David kee zah wul nyi Salomo
1 Ka zah'nan mai David mo tǝ yah wun ge gwari ɓe, lai wel ah Salomo ne ɓǝ, faa: 2 Mo ẽe, me yah wun gwari o, mo swaa suu ɓo mo yea pǝ dǝworre. 3 Sai mo syee mor ɓǝ faa Dǝɓlii Masǝŋ ɓo, mo syee tǝ fahlii ah ra, mo byak ɓǝ lai tǝkine ɓǝ cuu ah ra mai mo ŋwǝǝ ɓo pǝ ɗerewol ɓǝ lai Mosus, mor ka mo yea ne pejii pǝ fan joŋ ɓo tǝkine pǝ cok daŋ moo ga gŋ, 4 mor ka Dǝɓlii mo joŋko ɓǝ mai mo faako ɓo nyi me baa ge cok ahe. Mor Dǝɓlii faa: Wee ɓo mo byakra ɓal syel ɓǝǝ pǝsãh mo syeera mor ɓe ne zahzyil ɓǝǝ daŋ ɓe, dǝɓ ma kaa tǝ fakal goŋ Israel ka ga pee gin morsǝ̃ǝ ɓo ya syaŋsyaŋ.
5 Amo laŋ, mo tǝ ɓǝ fan mai Joaɓ we Seruja mo joŋ wo ɓe ɓe, tǝgba faa, ako ye fan mai mo joŋko wo swah sooje za Israel matǝ gwa, Abner we Ner ne Amasa we Yeter, mai mo ik ra pǝ wulli, faŋ val tǝ ɓǝ syim ma zah sal ne cok mai ɓǝ kaa jam mo zyeɓ ɓo, so ɓǝɓe' ah no tǝtǝl ahe. 6 Sai mo joŋ yeɓ ne fatan mai mo ne ko, mo soɓ ko ge pǝ pal ne tam ah ne jam ka. 7 Amma mǝ wee Barzilai ma Giliat sye, mo joŋ ra pǝsãhe, mo soɓ ra yea kǝsyil za ma renra farel ne mo, mor gbahra jol ɓe ne cok mai me tǝ ɗuu ɓǝ naa pa ɓo Absolon ganne. 8 So Syimai we Gera dǝɓ ban Benyaamin ma Bakurim a no wo ɓo ta. Ne cok me tǝ ga Makanayim, tǝǝ me pǝɓe' no cam. Amma ne cok me tǝ pii soo gin yaŋ, ge zyaŋ tǝ ɓe pǝ el Yordan, me haa zah nyi ko ne tǝɗii Dǝɓlii, me faa: Me ka ga i mo pǝ wul ne kafahe ya. 9 Zǝzǝ̃ǝko mo soɓ ko bai ŋgoŋ kiita tǝl ah ka. Amo ye dǝɓ ma ne fatanne, mo ga tǝ fan mai moo ga joŋ ne ki. Mo soɓ ma wul ɓaŋ ko ne suu ah ka, amma mo i ko pǝ wulli.
Wul David
10 Ne cok David mo wuu, so ciira ko yaŋ ah Jerusalem. 11 David kaa goŋ tǝ za Israel syii jemma nai, mor kaa goŋ yaŋ Hebron syii rǝŋ, kaa yaŋ Jerusalem syii jemma sai tǝtǝl sai. 12 So Salomo kaa tǝ fakal pah ah David , goŋ ah joŋ pǝyǝkki.
