Yesu faa ɓǝ tǝ ɓǝ syel mawin ne worre
(Mt 19:1-12Lu 16:18)1 Yesu ur gin gŋ kal ge sǝr Yudea so yee el Yordan kal ge nǝzakǝŋhaa. Za so taira ge wol ah faɗa, Yesu cuu ɓǝ nyi ra tǝgbana mai moo joŋko cẽecẽe. 2 Za ki kǝsyil Farisien gera wol ah mor ka lii ko, fiira ko: Ɓǝ lai man nyi fahlii ka dǝɓ mo syel mawin ah ɓe ne? 3 Yesu zyii ɓǝ ah zah ɓǝǝ fii ra faa: Mosus ŋwǝǝ ɓǝ lai ɓo we tǝl ah ɗǝne? 4 Faara: Mosus nyi fahlii nyi dǝɓ ka mo ŋwǝǝko ɗerewol syel ki ka mo nĩiko mawin ahe. 5 So Yesu faa nyi ra: Mosus ŋwǝǝ ɓǝ lai mai nyi we mor zahzyil ɓii pǝyakke. 6 Amma daga tǝtǝŋ ah Masǝŋ mo joŋ fanne, joŋ dǝwor ne madǝwinni. 7 Mor mai dǝwor ga soɓ pah ah ne mah ahe, ga mgbãara ki ne mawin ahe, 8 ara gwa daŋ ga ciŋra suu vaŋno, ara ka gwa yao, amma ara ye suu vaŋno. 9 Dǝɓ mo syelko fan mai Masǝŋ mo tai ɓo wo ki ka.
10 Ne cok mo danra ge ɓǝr yaŋ, za syee mor Yesu so fiira ko tǝ ɓǝ ahe. 11 Yesu faa nyi ra: Dǝɓ mo syel mawin ah mo so ɓaŋ maki ah kan ɓe, ka joŋ ɓǝǝ ɓo tǝ mawin ma kǝpelle. 12 Nai ta, mawin mo syel ki ne wor ah mo so ɓaŋ wor ki kan ɓe, ka joŋ ɓǝǝ ɓo tǝ wor ah ma kǝpel ta.
Yesu ẽe wee nyeere
(Mt 19:13-15Lu 18:15-17)13 Za woora wee nyee ge wo Yesu ne ko ka mo juu ra, amma za syee mor ah cakra zan ahe. 14 Ne cok Yesu mo kwo naiko, ɓaŋ kpãh so faa nyi za syee mor ahe: We soɓ wee nyee gera wo ɓe we cak ra ka, mor Goŋ Masǝŋ a mor za ma na ra. 15 'Manna me faa nyi we, dǝɓ mo nyiŋ Goŋ Masǝŋ tǝgbana welaŋ ya ɓe, ka dan gŋ ya syaŋsyaŋ. 16 Fahfal ah woo wee nyee gbah ge zahbii, so rǝk jol ah tǝ ɓǝǝ ẽe ra.
Pa joŋne
(Mt 19:16-30Lu 18:18-30)17 Ne cok Yesu mo ur ɓaŋ fahlii, dǝɓ ki ɗuu ge wol ah ge kea ge sǝŋ ne zahciŋɓal fii: Pa cuu fan sãhe, me ga joŋ ɗii ka me lwaa cee ma ga lii ne? 18 Yesu faa nyi ko: Mo ɗii me ne dǝɓ sãh mor fẽene? Dǝɓ masãh kǝka sai Masǝŋ vaŋno syak ah to. 19 Mo tǝ ɓǝ lai daŋ ɓe, faa: Mo i wul ka, mo joŋ ɓǝǝ ka, mo kiŋ nyin ka, mo gwah ber tǝ dǝɓ ki ka, mo re fan jol za ne vǝrvǝr ka, mo kee pa ɓo tǝkine ma ɓo. 20 Dǝɓ ah zyii faa nyi ko: Pa cuu fanne, ɓǝ lai mai daŋ me tǝ syee mor ah daga laŋ ɓe. 21 So Yesu ẽe ko ne 'yahe, faa nyi ko: Fan vaŋno coŋ mo ɓo, mo ge lea fan ne fan ɓo ka mo wom lak ah nyi za syakke, mo ga lwaa joŋ coksǝŋ ba, ka mo pii soo ge syee mor ɓe. 22 Amma ne cok dǝɓ ah mo laa ɓǝ ah naiko, zahzyil so nǝǝ ko, kal ne ɓǝ swaani, mor a ne joŋ pǝlli.
