1 Dǝɓ mo tǝ 'yah lai ɓe, ka tǝ 'yah fatanne. Tǝgwĩi ye dǝɓ mai mo ka 'yah dǝɓ mo lai zye ya. 2 Dǝɓlii a laa pǝ'nyah ne za matǝ goŋga. Amma a ŋgoŋ kitta tǝ za ma foora ɓǝɓe'. 3 Ɓǝɓe' ka joŋ dǝɓ kaa jam ya. Amma za matǝ njaŋ ah a ga uura pǝswahe. 4 Mawin masãh ah yǝk wor ah ne laa pǝ'nyah ah yo. Amma moo joŋ fan joŋ bai swãa ɓe, ka a wol ah tǝgbana syem ma ɗii ne lwaamolii pǝ woiŋ ahe.
5 Za matǝ njaŋ a ga joŋra mo pǝsãhe, mǝ za faɓe' sai a kyeɓra ka joŋ vǝrvǝr ne mo. 6 Ɓǝ faa zah za maɓea ah a ik wulli, amma ɓǝ faa zah za matǝ njaŋ a wǝǝ zana. 7 Za maɓe' mo wukra ɓe, ka soɓra morsǝ̃ǝ ɓǝǝ fahfal ao, amma yaŋ mǝ za matǝ njaŋ a ga yea fahfal ɓǝǝra. 8 Mo ne tǝtǝl ɓe, za ga yiira mo, amma mo ka ne tǝtǝl a ɓe, za ga kwora mo na fan kolle.

9 Pǝram yea dǝɓ makol ah mai za mo ka kwan na dǝɓ ya, moo so joŋ yeɓɓe, kal dǝɓ mai moo kwan suu ah pǝyǝk moo so yea ne koŋ ɓe. 10 Dǝɓ matǝ njaŋ ah a ẽe faɓal ah ra, amma za maɓea ah ka ɓaŋra syiŋ faɓal ɓǝǝr a. 11 Dǝɓ mai moo pǝǝ 'wah ahe, a lwaa farelle, amma dǝɓ mai moo joŋ yeɓ makol ah mai mo ka ne mor a, tǝgwĩi yo. 12 Fan mai za faɓe' moo 'yahra, a 'yahra ka rǝ lwaa faɓe' joŋ, amma za matǝ njaŋ a uura pǝswahe. 13 Ɓǝ faa zah dǝɓ ɓe' a jin gban sol nyi ko na mǝmmǝǝ, amma dǝɓ matǝ njaŋ ah a ǝ̃ǝ suu ah gin zah ɓǝ gaɓɓe. 14 Dǝɓ lwaa reba tǝgba ɓǝ faa zah ah tǝkine fan joŋ ahe, zune daŋ a ga lwaa reba tǝgbana yeɓ ahe.
15 Dǝɓ ma tǝgwĩi ah a foo tǝgbana fan joŋ 'min a pǝsãhe. Amma dǝɓ mo cuu yella nyi dǝɓ fatan ɓe, a laani. 16 Dǝɓ ma tǝgwĩi mo ɓaŋ kpãh ɓo ɓe, za tan ɓǝ ah gwari, amma dǝɓ ma ne tǝtǝl ka ɓaŋ syiŋ ɓǝ mai za mo faa ɓo kal ah ya. 17 Dǝɓ ma faa goŋga, a faa ɓǝ ma ne fahlii, amma pa ma joŋ syedowal ber a faa ɓǝ maɓe' ahe. 18 Dǝɓ mai moo faa ɓǝ mo ka foo ɗǝ ya, ɓǝ ah a ŋgoŋ dǝɓ tǝgbana nyahe, amma ɓǝ faa dǝɓ ma ne tǝtǝl a gak ruŋ nwãh ahe. 19 Dǝɓ ma gwah berre, syii ah ga yea pǝcõo, amma dǝɓ mai moo faa goŋga, a yea ga lii.
20 Za mai moo foora ɓǝɓe' pǝ zahzyilli, a zyakra zana, amma za mai moo gbahra jol zana, a ga laara pǝ'nyahre. 21 Ɓeɓ ka lwaa dǝɓ matǝ njaŋ ah ya, amma za maɓe' ka lwaara fan ki ya sai gaɓɓe. 22 Dǝɓlii syiŋ pa ma gwah ber ɓo syiŋ, amma a laa pǝ'nyah ne za mai moo byakra zah ɓǝǝra. 23 Dǝɓ ma ne tǝtǝl mo tǝ ɓǝ fan laŋ, ka faa ɓǝ ah ya, amma za ma tǝgwĩi ah a cuura tǝgwĩi suu ɓǝǝ gin lalle.