Salomo joŋ goŋ ah pǝyǝkki
13 Comki Adonija we Haggit ge wo Batseba mah Salomo, mah Salomo fii ko: Mo ge ɓo jam ne? Zyii faa: Jam yo. 14 So faa: Me no ne ɓǝ ka faa ne mo. Batseba faa: Mo faa o. 15 So tǝŋ ɓǝ faa: Mo tǝ ɓe, goŋ nyẽe goŋ ɓe yo, za Israel daŋ rǝkra nahnǝn ɓo tǝ ɓe, tǝ byakra ka me kaa goŋe, amma goŋ so fer ciŋ mǝ naa pa ɓe ɓe, mor Dǝɓlii ye nyi nyi ko. 16 Zǝzǝ̃ǝko me ga fii fan jol ɓo vaŋno, ka mo jiŋ fan ah nyi me ka. Batseba zyii zah ah faa: Mo fii o. 17 Faa: Mo faa ɓǝ nyi goŋ Salomo, ka pee bai zyii joŋ ɓǝ faa ɓo ya, mo faa nyi mo nyiko Abisak mǝlaŋ win yaŋ Sunem nyi me kanne. 18 Batseba zyii faa: Pǝsãhe, me ga faa ɓǝ ɓo nyi goŋe.
19 So Batseba ur kal ge wo goŋ Salomo ka faa ɓǝ Adonija nyi ko, so goŋ ur ka zyaŋ tǝ mah ahe, ɗǝŋ ge sǝŋ pel ahe. So jin ge kaa tǝ fakal ahe, so faa mo ɓaŋra fakal goŋ kan nyi mah goŋe. Mah ah kaa jokǝsãh ahe. 20 So Batseba faa: Ame no ne fii biŋ ka fii mo, ka mo pee bai joŋ fan ah nyi me ka. Goŋ zyii faa: Mo fii o mǝǝ, me ka pee bai joŋ fan ah nyi mo ya. 21 Batseba faa: Mo soɓ naa pa ɓo Adonija kan Abisak mǝlaŋ win yaŋ Sunem. 22 Goŋ Salomo zyii zah mah ah faa: Kaiya, amo fii Abisak nyi Adonija mor fẽene? Pǝram mo fii goŋ nyi ko o ta! Mor naa pa ɓe malii yo, pa joŋzahsyiŋ Abiatar ne Joaɓ we Seruja ara mor ahe. 23 So goŋ haa zah ne tǝɗii Dǝɓlii faa: Adonija mo soo ɓǝ mai ne cee suu ah ya ɓe, Dǝɓlii mo joŋ me nai sye nai sye, ŋhaa mo kal tǝl ah laŋ ta. 24 Mor Dǝɓlii ma ne cee ye ɓaŋ me kan goŋ ne me tǝ fakal pa ɓe David, ako ye nyi yaŋ nyi me tǝgbana mo faako. Adonija ga wǝ tǝ'nah maiko. 25 So goŋ Salomo pee Benaja we Jehojada ge i Adonija pǝ wulli.
26 Goŋ Salomo so faa nyi pa joŋzahsyiŋ Abiatar: Mo ge pǝ cok kal ɓo Anatot, amo kii ɓo nǝn pǝkoŋ wulli, amma me ka i mo pǝ wul tǝ'nah ya ba, mor mo ɓaŋ sunduku Dǝɓlii pel pa ɓe David, amo laa bone ɓo ne pa ɓe pǝlli. 27 Salomo nǝǝ Abiatar gin tǝ yeɓ zahsyiŋ ɓoo. Fan ah joŋ ka baa ɓǝ mai Dǝɓlii mo faa ɓo tǝ yaŋ Eli yaŋ Silo.