23 Yesu ẽe za syee mor ah mo kah ahe, so faa nyi ra: 'Manna a pǝgaɓ no cam ka za joŋ mo dan Goŋ Masǝŋ. 24 Za syee mor ah kaara tǝ ɓǝ ah gǝriŋ. Amma Yesu faa nyi ra faɗa: Wee ɓe, 'manna a pǝgaɓ ka dan Goŋ Masǝŋ. 25 A pǝgaɓ ka njoŋnjoŋ mo gak pǝ̃ǝ mor baatal, amma ka pa joŋ mo dan Goŋ Masǝŋ o ɓe, a pǝgaɓ kal mai ɓe. 26 So za syee mor ah kaara tǝ ɓǝ ah gǝriŋ faɗa, so fiira ki kǝsyil ki: Ɓǝ ah mo nai ɓe, azu yee gak ǝ̃ǝ ne? 27 Yesu ẽe ra, so faa nyi ra: Fan mai mo pǝgaɓ wo dǝfuu amma ka wo Masǝŋ pǝgaɓ ya, mor Masǝŋ gak joŋ fan daŋ.
28 So Petar faa nyi ko: Mo ẽe ɗao, aru ru soɓ fan ɓuu daŋ ru tǝ syee mor ɓo. 29 Yesu zyii faa nyi ko: 'Manna me faa nyi we, koo zune mo soɓ yaŋ ahe, wee pah ah mawǝǝ ne maŋwǝǝre, mah ahe, pamme ne wee ah tǝkine 'wah ah mor ɓe tǝkine Ɓǝ'nyah Masǝŋ ɓe, 30 a ga lwaa reba ah wo sǝr tǝ'nah kal mai zahlǝŋ temere: yaŋ, wee pam mawǝǝ ne maŋwǝǝre, mamme, weere, tǝkine 'wahe, so a ga lwaa bone ta. Pǝ sǝr mai mo tǝ gin laŋ a ga lwaa cee ma ga lii. 31 Amma za pǝlli mo pel tǝ'nahko a ga ciŋra za fahfalle, so za pǝlli mo fahfal tǝ'nah laŋ, a ga ciŋra za pelle.
Yesu faa ɓǝ wul ah tǝkine ɓǝ ur ah ɓal sai ahe
(Mt 20:17-19Lu 18:31-34)32 Ka ara tǝ fahlii ga yaŋ Jerusalem, Yesu kal pel ɓǝǝra, so za syee mor ah tǝ swaara ɓǝ pǝlli, za mai mo tǝ gara ne ra laŋ gal re ra o ta. So Yesu ɗii za syee mor ah matǝ jemma tǝl gwa gera wol ah so tǝŋ ne faa ɓǝ mai mo ga joŋ wol ah nyi ra faɗa. 33 Yesu faa nyi ra: We ẽe na tǝ ga yaŋ Jerusalem, a ga soɓra We Dǝfuu ga jol zaluuri, ne jol zaluu za joŋzahsyiŋrĩ, tǝkine jol za cuu ɓǝ lai. A ga ŋgoŋra kiita wul tǝl ahe, ga soɓra ko ga jol za mai mo ye ka Yahuduen a, 34 a ga syakra ko, a ga tǝɓra tǝsǝ̃ǝ ga wol ahe, ga loɓra ko ne bǝrǝǝ, a ga ira ko pǝ wulli, fahfal zah'nan sai ah a ga ur gin pǝ wulli.
Yakuɓ ne Yohana fiira Yesu
(Mt 20:20-28)35 Yakuɓ ne Yohana wee Zebedeus ge wo Yesu faara nyi ko: Pa cuu fanne, ru 'yah mo joŋ fan mai ruu ga fii jol ɓo nyi ru. 36 Yesu so fii ra: We 'yah me joŋ fẽe nyi we ne? 37 Zyiira faa nyi ko: Ne cok mo lwaa yǝk ɓo ɓe, ru 'yah mo nyi fahlii nyi ru ka dǝɓ vaŋno mo ge kaa jokǝsãh ɓo, dǝɓ maki ah mo kaako jokǝlǝɓai ɓo. 38 Amma Yesu faa nyi ra: We tǝ fan mai we tǝ fii ya. We gak zwǝ bone mai mee ga zwǝ ne? We gak nyiŋ baptisma mai mee ga nyiŋ ne? 39 Zyiira faa: Ru gakke. So Yesu faa nyi ra: We ga zwǝ bone mai mee ga zwǝ, we ga nyiŋ baptisma mai mee ga nyiŋ, 40 amma kaa jokǝsãh ɓe tǝkine kaa jokǝlǝɓai ɓe, ɓǝ ah ɓǝ ɓe ye ka, cok ah a mor za mai Masǝŋ mo zyeɓ ɓo mor ɓǝǝra.