24 Dǝɓ moo joŋ yeɓ pǝlli ɓe, a kaa swah tǝ zana, amma dǝɓ mo pǝ vǝǝkoi ɓe, a joŋ ko ciŋ byakke. 25 Ɓǝ swaa a nĩi ɓǝ 'nyah wo dǝɓ kalle, amma ɓǝ ma'nyah ah a joŋ suu dǝɓ laa pǝ'nyahre. 26 Dǝɓ matǝ njaŋ a lii ɓal syel ah cẽecẽe, amma za maɓea ah fahlii ɓǝǝ a jin ciŋ muŋ ɓǝǝra. 27 Dǝɓ matǝtǝ̃ǝ ah ka gak lwaa gban fan mai mo tǝ kyeɓko ya. Amma dǝɓ ma joŋ yeɓ lii a ga lwaa fan masãh ahe. 28 Njaŋ sye, fahlii cee yo, tǝgwĩi laŋ , fahlii wul o.
1 Al-yihibb al-adab yihibb al-ilim
wa l-yakrah al-luwaama mukhaffal.
2 Siid al-zeen yalga rida min Allah
wa l-fikrah hawaan, Allah yajʼalah khaati.
3 Al-fasaala ma tisabbit siidha
wa laakin al-saalih saabit wa indah uruug.
4 Al-mara al-indaha charaf
misil taaj le zoojha
wa l-mara al-aaybe
misil suusa fi udaam raajilha.
5 Afkaar al-saalih, kullaha adaala
wa laakin najaadit al-aasi, kullaha khachch.
6 Kalaam al-aasiyiin, charak al-moot
wa lisaan al-adiiliin, yijiib al-naja.
7 Beet al-aasiyiin
yagaʼ wa yabga ma fiih
wa laakin beet al-saalihiin
saabit wa gawi.
8 Al-aglah tamaam yalga chukur
wa laakin al-galbah azrag yalga muʼyaar.
9 Akheer tabga miskiin
wa khaddaam waahid bas indak
min tikoolif wa tanfukh batnak
wa ma daamin iichtak.
10 Al-saalih yirayyis hatta bahaaymah
wa laakin al-aasi ma indah mahanna.
11 Al-yahrit ardah yachbaʼ be l-akil
wa laakin al-yitaabiʼ al-hawa, galiil fihim.
12 Al-aasi yatmaʼ fi maal al-chariiriin
wa laakin sabaat al-saalihiin be uruughum yijiib faayde.
13 Al-lisaan al-muznib charak le l-fasliin
wa laakin al-saalihiin yamurgu min al-diige.
14 Be natiijat kalaamah,
al-naadum yachbaʼ be l-kheer
wa ayyi naadum yalga
hasab al-sawwatah iidah.
15 Ayyi munaafikh yuguul hu maachi adiil
wa laakin al-yasmaʼ al-wasiiye hakiim.
16 Ajala ke, al-munaafikh yiwassif zaʼalah
wa l-aagil yaskut wa yilabbid ihaantah.
17 Al-yuguul al-sahiih, yisabbit al-adaala
wa laakin al-yachhad be kidib, yisabbit al-fasaala.
18 Al-yihajji bala fikir, kalaamah yajrah misil al-seef
wa laakin kalaam al-hakiim yijiib al-aafe.
19 Al-kalaam al-sahiih daayman saabit
wa l-kidib maraahiilah gusaar.
20 Al-yanwi al-fasaala,
galbah malaan be l-khachch
wa laakin al-yahdi be l-salaam,
yijiib al-farah.
21 Al-saalih ma yagaʼ fi ayyi charr
wa laakin al-aasi yagaʼ fi l-masaayib.
22 Allah harram al-lisaan al-kaddaab
wa laakin al-yuguul al-sahiih yalga ridaayah.
23 Al-naadum al-aagil ma yifaachir be ilmah
wa laakin galb al-matmuus yakhbal al-nifaakh.
24 Al-nachiit fi l-khidme yabga siid le l-naas
wa l-kaslaan yabga abid le l-naas.
25 Al-hamm le l-insaan wajaʼ galib
wa laakin al-kalaam al-halu yifarrih.
26 Al-saalih yuguud rafiigah adiil
wa laakin derib al-aasi yiwaddirah.
27 Al-kaslaan
ma yagdar yitichch laham seedtah.
Wa charaf al-insaan,
hu niiytah fi l-khidme.
28 Tariig al-adaala indah al-haya,
aywa, akiid hu derib al-ma indah moot.