Salomo zyak fahlii Dǝɓlii
1 Salomo a 'yah ŋwǝǝ za zahban ki pǝlli, ɓaŋ mǝlaŋ goŋ Farao kan to ya, amma woo wee Moabien, ne Ammonien, ne Edomien, ne Sidonien, tǝkine Hetien kan ta, 2 daga kǝsyil zahban daŋ mai Dǝɓlii mo faa nyi za Israel we suuki ne ra ka, ara laŋ mo suura ki ne we ka, mor a ga kǝǝra zahzyil ɓii zyak ka syee mor masǝŋ ɓǝǝra. Amma Salomo so 'yah ra ko ye jeertǝ. 3 Woo ŋwǝǝ daga morsǝ̃ǝ za mayǝk ah kan temere rǝŋ so ne mǝǝ byak temere sai. Ŋwǝǝ ah kwakra ko syee mor ɓǝ ɓǝǝ haihai. 4 Ne cok Salomo mo tamme, ŋwǝǝ ah kǝǝra ko zyak syee mor masǝŋ ki cam ra, zahzyil ah ka syee mor Dǝɓlii pǝsãh tǝgbana mǝ pah ah David ya. 5 Salomo syee mor Astarte masǝŋ Sidonien tǝkine Molok fan kol mǝ Ammonien. 6 Salomo joŋ fan ma bai 'nyah suu Dǝɓlii, syee mor Dǝɓlii pǝsãh tǝgbana pah ah David ya. 7 Ne cok ah Salomo vuu cok joŋ syiŋ wo Kemos, masǝŋ za Moab tǝwaa nǝfah kǝmorcomzah'nan yaŋ Jerusalem, vuu mor Molok masǝŋ Ammonien nai ta. 8 Joŋ mor ŋwǝǝ ah mai mo woo gin sǝr gwǝǝ daŋ naiko. A tǝǝra syiŋ ɓǝrdi tǝkine ŋgom fan joŋ syiŋ ne wo masǝŋ ɓǝǝra.
9 Amma Dǝɓlii ɓaŋ kpãh ne Salomo, mor zahzyil ah soɓ Dǝɓlii Masǝŋ Israel mai mo cuu suu ah nyi ko ɓal gwa, 10 mai mo cak ko ne cok ah mo faa nyi ko: Mo syee mor masǝŋ ki ra ka. Amma zyii gban ɓǝ mai Dǝɓlii mo faa ya. 11 So Dǝɓlii faa nyi Salomo: Amo joŋ fan mai naiko, mo zyii ka syee mor ɓǝ gbanzah ɓe tǝkine ɓǝ lai ɓe mai me cuu nyi mo ya. 'Manna, me ga ɓaŋ goŋ gin jol ɓo me ga nyi nyi dǝɓ yeɓ ɓo. 12 Me ka joŋ ne cok zah'nan ma ɓo ya, mor me gbǝ swãa pa ɓo David ɓo, amma me ga ɓaŋ goŋ gin jol we ɓo. 13 So faɗa, me ka ga ɓaŋ goŋ gin jol ah tǝɗe' sǝ ya, me ga soɓ zahban vaŋno nyi we ɓo, mor ɓǝ swãa dǝɓ yeɓ ɓe David ne yaŋ Jerusalem mai me nǝǝ ɓo.
Za ma syiŋ Salomo
14 So Dǝɓlii ur pa ma syiŋ Salomo, a ɗii ne Hadad, Edomiyo, dǝɓ morsǝ̃ǝ goŋ Edom yo. 15 Ne cok maki ah David ge ruu sal ne goŋ Edom, Joaɓ dǝɓ swah sal ah kal ge gŋ ne zana ka cii wul sooje Israel ma wuk zah salle, so ge ik za wǝǝ Edomien ge lal daŋ tǝɗe'. 16 Mor Joaɓ ne za Israel daŋ nǝnra gŋ fĩi yea, ŋhaa ikra Edomien mawǝǝ daŋ vǝr tǝɗe'. 17 Amma ne cok ah Hadad ɗuu kal ge sǝr Egiɓ ne Edomien manyeeki ah mai mo tǝ joŋra yeɓ nyi pah ahe. Ne cok ah ka Hadad pǝlaŋne. 18 Urra daga sǝr Midian ge daira Paran, so urra ne za Paran kalra ge sǝr Egiɓ wo goŋ Farao. Goŋ nyi yaŋ tǝkine 'wah nyi Hadad, so faa nyi ko zye ga wol ko. 19 Farao joŋ gboŋgboŋ wo Hadad no cam. So ɓaŋ naa mah mawin ah magoŋ Takpenas mawin nyi kanne. 20 Naa mah magoŋ Takpenas byaŋ wel ne Hadad a ɗii ne Genubat. Takpenas ɓaŋ wel ah wol ko yaŋ Farao. Genubat joŋ dǝɓlii yaŋ Farao kǝsyil wee Farao naiko.