28 Ne cok ɓǝ ah mo cii ge dai Joaɓ, so ɗuu kal ge gbǝ ciŋ ma pǝ cok joŋ syiŋrĩ. Mor Joaɓ gbǝ zah ɓo ne Adonija, amma gbǝ zah ne Absolon ya. 29 Ge faara ɓǝ ah nyi goŋ Salomo: Joaɓ ɗuu ge ɓo pǝ tal mbǝro Dǝɓlii, a no uu ɓo gŋ kah cok joŋ syiŋrĩ. Salomo pee Benaja we Jehojada faa: Mo ge i ko pǝ wulli. 30 So Benaja ge pǝ tal mbǝro Dǝɓlii, faa nyi ko: Goŋ faa mo pǝ̃ǝ ge lalle. Amma Joaɓ zyii faa: Ka, me wǝ nyeeko. Benaja so kal ge kee ɓǝ mai mo zyiiko zah ah nyi goŋ faa: Joaɓ faa nai sye, zyii zah ɓe naiko. 31 Goŋ faa: Pǝsãhe, mo ge joŋ wol ah tǝgbana ɓǝ faa ahe, mo i ko pǝ wulli, ka we cii ko. Nai ɓe, ɓǝ wul za matǝ gwa nyẽe Joaɓ mo ik ra ge lal bai mor ka ga yea tǝ ɓe ne za yaŋ pa ɓe yao. 32 Dǝɓlii ga jin faŋ val wul mai mo ikko ɓo tǝtǝl ah soo sǝŋ. Mor ik za gwa mai mo kalra ko ɓo ne goŋga tǝkine ɓǝ sãhe, Abner we Ner swah sooje za Israel ne Amasa we Yeter swah sooje za Yuda. Ik ra ne kafahe, pa ɓe David tǝ ɓǝ ah laŋ ya. 33 Syim ɓǝǝ a pii soo ga tǝ Joaɓ ne tǝ wee ɓǝr ah ga lii ga lii. Amma David ne wee ɓǝr ah ne yaŋ ah tǝkine goŋ ah daŋ, jam Dǝɓlii yea tǝl ah ga lii ga lii.
34 Benaja we Jehojada kal ge i Joaɓ pǝ wulli, ge ciira ko yaŋ ah lalle. 35 Goŋ ɓaŋ Benaja we Jehojada kan swah sooje ne pǝ cok ahe, ɓaŋ pa joŋzahsyiŋ Sadok kan pǝ cok Abiatar.
36 So goŋ pepee ge ɗii Syimai, faa nyi ko: Mo vuu yaŋ ɓo yaŋ Jerusalem ka mo kaa gŋ, amma mo pǝ̃ǝ gin gŋ ge cok ki ka. 37 Com mai mo kal pǝ̃ǝ gin gŋ yee el Kedron mai ɓe, ka mo tǝ njaŋ mo ga wuu, ɓǝɓe' ah pii soo ga tǝtǝl ɓo. 38 Syimai zyii zah goŋ faa: Ɓǝ ah a pǝsãhe, tǝgbana dǝɓlii ɓe goŋ mo faa ɓo, dǝɓ yeɓ ɓo ga joŋ nooko. Syimai kaa yaŋ Jerusalem liilii.
39 Amma fahfal syii sai mo pǝ̃ǝ kalle, byak Syimai gwa ɗuura kal ge wo Akis we Maaka goŋ Gat, ge faara ɓǝ ah nyi Syimai: Byak ɓo ra no Gat. 40 So Syimai ur baŋ tǝgaŋ nyi korro ahe, kal ka ga kyeɓ byak ah ra wo Akis goŋ Gat. Syimai kal ge gbah byak ah ra yaŋ Gat ge ne ko. 41 Ge faara ɓǝ ah nyi Salomo: Syimai ur gin yaŋ Jerusalem yea kal ge ɓo Gat, so pii soo ge ɓe. 42 Goŋ pepee ge ɗii Syimai faa nyi ko: Me faa ɓǝ nyi mo ka mo so faa njaŋ ah nyi me pel Dǝɓlii, com mai mo kal pǝ̃ǝ kal ge cok ki ɓe, ka mo tǝ njaŋ, mo ga wuu. So amo laŋ mo zyii zah ɓe mo faa: Ɓǝ ah a pǝsãhe. 43 So mor fẽe mo gbǝ ɓǝ mai mo faa pel Dǝɓlii tǝkine ɓǝ mai me faa nyi mo ya ne? 44 Goŋ so faa nyi Syimai: Amo tǝ ɓǝɓe' mai daŋ mo joŋ wo pa ɓe David ɓe, Dǝɓlii ga jin ɓǝɓe' ɓo ga tǝtǝl ɓo. 45 Amma jam Dǝɓlii mo yea tǝ goŋ Salomo, fakal goŋ David mo yea pel Dǝɓlii ga lii ga lii.
