1 Pǝram yea pa syak ne wonsuu kal tǝgwĩi mai moo syee ne gwah ber ɓe. 2 Dǝɓ mo ka ne fatan a ɓe, ɓǝ ah ka pǝ'nyahr a, dǝɓ mai ɓal ah moo hǝǝ syee gwari gwari a zyak fahlii. 3 Za ki a ɓeɓra suu ɓǝǝ ne fan joŋ tǝgwĩi suu ɓǝǝra, so a rǝkra ɓǝ ah tǝ Dǝɓlii.
4 Za joŋ a lwaara bai mafuu ah cẽecẽe, amma mǝ pa syak koo mai mo no ne ki pǝtãa laŋ, a woŋra ki ne ki. 5 Mo gwah ber pǝ cok kiita ɓe, kiita ga gbǝ mo, mo ka ǝ̃ǝ ya. 6 Za pǝlli a kyeɓra ka za mayǝk ah mo ɓaŋra nahnǝn tǝ ɓǝǝra, koo zune daŋ a 'yah ka joŋ bai ne dǝɓ ma nyi fanne.
7 Wee pah pa syak daŋ a syẽara ko syẽare, a joŋ ɗii ka bai ah mo woŋra ki ne ki ka ne? Koo mo tǝ kyeɓ ka zye yea ne bai pǝlli laŋ, ka lwaa ya. 8 Dǝɓ mo kyeɓ ka fee fatan ɓe, ka tǝ 'yah suu ahe. Dǝɓ mo byak fatan ah mo tǝ ɓo pǝsãh ɓe, a ga yea ne pejii.
9 Dǝɓ mai mo gwah ber kol pǝ cok kiita ka ga ǝ̃ǝ ya, a ga ŋgoŋra kiita wul tǝl ahe. 10 Tǝgwĩi ka gak kaara pǝ cok mabǝ̃ǝ ah ya, byak ka gak kaara swah tǝ za mayǝk ah ya ta. 11 Dǝɓ ma ne tǝtǝl ka ɓaŋ kpãh gwari ya, dǝɓ mo joŋ ɓǝɓe' wo ɓo ɓe, mo yaŋ ɓǝ ahe.
12 Kpãh goŋ a tǝgbana ɓol moo ɓyaŋ ɓǝ, amma ɓǝ 'nyah ah a tǝgbana bam moo tanne. 13 We ma tǝgwĩi ah ɓeɓ ye wo pamme, mawin mai mo yea ma ne kyãh ɓǝ nyee mgbǝrẽe mgbǝrẽe a tǝgbana bam pyak mai moo zyer zah zãa yaŋ. 14 Dǝɓ gak soɓ yaŋ tǝkine lak nyi wel ah renne, amma Dǝɓlii ye pa ma gak nyi mawin masãh ah nyi dǝɓɓi.
15 Mo 'yah yea vǝǝkoi ga liilii ɓe, mo nǝnǝm o, koŋ ga cuu fan nyi mo ba. 16 Mo gbǝ ɓǝ lai Masǝŋ mbaŋ, mo ga nǝn wo sǝrri. Mo zyii kan syee ah ya ɓe, mo ga wuu. 17 Ne cok mo nyi fan nyi pa syak ɓe, ka a tǝgbana mo nyi val ɓo nyi Dǝɓlii, mor Dǝɓlii ga jin soo mo. 18 Mo lai wee ɓo ka ara pǝnyee nǝn laa lai ba, mo joŋ nai ya ɓe, ka mo soɓ ra ɓaŋ fahlii muŋ ɓo. 19 Dǝɓ moo ɓaŋ kpãh gwari gwari mo dan pǝ cok gaɓ ne ɓe, mo soɓ ko re reba ahe, mor mo kal wǝǝ ko gin pǝ cok ah ɓe, ka mo so ga wǝǝ ko pǝ gaɓ ah comki kpǝ faɗa.
20 Dǝɓ mo tǝ gbah jol ɓo ɓe, mo laa, mo yea ne 'yah fee fanne, comki ɓe, mo ga ciŋ pa fatanne. 21 Zahzyil dǝfuu gak foo ɓǝ fan camcam ka joŋni, amma Dǝɓlii ye pa ma ga joŋ fan ah ra baa ga cok ahe. 22 Ɓǝ dǝɓ mai moo kyeɓ fan mor suu ah to a pǝswãare, pǝram yea pa syak gin tǝ pa berre.
