1 We ma ne tǝtǝl pam mo tǝ lai ko ɓe, a ɓaŋ syiŋ ahe. Amma we ma bai tǝtǝl ka laa lai ya. 2 Za matǝ njaŋ ah a ga lwaara reba ɓǝ faa sãh ɓǝǝra. Amma za maɓea ah ara ne koŋ joŋ ɓǝɓe'. 3 Mo joŋ yella ne ɓǝ faa ɓo, mo byak suu ɓo, dǝɓ mai moo faa ɓǝ bai foo ɓǝ ah a ɓeɓ suu ahe. 4 Vǝǝkoi mo 'yah yea ne fan pǝlli ɓe, ka ga lwaa fan ah ya, amma dǝɓ ma joŋ yeɓ lii a ga lwaa fan mai zahzyil ah mo 'yah daŋ. 5 Dǝɓ matǝ njaŋ a syiŋ ber syiŋ, amma dǝɓ ɓe' a joŋ fan ma ren swãa ah ne maɓea ahe. 6 Njaŋ a byak za ma bai ɓǝɓe', amma ɓǝɓe' a lee za faɓe' leere.
7 Dǝɓ ki a joŋ suu ah na pa joŋne, amma ka so yea ne fan ki ya. Dǝɓ ki laŋ a joŋ suu ah na pa syakke, amma a so yea ma ne fan pǝlli. 8 Pa joŋ a kyeɓ ka ǝ̃ǝ suu ah ne joŋ ahe, amma za ka foora mor pa syak ya.
9 Dǝɓ matǝ njaŋ ah a tǝgbana cokfãi mai moo sǝǝni, amma dǝɓ ɓe' a tǝgbana pitǝrla mai wii ah mo rum ɓo. 10 Yii suu ka gin ne fan ki ya sai gaɓɓe, amma za mai moo nyiŋra yella masãhe, a tanra fanne. 11 Joŋ mai dǝɓ moo lwaa gwari nai sǝ a vǝr gwari ta, mai dǝɓ moo lwaa ga nje nje a ga pelle.
12 Dǝɓ mo byak fan liilii mo lwaa ya ba ɓe, a ɓeɓ zahzyil nyi dǝɓɓi, amma mo lwaa fan mai mo ne 'yah ah ɓe, a nyi swah nyi ko. 13 Dǝɓ mo syẽa yella masãh ah mai za mo cuu nyi ɓe, ka tǝ ɗii ɓeɓ gin tǝ suu ah ne ko, mo syee mor yella ah ɓe, mo ga kaa jam. 14 Fan cuu za ma ne fatanne, a tǝgbana bii wok ma wuu suu nyi dǝɓɓi. Ne cok mo dan gaɓ ɓe, a ga gbah jol ɓo mo ǝ̃ǝ. 15 Dǝɓ mo ne tǝtǝl ɓe, a lwaa sãa, amma za mai ara ye mo ka za tǝ goŋga ya, ɓaŋra fahlii muŋ ɓo. 16 Dǝɓ matǝ goŋga ah cẽecẽe a foo ɓǝ ɗǝ ko a joŋ fan ba. Amma dǝɓ ma tǝgwĩi a cuu tǝgwĩi suu ah gin lalle.
17 Papee maɓe' ah a kǝǝ za dan pǝ cok gaɓɓe, amma papee masãh ah a gin ne ɓǝ ma nyi jam nyi zana. 18 Dǝɓ mai mo ka zyii laa lai ya, a ga yea pǝsyakke, swãa ga re ko. Amma dǝɓ mai moo laa lai, a ga yea pǝyǝkki. 19 Dǝɓ mo lwaa fan mai mo tǝ 'yahko ɓe, a wol ah pǝsãh no cam. Za ma tǝgwĩi ah ka zyiira woŋ ki ne faɓe' ya.
