Josias zyeɓ fahlii syee mor Dǝɓlii
(2 KeeƁ 34:3-72 29-33)1 Fahfal ah goŋ pepee tai zaluu yaŋ Jerusalem ne ma sǝr Yuda daŋ ge pel ahe. 2 So goŋ kal ge ɓǝr yaŋ Masǝŋ ne za sǝr Yuda tǝkine za ma kaara yaŋ Jerusalem ne za joŋzahsyiŋ ne profetoen tǝkine za daŋ daga zaluu ne wee nyee daŋ. So kee ɗerewol gbanzah mai mo lwaara ɓǝr yaŋ Masǝŋ pel za daŋ. 3 Goŋ uu wo waddǝǝ pǝ yaŋ Masǝŋ, gbǝ zah gŋ pel Dǝɓlii mor ka syee mor Dǝɓlii tǝkine syee mor ɓǝ faa ah ne ɓǝ lai ah ne zahzyil ne mazwãhsuu daŋ, mor ka baa ɓǝ gbanzah mai mo ŋwǝǝ ɓo pǝ ɗerewol ahe. Za daŋ gbǝra zah ne ɓǝ ah ta.
4 So goŋ faa nyi pa joŋzahsyiŋ Hilkiija ne za joŋzahsyiŋ ma fahfal ahe, tǝkine za ma byak zahfahe, ka mo woora fan mai mo zyeɓra mor Ba'al ne Astarte tǝkine fan ma mor ŋwǝǝmǝŋgai sǝŋ daŋ ɓǝr yaŋ Masǝŋ ge lalle. Ge ɓaara wii nyi fan ah ra fahfal yaŋ Jerusalem lal pǝ 'wah kah el Kedron. So faa ka mo woora sãh ah ge yaŋ Betel ne ko. 5 Ik za joŋzahsyiŋ masǝŋ ki ra mai za goŋ Yuda mo rǝkra ra ka tǝǝ ɓǝrdi pǝ cok joŋ syiŋ ma tǝgee ah ra pǝ yaŋ sǝr Yuda maluu ah ra mai mo kah Jerusalem daŋ ge lalle. So ik za ma tǝǝ ɓǝrdi wo Ba'al, ne comme, ne fĩi ne ŋwǝǝmǝŋgai maluuri, tǝkine fan ma coksǝŋ daŋ ge lalle. 6 Nǝǝ foto Astarte gin ɓǝr yaŋ Masǝŋ kal ge fahfal yaŋ Jerusalem lal ne ko pǝ 'wah kah el Kedron. Ɓoo wii tǝl ah kah el Kedron, so laŋ bilbil ciŋ tǝgbana sãhe, so woo myah ge tǝ pal za makol ah ra. 7 Dah yaŋ za tǝkoi mai mo no ɓǝr yaŋ Dǝɓlii ge lalle, ŋwǝǝ a kaŋra zyim ɓǝr yaŋ ah ra mor Astarte.
8 So ɗii za joŋzahsyiŋ daga pǝ yaŋ maluu sǝr Yuda daŋ ka mo gera. Ɓeɓ cok ma joŋ syiŋ tǝgee ah mai za joŋzahsyiŋ mo yea tǝ tǝǝra ɓǝrdi gŋ ge lalle, tǝŋ daga Geba ŋhaa ge dai yaŋ Beerseba. So dah cok joŋ syiŋ ma tǝgee mai mo kah zahfah yaŋ Joswa dǝɓlii yaŋ ah ge lalle. Dǝɓ mo tǝ ga yaŋ ɓe, cok ah a kah zahfah nǝjokǝsãhe. 9 Amma za joŋzahsyiŋ ma joŋ syiŋ pǝ cok ma tǝgee sǝŋ ah ka ga joŋra syiŋ pǝ cok joŋ syiŋ Dǝɓlii pǝ yaŋ Masǝŋ ya, amma a renra farel ma bai fan mbǝ̃ǝ kǝsyil wee pa ɓǝǝra.