46 Goŋ Salomo nyi fahlii nyi Benaja we Jehojada pǝ̃ǝ kal ne Syimai ge i ko pǝ wulli. So goŋ Salomo yii ge pel pǝyǝkki.
Wak siya ge Dawda ne
1 Swaga ge Dawda ne nda ya na dam siya wak go gwa, hon na vya Salomon na wak sya, jan na go: 2 «Mbi ɓyare mbo swaga ge naa ge ne suwar pal ma mwaɗak a ne mbo mbo na ya go. Mḛ ndiŋ, ke tene ndu son! 3 Dó mo ndwara fare ge Bage ɗiŋnedin Dok ge mo ne ma pal, ke mborra na eya ma pal, ne koy na wak honna ma, ne na wak yuwaleya ma, ne na njaŋgeya ma, ge ne njaŋge ne maktub eya ge Musa ne zi. Go no mo mbo uni mo kaŋ kerra ge daage zi pet, swaga ge daage go mwaɗak me. 4 Go no, Bage ɗiŋnedin mbo wi na wak tuli ge na ne ke mbi pal janna go: ‹Kadɗa mo vya ma her viya̰ ge jwap ya, a ke mborra fareba pal mbi ndwara se ne bama dulwak ɗu, ne bama sḛ mwaɗak me, mo mbo woɗege ne ndu ge er mo ge hool gan ge suwal Israyela ne pal to bat.› 5 Mo kwa kaŋ ge Yowab ge Seruya vya ne ke ne mbi, ne na kaŋ ge ne ke ne Israyela asagar ma ga̰l ge azi ma, Abner ge Ner vya ma ne Amasa ge Yeter vya. Na sḛ hṵ nama ne halas zi, a be pore za nama ne to. Ago siya ge nama ne ya na pal. 6 Ge ɗalla ge mo ne zi, ke na kaŋ a̰me, ya̰ na su siya daŋ pul sabar ge na ne zi go cwagat to. 7 Mo mbo é mo ndwara ge Barzilay ndu ge suwal Galaad ne vya ma pal, ya̰ nama zam dagre ne mo. Ndwara go, a naa ge a ne sya mbi ko̰r swaga ge mbi ne sya mbo woy tene mo bá vya Absalom ndwara zḛ ma ne. 8 Vyale ne Chimey ge Gera vya, ge ne pehir ge Bayami ne zi, ge suwal Bahurim ne to. Swaga ge mbi ne sya baale suwal Mahanayim ya, vḛne na wak mbi pal. Swaga gwanna ge mbi ne ya go, mbo ya kun mbi maŋgaɗam Urdun wak go. Mbi ke na wak tuli Bage ɗiŋnedin ndwara se go mbi mbo hun na to bat. 9 Se no, kaage mo ya̰ na baŋ to, ago mo ndu ge ɗalla ne, mo mbo kwa kaŋ ge ke na. Sabar ge na ne zi no puy ɗe, hṵ na.»
Siya ge Dawda ne
10 Dawda jyat na bá ma pe ya, a mbul na, na suwal diŋ. 11 Dawda ke muluk suwal Israyela go del wara anda: ke suwal Hebron go del ɓyalar, ge Ursalima go del tapolɗu para ataa me. 12 Salomon er na bá Dawda, kat hool gan pal, na gan pe ɗur se.
