Yaŋ Ai leere
1 So Dǝɓlii faa nyi Joswa: Mo ɗuu gal ka, suu mo coo mo ka ta, mo ur mo ɗii za sal daŋ mo ge ruu sal ne Ai, me soɓ goŋ Ai ne zan ah ne yaŋ ah tǝkine sǝr ah jol ɓo ɓe. 2 Mo joŋ ne yaŋ Ai ne goŋ ah tǝgbana mo joŋ yaŋ Jeriko ne goŋ ah ta. Amma lak ah tǝkine faɓal ah ra daŋ, we woo ka syak ɓiiri. We ge ryaŋ yaŋ ah we lal mok fahfal ah lalle.
3 Joswa ur ne za sal daŋ ka ga yaŋ Ai. Joswa syen za maswah ah ujenere jemma sai pee ra kal ne suŋni. 4 Lai ra faa nyi ra: We ge lal mok fahfal yaŋ ah lalle, we ɗǝǝ ne yaŋ ah pǝɗǝk pǝlli ka, amma we zyeɓ suu ɓii pǝsãhe. 5 Amma ame ne za mai mo ne me daŋ ru syee ga kah yaŋ ahe, ka za yaŋ Ai mo pǝ̃ǝra ka ruu sal ne ru na ma kǝpel kŋ ɓe, ru ga ɗuu pel ɓǝǝra. 6 A ga nĩira ru ŋhaa ru soɓ ra ɗǝǝ ki ne yaŋ pǝɗǝkki, so a ga faara: Za Israel tǝ ɗuura pel man na ma kǝpel kŋ o kpǝ. Ru ga ɗuu pel ɓǝǝ ka sǝǝ tǝ ɓǝǝ ne naiko. 7 Ka we pǝ̃ǝ gin cok mai we fok ɓo gŋ, ka we re yaŋ ahe. Mor Dǝɓlii Masǝŋ ɓii ga soɓ yaŋ ah jol ɓiiri. 8 Ne cok we re yaŋ ah ɓe, ka we ɓaa wii nyi nyi tǝgbana ɓǝ mai Dǝɓlii mo faa. Ɓǝ mai me faa ɓo we koiko. 9 Joswa soɓ fahlii nyi ra kal o, ge mokra kǝsyil Betel ne Ai nǝfah kǝmorcomlil Ai. Amma Joswa pii soo ge swǝ zahjulli.
10 Joswa ur ne zah'nan pimpim tai za salle, so kal pel ɓǝǝ ne zaluu Israel daŋ ka ga ruu sal ne za Ai. 11 Za sal mai mo ne ki daŋ kalra ge, gera kah yaŋ ah gwari, ɗǝrra pel yaŋ Ai nǝfah kǝsǝŋ, cok tǝforoŋ no kǝsyil ɓǝǝ ne yaŋ Ai. 12 Joswa woo za tǝgbana ujenere dappe pee ra ka mo ge mokra kǝsyil Betel ne yaŋ Ai nǝfah kǝmorcomlil ahe. 13 Zyeɓra za sal uu naiko: Za sal maki ara no fahkǝsǝŋ yaŋ ahe, za sal mai mo lalra mok ɓo laŋ ara nǝfah kǝmorcomlil ahe. Ne suŋ ah Joswa kal ge swǝ pǝ cok tǝforoŋ ahe. 14 Ne cok goŋ Ai mo kwo ɓǝ ah naiko, hǝǝ juu zan ah ne zah'nan pim, pǝ̃ǝra tǝgǝǝ yaŋ ɓǝǝ ge lal ka ruu sal ne za Israel pǝ cok tǝforoŋ Yordan. Goŋ tǝkine zan ah daŋ kalra ge pǝ cok mai mo ruura sal kǝpel kŋ. Amma goŋ tǝ sõone za lal mokra ɓo no fahfal yaŋ ah ya. 15 Joswa tǝkine zan ah joŋra yella tǝŋ ɗuura pel ɓǝǝ ga nǝfah kǝ cok tǝgbana sal nĩi ra ɓo. 16 Za yaŋ Ai taira daŋ, pǝ̃ǝra ka nĩi mor za Israel. Nĩira mor Joswa ŋhaa ɗǝǝra pǝɗǝk ne yaŋ. 17 Koo coŋ dǝwor vaŋno yaŋ Ai ne Betel ma bai pǝ̃ǝ ka nĩi mor za Israel ya. Soɓra zahfah yaŋ ah gǝǝ.