41 Ne cok za syee mor Yesu matǝ jemma mo laara ɓǝ ahe, ɓaŋra kpãh tǝ Yakuɓ ne Yohana. 42 So Yesu ɗii ra ge wol ah daŋ faa nyi ra: We tǝ ɓe, za mai mo rǝkra ra na zaluu tǝ zana, a ren ra ne swahe, zaluu ah a yeara ne swah tǝ ɓǝǝra. 43 Amma ka nai kǝsyil ɓii ya, amma dǝɓ mo 'yah yeako dǝɓlii kǝsyil ɓii ɓe, mo ciŋko dǝɓ yeɓ ɓiiri. 44 Dǝɓ mo 'yah yea dǝɓlii kǝsyil ɓii ɓe, mo ciŋko byak za daŋ. 45 Mor We Dǝfuu ge ka za mo joŋra yeɓ mor ah ya, amma ge ka joŋ mor za tǝkine nyi cee ah mor ka wǝǝ za pǝlli.
Yesu laɓ rǝ̃ǝ ma ɗii ne Bartimeus
(Mt 20:29-34Lu 18:35-43)46 Ge daira yaŋ Jeriko. Ne cok Yesu mo pǝ̃ǝ gin yaŋ ah ne za syee mor ah tǝkine za pãa daŋ, rǝ̃ǝ ma ɗii ne Bartimeus we Timeus kaa ɓo kah fahlii tǝ syea fanne. 47 Ne cok mo laa Yesu ma yaŋ Nazaret yo, so ɓyaŋ ɓǝ pǝ'man faa: Yesu We David, mo kwo syak tǝ ɓe. 48 Za pǝlli laira ko ne swahe, faara nyi ka mo faako ɓǝ ka. Amma so ɓyaŋ ɓǝ ne swah kal ma kǝpel faa: We David, mo kwo syak tǝ ɓe. 49 Yesu uu so faa: We ɗii ko ge. So ɗiira rǝ̃ǝ faara nyi ko: Mo gbǝ zahzyilli, mo ur o, a ɗii mo. 50 Rǝ̃ǝ wǝǝ mbǝro ah ɓoo ge lalle, so ur gaŋ kal ge wo Yesu. 51 Yesu fii ko: Mo 'yah me joŋ fẽe nyi mo ne? Rǝ̃ǝ zyii faa: Pa cuu fanne, me 'yah me kwo cokki. 52 So Yesu faa nyi ko: Mo gyo, iŋ ɓo gbǝr nahnǝn nyi mo ɓe. Ne pel sǝ kal tǝ kwan cokki, so kal ne Yesu.
Al-zawaaj wa l-talaag
1 Wa Isa gamma min al-bakaan da wa macha fi daar al-Yahuudiiya wa gataʼ bahar al-Urdun. Wa battaan naas katiiriin lammo foogah wa hu allamaahum misil fi aadtah. 2 Wa naas waahidiin min al-Fariiziyiin macho leyah wa dawwaro yakurbuuh fi chaan kalaamah al-yuguulah. Wa achaan da, saʼalooh wa gaalo : «Kan al-raajil yitallig martah, da halaal walla ?» 3 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Wa Muusa amaraaku be chunu ?» 4 Wa gaalo : «Muusa anta izin le l-raajil achaan yaktib maktuub hana talaag wa yitallig martah.»
5 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Muusa katab leeku al-wasiiye di achaan ruuseeku gawiyiin. 6 Wa laakin fi l-awwal, wakit Allah khalag al-ard, hu khalagaahum raajil wa mara. 7 Wa be sabab da, ayyi raajil yikhalli ammah wa abuuh wa yilimm maʼa martah 8 wa l-naaseen yabgo jisim waahid. Wa be misil da, humman ma naaseen battaan achaan bigo jisim waahid. 9 Allah bas rabataahum wa ma waajib al-insaan yifarrighum.»