21 Ne cok Hadad mo laa ge sǝr Egiɓ goŋ David wǝ ɓe, Joaɓ swah sal ah laŋ wǝ ɓe ta, faa nyi Farao: Mo nyi fahlii nyi me ka me ge sǝr ɓe o. 22 Farao faa nyi ko: A fẽe ye pee mo ɓo wo ɓe nyee ka mo so fii fahlii ka ga sǝr ɓo ne? Amma zyii zah ah faa: Fan ki pee me vaŋno laŋ ya. Amma ne daŋ laŋ, mo nyi fahlii nyi me.
23 Masǝŋ so ur pa syiŋ Salomo maki ah faɗa, ako ye Rezon we Eliada mai mo yea ɗuu ɓo gin wo dǝɓlii ah Hadadezar goŋ Zoba kal ɓo. 24 Tai za ge mor ahe, ako ye dǝɓlii ɓǝǝra. Ne cok mai David mo kyeɓ ka ik ra pǝ wulli, so kalra ge kaa yaŋ Damaskus. Rezon so kaa goŋ tǝ za Damaskus. 25 Pǝ zah'nan cee Salomo mo kaa daŋ ako ye pa syiŋ za Israel, joŋ ɓǝɓe' tǝgbana Hadad ta, syiŋ za Israel pǝlli, kaa goŋ tǝ za sǝr Siria.
Ur ɓǝ Jeroboam
26 So dǝɓ ki no a ɗii ne Jeroboam, we Nebat dǝɓ Efraim ma Zartan yo, mah ah mawin wul o, a ɗii ne Serwa. Jeroboam ye dǝɓ yeɓ Salomo, so ge ur ɓǝ ne goŋe. 27 Ɓǝ mai mo joŋ ka mo urko ɓǝ ne goŋ a naiko:
Ne cok ah ka Salomo tǝ vuu Millo, so a zyeɓ ɓaale yaŋ pah ah David mai mo ɓeɓ ɓo, 28 Jeroboam pa fatan o. Ne cok Salomo mo ẽe yeɓ we tǝbanna nyẽe moo joŋni, so ɓaŋ ko kan tǝtǝl za yeɓ ma ɓaŋ ne swah mai mo ɓaŋra kǝsyil ban Efraim ne Manasse. 29 Ne cok ah Jeroboam pǝ̃ǝ gin yaŋ Jerusalem, profeto Ahija ma yaŋ Silo ge zyaŋ ne ki tǝ fahlii. Ahija ɓoo mbǝro sol mafuu ah ɓo, ara kǝsyicok syak ɓǝǝ gwa gwa. 30 Ahija wǝǝ mbǝro sol mafuu mai mo sol ahe, ŋgǝ̃ǝre, so sǝǝ jemma tǝtǝl gwa. 31 So faa nyi Jeroboam:
Mo woo gin gŋ jemma ka syak ɓo, mor Dǝɓlii Masǝŋ Israel faa: Me ga ɓaŋ goŋ gin jol Salomo naiko, me ga nyi zahban Israel jemma nyi mo. 32 Amma a ga coŋ zahban nyi ko vaŋno , mor swãa dǝɓ yeɓ ɓe David, ne yaŋ Jerusalem mai mo nǝǝ ɓo kǝsyil cok kal ban Israel daŋ. 33 Me ga joŋ naiko, mor za Israel soɓra me, so a keara ga sǝŋ pel Astarte masǝŋ Sidonien ne Kemos masǝŋ Moabien tǝkine Molok masǝŋ Ammonien, ka syeera fahlii mai me cuu ɓo nyi ra ya, ka syeera mor ɓǝ lai ɓe tǝkine ɓǝ faa ɓe ra tǝgbana pa ɓǝǝ David mo joŋ ya ta. 34 Amma me ka ga ɓaŋ goŋ gin jol Salomo daŋ ya ba, pǝ zah'nan cee ah daŋ me ga soɓ ko kal pel zana mor ɓǝ dǝɓ yeɓ ɓe David mai me nǝǝ ɓo, mai mo syee mor ɓǝ lai ɓe ne ɓǝ faa ɓe. 35 Amma me ga ɓaŋ goŋ gin jol wel ahe, me ga nyi nyi mo ka mo kaa tǝ zahban matǝ jemma. 36 Wel ah laŋ me ga nyi ban vaŋno nyi ko, mor ka morsǝ̃ǝ dǝɓ yeɓ ɓe David mo lwaa kaa goŋ yaŋ Jerusalem cẽecẽe pǝ yaŋ mai me nǝǝ ɓo ka me cuu suu ɓe kǝsyil ɓii gŋ.
