Marai ɓǝ tǝɓoroo Salomo yo
1 We ma ne tǝtǝl a joŋ pam laa pǝ'nyahre, amma we ma bai tǝtǝl a joŋ mam swaa ɓǝ. 2 Joŋ mai mo lwaa ɓo ne fahlii maɓea ah daŋ ka ga pel ne mo ya. Amma fan joŋ ma joŋ ne fahlii goŋga daŋ a ga ǝ̃ǝ mo zah wulli.
3 Dǝɓlii ka ga soɓ dǝɓ sãh yea ne koŋn a, amma a ga cak dǝɓ ɓe' ka mo lwaako fan mai mo tǝ 'yahko ka. 4 Bai joŋ yeɓ a ga joŋ mo yea pǝsyakke, amma mo tǝ joŋ yeɓ pǝlli ɓe, a ga joŋ mo yea ne fanne. 5 Fakpãhpǝǝ dǝɓ ma ne yella mo swaa ɓe, a hǝǝ joŋ sǝ, amma ne cok ah dǝɓ ma tǝgwĩi ah a swan sǝŋ nanǝmmi.
6 Eẽ Masǝŋ a yea ma tǝtǝl dǝɓ matǝ njaŋ, amma dǝɓ maɓe' ah ɓǝ faa ma ɓeɓ fan yea ma tǝkpuuzah ahe. 7 Za ga foora ɓǝ dǝɓ sãh cẽecẽe, amma a ga yaŋra ɓǝ dǝɓ ɓe' gwari. 8 Dǝɓ mai mo ne tǝtǝl mo cuura ɓǝ nyi ko ɓe, a syee mor ɓǝ ahe, amma dǝɓ mai moo faa zah tǝgwĩi a ga ciŋ ɓeɓ ahe. 9 Dǝɓ mai moo syee ne goŋga, a ga syee jam, amma dǝɓ mai mo zyak fahlii ɓo, za ga tǝra ɓǝ ahe.
10 Dǝɓ mai moo muŋ ɓǝ muŋ, a gin ne gaɓ tǝ zana. Amma dǝɓ mai moo lai dǝɓɓi, a gin ne jam. 11 Ɓǝ faa zah dǝɓ matǝ njaŋ a gin ne jam, amma dǝɓ maɓe' ah ɓǝ faa ma ɓeɓ fan yea ma tǝkpuuzah ahe. 12 Syiŋ a ur bal kǝsyil zana, amma 'yah a joŋ dǝɓ yaŋ ɓǝɓe' daŋ.
13 Dǝɓ mai mo ne tǝtǝlli, ɓǝ faa ah a yea ne fahlii, amma ɓǝ faa zah dǝɓ ma bai tǝtǝl a 'nam ɓǝ gin tǝl ah ne ko. 14 Za ma ne fatan a taira fatan pǝlli, amma dǝɓ ma tǝgwĩi ah mo tǝ faa ɓǝ ɓe, gaɓ ka woŋ tǝtǝl ne ki pǝɗǝk ya. 15 Dǝɓ ma ne joŋne, swah ah ye joŋ ahe, za masyak ɓǝ magaɓ ɓǝǝ ye syak ɓǝǝ mo ne ko. 16 Dǝɓ matǝ njaŋ ah fan soo ah ye nǝn wo sǝr ahe, amma faɓe' a zaŋ dǝɓ maɓe' ka mo joŋko faɓe' ge pelle. 17 Dǝɓ mai moo ɓaŋ syiŋ lai, a ga nǝn wo sǝrri, amma dǝɓ mai mo ka zyii kwan ɓǝɓe' ah ya, ka dan ɓo pǝ cok gaɓɓe.
18 Dǝɓ mai moo muŋ syiŋ pǝ zahzyilli, ka dǝɓ tǝ vǝrvǝr o, moo cen fasyim kǝsyil zana, tǝgwĩi yo. 19 Dǝɓ mo tǝ faa ɓǝ pǝlli ɓe, ɓǝɓe' ga yea gŋ pǝlli ta. Amma dǝɓ mai moo cak zah suu ah ka a ne tǝtǝlli. 20 Ɓǝ faa zah dǝɓ matǝ njaŋ a tǝgbana vãm solai masãhe, amma ɓǝ foo zahzyil dǝɓ maɓe' ah ka ne yeɓ ya. 21 Ɓǝ faa zah dǝɓ matǝ njaŋ a ga gbah jol za pǝlli, amma tǝgwĩi a ga wǝwul tǝ tǝgwĩi suu ahe.
22 Dǝɓlii mo ẽe dǝɓ ɓe, ẽe ah gak joŋ dǝɓ ciŋ pa joŋne, joŋ yeɓ lii dǝɓ ka gak joŋko ciŋ pa joŋn a. 23 Dǝɓ ma tǝgwĩi a laa pǝ'nyah ne joŋ ɓǝɓe', amma dǝɓ ma ne tǝtǝl a laa pǝ'nyah ne fatanne. 24 Dǝɓ matǝ njaŋ a lwaa fan mai ako mo ne 'yah ahe, amma dǝɓ ɓe' a lwaa mǝ ah fan mai mo tǝ ɗuuko gal ah pǝlli. 25 Ne cok gaɓ mo ge ɓe, a zyak dǝɓ ɓe', amma cẽecẽe za matǝ njaŋ a yeara jam.