10 Goŋ ɓeɓ cok joŋ syiŋ Tofet mai mo pǝ cok tǝforoŋ Hinnom ta, mor ka koo zune mo joŋ syiŋ suŋwii ne wel ah mawor koo ne mawin ah wo masǝŋ Molok gŋ ka. 11 Dah foto pǝr ne muŋta pǝr mai za goŋ Yuda mo nyira ɓo nyi masǝŋ comme. Foto ah ra kan ɓo kah zahfah ma dan ga yaŋ Masǝŋ, kah yaŋ Natan-Melek dǝɓ syẽe mai yaŋ ah mo mgbãa yaŋ Masǝŋ ɓo. 12 Goŋ Josias so dah cok joŋ syiŋ mai mo tǝ yaŋ zahdǝǝ Akas sǝŋ mai za goŋ Yuda mo yea zyeɓra ɓo gŋ, tǝkine cok joŋ syiŋ mai Manasse mo vuu ɓǝr pedǝǝ matǝ gwa mo ɓǝr yaŋ Dǝɓlii gwa daŋ ge lalle, so woo sǝr ah myah ge pǝ el Kedron. 13 Goŋ dah cok joŋ syiŋ ma tǝgee mai mo fah tǝ kǝsǝŋ yaŋ Jerusalem nǝfah morkǝsǝŋ waa Ma Ne Tǝbaakãm ge lalle. Fakol Astarte mǝ Sidonien mai Salomo goŋ Israel mo vuu mor ahe, ne mai mo vuu mor Kemos mǝ Moabien ne Molok mǝ wee Ammon, goŋ dah ge lal daŋ. 14 Dah foto ra ge lalle, cee Astarte ra ge lalle, so woo woiŋ dǝfuu baa ge pǝ cok ɓǝǝra .
15 Dah cok joŋ syiŋ ma tǝgee ma yaŋ Betel mai Jeroboam we Nebat mo vuu mo kǝǝ za Israel joŋ faɓe' gŋ ge lal ta, ɓoo wii tǝl ahe, so laŋ ciŋ tǝgbana sãhe. Ɓoo wii nyi Astarte ta. 16 Ne cok goŋ Josias mo tǝ ẽe cokki, kwo pal ki ra no tǝ waare, so pepee ka mo ge woora woiŋ pǝ pal ah ra ge ne ko. So ge ɓoo wii nyi pǝ cok joŋ syiŋrĩ, ɓeɓ cok ah ne ko. Fan ah joŋ tǝgbana ɓǝ faa Dǝɓlii mai dǝɓ Masǝŋ mo faa a ga joŋ. 17 Goŋ so fifii faa: Fan mai mo vuura ɓo me tǝ kwan mafẽe ah ye ne? Za yaŋ ah zyiira zah ah faa: Pal dǝɓ Masǝŋ mai mo gee sǝr Yuda ge yo, dǝɓ ah ge faa ɓǝ tǝ fan mai mo tǝ joŋ cok joŋ syiŋ yaŋ Betel zǝzǝ̃ǝko. 18 Josias faa: We soɓ ko nooko, dǝɓ mo juu woiŋ ah ka. Soɓra woiŋ dǝɓ ah ne woiŋ profeto Masǝŋ maki ah mai mo gee Samaria ge nooko.
19 Josias dah cok joŋ syiŋ ma tǝgee mai za goŋ Israel mo vuura ɓo kǝsyil yaŋ Samaria ka ɓeɓ zahzyil nyi Dǝɓlii ne ko ge lalle. Joŋ ne cok ah ra tǝgbana mai mo joŋ ne ma yaŋ Betel ta. 20 Ŋgom sol za joŋzahsyiŋ ma joŋ yeɓ pǝ cok joŋ syiŋ ma tǝgee ra daŋ tǝ cok joŋ syiŋrĩ, ɓoo wii nyi woiŋ dǝfuu tǝl ahe. So pii soo kal ge yaŋ Jerusalem.
Fĩi Paska
(2 KeeƁ 35:1-19)21 So goŋ faa nyi za daŋ: We joŋ fĩi Paska mor Dǝɓlii Masǝŋ ɓii tǝgbana mai ɓǝ ah mo ŋwǝǝ ɓo pǝ ɗerewol gbanzah maino. 22 Fĩi Paska ma na mai joŋ taa ya. Daga ne cok zah'nan zaluu mai moo zyeɓra ɓǝ za Israel, tǝkine zah'nan za goŋ Israel ne za goŋ Yuda daŋ fĩi Paska ma na mai joŋ taa ya. 23 Joŋra fĩi Paska mai yaŋ Jerusalem mor Dǝɓlii ka Josias kaa goŋ ɓo syii jemma tǝtǝl nama.
