' ɓe, za ga laa pǝ'nyah ne ki, a ga sãara ko.
26 Ɓǝ ma zyii zah dǝɓ ne fahlii goŋga, ɓǝ ah a cuu ara ye bai wo ki.
27 Mo zyeɓ 'wah ɓo vǝr kǝpel ɗǝ, ka mo tǝ mo no ne fan ka kaa ne ko, ka fahfal ah mo vuu yaŋ ba.
28 Mo joŋ syedowal ber tǝ jǝk ɓo ka faa ɓǝɓe' tǝl ah bai mor ka. 29 Mo faa sõone zye ga joŋ ɓǝ wol ah tǝgbana mai mo joŋko wo 'min ta ka.
30 Comki me ge kyãh pǝ 'wah vǝǝkoi ma bai tǝtǝlli. 31 Me kwo waa tǝkine fãa maɓea ah luu ɓo gŋ pǝlli, tǝsal mai mo lǝǝ ryaŋ zah lao ah ɓo ne ko, hal ge ɓo sǝŋ. 32 Ame ẽere, me foo ɓǝ ahe, me so fee fan gŋ. 33 Mo kaa lao jol ge tǝ ki kaa ne ko, mo waa nǝmmi, mo nǝnǝm o. 34 Amma syak gin cak zah ɓo tǝgbana za kaafuu moo cak zah dǝɓ ne fan salle.
1 Ma tahsid al-fasliin
wa ma tihibb tamchi maʼaahum
2 achaan lisaanhum yikallim be l-kharaab
wa guluubhum malaaniin be l-zulum.
3 Be l-hikma, al-beet yinbani
wa be l-fihim, yabga gawi.
4 Wa be l-maʼrafa, yinmali
be khumaam khaali wa jamiil.
5 Al-raajil al-hakiim
daayman indah khuwwa
wa l-indah maʼrafa kamaan
malaan be l-gudra.
6 Achaan be l-raay tagdar tihaarib
wa l-nasur yaji be katarat al-mustachaariin.
7 Al-hikma marfuuʼa foog
min al-munaafikh
wa fi l-chariiʼa,
ma yagdar yufukk khachmah.
8 Al-yichiil niiye le yisawwi al-fasaala,
al-naas yinaaduuh siid al-muʼaamara.
9 Niiyit al-munaafikh,
hi zanib
wa amal al-chammaati,
al-naas yichiifuuh haraam.
10 Kan ma tiwassif fahaaliiytak fi yoom al-diige,
da yiwassif kadar inta ma indak gudra kaamil.
11 Afda al-yiwadduuhum le l-moot
wa najji al-yusuuguuhum le l-katil.
12 Kan tuguul :
«Aniina ma irifna cheyy foogah.»
Hal al-yawzin al-guluub
ma yichiif walla ?
Al-yahfad hayaatak yaʼarfah
wa yikaafi ayyi naadum hasab fiʼilah.
13 Ya wileedi, aakul al-asal achaan hu halu.
Usbaʼ waahid min al-asal halu fi lisaanak.
14 Aʼarif kadar al-hikma kula
tabga leek misil da.
Wa kan ligiitha, talga al-mustakhbal
wa achamak abadan ma yingatiʼ.
15 Ma tabga aasi
wa tukhutt charak jamb beet al-saalih
wa ma tikharrib bakaanah
al-yinjamma foogah.
16 Achaan al-saalih yagdar yagaʼ
sabʼa marraat wa yugumm.
Laakin al-aasi kan wagaʼ fi l-masiibe,
battaan ma yugumm.
17 Ma tafrah wakit aduuk yagaʼ
wa ma tinattit wakit rijileenah yittartaʼo.
18 Wa da, achaan Allah yichiif farhitak di ma adiile
wa yikhalli al-khadab al-awwal yinazzilah foog aduuk.
19 Ma tazʼal be sabab al-fasliin
wa ma tahsid al-aasiyiin.
20 Achaan al-fasliin ma induhum mustakhbal
wa l-aasiyiin nuurhum yumuut.
21 Ya wileedi, akhaaf min Allah wa l-malik
wa angariʼ, ma tamchi maʼa l-muʼaaridiin.
22 Achaan kharaabhum yaji be khafla
wa yaatu yaʼarif nafar al-ikhaab
al-yaji min Allah wa min al-malik ?
Amsaal aakhariin hana l-hikma
23 Dool amsaal aakhariin hana l-hakiimiin.
Kan al-gaadi yidangis al-chariiʼa,
da ma adiil.
24 Wa kan yuguul le l-aasi : «Inta bari»,
al-chaʼab yiʼayyuruuh
wa l-umam yalʼanooh.
25 Wa laakin kan yikhallit al-aasi,
yanjah
wa yalga al-baraka wa l-kheer.
26 Kan turudd le rafiigak be kalaam sahiih
tiwassif leyah chiddit mahabbitak.
27 Tammim khidimtak wa jahhiz ziraaʼtak
wa baʼad da, abni beetak.
28 Ma tachhad be kidib fi ayyi naadum
wa ma tukhuchch be kalaamak.
29 Wa ma tuguul :
«Al-cheyy al-sawwaah foogi,
nisawwiih foogah.
Nigabbil le ayyi naadum hasab fiʼilah !»
Natiijat al-kasal
30 Yoom waahid,
ana jamb zereʼ al-kaslaan macheet
wa jamb jineenit al-matmuus addeet
31 wa daahu chift al-chook fi kulla bakaan
wa l-gechch mukhatti al-ard, ma tinchaaf battaan
wa l-zariibe daraadirha alkassaran wa daffagan.
32 Wa khalaas, chift al-cheyy da
wa fi galbi karabtah
wa ligiit adab
min kulla cheyy al-chiftah.
33 Inta tuguul tunuum chiyya
wa tinjamm chiyya
wa titabbig iideenak
wa targud chiyya.
34 Wa be da, al-fagur yajiik misil al-sarraag
wa l-taʼab yakurbak misil rabbaat al-duruub.
