Ezekias kaa goŋ Yuda
(2 KeeƁ 29:1-22 31:1)1 Ne cok Hosea we Ela mo kaa goŋ Israel syii sai, Ezekias we Akas goŋ Yuda kaa goŋ ne ko. 2 Ne cok mo kaa goŋ, ka joŋ syii ɓo jemma gwa tǝtǝl dappe. Kaa goŋ yaŋ Jerusalem syii jemma gwa tǝtǝl doraŋ. A ɗii mah ah ne Abi, mǝlaŋ Zakarias yo. 3 Joŋ fan masãh ah pel Dǝɓlii tǝgbana pamlii David mo joŋ ryakryakke. 4 Cak ɓǝ joŋ syiŋ pǝ cok ma tǝgeere , dah foto masǝŋ ki ge lalle, vǝr ɓǝ Astarte, ɓaŋ soo vãm syẽ mai Mosus mo coo dah ge lalle, mor daga cok ah ŋhaa dai zah'nan ma tǝ'nahko, za Israel a tǝǝra ɓǝrdi joŋra syiŋ wol ahe, a ɗiira soo ah ne Nehustan. 5 Soɓ suu ah daŋ wo Dǝɓlii Masǝŋ Israel. Amma fahfal ah dǝɓ ma na ko kǝka kǝsyil za goŋ Yuda ya, koo kǝsyil za ma kǝpel ah ra laŋ kǝka. 6 Mgbãa syee mor Dǝɓlii mbaŋ, soɓ ɓǝ syee mor ah ya, gbǝ ɓǝ mai Dǝɓlii mo faa nyi Mosus mbaŋ. 7 Dǝɓlii no ne ki, a yea ne pejii pǝ cok daŋ moo ga gŋ. Ŋwookyaŋ ne goŋ Asiria, zyii joŋ yeɓ mor ah yao. 8 Ik Filistien ŋhaa ge dai yaŋ Gaza tǝkine sǝr ah ne yaŋ ma byak cok ah ra, ne yaŋ maswah ah ra daŋ.
Samaria leere
9 Ne cok Ezekias mo kaa goŋ syii nai, ka Hosea we Ela kaa goŋ Israel ɓo syii doraŋ. Ne cok ah Salmanasar goŋ Asiria ge ryaŋ yaŋ Samaria ne sal joŋ syii sai. 10 Fahfal syii sai ah mo vǝrri, re yaŋ ah ne ko. Ne cok mo rera yaŋ Samaria, ka Ezekias kaa goŋ ɓo syii yea, mǝ Hosea goŋ Israel a doraŋ. 11 Goŋ Asiria woo za Israel kal ge sǝr ah ne ko, ge rǝk ra yaŋ Hala kah el Habor pǝ sǝr Gozan tǝkine pǝ yaŋ maluu pǝ sǝr Media. 12 Mor zyii laara ɓǝ faa Dǝɓlii Masǝŋ ɓǝǝr a, amma zǝǝra tǝ ɓǝ gbanzah ahe. Ɓǝ mai Mosus dǝɓ yeɓ Dǝɓlii mo faa ɓo nyi ra daŋ, zyii joŋra ɓǝ ah ya.