Siya ge Adoniya ne
13 Adoniya ge Haggit vya mbo ya ge Batcheba ge Salomon ná ta. Batcheba ele na go: «Mo mbo ya wan mbi koo’a?» Na sḛ vin, jan na go: «Mbi mbo ya wan mo koo.» 14 Gwan jan na uwale: «Mbi da ne fare a̰me ɗu ge mbi ne ɓyare jan mo.» Batcheba jan na go: «Jya̰ mo fare.» 15 Adoniya jan na go: «Mo kwa kwa go mbi te ya zam gan ne, ago Israyela vya ma ndwara mwaɗak ya mbi pal ndwara é mbi gan. Amma ne Bage ɗiŋnedin ta, fare e no, mbi bá vya za gan no. 16 Se no mbi ɓyare kaŋ a̰me ɗu ne mo ta, kaage mo kuri mbi na to.» Batcheba jan na go: «Jya̰ mo fare.» 17 Jan go: «Mbi kaɗe mo, mbo jan gan Salomon, na sḛ ne pool ge kuri mo to, na ho̰ mbi Abisak, vya gwale ge suwal Sunem ne kat yàl nde.» 18 Batcheba jan na go: «A kwaɗa, mbi ma̰ mbo jan gan mo fare mbe.» 19 Batcheba ɗage mbo gan Salomon ta ya ndwara jan na fare ge Adoniya ne. Swaga ge ne ya̰ mborra ya, gan ɗage na ndwara zi ya, gur na koo na ndwara se ba ɗage gwan’a kat na hool gan pal. Hon na kaŋ katɗa na tok matoson pal. 20 Batcheba jan Salomon go: «Mbi ɓyare kaɗe mo kaŋ a̰me ŋgeɗo, kaage mo kuri mbi na to.» Gan jan na ná go: «Jya̰ mo fare, ago mbi kuri mo to.» 21 Na ná jan na go: «Ho̰ mo bá vya Adoniya Abisak, vya gwale ge suwal Sunem ne kat yàl.» 22 Gan Salomon jan na ná go: «Kyaɗa mo ba ele go Adoniya na he Abisak, vya gwale ge Suwal Sunem ne ɗaa? A kwaɗa, ele go, a ho̰ na gan gaw, a mbi bá vya ge ga̰l ne. Ele go, a ho̰ bage tuwaleya Abiyatar ma ne Yowab ge Seruya vya gan me.» 23 Gan Salomon guni tene ne dḭl ge Bage ɗiŋnedin ne, jan go: «Ya̰ Dok na mḛre mbi mḛreya ge zwala babak, kadɗa Adoniya ɓol potɗa ge siya ne ya ne fare eleya mbe no pe to. 24 Se no, Bage ɗiŋnedin da ne ndwara, na sḛ ge ne ɗù mbi, ge ne e mbi kat hool gan ge mbi bá Dawda ne pal, ge ne ho̰ mbi gan dimma ne na ne ke wak tuli go, ago ma̰ no Adoniya ma̰ su.» 25 Gan Salomon teme Benaya ge Yehoyada vya na mbo hun na. Ago mbe no Adoniya su no.
Gan Salomon ndage Abiyatar ne na temel zi
26 Uwale, gan jan bage tuwaleya Abiyatar go: «Gwa̰ mo suwal Anatot ya, ago mo mbya suya, amma, ne jo̰ mo ḭ sandu wak tuli ge Bageyal, Bage ɗiŋnedin ne mbi bá Dawda ndwara zḛ, mo njó yál dagre ne mbi bá me ɗe, mbi hun mo ma̰ no to.» 27 A go no, Salomon ndage Abiyatar ne na temel tuwaleya ge Bage ɗiŋnedin ne zi no. A go mbe no, fare ge Bage ɗiŋnedin ne jya̰ Eli vya ma pal ge Silo go, wak wi no me.