In zah goŋ Josias
24 So Josias cak ɓǝ za ma faa ɓǝ ne wulli, ne za ma ẽe ciŋ, ne ɓǝ masǝŋ ki ma zyeɓ rǝk yaŋ ne masǝŋ maki ah ra, tǝkine ɓǝ fan kol mai mo pǝ sǝr Yuda ne yaŋ Jerusalem daŋ, mor ka baa ɓǝ mai mo ŋwǝǝ ɓo pǝ ɗerewol Ɓǝ Lai mai pa joŋzahsyiŋ Hilkiija mo lwaa ɓǝr yaŋ Dǝɓlii.
25 Koo kǝpel Josias, goŋ ma na ko mai mo pii soo ge wo Dǝɓlii ne zahzyil vaŋno ne mazwãhsuu ah ne swah suu ah daŋ tǝgbana mai ɓǝ lai Mosus mo faa ɓo kǝka, koo fahfal ah laŋ kǝka. 26 Amma Dǝɓlii soɓ ɓaŋ kpãh ah malii mai mo ɓaŋ ɓo tǝ Yuda ya, mor ɓeɓ zahzyil mai Manasse mo ɓeɓ ɓo nyi. 27 Dǝɓlii faa: Me ga ɓaŋ Yuda pel ɓe ga lal tǝgbana me ɓaŋ Israel pel ɓe ge lalle. Me ga ɓoo Jerusalem yaŋ malii mai me nǝǝ ɓo me faa tǝɗii ɓe ga yea gŋ ga lalle.
Wul Josias
(2 KeeƁ 35:20–36:1)28 Tǝcoŋ ɓǝ Josias ŋwǝǝ ɓo pǝ ɗerewol Ɓǝ Za Goŋ Yuda. 29 Ne zah'nan goŋ ahe, Farao-Neko goŋ sǝr Egiɓ pǝ̃ǝ ka ruu sal ne goŋ Asiria kah el Efrat. Goŋ Josias ge zyaŋ tǝl ah ne salle. Amma ne cok Neko mo ge kwo ko, i ko pǝ wul Megiddo. 30 Za yeɓ ah ɓaŋra wul ah ne muŋta pǝr daga Megiddo kal ge yaŋ Jerusalem ne ko. Ge ciira ko pǝ pal ahe. Za sǝr ah ɓaŋra Joakas we Josias syee nǝm tǝl ah kan goŋ ne pǝ cok pah ahe.
Joakas kaa goŋ Yuda
(2 KeeƁ 36:2-4)31 Ne cok Joakas mo kaa goŋ, ka joŋ syii ɓo jemma gwa tǝtǝl sai, kaa goŋ yaŋ Jerusalem fĩi sai, a ɗii mah ah ne Hamutal, mǝlaŋ Jeremias ma yaŋ Libna yo. 32 Joakas joŋ fan maɓe' ah pel Dǝɓlii ryakryak tǝgbana pamlii ra mo joŋra. 33 Farao-Neko gbǝ ko gaa ne ŋgǝyam yaŋ Ribla pǝ sǝr Hamat, mor ka mo so kaako goŋ yaŋ Jerusalem kao. So cuu gǝraama nyi za sǝr ah ka mo soora vãm solai kilo 3.000 ne vãm kaŋnyeeri kilo 30. 34 Farao-Neko ɓaŋ Eliakim we Josias kan goŋ ne pǝ cok pah ah Josias. So fer tǝɗii ah ɗii ne Jojakim. Amma ɓaŋ Joakas kal ge sǝr Egiɓ ne ge wǝ gŋ ŋhaako. 35 Jojakim a nyi vãm solai ne vãm kaŋnyeeri nyi Farao. Amma kan gǝraama tǝ za sǝr ah mor ka nyi lak ah na mai Farao mo cuu ɓo. A woo vãm solai ne vãm kaŋnyeeri jol za sǝr ahe, zune daŋ a soo tǝgbana mai mo cuuko ɓo nyi, mor ka nyi nyi Farao-Neko.