18 So Dǝɓlii faa nyi Joswa: Mo ɓaŋ zǝǝ mai mo jol ɓo ge sǝŋ tǝ Ai, mor me soɓ yaŋ ah jol ɓo ɓe. So Joswa joŋ naiko. 19 Ne cok mo ɓaŋ jol ah ge sǝŋ, za mai mo mokra ɓo urra ne hǝǝre, ɗuura dan ge tǝgǝǝ yaŋ, rera yaŋ ahe. Hǝǝ ɓaara wii nyi yaŋ ahe. 20 Za yaŋ Ai jinra nahnǝnni, kwora suŋwii yaŋ ah zoo kal ge ɓo sǝŋ. Swah ka wo ɓǝǝ ka gak ɗuu ga koo kẽne yao, mor za mai mo tǝ ɗuura ga nǝfah kǝsyicok so jinra tǝ ɓǝǝ ɓe. 21 Ne cok Joswa tǝkine zan ah mo kwora za mai mo lal mokra ɓo mo rera yaŋ ahe, so suŋwii yaŋ ah mo zoo ge ɓo sǝŋ, so jin ikra za yaŋ Ai. 22 Za ma tǝgǝǝ yaŋ laŋ so pǝ̃ǝra ge zyaŋra tǝ ɓǝǝra, za Israel ryaŋra ra cyõ. Ikra ra, dǝɓ ma ɗuu ǝ̃ǝ kǝka, koo dǝɓ vaŋno laŋ coŋ ne cee ya. 23 Amma gbǝra goŋ Ai ne nahnǝnni, gera wo Joswa ne ko.
24 Ne cok za Israel mo vǝrra ik za yaŋ Ai mai mo lal tǝkine ma fah kǝsyicok mai mo nĩira mor ɓǝǝ daŋ, so pii soora ge yaŋ Ai, ikra za yaŋ ah daŋ ta. 25 Ne cok ah pãa za mai mo ikra ra yaŋ Ai za wǝǝ tǝkine ŋwǝǝ daŋ joŋ ujenere jemma tǝ gwa. 26 Joswa ɓoo jol ah mai mo ɓaŋ zǝǝ ge ɓo sǝŋ ne ge sǝŋ ya, ŋhaa ikra za yaŋ Ai vǝr tǝɗe' ɗǝ. 27 Sai coŋ faɓal tǝkine fan ma lwaa zah sal to, za Israel woora ka syak ɓǝǝra, tǝgbana ɓǝ mai Dǝɓlii mo faa nyi Joswa. 28 Joswa ɓaa wii nyi yaŋ Ai soɓ yaŋ ah ɓoo na gboŋ lii ŋhaa tǝ'nahko. 29 Amma rao goŋ Ai ge tǝ kpuu ŋhaa dai lilli. Ne cok com mo tǝ yah dan o, faa nyi za ka mo ɗǝrra wul ah gin tǝ kpuu ge sǝŋ. Ɓaŋra wul ah ge ɓoo zahfah yaŋ Ai, weara tǝsal tǝ wul ah pǝ'manne, a no gŋ ŋhaa tǝ'nahko.
Joswa kee ɓǝ lai tǝ waa Ebal
30 Ne cok ah Joswa vuu cok joŋ syiŋ wo Dǝɓlii Masǝŋ Israel tǝ waa Ebal. 31 Joŋ tǝgbana Mosus dǝɓ yeɓ Dǝɓlii mo faa ɓǝ ah nyi za Israel, na mai mo ŋwǝǝ ɓo pǝ ɗerewol ɓǝ lai Mosus: Cok joŋ syiŋ ah ma ne tǝsal mai mo zyeɓra taa ya ye mo yea, mai dǝfuu mo zyeɓra ne vãm taa ya. Tǝǝra syiŋ suŋwii tǝkine syiŋ ma nyi jam tǝl ahe. 32 Joswa ŋwǝǝ ɓǝ lai Mosus gŋ tǝ tǝsal ah ra ne nahnǝn za Israel. 33 Za Israel daŋ, koo gwǝǝre, wala dǝɓ mai mo byaŋ kǝsyil ɓǝǝra, za tam ɓǝǝra, ne zaluu ma pel ɓǝǝ ne za tǝsal ɓǝ, tǝkine za lakaali ɓǝǝra, uura kahlaa sunduku gwa daŋ pel za joŋzahsyiŋ ma ɓaŋra sunduku gbanzah Dǝɓlii. Raita za uu soo ge nǝfah kǝ kah waa Garisim, raita ah maki ah uura nǝfah kah waa Ebal, tǝgbana mai Mosus dǝɓ yeɓ Dǝɓlii mo faa ɓǝ ah kǝpel ka ẽe za Israel. 34 So Joswa kee ɓǝ lai, ne ɓǝ ẽe tǝkine tǝkẽawãk daŋ tǝgbana mai mo ŋwǝǝ ɓo pǝ ɗerewol ɓǝ lai. 35 Koo ɓǝ vaŋno kǝsyil ɓǝ mai Mosus mo ŋwǝǝ daŋ, mai Joswa mo cee ge lal bai kee pel za Israel mo taira ɓo kǝka, ŋwǝǝre, wee nyeere, tǝkine za gwǝǝ mai mo kaara ɓo kǝsyil ɓǝǝ daŋ no gŋ.
