Salomo ɓaŋ mǝlaŋ Farao kanne
(2 KeeƁ 1:3-12)1 So Salomo ɓaŋ mǝlaŋ Farao goŋ sǝr Egiɓ kanne, kaa ne ki yaŋ David, ŋhaa kaa byak yaŋ ah ne yaŋ mǝ Dǝɓlii tǝkine ɓaale yaŋ Jerusalem vuu vǝr daŋ ɗǝ. 2 Ne cok ah za a joŋra syiŋ pǝ cok ma tǝgeere, mor ne cok ah ka ɓah vuura yaŋ mor tǝɗii Dǝɓlii ya ba.
3 Salomo a 'yah Dǝɓlii pǝlli, a syee mor ɓǝ mai pah ah David mo lai ko ne ko. Sai fan vaŋno to, a ŋgom fan joŋ syiŋ ne tǝkine tǝǝ ɓǝrdi pǝ cok ma tǝgeere.
Salomo fii fatan jol Masǝŋ mor kaa goŋe
4 Comki goŋ Salomo kal ge Gibeon mor ka ga joŋ syiŋ gŋ, mor cok ma tǝgee mayǝk lii ah gŋ. Ge joŋ syiŋ pǝ cok joŋ syiŋ ah zahlǝŋ pǝpãare. 5 Dǝɓlii Masǝŋ cuu suu ah nyi Salomo ne lom Gibeon faa: Mo fii fan mai mo tǝ 'yahe, ka me nyi nyi mo. 6 Salomo zyii faa: Amo joŋ ɓǝ sãh wo dǝɓ yeɓ ɓo pa ɓe David, mor syee mor ɓo pǝsãh ne goŋga tǝkine zahzyil vaŋno. Amo kan ɓǝ sãh ah ɓo mor ah ne mai mo nyi we ma kaa goŋ tǝ fakal ah nyi ko tǝgbana ɓǝ ah mo joŋ ɓo tǝ'nahko. 7 Zǝzǝ̃ǝko, Dǝɓlii Masǝŋ ɓe, mo ɓaŋ dǝɓ yeɓ ɓo kan goŋ ne pǝ cok pa ɓe David, amma ame pǝlaŋne, me tǝ fahlii kaa goŋ ya. 8 Me no tǝtǝl za mai amo ye mo nǝǝ ra ɓo, zan ah pǝpãare, dǝɓ ka gak kee ra ya jol pãa ɓǝǝra. 9 Mo nyi tǝtǝl ma tan fan nyi me, ka me ŋgoŋ kiita ne mor ka woŋ tǝgǝǝ ɓǝ sãh ne ɓǝɓe', mor mo ka nai ya ɓe, azu yee gak ŋgoŋ kiita tǝ za ɓo mapãa mai ne?
10 Fan mai Salomo mo fii naiko, ɓǝ ah 'nyah suu Dǝɓlii. 11 So Masǝŋ faa nyi ko: Mor mo fii fan maiko, mo fii ka zah'nan cee ɓo mo nǝn wo sǝr a, mo fii laŋ mor ka mo yea pǝkǝ̃ǝ pǝlli ye ya, amma mo fii fatan mor ka tan goŋga, 12 me ga joŋ tǝgbana ɓǝ faa ɓo, me ga nyi fatan nyi mo ne tǝtǝl ma foo ɓǝ. Daga kǝpel ɓo dǝɓ ma na mo kǝka, so dǝɓ ma na mo ka ga ur fahfal ɓo laŋ ya ta. 13 Me ga nyi fan mai mo fii ya laŋ nyi mo, me ga nyi kǝ̃ǝ tǝkine yǝk nyi mo. Ne cok zah'nan cee ɓo daŋ, goŋ ma na mo ka yea ya. 14 Mo syee tǝ fahlii ɓe ra ɓe, mo gbǝ ɓǝ lai ɓe tǝkine ɓǝ faa ɓe tǝgbana pa ɓo David mo joŋ ɓe, me ga soɓ zah'nan ɓo nǝn wo sǝrri.
15 Ne cok Salomo mo kpiŋ, so tǝ, Masǝŋ ye faa ɓǝ ɓo ne ki ne lomme. Pii soo ge yaŋ Jerusalem, ge uu pel sunduku gbanzah Dǝɓlii, joŋ syiŋ suŋwii, tǝkine syiŋ ma nyi jam. So joŋ farel malii ah ɗii za yeɓ ah ra daŋ ne ko.