26 Mo pee dǝɓ vǝǝkoi joŋ yeɓ nyi mo ɓe, a ga yea wo ɓo tǝgbana fan mbǝ̃ǝ mai mo ruŋ syel ɓo nyi mo, wala tǝgbana suŋwii mai mo ge ɓo mo nahnǝnni.
27 Mo ɗuu Dǝɓlii ka mo nǝn wo sǝrri. Za faɓe' a hǝǝ wukra ma kǝpel mai cok wul ɓǝǝ mo ge. 28 Byak fan mai dǝɓ matǝ njaŋ mo ne ko, in zah ah ye laa pǝ'nyahre, amma mǝ za faɓe' ka lwaara fan ki ya. 29 Dǝɓlii a byak za ma bai ɓǝɓe', amma a muŋ za mai moo joŋra faɓe'. 30 Cẽecẽe za matǝ njaŋ a ga yeara jam, amma za faɓe' ka ga nǝnra wo sǝr a. 31 Za matǝ njaŋ mo tǝ faara ɓǝ ɓe, a faara ne fatanne. Amma za faɓe' mo tǝ faara ɓǝ ɓe, Masǝŋ a ga yee ga nyi ra zahe. 32 Za matǝ njaŋ ah tǝra ɓǝ mai moo gak gbah jol za ɓe, amma cẽecẽe za faɓe' a faara ɓǝ mai moo ɓeɓ zahzyilli.
Hikmat al-malik Suleymaan
1 Amsaal Suleymaan ibn Dawuud.
Al-wileed al-hakiim yifarrih abuuh wa ammah
wa l-wileed al-matmuus kamaan yaktulhum be hammah.
2 Al-maal al-haraam ma yifiidak
wa laakin adaaltak tinajjiik min al-moot.
3 Allah ma yijiib le l-saalihiin al-juuʼ
wa ma yanti le l-aasiyiin al-cheyy al-garmaaniin leyah.
4 Tabbigiin al-iideen bijiib al-fagur
wa laakin al-iid al-khaddaama tijiib al-khuna.
5 Al-yilimm aklah fi wakt al-gatiʼ,
aagil ziyaada
wa l-yunuum fi l-darat,
yiwassif fasaadah.
6 Al-baraka tanzil fi raas al-saalihiin
wa be sabab al-lisaan,
al-unuf yanzil fi l-aasiyiin.
7 Zikir al-saalih baraka
wa laakin usum al-aasi afin.
8 Al-galb al-hakiim yakhbal al-wasiiye
wa laakin lisaan al-munaafikh yijiib al-wadaar.
9 Al-yamchi adiil yiʼiich be amaan
wa laakin al-ma yamchi adiil yinʼarif.
10 Al-een al-takhmiz tijiib al-barjaal
wa lisaan al-munaafikh yijiib al-wadaar.
11 Lisaan al-saalih yijiib al-haya
wa lisaan al-aasi yilabbid unufah.
12 Al-karaahiiye tisabbib al-huraaj
wa laakin al-mahabba tisaamih al-khata.
13 Al-hikma tinlagi fi khachum al-faahim
wa l-ma indah fihim, al-soot yifahhimah.
14 Al-hakiimiin yakhzunu al-ilim
wa laakin kalaam al-munaafikhiin yigarrib al-halaak.
15 Al-maal al-katiir
yahmi siidah misil madiina gawiiye
wa l-fagur
yisabbib halaak al-masaakiin.
16 Be maal ujurtah,
al-saalih yijiib al-haya
wa be maksabah halaalah,
al-aasi yisawwi al-zanib.
17 Al-yahfad al-wasiiye chaayil derib al-haya
wa l-yaaba al-nasiihe yiwaddir nafsah.
18 Al-yilabbid karaahiiytah kaddaab
wa l-yagtaʼ al-naas matmuus.
19 Katarat al-kalaam tarmi fi l-khata
wa laakin al-yahfad lisaanah aagil.
20 Lisaan al-saalih misil al-fudda al-saafiye
wa laakin galb al-aasi ma indah faayde.
21 Kalaam al-saalihiin yanfaʼ naas katiiriin
wa laakin min gillit al-fihim yumuutu al-munaafikhiin.
22 Al-khuna yaji be barakat Allah.
Wa balaaha, kan tatʼab kula, ma talga cheyy.
23 Sawwiyiin al-fasaala halu le l-matmuus
wa fattichiin al-hikma halu le l-faahim.
24 Al-aasi yalga al-cheyy al-yakhaaf minnah
wa laakin al-saalih yalga al-yitmannaah.
25 Wakit al-riih al-chadiide taji,
le l-aasi tichiilah
wa laakin al-saalih saabit daayman.
26 Al-kaslaan yudurrah le l-yikhaddimah
misil al-dukhkhaan fi l-uyuun aw al-suusa fi l-sunuun.
27 Al-khoof min Allah yiziid al-umur
wa laakin al-aasiyiin, siniinhum yigassuru.
28 Acham al-saalihiin yijiib al-farha
wa laakin muna al-aasiyiin ma yilhaggag.
29 Derib Allah yahmi al-tamaamiin
wa laakin yahlik al-fasliin.
30 Al-saalihiin ma yibarjulu abadan
wa laakin al-aasiyiin ma yaskunu fi l-ard.
31 Kalaam al-saalih yijiib al-hikma
wa lisaan al-kaddaab yingatiʼ.
32 Kalaam al-saalih yaʼajib
wa kalaam al-aasi kulla kidib.