Bani Israaʼiil dammaro hillit Aay
1 Wa Allah gaal le Yachuuʼ : «Ma takhaaf wa la tinbahit. Chiil maʼaak kulla l-rujaal al-muhaaribiin wa gumm didd hillit Aay. Daahu ana sallamt leek malik hillit Aay wa chaʼabah wa hillitah wa baladah. 2 Wa inta tisawwi fi hillit Aay wa malikha misil sawweet fi Ariiha wa malikha. Wa laakin hassaʼ tagdaro tichiilu khaniime hana l-khumaam wa l-bahaayim. Wa arbut kamiin wara l-hille.»
3 Wa Yachuuʼ wa kulla l-rujaal al-muhaaribiin gammo jahhazo le yahjumu hillit Aay. Wa hu azal 30 000 raajil min al-rujaal al-furraas wa rassalaahum be l-leel. 4 Wa amaraahum wa gaal : «Arbutu kamiin wara l-hille wa ma tagoodu minha baʼiid laakin agoodu jaahiziin. 5 Wa ana wa kulla l-deech al-maʼaayi nigarrubu le l-hille. Wa wakit humman yamurgu le yihaarubuuna, aniina niʼarrudu minhum misil awwal. 6 Wa yamurgu waraana wa aniina niwadduuhum baʼiid min al-hille lahaddi yuguulu : ‹Al-naas dool arrado giddaamna misil awwal.› Wa wakit aniina najru giddaamhum, 7 khalaas intu tamurgu min kamiinku wa tichiilu al-hille achaan Allah Ilaahku yisallimha leeku fi iideeku. 8 Wa min tichiiluuha, harruguuha misil Allah hajja leeku. Wa dool bas awaamiri ana.»
9 Wa Yachuuʼ rassalaahum fi bakaan al-kamiin wa humman gaʼado ambeen Beet Iil wa hillit Aay fi l-nuss al-kharbaani hana hillit Aay. Wa fi l-leele di, Yachuuʼ naam maʼa l-chaʼab fi l-fariig. 10 Wa be fajur badri, Yachuuʼ gamma alfaggad al-deech. Wa baʼad da, hu wa chuyuukh Bani Israaʼiil gammo fi raas al-deech wa macho le yahjumu hillit Aay. 11 Wa kulla l-rujaal al-muhaaribiin al-maʼaayah macho wa garrabo le l-hille be nussaha al-munchaakhi wa nazalo hinaak. Wa l-waadi gaaʼid ambeenaathum humman wa hillit Aay. 12 Wa Yachuuʼ chaal hawaale 5 000 raajil wa khattaahum kamiin ambeen Beet Iil wa hillit Aay fi l-nuss al-kharbaani hana l-hille. 13 Wa l-deech khatta muʼaskarah be l-nuss al-munchaakhi hana l-hille wa l-kamiin khattooh kharib le l-hille. Wa fi l-leele di, Yachuuʼ macha fi lubb al-waadi.
14 Wakit malik hillit Aay chaaf deech Bani Israaʼiil, hu wa kulla rujaal al-hille gammo le yihaarubu Bani Israaʼiil ale waadi al-Urdun. Wa laakin humman ma irfo kadar khatto kamiin wara l-hille. 15 Wa khalaas, Yachuuʼ wa deech Bani Israaʼiil sawwo nufuushum misil anhazamo wa gammo arrado ale l-sahara. 16 Wa kulla rujaal hillit Aay lammo sawwa le yaturduuhum. Wa taarado Yachuuʼ wa deechah lahaddi macho baʼiid min al-hille. 17 Wa fi hillit Aay wa Beet Iil, ma fi raajil al-ma marag taarad Bani Israaʼiil. Wa humman khallo al-hille maftuuha wa macho yitaarudu Bani Israaʼiil.