Siya ge Yowab ne
28 Fare mbe det Yowab ta ya, syat na pe so mbo woy tene gur ge Bage ɗiŋnedin ne zi ya, wan na tok ma ge twal tuwaleya ma ta. Ago Yowab vwa na pe da ne Adoniya, amma dḛ zaŋgal be vwal na pe ne Absalom to. 29 A mbo ya jan gan Salomon go Yowab woy tene ya gúr ge Bage ɗiŋnedin ne zi ya, ge twal tuwaleya ta ya. Salomon teme Benaya ge Yehoyada vya, na mbo hun na. 30 Benaya mbo ge gúr ge Bage ɗiŋnedin ne zi ya, jan Yowab go: «Ne ka̰l ge gan ne, wá zum!» Yowab gwan ne na janna go: «Mbi wat zum to, mbi su go go!» Benaya gwan mbo jan gan fare ge Yowab ne jya̰. 31 Gan jan na go: «Ke dimma ne na sḛ ne jya̰ go, hṵ na, mo mbul na. Go no, mo ba ndage swama ge Yowab ne ka̰ na se baŋ ɗar be ge fare a̰me to ne i, ne yàl ge mbi bá ne pal uzi. 32 Bage ɗiŋnedin mbo gwan ne swama ge na ne na pal, ne da pe, na sḛ hṵ naa ge dosol ma, ne ge kwaɗa waɗe na ma azi be ge mbi bá Dawda kat ne kwarra to. Hṵ Abner ge Ner vya, ga̰l ge asagar ge Israyela ne, ma ne Amasa ge Yeter vya, ga̰l ge asagar ge Yuda ne. 33 Nama swama mbo kat Yowab ma ne na hir ma pal ɗiŋnedin. Amma Bage ɗiŋnedin mbo e Dawda ma ne na hir ma, ne na yàl, ne na hool gan kat halas ɗiŋnedin me.» 34 Benaya ge Yehoyada vya gwan, mbo hun Yowab, mbul na ge ful zi ya, ge na yadiŋ. 35 Gan é Benaya ge Yehoyada vya ge Yowab byalam go asagar ma pal, é Sadok bage tuwaleya ge Abiyatar byalam go me.
Siya ge Chimey ne
36 Gan tol Chimey ya, jan na go: «Sḭ zok ge suwal Ursalima diŋ, mo kat na zi, ago mo mbo wat ne suwal diŋ zum mbo swaga ge ɗogle go to bat. 37 Ka ne kwarra go, dam ge mo ne mbo watɗa zum, mo mbo su. Swama ge mo ne mbo kat mo pal.» 38 Chimey jan gan go: «A kwaɗa! Mo dore mbo ke kaŋ ge mbi bageyal gan ne jya̰ ma pal.» Chimey gá katɗa suwal Ursalima diŋ, ke dam ma kaal.
39 Del ataa go̰r go, Chimey mo̰r ma azi a so mbo suwal Gat ya, ge gan Akis ge Maaka vya ta ya. A mbo ya jan Chimey go na mo̰r ma ya suwal Gat ya. 40 Chimey sá na kwara, mbo suwal Gat, ge Akis ta ya mbo ɓyare na mo̰r ma pe. Chimey gwan ne na mo̰r ma ne suwal Gat ya. 41 A mbo jan Salomon go, Chimey ɗage ne suwal Ursalima go mbo suwal Gat, na gwan ja. 42 Gan tol Chimey ya, jan na go: «Mbi te be e mo guni tene ne dḭl ge Bage ɗiŋnedin ne go, mo wá zum ne suwal diŋ to to’a? Mbi te be jan mo go dam ge mo ne mbo watɗa zum ne suwal diŋ mbo swaga a̰me, mo mbo su to’a? Te be mo vḭ ne go: ‹A kwaɗa, mbi za̰ ya go ne to’a?› 43 Kyaɗa mo ba koy wak tuli ge mo ne ke Bage ɗiŋnedin ndwara se, ko ne mbi wak honna to ɗaa?» 44 Gan gwan jan Chimey go: «Mo kwa sone ge daage pet ge mo ne ke mbi bá Dawda kwa tyatyat, Bage ɗiŋnedin mbo gwan ne sone ge mo ne ke mo pal. 45 Amma wak busu mbo kat gan Salomon pal, muluk ge Dawda ne me mbo ɗur se ɗiŋnedin Bage ɗiŋnedin ndwara se.» 46 Gan hon Benaya ge Yehoyada vya na wak, Benaya mbo, hun Chimey.
Swaga mbe go, muluk ge Salomon ne pe ɗur se.