23 Mo ɗuu Dǝɓlii, mo ga nǝn wo sǝrri. Mo tǝ joŋ nai ɓe, mo ga kaa jam, gaɓ ka lwaa mo ya. 24 Za ki ara pǝ vǝǝkoi ne bǝǝ wol maa ga zah ka syak ɓǝǝra. 25 Mo loɓ dǝɓ ma syẽa suu, ka za mai mo tǝra fan sãh ya daŋ mo feera fan gin gŋ. Ne cok dǝɓ mo lai dǝɓ ma ne tǝtǝl ɓe, a ga nyi tǝtǝl fuu ga nyi pelle. 26 Dǝɓ mai moo joŋ ɓǝɓe' wo pamme, wala moo nĩi mam gin yaŋ ah ɓooni, ka joŋ fan maɓe' ah ne ma ren swãa ah ɓo.
27 We ɓe, ne cok mo kal soɓ ɓǝ fee fan ɓe, koo mai mo tǝ ɓo kǝpel laŋ, mo ga yaŋ tǝɗe'. 28 Za syedowal matǝ vǝrvǝr ah ka kan syee ɓǝ goŋga ya. Za faɓe' a laara pǝ'nyah ne ɓǝɓe'. 29 Za ma tǝgwĩi ma tǝtǝǝ a ga lwaara kiita.
1 Akheer fagri maachi be sahiih
min matmuus yihajji be kidib.
2 Al-niiye fi l-khidme bala maʼrafa ma adiile
wa l-ajala tarmi siidha fi l-khata.
3 Nifaakh al-insaan bas yitallif derbah
wa battaan hu yugumm yazʼal didd Allah.
4 Al-khuna yikattir rufgaanak
wa laakin al-fagri, rafiigah kula yaabaah.
5 Al-yachhad be kidib, ma yajʼalooh bari
wa l-kaddaab kula ma yanja.
6 Be kalaam halu,
naas katiiriin yigarrubu al-masaaʼiil
wa l-yanti al-hadaaya,
ayyi naadum yiraafigah.
7 Al-fagri, akhwaanah yaabooh
wa rufgaanah kula yibaʼʼudu minnah.
Kan yihajji kalaamah kula,
ma fi naadum yasmaʼah.
8 Al-yalga al-hikma, yihibb nafsah
wa l-yahfad aglah, yalga al-kheer.
9 Al-yachhad be kidib, ma yajʼalooh bari
wa l-kaddaab kula yiddammar.
10 Ma bichaabih le l-matmuus
yiʼiich fi l-raaha
wa ziyaada min da,
kan al-abid yahkim fi l-muluuk.
11 Al-ruuh al-tawiile illa le l-aagliin.
Al-insaan yicharrif nafsah
kan yilhammal khata al-aakhariin.
12 Khadab al-malik misil gargaraan al-duud
laakin ridaayah misil al-matar le l-gechch.
13 Akbar masiibe le l-abu
kan wileedah matmuus
wa l-mara al-mukhaalife
misil naggaat almi.
14 Al-beet wa l-maal
yinlagu warasa min al-abbahaat
wa laakin al-zooja al-muwaafge,
Allah bas yantiiha.
15 Al-kasal yilizz fi l-noom al-chadiid
wa l-yitabbig iideenah yumuut min al-juuʼ.
16 Al-hafad al-wasiiye hafad nafsah
wa l-talag al-derib waddar nafsah.
17 Al-mahanna fi l-miskiin deen.
Allah yikaffiih le siidah.
18 Addib wileedak
wakit indak acham foogah
achaan inta ma tukuun sabab mootah.
19 Waajib al-zaʼʼaal yikaffi khasaarit fiʼilah.
Kan gult tikaffi leyah, yisawwiih battaan.
20 Asmaʼ al-wasiiye wa akhbal al-adab
achaan fi l-akhiir tabga hakiim.
21 Al-insaan indah ahdaaf katiiriin
wa laakin kharaar Allah hu bas al-yukuun.
22 Adiil le l-insaan yukuun amiin.
Akheer fagri min tukuun kaddaab.
23 Al-khoof min Allah
yijiib al-haya le l-insaan.
Ayyi masiibe ma tajiih
wa yunuum be amaan.
24 Al-kaslaan yidiss iidah fi l-gadah
laakin le khachmah kula ma yagdar yijiibha.
25 Adrub al-chammaati,
al-jaahil yalga agul.
Luum al-faahim,
hu yalga maʼrafa.
26 Al-yitaʼʼib abuuh wa yatrud ammah
yijiib al-eeb wa l-chamaate sawa.
27 Ya wileedi, kan ma tasmaʼ al-wasiiye
tibaʼʼid min kalaam al-maʼrafa.
28 Al-chaahid al-ma naafiʼ yichchammat fi l-chariiʼa
wa lisaan al-aasi indah illa l-zulum.
29 Al-ikhaab saabit le l-chammaatiin
wa l-farich le dahar al-mukhaffaliin.