Kiita Salomo mo ŋgoŋ
16 Ne cok ah ŋwǝǝ tǝkoi gwa gera wo goŋ Salomo, ge haira pel ahe. 17 Mawin maki ah vaŋno faa: Me pǝǝ mo dǝɓlii ɓe goŋe, ame ne mawin nyẽe ru kaa ɓo ɓǝr yaŋ tǝ vaŋno, ame byaŋ welle, ako laŋ a ɓǝr yaŋ ko ta. 18 Ne cok me byaŋ joŋ zah'nan sai, mawin nyẽe laŋ ge byaŋ we ta. Aru ne ki, dǝɓ ki kǝka wo ɓuu ɓǝr yaŋ ya, sai aru ye ɓǝr yaŋ gwa gwa to. 19 We mawin nyẽe wǝ ne suŋni, mor ako ye swǝ tǝl ahe. 20 Ur ne kǝsyisuŋ ge ɓaŋ we ɓe pel ɓe ka mabyak ɓo nǝnǝm ɓo, ge sor ge pel ahe, amma so ɓaŋ we mǝ ah ma wul sor gee me pelle. 21 Ne cok me ur ne zah'nan ka nyi won nyi we ɓe o, me so ẽe o, we ma ɓe me byaŋ ko ye ka. 22 So mawin maki ah faa: Ka noo ya, we ma ɓe ko ye we ma ne nǝnni, we mai mo wǝ ɓo ma ɓo yo. Mawin ma zahnahpel laŋ faa: Ka, we ma ɓo ko ye mai mo wǝ ɓo ko, we mai mo ne nǝn we ɓe yo. Faara pel goŋ naiko.
23 So goŋ faa: Dǝɓ mai a faa: We mai mo ne nahnǝn we ɓe yo, we ma ɓo ko ye we ma wulli. Dǝɓ mai laŋ faa nai ta. 24 Goŋ so faa: We ɓaŋ kafahe gee me ne ko. Ɓaŋra kafahe gee goŋ ne ko. 25 So faa: We ɓǝl we mai mo ne nahnǝn ne kafahe kǝsyil gwa, ka we ɓaŋ raita ah nyi mawin maino, ka we so ɓaŋ raita ah maki ah nyi mawin ma ŋhaano.
26 So mawin mai wel ah ye mo ne nahnǝn faa ɓǝ nyi goŋe, faa: Dǝɓlii ɓe goŋe, mo nyi we mai mo ne nahnǝn nyi nyi ko, mo i ko pǝ wul ka. (Mor zahzyil ah tǝ swaa ɓǝ wul wel ahe.) Amma mawin maki ah faa: We ɓǝl o, ka ciŋ we ma ɓe ya, ka ciŋ laŋ ma ɓo ya ta. 27 So goŋ faa: We nyi we mai mo ne nahnǝn ge nyi mawin ma faa ɓǝ zahnahpelle, we i wel ah pǝ wul ka, ako ye mǝ ahe.
28 Za Israel daŋ mo laara ɓǝ kiita mai goŋ mo ŋgoŋ naiko, ɗuura gal goŋe, mor kwora, Masǝŋ nyi fatan ɓo nyi ka ŋgoŋ kiita goŋga.
Suleymaan akhad bineeyit malik Masir
1 Wa Suleymaan naasab Firʼoon malik Masir. Hu akhad bineeyit Firʼoon wa khattaaha fi madiinat Dawuud lahaddi hu kammal buna beetah al-halaalah wa beet Allah wa durdur al-muhawwig Uruchaliim.
2 Wa fi l-wakit da, al-chaʼab gaaʼidiin yigaddumu dahaayaahum le Allah fi l-bakaanaat al-aaliyiin achaan lissaaʼ ma bano beet Allah. 3 Wa Suleymaan indah hubb le Allah wa gaaʼid yitabbig al-churuut al-antaahum leyah abuuh Dawuud. Wa laakin hu kula gaaʼid yigaddim dahaaya wa yiharrig bakhuur fi l-bakaanaat al-aaliyiin.
Allah anta hikma le Suleymaan
4 Wa yoom waahid, al-malik macha hillit Gibʼuun le yigaddim dahaaya fi bakaan al-ibaada hinaak. Wa da bakaan al-ibaada al-muhimm ziyaada. Wa Suleymaan gaddam 1 000 dahaaya muharragiin fi l-madbah da. 5 Wa fi Gibʼuun, Allah baan le Suleymaan be l-leel fi ruʼya wa gaal leyah : «Atlub minni al-cheyy al-inta tidoorah wa ana nantiih leek.» 6 Wa Suleymaan radda wa gaal : «Inta sawweet kheer katiir le abuuyi Dawuud abdak achaan hu taabaʼ derbak be amaan wa adaala wa galib abyad. Wa inta hafadt leyah al-kheer al-katiir da wa anteetah wileed al-chaal mulkah al-yoom. 7 Wa hassaʼ da, ya Allah Ilaahi, inta bas al-darrajtini ana abdak malik fi gadd abuuyi Dawuud. Wa ana lissaaʼni sabi wa ma naʼarif kikkeef nahkim. 8 Wa ana abdak gaaʼid fi ust al-chaʼab al-inta azaltuhum. Wa l-chaʼab dool min katarathum wa la yinhasbu wa la yinʼaddo. 9 Arzukhni ana abdak be galib al-indah hikma le nahkim fi chaʼabak wa naʼarif al-zeen wa l-fasil. Achaan yaatu yagdar yahkim fi chaʼabak al-katiiriin dool ?»
