1 Dǝɓ mai mo ka zyii tai ɓǝ ah ne za ki ya, a laa pǝ'nyah ne ɓǝ mǝ ah to, ɓǝ mai za ki mo kwo ɓo a pǝsãh laŋ ka zyii nyiŋ ɓǝ ah ya. 2 Tǝgwĩi mo tǝ fanne, koo mo tǝ ya daŋ, ka ɓaŋ syiŋ ɓǝ ah ya, fan mai moo 'yahko joŋ ahe, sai a 'yah cuu tǝgwĩi suu ah gin lal to. 3 Faɓe' tǝkine ɓǝ ren swãa a syeera mor ki. Mo kal soɓ yǝk ɓo ɓoo ɓe, mo ga lwaa swãa gin uu pǝ cok ahe.
4 Ɓǝ faa zah dǝfuu a gak yea tǝgbana bii ma pǝ lakre, a yea pǝwok tǝgbana ma mor paŋbii matǝ ɓoroo. 5 Ka pǝsãh mor ka sãa dǝɓ ma joŋ faɓe' ka so ɓeɓ ɓǝ kiita dǝɓ ma bai joŋ faɓe' ne ya.
6 Comki tǝgwĩi maki ah mo tǝŋ kyeɓ bal ɓe, ka tǝ 'yah inni. 7 Ne cok tǝgwĩi mo tǝ faa ɓǝ ɓe, ka tǝ ɓeɓ suu ah ne ko, mor a gban suu ah ne ɓǝ faa zah ahe. 8 Ɓǝ faa ma cen tǝŋgee dǝɓ ne a tǝgbana farel ma'nyah ah mai dǝɓ moo laa sǝ̃ǝ ah ga ɓǝr pǝ'nyahre. 9 Dǝɓ vǝǝkoi a pǝɓe' tǝgbana dǝɓ ma ɓeɓ fan ta.
10 Dǝɓlii a tǝgbana yaŋ maswah ah mai dǝɓ matǝ njaŋ moo gak ɗuu ga muŋ suu ah gŋ. 11 Za ma ne joŋ a lǝŋra joŋ ɓǝǝ a gak byak ra tǝgbana ɓaale maswah ah mai moo vuu ryaŋ yaŋ malii ma ne. 12 Dǝɓ ka gak yea pǝyǝk ya, sai ka dǝɓ ah wonsuu ah kǝpel ɓe, dǝɓ ma yii suu ahe, ka ɓaŋ fahlii muŋ ɓo. 13 Mo syii sok laa mor ɓǝ ɗǝ ka mo zyii ba. Mo joŋ nai ya ɓe, za ga tǝra tǝgwĩi ɓo, swãa ga re mo.
14 Ne cok dǝɓ mo ne syem mo so gbǝ zahzyil mbaŋ ɓe, ɓǝ ah gak gban ko kaani, amma mo gbǝ zahzyil yao ɓe, ka byak fan ah vǝr ɓe ta. 15 Cẽecẽe za ma ne tǝtǝl a yeara ma ne koŋ ka fee fanne. 16 Mo 'yah ka lwaa dǝɓ mayǝk ah ɓe, mo nyi fan nyi ko, lwaa ah ka ga yea pǝgaɓ ya.
17 Za a kwanra ɓǝ dǝɓ mai mo tǝŋ faa ɓǝ pǝ cok kiita zahnahpel na goŋga, amma sai ka dǝɓ ki fii ko ne lii ɓǝ ah ɓe. 18 Ne cok za maswah ah gwa mo ge cera ki pel kiita ɓe, sai haa fan yee woŋ tǝgǝǝ ɓǝǝ to.
19 Mo gbah jol naa pa ɓo, a ga byak mo tǝgbana ɓaale maswah ah moo vuu ryaŋ yaŋ malii ma ne. Amma mo tǝ joŋ bal ne ki ɓe, a ga coo zahfah ah ka ɓo. 20 Ɓǝ mai mo faa ɓo ne zah ɓo daŋ mo ga re reba ahe. 21 Ɓǝ mai mo faa ne zah ɓo a ga joŋ mo nǝn wo sǝrri koo a ga muŋ mo ta, mo ga re reba ɓǝ faa ɓo.
22 Mo lwaa mawin ɓe, ka mo lwaa fan sãh ɓe ta, ɓǝ ah cuu Dǝɓlii joŋ ɓǝ sãh ɓo wo ɓo. 23 Ne cok pa syak mo tǝ faa ɓǝ ɓe, a ɓoo zah ga sǝŋ ne ko. Amma pa joŋ mo tǝ zyii mǝ ah faa ɓe, a faa ne swahe. 24 Bai manyeeki ah a leera dǝɓ leere, amma bai manyeeki ah kalra zum ɓe.
1 Mufaarig al-jamaaʼa yitaabiʼ chahwaatah
wa yugumm didd kulla fikir naafiʼ.
2 Al-matmuus ma yafrah be l-raay al-adiil.
Hu yiwassif illa l-galbah yuguulah leyah.
3 Al-isyaan yijiib al-hugra
wa l-muʼyaar yijiib al-eeb.
4 Kalaam al-insaan misil almi al-khariig.
Al-hikma misil almi al-jaari min al-een.
5 Ma adiil tansur al-aasi
wa la tazlum al-saalih fi l-chariiʼa.
6 Kalaam al-matmuus yijiib al-huraaj
wa lisaanah yijiib al-duwaas.
7 Kalaam al-matmuus yahalkah
wa lisaanah charak le nafsah.
8 Kalaam al-gawwaal misil al-halaawa,
taakulah wa yanzil fi batnak.
9 Al-yakhdim be kasal
wa l-yakhrib al-amal,
humman dool akhwaan.
10 Usum Allah hu misil beet tawiil wa gawi.
Al-saalih yatlaʼ foogah
wa cheyy ma yalhagah.
11 Al-khani yitwakkal fi maalah
misil hille gawiiye
wa misil durdur
wa yahsib cheyy ma yalhagah.
12 Gabul al-kharaab, al-istikbaar
wa gabul al-charaf, al-tawaaduʼ.
13 Al-yurudd fi l-kalaam gubbaal ma yasmaʼah
yiwassif nifaakhah wa eebah.
14 Al-galib al-murtaah yahmal al-marad
wa laakin al-galib al-haznaan, yaatu yichajjiʼah ?
15 Al-faahim le l-maʼrafa yalgaaha
wa l-hakiim kula yifattichha.
16 Hadiiyat al-insaan tisahhil leyah derbah
wa maʼa l-kubaaraat kula, hi tigaabilah.
17 Al-yihajji awwal,
al-naas yahsubu indah hagg
wa laakin wakit gabiilah yihajji,
yikaddibah.
18 Amʼiyeedaat tiwaggif al-huraaj
wa tihaajiz ambeenaat al-chudaad.
19 Zaʼal akhuuk zariibe beenah wa beenak
wa l-huraaj yagfil galbah minnak.
20 Min kalaam khachmah,
al-insaan yamla batnah
wa yachbaʼ min natiijat lisaanah.
21 Al-lisaan yijiib al-moot wa l-haya.
Al-yihibb al-kalaam yilhammal natiijtah.
22 Al-ligi zooja ligi al-kheer
wa l-mara niʼma min Allah.
23 Al-fagri yachhad be kalaam layyin
wa laakin al-khani yurudd be kalaam jafi.
24 Akheer indak rafiig
yihibbak ziyaada min akhuuk
min indak rufgaan katiiriin
al-yudurruuk.
