Reba mai fatan moo gin ne ko
1 Wee ɓe, we laa ɓǝ mai pa ɓii moo cuu nyi we, we ɓaŋ syiŋ ɓǝ ahe, we ga yea ne yella ka laa mor ɓǝ. 2 Fan mai me tǝ cuu nyi we daŋ a pǝsãhe, we foo ɓǝ ah ra daŋ ta.
3 Ne cok mai me yea yaŋ pa ɓe pǝlaŋ me jol ah vaŋno, 4 pa ɓe a cuu fan nyi me, so a faa nyi me: Mo foo ɓǝ mai me faa ɓo nyi mo, mo yaŋ ɓǝ ah ka, mo ga yea wo sǝrri. 5 Mo yea ne fatan tǝkine yella, mo yaŋ ɓǝ mai me faa ɓo nyi mo wala mo soɓ ɓǝ ah ɓoo ka. 6 Mo soɓ fatan ɓoo ka, a ga byak mo, mo 'yah fatanne, a ga gbǝ mo kaa ne jam. 7 Dǝɓ ma ne tǝtǝlli, a kyeɓ fatan kǝpel fan ki daŋ. So mo 'yah ka yea ne fan maki ah ɓe, sai mo kyeɓ yella. 8 Mo 'yah fatanne, a ga joŋ mo pǝ'manne. Mo gbǝ mbaŋ, a ga joŋ mo pǝyǝkki. 9 A ga yea wo ɓo tǝgbana njok yǝk ɓo.
10 We ɓe, mo laa ɓǝ faa ɓe, mo gbǝ ɓǝ mai me tǝ faa nyi mo, mo ga nǝn wo sǝrri. 11 Me ga cuu fatan nyi mo tǝkine fahlii kal masãhe. 12 Mo tǝ syee ne fatan ɓe, fan ki ka ga cak fahlii pel ɓo ya, ne cok mo tǝ ɗuu ɓe laŋ, mo ka ɓee tǝ ɓal a. 13 Cẽecẽe sai mo foo ɓǝ fan mai mo feere, fan fee ɓo mo fee ɓo, ako ye jam ɓo, mo gbǝ pǝsãhe. 14 Mo ge pǝ cok mai za faɓe' mo tǝ gara gŋ ka, mo kor fan joŋ za maɓea ah ra ka. 15 Mo ɗuu ɓǝɓe', mo byak suu ɓo wol ahe, mo zyii joŋ ka, mo ɓaŋ fahlii kalle. 16 Za faɓe' ka gak nwãhra nǝm ya, sai ka lwaara joŋ ɓǝɓe' ɓe, a kaara ma ne nahnǝn sai ka joŋra ɓǝɓe' wo dǝɓ ɓe. 17 Joŋ faɓe' tǝkine fan joŋ maɓea ah a wo ɓǝǝ tǝgbana farel ɓǝǝ ne bii zwan ɓǝǝra.
18 Fahlii mai za matǝ njaŋ mo tǝ syeera gŋ a yea tǝgbana com tǝ zooni, a sǝǝ ga pelle ga pelle ŋhaa cok kwan daŋdaŋ. 19 Fahlii za faɓe' a yea pǝfuu tǝgbana suŋni, a ɓeara tǝ ɓal lea ga sǝŋ, amma ka gak kwanra fan mai mo ɓeara tǝ ɓal tǝl ah ya.