Jojakim kaa goŋ Yuda
(2 KeeƁ 36:5-8)36 Ne cok Jojakim mo kaa goŋ, ka joŋ syii ɓo jemma gwa tǝtǝl dappe, kaa goŋ yaŋ Jerusalem syii jemma tǝtǝl vaŋno. A ɗii mah ah ne Zebuda mǝlaŋ Pedaja ma Ruuma yo. 37 Joŋ fan maɓe' ah pel Dǝɓlii ryakryak tǝgbana pamlii ra mo joŋra.
Yuuchiiya jaddad al-muʼaahada
1 Wa tawwaali, malik Yuuchiiya naada kulla chuyuukh Bani Yahuuza wa chuyuukh Madiinat al-Khudus le yilimmu. 2 Wa baʼad da, al-malik macha beet Allah maʼa kulla naas mamlakat Yahuuza wa kulla sukkaan Madiinat al-Khudus wa rujaal al-diin wa l-anbiya wa kulla l-chaʼab min al-kubaar lahaddi l-dugaag. Wa hu gara leehum kulla l-kalaam al-fi kitaab al-muʼaahada al-ligooh fi beet Allah. 3 Wa l-malik wagaf jamb amuud beet Allah wa jaddad al-muʼaahada maʼa Allah. Waajib ayyi waahid yitaabiʼ Allah wa yahfad wasiiyaatah wa taʼliimah wa churuutah be kulla galbah wa be kulla fikrah wa yitabbig kalaam al-muʼaahada al-maktuub fi l-kitaab da. Wa kulla l-chaʼab khassado be l-muʼaahada di.
Yuuchiiya haddam bakaan al-asnaam
4 Wa l-malik amar Hilkhiiya kabiir rujaal al-diin wa rujaal al-diin al-aakhariin wa hurraas madkhal beet Allah wa gaal khalli yamurgu min beet Allah kulla l-muʼiddaat al-sanaʼoohum le ibaadat asnaam Baʼal wa Achiira wa le kulla khuwwaat al-sama. Wa khalaas, humman maragoohum barra min Madiinat al-Khudus wa harragoohum fi waadi Khidruun wa waddo al-rumaad fi Beet Iil. 5 Wa hu tarad rujaal al-diin al-khattoohum muluuk mamlakat Yahuuza le yiharrugu bakhuur fi l-bakaanaat al-aaliyiin hana l-ibaada al-fi hillaal balad Yahuuza wa hawaaleeha le Madiinat al-Khudus. Wa tarad al-naas al-yiharrugu al-bakhuur le Baʼal wa le l-harraay wa l-gamar wa l-nujuum wa le kulla khuwwaat al-sama. 6 Wa marag min beet Allah al-uud al-khazzooh le ibaadat Achiira wa waddaah barra min Madiinat al-Khudus fi waadi Khidruun wa hinaak harragah wa rihkah wa l-rumaad kamaan chattatah fi khubuur al-chaʼab. 7 Wa l-malik dammar buyuut al-naas al-bisawwu al-charmata al-gaaʼidiin fi fadaayit beet Allah. Wa fi l-bakaan da, awiin gaaʼidaat yitirran gabag le ibaadat al-ilaaha Achiira.
8 Wa baʼad da, Yuuchiiya jaab kulla rujaal al-diin al-gaaʼidiin fi hillaal balad Yahuuza. Wa hu najjas kulla l-bakaanaat al-aaliyiin hana l-ibaada al-rujaal al-diin gaaʼidiin yiharrugu fooghum al-bakhuur min Gabaʼ lahaddi Biir Sabʼa. Wa hu dammar al-bakaanaat al-aaliyiin hana l-ibaada al-fi khachum baab al-madiina wa khaassatan al-baab hana haakim al-madiina Yachuuʼ al-gaaʼid be nuss al-isra le madkhal al-madiina. 9 Wa rujaal al-diin hana l-bakaanaat al-aaliyiin hana l-ibaada ma induhum izin yigaddumu dahaaya fi madbah Allah al-fi Madiinat al-Khudus laakin induhum izin yaakulu khubza bala tawwaara maʼa rujaal al-diin akhwaanhum.