10 Wa l-Rabb khibil talab Suleymaan al-gaddamah leyah da. 11 Wa l-Rabb radda leyah wa gaal : «Inta talabt al-hikma bas wa la talabt umur tawiil wa la talabt maal wa la talabt moot udwaanak laakin inta talabt al-fihim le tahkim be l-adaala. 12 Daahu ana nihaggig talabak wa nantiik hikma wa fihim al-abadan ma anteetah le naadum min gablak wa la min baʼadak. 13 Wa ana nantiik al-cheyy al-inta ma talabtah kula. Nantiik al-khuna wa l-azama wa fi kulla muddit hayaatak ma fi malik min al-muluuk al-yabga mislak. 14 Wa kan titaabiʼ derbi wa tahfad churuuti wa wasiiyaati misil Dawuud abuuk, ana nitawwil umrak.»
15 Wa wakit Suleymaan wiʼi, hu irif kadar hu riʼi. Wa khalaas, gamma macha Uruchaliim wa wagaf giddaam sanduug muʼaahadat al-Rabb. Wa hu gaddam dahaaya muharragiin wa dahaaya salaama. Wa baʼad da, hu sawwa aazuuma le masaaʼiilah.
Hikmat al-malik Suleymaan
16 Wa yoom waahid, awiin itneen charaamiit jin giddaam al-malik. 17 Wa l-waahide min al-awiin deel gaalat : «Ya siidi al-malik ! Ana wa l-mara di saaknaat fi nafs al-beet. Wa wakit ana wilidt, hi kula gaaʼide. 18 Wa baʼad talaata yoom, hi kula wildat. Wa aniina gaaʼidaat sawa, naadum aakhar maʼaana fi l-beet ke ma fiih illa aniina al-itneen. 19 Wa wald al-mara di maat be l-leel achaan hi ragadat foogah. 20 Wa hi gammat ust al-leel wa chaalat wileedi al-raagid jambi. Wa da wakit ana khaadmak naayme. Wa hi hadanatah giddaamha wa wileedha al-mayyit kamaan raggadatah giddaami. 21 Wa be fajur wakit gammeet niraddiʼ wileedi, ligiitah mayyit. Wa wakit al-sabaah asbah, ana akkadt al-wileed da adiil wa irift kadar da ma wileedi al-ana wilidtah.» 22 Wa l-mara al-aakhara gaalat : «La, ma ke ! Al-wileed al-hayy da bas hanaayi wa l-mayyit da hanaaki.» Wa l-mara al-awwalaaniiye gaalat : «Abadan ! Wileedki inti bas al-mayyit wa wileedi ana bas al-hayy.» Wa be misil da, hinna gamman yilkhaalatan giddaam al-malik.
23 Wa l-malik gaal leehin : «Al-waahide minkan gaalat : ‹Al-wileed al-hayy hanaayi wa l-mayyit hanaaki.› Wa l-aakhara tuguul : ‹La ! Wileedki inti bas al-mayyit wa hanaayi ana bas al-hayy.›» 24 Wa khalaas, al-malik gaal : «Jiibu leyi seef.» Wa jaabo seef le l-malik. 25 Wa l-malik gaal : «Agtaʼo al-sakhiir al-hayy da bakaanteen wa antu nuss le l-waahide wa nuss le l-aakhara.»
26 Wa khalaas fi l-bakaan da, amm al-sakhiir al-hayy hannat le sakhiirha wa gaalat le l-malik : «Ya siidi al-malik, antiiha al-sakhiir da. Ma taktuluuh !» Wa laakin al-mara al-aakhara tuguul : «Agtaʼo al-sakhiir ! Wa be misil da, wa la ana nalgaah wa la hi talgaah.» 27 Wa khalaas, al-malik gaal : «Antu al-sakhiir al-hayy da le l-mara al-awwalaaniiye. Ma taktuluuh achaan hi bas ammah.»
28 Wa kulla Bani Israaʼiil simʼo be l-chariiʼa al-sawwaaha Suleymaan. Wa humman khaafo minnah achaan irfo kadar al-Rabb antaah hikma le yahkim be l-adaala.