18 Wa Allah gaal le Yachuuʼ : «Midd al-harba al-fi iidak ale hillit Aay achaan nisallimha leek.» Wa khalaas, Yachuuʼ madda al-harba al-fi iidah ale l-hille. 19 Wa min madda iidah, tawwaali al-rujaal al-fi l-kamiin gammo wa jaro dakhalo al-hille wa chaalooha wa harragooha.
20 Wa rujaal hillit Aay anlafato wa chaafo al-dukhkhaan gaaʼid yatlaʼ min al-hille. Wa khalaas, humman ma induhum bakaan al-yajru aleyah achaan Bani Israaʼiil al-muʼarridiin gabbalo fi l-naas al-gaaʼidiin yitaaruduuhum. 21 Wa khalaas, wakit Yachuuʼ wa deech Bani Israaʼiil chaafo al-rujaal al-fi l-kamiin chaalo al-hille wa l-dukhkhaan gaaʼid yatlaʼ minha, humman hajamo rujaal hillit Aay wa kataloohum. 22 Wa l-rujaal al-sawwo al-kamiin marago min hillit Aay le yihaarubuuhum humman kula. Wa khalaas, rujaal hillit Aay bigo fi usut Bani Israaʼiil, dool giddaamhum wa dool waraahum. Wa Bani Israaʼiil kataloohum lahaddi naadum waahid minhum kula ma faddal hayy wa la arrad. 23 Wa kan le malik hillit Aay kamaan, karabooh hayy wa waddooh le Yachuuʼ.
24 Wa baʼad Bani Israaʼiil katalo be l-seef kulla sukkaan hillit Aay fi l-kadaade wa fi l-sahara wa fi ayyi bakaan al-taradoohum foogah, humman gabbalo fi l-hille wa katalo kulla naasha be l-seef. 25 Wa fi l-yoom da, kulla sukkaan hillit Aay maato wa adadhum 12 000 rujaal wa awiin. 26 Achaan Yachuuʼ ma dalla iidah al-madda beeha al-harba lahaddi dammaro kulla sukkaan Aay. 27 Wa Bani Israaʼiil chaalo khaniime hana l-bahaayim wa l-khumaam min al-hille di hasab kalaam Allah al-gaalah le Yachuuʼ. 28 Wa Yachuuʼ harrag hillit Aay wa bigat koom hana turaab daayim wa kharaab lahaddi l-yoom. 29 Wa Yachuuʼ chanag malik hillit Aay fi chadara wa khallaah muʼallag foogha lahaddi l-achiiye. Wa wakit al-harraay wagaʼat, Yachuuʼ amar yidallu janaaztah. Wa wakit dallooha, zagalooha fi khachum baab al-hille wa sawwo foogha koom kabiir hana hujaar al-gaaʼid lahaddi l-yoom.
Yachuuʼ bana madbah fi jabal Ibaal
30 Wa baʼad da, Yachuuʼ bana madbah le Allah Ilaah Bani Israaʼiil fi jabal Ibaal 31 misil Muusa abd Allah amar Bani Israaʼiil wa misil maktuub fi Tawraat Muusa. Gaal waajib yabnu madbah be hujaar kaamiliin al-abadan ma gataʼoohum be hadiid. Wa fi l-madbah da, gaddamo dahaaya muharragiin le Allah wa dahaaya salaama. 32 Wa fi l-hujaar dool, Yachuuʼ katab Tawraat Muusa al-awwal hu katabha le Bani Israaʼiil. 33 Wa chaʼab Bani Israaʼiil wa chuyuukhhum wa masaaʼiilhum wa gudiyaahum wagafo jaay wa jaay le sanduug muʼaahadat Allah giddaam rujaal al-diin al-Laawiyiin al-chaalo al-sanduug da. Al-ajaanib wa l-muwaatiniin kulluhum gaaʼidiin. Nussuhum wagafo giddaam jabal Gariziim wa nussuhum wagafo giddaam jabal Ibaal misil Muusa abd Allah amaraahum le yibaaruku awwalan ke Bani Israaʼiil. 34 Wa baʼad da, Yachuuʼ gara be hiss aali kulla kalaam kitaab al-Tawraat hana Muusa hana l-baraka wa l-laʼana hasab kulla cheyy al-maktuub fi l-kitaab da. 35 Wa min kulla l-kalaam al-katabah Muusa, ma fi kalaam al-Yachuuʼ ma garaah giddaam kulla mujtamaʼ Bani Israaʼiil wa l-awiin wa l-iyaal wa l-ajaanib al-gaaʼidiin maʼaahum.