Sal Saŋkeriɓ
(2 KeeƁ 32:1-19Esa 36:1-22)13 Ne cok Ezekias mo kaa goŋ syii jemma tǝtǝl nai, Saŋkeriɓ goŋ Asiria pǝ̃ǝ sal ge zah yaŋ sǝr Yuda maluu maswah ah ra, re yaŋ ah ra. 14 Ezekias goŋ Yuda pepee ge wo goŋ Asiria yaŋ Lakis, faa nyi ko: Me joŋ faɓe' ɓe, mo pii soo mo soɓ me o, me ga soo fan mai mo ga cuu nyi me daŋ. Goŋ Asiria cuu vãm solai nyi nǝn kilo ujenere jemma, ne vãm kaŋnyeeri nǝn kilo ujenere vaŋno nyi Ezekias goŋ Yuda. 15 Ezekias so woo vãm solai mai mo ɓǝr yaŋ Dǝɓlii ne ma yaŋ rǝk fan goŋ daŋ nyi nyi ko. 16 Ne cok ah Ezekias 'wal vãm kaŋnyeeri mai mo wo zahfah yaŋ Dǝɓlii ne ma wo kpuu zahfah mai Ezekias goŋ Yuda mo yea syee ge ɓo wo zahfah ne kpuu zahfah ah nyi nyi goŋ Asiria daŋ. 17 Amma goŋ Asiria pee swah sooje ah ne pa byak lak ah ne swah za yeɓ goŋe, tǝkine za sal mapãa daga yaŋ Lakis ge yaŋ Jerusalem wo goŋ Ezekias. Ge daira yaŋ Jerusalem, ge uura tǝ fahlii mai pa ma kaŋ zyim moo joŋ yeɓ ah gŋ kah el mai bii moo ɗuu sǝŋ gin sǝŋ. 18 Ɗiira goŋ ge, Eliakim we Hilkiija dǝɓlii piicel goŋ yo, Sebna pa ŋwǝǝ fan o, tǝkine Joak we Asaf pa ŋwǝǝ ɓǝ camcam yo, pǝ̃ǝra kal ge wo ɓǝǝra.
19 Swah za yeɓ goŋ Asiria faa nyi ra: We faa nyi Ezekias: Goŋ malii ma sǝr Asiria faa sye: Amo soɓ suu ɓo sye ɓo wo zu kpak ne? 20 Amo lǝŋ ɓǝ faa zah kol sye swah ruu sal ye ne? Ko sye, amo gbǝ yǝk ɓǝ zu sye ɓo ka mo waa ŋwookyaŋ ne me pahl ne? 21 Mo ẽe mo gbǝ yǝk ɓǝ sǝr Egiɓ ɓo. Sǝr Egiɓ sye, kǝndaŋ keeŋgai ma dǝdah yo, dǝɓ mo soɓ yǝk suu ah ge tǝl ah ɓe, moo cuŋ jol nyi dǝɓ ahe. Farao goŋ sǝr Egiɓ mai mo gbǝ yǝk ah mo soɓ suu ɓo ɓo wol ah a nai ta.
22 Amma so we faa nyi me: Ru soɓ suu ɓuu ɓo wo Dǝɓlii Masǝŋ ɓuu ɓe, we so tǝ ɓǝ mai ta, ako ye Dǝɓ mai Ezekias mo dah cok joŋ syiŋ ah ma tǝgee ge lalle, so faa nyi za Yuda ne za yaŋ Jerusalem: We juupel pǝ cok joŋ syiŋ yaŋ Jerusalem nyeeko. 23 Mo ge zyeɓ ɓǝ ne dǝɓlii ɓe goŋ Asiria zǝzǝ̃ǝko, me ga nyi pǝr nyi mo ujenere gwa, moo gak nyi nyi za ɓo ma yee tǝ ɓǝǝ no ɓe ko. 24 Mo ka gak nĩi dǝɓ yeɓ dǝɓlii ɓe malaŋ ah laŋ ga lal a, koo goŋ sǝr Egiɓ mo nyi muŋta sal nyi mo ne pǝr daŋ laŋ, ka joŋ fan ki wo ɓo ya. 25 Ame pǝ̃ǝ sal ge ɓo tǝ sǝr mai ka ɓeɓ sǝr ah bai 'yah Dǝɓlii mo yea gŋ ne? Dǝɓlii faa nyi me: Mo pǝ̃ǝ sal ge zah sǝr ah ka mo ɓeɓ sǝr ahe.
26 Amma Eliakim ne Sebna ne Joak faara nyi swah za yeɓ goŋe: Mo faa nyi za yeɓ ɓo ra ne zah Aramien mor ru laani. Mo faa nyi ru ne zah Yahuduen ne nahnǝn za mai mo tǝ ɓaale sǝŋ ka. 27 Amma swah za yeɓ goŋ faa nyi ra: Dǝɓlii ɓe pee me ge wo dǝɓlii ɓii tǝkine we ka me ge faa ɓǝ mai nyi we to ne? Pee me ɓo ka wah wo za mai mo haira ɓo tǝ ɓaale sǝŋ ka mo rera mǝr zahmorsuu ɓǝǝ tǝkine zwan tǝtǝm zahmorsuu ɓǝǝ ne we daŋ ya ne?