10 Wa battaan al-malik najjas al-mahrag hana Tuufa al-gaaʼid fi waadi Bani Hinnuum achaan battaan naadum ma yiharrig wileedah wa la bineeytah fi l-naar le ilaah Muulak. 11 Wa baʼʼad tamaasiil al-kheel al-khassasoohum muluuk mamlakat Yahuuza le ibaadat al-harraay. Wa tamaasiil al-kheel dool awwal khattoohum jamb madkhal beet Allah wa jamb beet al-masʼuul Natanmalik. Wa Yuuchiiya harrag al-arabaat hana ibaadat al-harraay kula. 12 Wa l-malik haddam al-madaabih al-banoohum muluuk mamlakat Yahuuza fi raas gasir malik Ahaaz wa l-madaabih al-Manassa banaahum fi l-fadaayaat al-itneen hana beet Allah. Wa baʼad haddamaahum, hu chaal al-turaab wa daffagah fi waadi Khidruun. 13 Wa hu najjas kulla l-bakaanaat al-aaliyiin hana l-ibaada al-mugaabiliin Madiinat al-Khudus be nuss al-zeene hana hajar al-Damaar. Wa l-bakaanaat dool, zamaan Suleymaan malik Bani Israaʼiil banaahum le Achtaruut al-ilaahat al-muharrama hint naas balad Seeda wa le Kamuuch al-ilaah al-muharram hana naas balad Muwaab wa le Milkuum al-sanam al-makruuh hana Bani Ammuun. 14 Wa hu rama al-hujaar al-khazzoohum wa kassar al-iidaan al-khazzoohum le ibaadat Achiira wa mala al-bakaan da be udaam al-naas.
15 Wa battaan al-malik haddam al-madbah al-fi Beet Iil wa da l-bakaan al-aali al-banaah Yarubaʼaam wileed Nabaat al-lazza naas mamlakat Israaʼiil fi l-zunuub. Wa Yuuchiiya haddam al-madbah da wa l-bakaan al-aali hana l-ibaada. Wa harrag al-bakaan al-aali wa rihikah bigi rumaad wa tachcha al-uud al-khazzooh le ibaadat Achiira. 16 Wa baʼad da, Yuuchiiya chaglab wa chaaf al-khubuur al-gaaʼidiin fi raas al-hajar fi l-bakaan da. Wa rassal naas yijiibu al-udaam min al-khubuur wa hu gamma tachcha al-udaam fi l-madbah da achaan yinajjisah. Wa l-cheyy da bigi hasab kalaam nabi Allah al-awwal gaalah. 17 Wa l-malik saʼal wa gaal : «Al-hajar al-gaaʼid nichiifah, da chunu ?» Wa naas al-hille raddo leyah wa gaalo : «Da khabur hana nabi Allah al-ja min balad Yahuuza wa hajja be l-achya al-hassaʼ inta sawweethum fi l-madbah hana Beet Iil.» 18 Wa khalaas, al-malik gaal : «Khallu al-khabur da ! Naadum ma yilammis udaam al-nabi.» Wa be misil da, ma limso udaam al-nabi da walla udaam al-nabi al-chaayib al-ja min al-Saamira kula.
19 Wa l-malik Yuuchiiya haddam kulla l-buyuut al-gaaʼidiin fi l-bakaanaat al-aaliyiin hana l-ibaada al-fi hillaal al-Saamira al-banoohum muluuk mamlakat Israaʼiil achaan yikhaddubu Allah. Wa hu dammar kulla l-buyuut dool misil sawwaah fi Beet Iil. 20 Wa fi raas madaabih hana l-bakaanaat al-aaliyiin dool, hu dabah kulla rujaal al-diin al-gaaʼidiin fi l-bakaan da wa harrag udaam al-naas. Wa baʼad da, gabbal Madiinat al-Khudus.