10 Wa baʼadeen, Isa gaaʼid fi l-beet wa talaamiizah saʼalooh fi l-kalaam da. 11 Wa Isa gaal : «Ayyi naadum al-yitallig martah wa yaakhud mara aakhara yisawwi leeha khata wa gaaʼid yazna. 12 Wa battaan ayyi mara al-tallagat raajilha wa akhadat raajil aakhar, hi zaaniye.»
Al-Masiih baarak al-iyaal
13 Wa l-naas gaaʼidiin yiwaddu iyaalhum le Isa achaan hu yalmashum le yibaarikhum. Wa talaamiizah harajoohum. 14 Wa Isa simiʼ kalaamhum wa ziʼil. Wa hajja leehum wa gaal : «Khallu al-iyaal yaju leyi wa ma tadharoohum achaan mamlakat Allah hana l-naas al-misilhum. 15 Wa nuguul leeku al-hagg, naadum abadan ma yadkhul fi mamlakat Allah kan ma yakhbalha misil wileed sakhayyar.» 16 Wa hu hadanaahum le l-iyaal wa khatta iideenah fooghum wa baarakaahum.
Al-naadum al-khani
17 Wakit Isa gamma maachi fi derbah, naadum waahid jara leyah wa sajad giddaamah wa saʼalah wa gaal : «Ya l-muʼallim al-adiil ! Waajib nisawwi chunu achaan nalga al-haya al-abadiiye ?» 18 Wa Isa radda leyah wa gaal : «Maala tuguul ana adiil ? Waahid bas adiil wa hu Allah. 19 Akiid taʼarif al-wasaaya : <Ma taktul dimme wa ma tazna wa ma tasrig wa ma tachhad be kidib wa ma tukhuchch al-naas wa karrim ammak wa abuuk.>»
20 Wa l-naadum gaal : «Ya sayyidna, min wakit ana sakhayyar nitaabiʼ kulla l-wasaaya dool.» 21 Wa Isa chaafah adiil be mahabba wa gaal : «Chokhol waahid lissaaʼ gassar leek. Biiʼ kulla cheyy al-indak wa anti tamanah le l-masaakiin wa misil da, talgaah giddaamak. Wa taʼaal taabiʼni.»
22 Wa wakit al-khani simiʼ al-kalaam da, hu karab wijhah. Wa gamma min hinaak wa macha haznaan achaan hu indah maal katiir. 23 Wa Isa anlafat wa hajja le talaamiizah wa gaal : «Al-dakhuul fi mamlakat Allah yabga gaasi le l-naas al-induhum maal katiir.»
24 Wa talaamiizah ajjabo bilheen min kalaamah da. Wa Isa hajja leehum battaan wa gaal : «Ya iyaali, akiid al-dakhuul fi mamlakat Allah yabga gaasi. 25 Dakhuul al-jamal fi gadd al-ibre hayyin min dakhuul siid al-maal fi mamlakat Allah.»
26 Wa alʼajjabo marra waahid min kalaamah. Wa assaaʼalo ambeenaathum wa gaalo : «Kan misil da, yaatu yagdar yanja ?» 27 Wa Isa chaafaahum adiil wa gaal : «Da gaasi marra waahid le l-naas laakin ma gaasi le Allah achaan ma fi cheyy gaasi le Allah.»
28 Wa Butrus gamma yihajji wa gaal : «Wa aniina khalleena kulla cheyy al-indina achaan nitaabuʼuuk.» 29 Wa Isa gaal : «Nuguul leeku al-hagg, ayyi naadum al-gamma fi chaani wa fi chaan al-bichaara wa khalla beetah aw akhwaanah aw akhwaatah aw ammah aw abuuh aw iyaalah aw ziraaʼtah, 30 hu yalga fi l-wakit al-haali 100 marra buyuut wa akhwaan wa akhwaat wa ammahaat wa iyaal wa ziraaʼa wa maʼaahum diige chadiide. Wa fi l-aakhira, yalga al-haya al-abadiiye. 31 Wa laakin naas katiiriin al-gaaʼidiin wara, yabgo giddaam wa naas katiiriin al-gaaʼidiin giddaam kamaan, yabgo wara.»