37 Amo laŋ me ga ɓaŋ mo ka mo kaa goŋ tǝ za Israel ma zahban tǝ jemma tǝgbana zahzyil ɓo mo 'yahe. 38 Mo laa ɓǝ mai me faa ɓo nyi mo daŋ ɓe, mo syee fahlii ɓe ne joŋ fan ma 'nyah suu ɓe ɓe, mo syee mor ɓǝ lai ɓe ne ɓǝ faa ɓe tǝgbana dǝɓ yeɓ ɓe David mo joŋ ɓe, ka me ga yea ne mo, me ga soɓ wee ɓǝr ɓo kaa goŋ ga lii tǝgbana me faa ɓǝ ah ɓo tǝ ɓǝ David ta. 39 Me ga nyi zahban Israel matǝ jemma nyi mo mor ka jok wee ɓǝr David, amma me ka jok ra ga lii laŋ ya ta.
40 Fahfal ɓǝ mai, Salomo kyeɓ ka in Jeroboam pǝ wulli, amma Jeroboam ɗuu kal ge sǝr Egiɓ wo Sisak goŋ sǝr Egiɓ. Kaa sǝr Egiɓ ŋhaa Salomo wuu.
Wul Salomo
(2 KeeƁ 9:29-31)41 Tǝcoŋ ɓǝ Salomo ne fan mai mo joŋko tǝkine ɓǝ fatan ah daŋ, ɓǝ ah ŋwǝǝ ɓo pǝ ɗerewol Ɓǝ Salomo. 42 Zah'nan Salomo mo kaa goŋ tǝ za Israel yaŋ Jerusalem daŋ joŋ syii jemma nai. 43 So Salomo mo wuu, ciira ko kah pah ah yaŋ David. Wel ah Rehoboam kaa goŋ pǝ cok ahe.
Salomon gwale ma é na ke sḭḭm
(2Maa 11:18—12:1)1 Gan Salomon laar wa̰ naa zaab ge hir ge ɗogle ma gḛ ge be to, be san Faraon vya ge gwale ɗeŋgo to, amma sa̰ Mowab ma, ne Ammon ma, ne Edom ma, ne Sidon ma, ne Hittitiya ma vya gwale ma me. 2 A pehir ge ɗogle mbe ma no ge Bage ɗiŋnedin ne jya̰ Israyela vya ma go: «Aŋ mbo kat yàl ne nama vya ge gwale ma to, aŋ mbo hon nama aŋ vya ma kat yàl to me, na kaage nama e aŋ ke bama sḭḭm ma mo̰r to.» Salomon mbarge tene da ne naa zaab ge pehir ge ɗogle mbe ma no, na laar wa̰ nama gḛ. 3 Salomon sa̰ gwale kikis ɓyalar, kat ne gwale ge wanna digi ma kikis ataa me. Na gwale mbe ma e na saŋge na dulwak ne Dok pal uzi. 4 Swaga ge Salomon ne há sabar, na gwale mbe ma e na mbo sḭḭm zi. Na dulwak be kat Bage ɗiŋnedin, Dok ge na ne pal hatal dimma ne na bá ne go to. 5 Salomon gá ke Astarte, dok ge Sidon ma ne temel mo̰r, poseya ne Milkom, dok ge Amoriya ma ne temel mo̰r. 6 Salomon ke kaŋ ge sone ma Bage ɗiŋnedin ndwara se, be gwan kare Bage ɗiŋnedin pe ne na viya̰ go tem ne na bá Dawda ne ke go to. 7 Swaga mbe go, Salomon sin swaga njal pala digi Ursalima le ge sya ge go, ɗu ne sḭḭm Kemos pe, dok ge seŋgre ge Mowab ma ne, may ne Molok pe, dok ge seŋgre ge Ammon ma ne. 8 A go mbe no ge Salomon ne ke ne na gwale ge hir ge ɗogle ma ne pet, ne da pe, nama tyare kaŋ ge hur tuli ma, ne tuwaleya ma hon bama dok ma. 9 Bage ɗiŋnedin laar vḛne Salomon pal, ne na ne saŋge Bage ɗiŋnedin, Dok ge Israyela ne, na ge ne dya̰ tene na ta ndwara azi na go̰r pe. 10 Na sḛ ho̰ na, na wak