20 We ɓe, mo ɓaŋ syiŋ ɓǝ mai me faa ɓo nyi mo, mo gbǝ ɓǝ faa ɓe syee ne ko. 21 Mo soɓ woŋ ki ne mo ka, mo foo ɓǝ ahe, mo 'yah ɓǝ ahe. 22 Mor a ga nyi jam tǝkine swah nyi koo zune mo 'yah ko ɓe daŋ. 23 Mo joŋ yella ne ɓǝ foo ɓo kal fan daŋ, mor ɓal syel ɓo a yea tǝgbana ɓǝ foo zahzyil ɓo. 24 Mo faa ɓǝ mai mo ka ne goŋga ya ge zah ɓo ka, mo gwah ber ka, mo woŋ ki ne ɓǝ matǝ vǝrvǝrri. 25 Mo soɓ nahnǝn ɓo ẽe cok ge pel ɓo jaŋjaŋ, suu ɓo laŋ mo yea mor ahe, mo maa sol ɓo ge pǝzyil ɓǝ swãa ka. 26 Mo ɓaŋ syiŋ ɓǝ fan mai mo tǝ joŋni, ka koo mo tǝ joŋ fẽene daŋ, mo joŋ pǝsãhe. 27 Mo ɗuu faɓe', mo syee tǝ fahlii matǝ ɓǝrak ahe, mo soɓ ɓal ɓo cak gin tǝ fahlii masãh ah ka.
Wasiiyat al-abu
1 Asmaʼo, ya iyaali, wasiiyat abuuku
wa le tafhamo, khuttu baalku
2 achaan al-maʼrafa al-nantiiha leeku adiile.
Abadan ma tikhallu taʼliimi.
3 Wakit ana sakhayyar maʼa abuuyi
wa ammi tihibbini
ana wileedha al-wahiid,
4 abuuyi allamaani wa gaal :
«Khalli galbak yakrub kalaami
wa ahfad wasiiyti
wa be da, tiʼiich fi raaha.
5 Fattich al-hikma wa l-fihim
wa ma tansa wa la tikhalli kalaami.
6 Hibb al-hikma wa ma tikhalliiha
achaan hi tahfadak wa tahmiik.
7 Awwalan, fattich al-hikma
le tabga hakiim
wa anti kulla l-indak
le talga al-fihim.
8 Al-hikma tiʼalliik wakit takrubha
wa hi ticharrifak wakit tahdinha.
9 Al-hikma tukhutt fi raasak taaj al-niʼma
wa tijammilak be kadmuul al-charaf.»
10 Asmaʼ, ya wileedi, wa chiil kalaami
wa da yikattir siniin hayaatak.
11 Ana allamtak tariig al-hikma
wa wassaftak duruub al-adaala.
12 Kan tamchi, tamchi be suhuula
wa kan tajri, abadan ma tittartaʼ.
13 Akrub al-wasiiye wa ahfadha.
Ma tikhalliiha
achaan hi asaas hayaatak.
14 Ma tamchi fi tariig al-aasiyiin
wa la tichiil derib al-fasliin.
15 Khalliih, beyah ma tamchi.
Baari be tariig aakhar wa amchi.
16 Al-naas dool ma yunuumu
kan ma sawwo al-fasil
wa ma yanʼaso
kan ma ramo naadum.
17 Akilhum jaayi min al-charr
wa charaabhum jaayi min al-unuf.
18 Tariig al-saalihiin misil deyy al-sabaah
wa nuurah yiziid
lahaddi al-harraay tatlaʼ.
19 Laakin derib al-aasiyiin
misil al-leel al-adlam.
Fi l-dalaam, ma yichiifu
al-cheyy al-yarmiihum.
20 Ya wileedi, khutt baalak le wasiiyti
wa aftah adaanak wa asmaʼ kalaami.
21 Kalaami,
ma tibaʼʼidah min aglak
wa wasiiyti,
ahfadha fi daakhil galbak.
22 Al-yalgaahum, yalga al-haya
wa yalga al-aafe le kulla jismah.
23 Ahfad galbak ziyaada
min kulla cheyy aakhar
achaan minnah hu tisiil al-haya.
24 Ma tamrug min khachmak
al-kalaam al-kidib
wa baʼʼid min lisaanak
al-kalaam al-khabiis.
25 Chiif adiil giddaamak
wa sabbit uyuunak fi derbak.
26 Addil al-derib le rijileenak
wa be da, kulla duruubak yabgo saabtiin.
27 Ma tiliff wa la isra wa la zeene
wa baʼʼid nafsak min al-charr.