Taalit marra al-Masiih hajja be mootah
32 Wa Isa wa talaamiizah maachiin fi derib hana Madiinat al-Khudus. Wa Isa raayikh giddaamhum wa talaamiizah gaaʼidiin yilʼajjabo foogah. Wa l-naas al-maachiin waraahum khaayfiin. Wa Isa tarraf al-talaamiiz al-atnaachar wa hajja leehum wiheedhum. Wa bada yihajji leehum be l-taʼab al-yaji foogah gariib. 33 Wa Isa gaal : «Asmaʼo. Aniina maachiin le Madiinat al-Khudus. Wa hinaak yisallumu Ibn al-Insaan le kubaaraat rujaal al-diin wa le l-ulama. Wa humman yahkumu leyah be l-moot wa yisallumuuh le l-ma muʼminiin. 34 Wa yichchammato leyah wa yibazzukhu foogah wa yajluduuh wa yaktuluuh. Wa laakin fi talaata yoom hu yabʼas.»
Talab Yaakhuub wa Yuuhanna
35 Wa Yaakhuub wa Yuuhanna awlaad Zabadi macho le Isa wa gaalo : «Sayyidna, nidooru inta tisawwi leena al-cheyy al-natulbuuh minnak.» 36 Wa Isa gaal leehum : «Tidooru nisawwi leeku chunu ?» 37 Wa raddo leyah wa gaalo : «Antiina izin achaan nahkumu maʼaak fi mamlakatak al-majiide, waahid minnina be iidak al-zeene wa waahid minnina be iidak al-isra.»
38 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Intu ma fihimtu al-cheyy al-tidooruuh. Tagdaro tacharbo min kaas al-taʼab al-ana nachrab minnah walla ? Tahmalo al-khattisiin al-yikhattusuuni beyah walla ?» 39 Wa raddo leyah wa gaalo : «Aywa, nagdaro.» Wa Isa gaal leehum : «Khalaas, intu tacharbo min al-kaas al-ana akkid nachrab minnah. Wa yikhattusuuku be l-khattisiin al-yikhattusuuni beyah. 40 Laakin ana ma nagdar naʼazil al-naas al-yagoodu fi iidi al-zeene wa fi iidi al-isra. Allah jahhaz al-bakaanaat dool le l-naas al-hu bas azalaahum.»
41 Wa l-talaamiiz al-achara simʼo al-kalaam da wa ziʼilo min Yaakhuub wa Yuuhanna. 42 Wa Isa naada kulla talaamiizah wa gaal leehum : «Taʼarfu kadar ambeen al-naas al-ma muʼminiin, ayyi naadum al-jaʼalooh haakimhum yamluk be chidde fi chaʼabah. Wa kubaaraathum kula yitmallako fi l-naas. 43 Wa laakin intu ma waajib tabgo misilhum. Ayyi naadum minku al-yidoor yabga kabiir khalli yabga khaddaamku. 44 Wa ayyi naadum al-yidoor yabga kabiirku khalli yabga abidku. 45 Achaan ana Ibn al-Insaan, ana zaati ma jiit achaan al-naas yakhdumu leyi laakin achaan ana nakhdim le l-naas. Wa jiit achaan nafda naas katiiriin be ruuhi.»
Al-Masiih daawa naadum amyaan
46 Wa Isa wa talaamiizah wislo fi hillit Ariiha. Wakit Isa wa talaamiizah maargiin min Ariiha, naas katiiriin marra waahid jaayiin waraayah. Wa amyaan waahid gaaʼid tihit jamb al-chaariʼ achaan yasʼal sadakha min al-naas. Wa usmah Baartimaawi wileed Timaawi. 47 Wa hu simiʼ kadar Isa min al-Naasira maachi be l-chaariʼ da. Wa hu aat wa gaal : «Ya Isa ! Ya Ibn Dawuud ! Arhamni !» 48 Wa naas katiiriin harajooh wa gaalo leyah «Askut !» Laakin al-amyaan gamma yiʼiit be ziyaada wa yuguul : «Ya Ibn Dawuud, arhamni !»
49 Wa Isa wagaf wa gaal : «Naaduuh. Khalli yaji leyi.» Wa naado al-amyaan wa gaalo leyah : «Chidd heelak wa gumm foog. Hu gaaʼid yinaadiik.» 50 Wa l-amyaan rama khitaayah wa natta foog wa macha le Isa. 51 Wa Isa saʼalah wa gaal : «Tidoor nisawwi leek chunu ?» Wa l-amyaan gaal : «Sayyidna, nidoor nichiif.» 52 Wa Isa gaal : «Khalaas, chiif ! Inta ligiit al-aafe be sabab iimaanak.» Wa tawwaali uyuunah anfataho wa gamma yitaabiʼ Isa.