go, na kaage na mbo dok ge ɗogle ma pe ya mbo ke nama temel mo̰r to. Amma Salomon be koy wak honna ge Bage ɗiŋnedin ne to. 11 Bage ɗiŋnedin jan Salomon go: «Ne jo̰ mo ke go mbe no ɗe, mo be koy mbi wak tuli ma ne mbi eya ma ge mbi ne ho̰ mo nama to, mbi mbo caɗe mo muluk se, mbi mbo he na hon mo mo̰r. 12 Go no puy ɗe, mbi mbo ke na tek ge mo gale ne ndwara to, ne hormo ge mo bá Dawda ne pe. A mo vya tok go gale mbi ba ame muluk no uzi. 13 Amma mbi mbo ame suwal ne na tok go uzi mwaɗak to, ne mbi dore Dawda pe, ne Ursalima, suwal ge mbi ne tá na pe me.»
Salomon naa ge ho̰l ma
14 Bage ɗiŋnedin ɗage ne ndu ge ho̰l ge Salomon ne ya digi: Ndwara go Hadad ndu ge suwal Edom ne, na sḛ ya hir gan ge suwal Edom ne zi. 15 Swaga ge Dawda ne ka mbal pore ne suwal Edom go ɗe, Yowab garlaŋ ge asagar ma ne, mbo mbul Israyela vya ma ge ne su pore zi ma, na sḛ hun naa sonmo ge ne suwal Edom go ma mwaɗak. 16 Ago Yowab ma ne na naa ma mwaɗak a ga katɗa suwal Edom go diŋ saba myanaŋgal, a á naa sonmo ma uzi hunna no kakaɗak. 17 Dam mbe ma pul zi, Hadad, gale ne bool baŋ, sya baale poseya ne Edom ge na bá dore ma mbo suwal Masar ya. 18 A ɗage ne suwal Madiyan go, a he viya̰ mbo suwal Paran ya no, a abe naa ge ne suwal Paran diŋ ma gene mbo suwal Masar bama pe ya no, ge gan Faraon ta ya. Faraon ho̰ Hadad zok no, ka hon na kaŋzam no, ho̰ na swaga ma no me. 19 Faraon ke Hadad kwaɗa gḛ, ɗiŋ mbo ya hon na na gwale ge ga̰l Tapenes ná vya kat yàl. 20 Tapenes ná vya tol na vya son ɗu, a hon na dḭl Genubat. Tapenes ga wal na poseya ne Faraon vya ma dagre, ge Faraon yadiŋ. 21 Swaga ge Hadad ne za̰ suwal Masar ya go, Dawda ma ne Yowab garlaŋ ge asagar ma ne su go ɗe, na sḛ jan Faraon go, na ya̰ na gwan mbo na suwal ya. 22 Faraon jan na go: «A ma kaŋ woɗege mo ne mbi ta ne ɗo, mo ba ɓyare go mo mbo gwan mbo mo suwal ya ɗaa?» Na sḛ gwan ne na janna go: «A̰me to, ya̰ mbi gwanna.» 23 Dok gwan ɗage ne ndu ge ho̰l ge Salomon ne ge ɗogle digi: Ndwara go Rezon ge Elyada vya, na ge ne ya̰ na bageyal Hadadezer gan ge suwal Soba ne, sya na pe so no. 24 Swaga ge Dawda ne hṵ na bageyal Hadadezer naa ma go ɗe, na sḛ kote naa ya na pe go, ka ga̰l nama ndwara zḛ no. Nama sḛ ma mbo kat suwal Damas ya no, a ame gan ge suwal Damas ne no. 25 Na sḛ ga ndu ge ho̰l ge Israyela ne, swaga ge Salomon ne ka gan zi go, dimma ne Hadad go me, ka ke naa yál. Swaga ge na sḛ ne ka gan ge suwal Siriya go, kwane Israyela vya ma gḛ ge be to.