20 Dǝɓ mo tǝ syee ne za fatan ɓe, a ga tǝ fan ta, dǝɓ mo tai ki ne za ma tǝgwĩi ah ɓe, dǝɓ ah ga laa bone. 21 Ɓeɓ a foo mor za faɓe' pǝ cok daŋ. Amma za matǝ njaŋ a ga lwaara reba fan masãhe. 22 Dǝɓ sãh a ga soɓ fan nyi wee ɓǝr nan ah fahfalle, amma fan mai za faɓe' mo ne daŋ a ga ciŋ mǝ za matǝ njaŋ. 23 'Wah mai pa syak mo pǝǝ kǝnah ɓe, moo gak joŋ fan nyi pǝlli, amma 'wah ah ɓeɓ mor za ma bai goŋga mo cakra pǝǝ ahe.
24 Mo ka tǝ loɓ we ɓo ya ɓe, ka mo ka tǝ 'yah ko ya, amma mo tǝ 'yah ko no ɓe, mo gak loɓ ko.
25 Za matǝ njaŋ a lwaara farel ren kǝ̃ǝ cẽecẽe, amma za faɓe' ma ɓǝǝ a yeara ma ne koŋ cẽecẽe.
1 Al-muʼaddab yichiil wasiiyat abuuh wa ammah
wa laakin al-haggaar ma yasmaʼ al-luwaama.
2 Al-lisaan al-halu yijiib al-kheer
laakin al-khaddaariin niiyithum illa l-unuf.
3 Al-hafad lisaanah hafad nafsah,
al-talag lisaanah halak nafsah.
4 Al-kaslaan yitmanna wa ma yalga
wa laakin al-nachiit yanjah wa yachbaʼ.
5 Al-saalih yakrah al-kidib,
al-aasi yisawwi illa l-afaana wa l-eeb.
6 Al-adaala tahmi al-maachi fi l-derib al-adiil
wa laakin al-zanib yidammir al-aasi.
7 Da yuguul hu khani
wa laakin ma indah cheyy.
Wa da yuguul hu fagri
wa indah kulla cheyy.
8 Al-khani be maalah yafda nafsah
wa laakin al-fagri, ma fi naadum yakurbah.
9 Nuur al-saalihiin yifarrih
wa deyy al-aasiyiin yumuut.
10 Fi bakaan al-istikbaar,
fiyah huraaj
wa fi bakaan al-yasmaʼo al-wasiiye,
fiyah hikma.
11 Al-maal al-talgaah min al-haraam misil al-riih
wa laakin al-talgaah min wakharak yiziid.
12 Al-acham kan yitawwil, yimarrid al-galib
wa l-muna kan alhaggag, misil chadarat al-haya.
13 Al-aba al-hidaaya yalga khasaara
wa l-yitabbig al-wasiiye yalga mukaafa.
14 Taʼliim al-hakiim yijiib al-haya misil een almi.
Hu yibaʼʼid min charak al-moot.
15 Al-agul al-adiil yijiib al-rida
wa tariig al-khaddaariin yuruuh fi l-hawa.
16 Ayyi naadum aagil yakhdim be maʼrafa
wa laakin al-matmuus yiwassif nifaakhah.
17 Al-mursaal al-hawaan yagaʼ fi l-charr
wa l-amiin yijiib al-salaam.
18 Al-fagur wa l-ihaana le l-yaaba al-adab
wa laakin al-yakhbal al-luwaama, yicharrufuuh.
19 Yabga halu le l-insaan
kan munaayah alhaggag.
Wa l-matmuus yichiif haraam leyah
yatruk fasaaltah.
20 Al-yuruukh maʼa l-hakiimiin yabga hakiim
wa l-yiraafig al-mataamiis yalga al-fasaala.
21 Al-bala yatbaʼ al-muznibiin
wa l-kheer yaji le l-saalihiin.
22 Al-raajil al-zeen yikhalli warasatah
le iyaal iyaalah
wa laakin al-muznib,
maalah yudummuuh le l-saalihiin.
23 Ziraaʼat al-masaakiin tijiib intaaj katiir
wa laakin intaajha da, al-zulum yiwaddirah.
24 Al-yiriid sakhiirah yiʼaddibah
wa laakin al-ma yadrub sakhiirah yakrahah.
25 Al-saalih yaakul wa yachbiʼ nafsah
wa laakin al-aasi batnah ma tinmali abadan.