Naas Yahuuza ayyado iid al-Fisha
21 Wa l-malik Yuuchiiya amar kulla l-chaʼab wa gaal leehum : «Ayyudu iid al-Fisha le Allah Ilaahku hasab al-kalaam al-maktuub fi kitaab al-muʼaahada.» 22 Wa l-chaʼab abadan ma ayyado iid misil da min al-wakit al-hakamo foogah al-hukkaam al-binaaduuhum al-gudiya lahaddi kulla l-wakit al-hakamo foogah muluuk mamlakat Israaʼiil wa muluuk mamlakat Yahuuza. 23 Wa laakin fi sanit 18 hana hukum al-malik Yuuchiiya, ayyado iid al-Fisha le Allah fi Madiinat al-Khudus.
24 Wa Yuuchiiya katal al-yikallumu maʼa l-maytiin wa l-jannaaniyiin wa dammar al-asnaam wa l-tamaasiil wa kulla l-muharramaat al-gaaʼidiin fi balad Yahuuza wa Madiinat al-Khudus. Wa da achaan yihaggig kalaam al-Tawraat al-maktuub fi l-kitaab al-ligaah Hilkhiiya kabiir rujaal al-diin fi beet Allah. 25 Wa ma fi malik misil Yuuchiiya al-taabaʼ le Allah be kulla galbah wa kulla fikrah wa kulla gudurtah hasab Tawraat Muusa. Wa baʼadah ma fi malik mislah.
26 Wa be da kula, Allah ma khalla minnah khadabah al-muhrig didd mamlakat Yahuuza be sabab kulla l-fasaala al-sawwaaha Manassa diddah. 27 Wa Allah gaal : «Nibaʼʼid min giddaami mamlakat Yahuuza misil baʼʼadt mamlakat Israaʼiil. Wa nikhalli minni Madiinat al-Khudus al-madiina al-ana azaltaha wa l-beet al-ana gult foogah : ‹Da bas al-bakaan al-nukhutt foogah usmi.›»
28 Wa l-baagi min amal Yuuchiiya wa kulla cheyy al-sawwaah maktuubiin fi kitaab taariikh muluuk Bani Yahuuza. 29 Wa fi wakit hukum Yuuchiiya, Firʼoon Naku malik balad Masir gamma le yahjim malik balad Achuur be jiihat bahar al-Furaat. Wa l-malik Yuuchiiya macha gaabalah fi l-derib wa laakin wakit malik Masir chaafah, katalah le Yuuchiiya fi hillit Magiddu. 30 Wa masaaʼiilah chaalooh fi araba wa waddooh min Magiddu lahaddi Madiinat al-Khudus wa dafanooh fi khaburah. Wa chaʼab al-balad chaalooh le Yahaaz wileed Yuuchiiya masahooh wa darrajooh malik fi badal abuuh.
Yahaaz bigi malik fi Yahuuza
31 Wa Yahaaz indah 23 sana wakit bigi malik wa hakam talaata chahar fi Madiinat al-Khudus. Wa ammah usumha Hamuutal bineeyit Irmiya min hillit Libna. 32 Wa Yahaaz sawwa al-fasaala giddaam Allah misil juduudah sawwooh.
33 Wa Firʼoon Naku malik balad Masir karabah wa sajanah fi Ribla balad Hamaat wa battaan ma hakam fi Madiinat al-Khudus. Wa ziyaada min da, al-malik Naku jabaraahum le naas mamlakat Yahuuza yikaffu miiri hana 3 400 kiilo hana fudda wa 34 kiilo hana dahab. 34 Wa Firʼoon Naku darraj Aliyaakhim wileed Yuuchiiya malik fi badal abuuh Yuuchiiya wa khayyar usmah wa sammaah Yahuuyakhim. Wa kan le Yahaaz al-masjuun kamaan, waddaah Masir wa maat hinaak.
35 Wa Yahuuyakhim chaal al-miiri min naas mamlakat Yahuuza achaan yanti le Firʼoon Naku al-fudda wa l-dahab al-hu talabaahum. Wa ayyi waahid kaffa al-miiri al-khattooh foogah hasab gudurtah wa Yahuuyakhim antaah le malik Masir.
Yahuuyakhim bigi malik fi Yahuuza
36 Wa Yahuuyakhim indah 25 sana wakit bigi malik wa hakam 11 sana fi Madiinat al-Khudus. Wa ammah usumha Zabuuda bineeyit Fadaaya min hillit al-Ruuma. 37 Wa Yahuuyakhim sawwa al-fasaala giddaam Allah misil juduudah sawwooh.