Ho̰l ge Yerobowam ne
(2Maa 9:29-31)26 Yerobowam ge Nebat vya, na ge ne hir ge Efrayim ne zi, a ndu ge suwal Sereda ne ne. Na ná gwale kumur ne, a tol na dḭl Seruya. 27 Na sḛ ka bage ke Salomon temel, ɗage ne ho̰l digi ne gan. Kaŋ ge ne e na ke ho̰l ne gan no: Salomon ya swaga tor dig ge a ne tol na Millo go, ne sin gulum ga̰l ge ndwala pul ge na bá Dawda ne swaga ge ne gu ma digi, 28 ne jo̰ Yerobowam ka pool, a ndu son ge temel ne me ɗe, swaga ge Salomon ne kwa na temel kerra, wan na, e na go na do na ndwara ge naa ge ke temel ge ne hir ge Yusuf ne zi ma pal. 29 Dam a̰me ɗu, Yerobowam wat ne Ursalima diŋ ya zum, ɓan ne anabi Ahiya ge ne suwal Silo go, ge viya̰ go, na sḛ ka̰ ba̰r ga̰l giya̰l na ta. Nama sḛ ma jwak a ka ful zi, ndu a̰me ɗu be kat nama ziyar go to. 30 Ahiya wan na ba̰r ga̰l, taabe na se pe wol para azi. 31 Jan Yerobowam go: «Abe ba̰r wak ma wol! Bage ɗiŋnedin Dok ge Israyela ne jan go: ‹Ndi, mbi mbo ame gan ne Salomon tok go, Mbi mbo hon mo pehir ma wol. 32 Amma pehir mbo gá na ɗu kikit ne hormo ge mbi dore Dawda ne pe, ne suwal Ursalima ge mbi ne tá na ne suwal ge Israyela ne ma buwal zi pe me. 33 Ne da pe, a kuri mbi, a mbo ke temel mo̰r hon Astarte dok ge sidon ma ne, ne Kemos dok ge Mowab ma ne, ne Milkom dok ge Amoriya ma ne me. Ago, a be ke mborra mbi viya̰ ma pal to, a be ke kaŋ ge dosol mbi ndwara se to, a be koy mbi wak yuwaleya ma ne mbi wak honna ma dimma ne Dawda ge Salomon bá ne ke go to. 34 Mbi mbo ame muluk ne na tok go. Mbi mbo koy na, na ka gan mbi naa ma pal na dam ma ge na sḛ gale ne ndwara go, ne mbi dore Dawda ge mbi ne tá na pe, na ge ne koy mbi wak honna ma, ne mbi eya ma. 35 Amma mbi mbo ame gan ne na vya tok go, mo Yerobowam, mbi mbo hon mo pehir ma wol. 36 Mbi mbo ya̰ pehir ɗu hon na vya, ne da pe, mbi dore Dawda hir a̰me na ka kat gan mbi ndwara se Ursalima go, suwal ge mbi ne tá na go, mbi dḭl na ka tol go. 37 Amma mo Yerobowam, Mbi hon mo gan dimma ne mo ne ɓyare go, mo mbo ke muluk ge pehir ge wol ge Israyela ne ma pal. 38 Kadɗa mo za̰ mbi wak honna ma ya, mo ke mborra mbi koo pul go, kadɗa mo ke fare ge dosol ma mbi ndwara se, ne ke mborra mbi eya ma ne mbi wak honna ma pal dimma ne mbi dore Dawda ne ke go, mbi mbo kat ne mo, mo hir ma mbo ka katɗa hool gan pal ɗaɗak, dimma ne Dawda hir ma go. Mbi mbo hon mo Israyela. 39 Go mbe no, mbi mbo gwan ne hir ge Dawda ne pala se, amma mbo kat ɗiŋnedin to›.»
40 Salomon ɓyare viya̰ go na hun Yerobowam uzi, go no Yerobowam so mbo Chichak, gan ge suwal Masar ne ta ya no, ga kat suwal Masar ya ɗiŋ Salomon su.
41 Maana ge Salomon ne ge may ma, ne na kaŋ ge ne ke ma mwaɗak, ne ɗalla ge na ne ma, a njaŋge nama ya maktub temel kerra ge Salomon ne zi. 42 Salomon za gan Ursalima diŋ ge suwal Israyela pal pet del wara anda. 43 Salomon jyat na bá ma pe ya, a mbul na ge na bá Dawda ndwala pul go. Na vya Robowam ame gan na byalam go.