28 So swah za yeɓ goŋ ur uu ɓyaŋ ɓǝ pǝ'man ne zah Yahuduen faa: We laa ɓǝ faa goŋ malii, goŋ Asiria mo faa. 29 Goŋ faa sye: We soɓ Ezekias kiŋ tǝtǝl nyi we ka, mor ka gak ǝ̃ǝ we gin mor jol goŋ ya. 30 We soɓ Ezekias wuu zahzyil nyi we ne ɓǝ Dǝɓlii ka faa Dǝɓlii ga ǝ̃ǝ na, ka ga soɓ yaŋ mai lee ga mor jol goŋ Asiria ya ka. 31 We laa ɓǝ faa Ezekias ka, mor goŋ Asiria faa sye: We zyeɓ ɓǝ ne me, we pǝ̃ǝ ge wo ɓe, nai ɓe koo zune kǝsyil ɓii a ga re lee syẽm kpuu vin ah tǝkine goyaɓ ahe, koo zune kǝsyil ɓii a ga zwǝ bii pǝ lak bii ahe, 32 ŋhaa ka me ge woo we kal ge pǝ sǝr mai mo na sǝr ɓii ne ko, sǝr ah ne sorre, lee kpuu vin no gŋ, farel no, 'wah kpuu vin no gŋ tǝkine kpuu maŋgo daŋ, tǝnjwǝǝ no gŋ ta. Fan marai gak wol we gŋ ka we wuk ka. Amma we soɓ Ezekias mo kǝǝ we ne faa nyi we Dǝɓlii ga ǝ̃ǝ na ba ka. 33 We lǝŋ masǝŋ za ki ma gak ǝ̃ǝ sǝr ah gin mor jol goŋ Asiria a no ne? 34 Masǝŋ ma sǝr ki Hamat ne Arfat a kẽne? Masǝŋ ki ma sǝr Sefarvaim ne Hena ne Iva a kẽne? Gak ǝ̃ǝra Samaria gin mor jol ɓe ɓe ne? 35 Kǝsyil masǝŋ ki ma pǝ sǝr rai daŋ vaŋno kǝsyil ɓǝǝ ǝ̃ǝ sǝr ah gin mor jol ɓe ɓe ne, ko Dǝɓlii ga ǝ̃ǝ mǝ ah yaŋ Jerusalem gin mor jol ɓe ne?
36 Amma za kaara tǝɗum tǝɗum, zyiira ɓǝ ki zah ah koo vaŋno ya. Mor goŋ faa nyi ra: We zyii ɓǝ ki zah ah ka. 37 Amma dǝɓlii piicel goŋ ma ɗii ne Eliakim, ne Sebna pa ŋwǝǝ fanne, tǝkine pa ŋwǝǝ ɓǝ camcam Joak, pii soora ge wo Ezekias, mbǝro ɓǝǝ daŋ ŋgǝŋgǝ̃ǝ ɓo, keera ɓǝ swah za yeɓ goŋ mo faa daŋ nyi ko.
NE BURMIYA GE MULUK GE ISRAYELA GO MBO BURMIYA GE MULUK GE YUDA NE
Ezekiyas, gan ge Yuda ne
(2Maa 29:1-2, 2Maa 31:1)1 Swaga ge Hosiya ge Ela vya, gan ge Israyela ne, ne ke del ataa na gan zi go ɗe, Ezekiyas ge Ahaz vya zam gan Yuda pal. 2 Swaga ge ne ame gan, ka da ne del wara azi para anuwa̰y, ke na gan zi del wara azi para lamaɗo Ursalima go. Na ná Zakariya vya ne, a tol na dḭl Abi. 3 Ke kaŋ ge dosol Bage ɗiŋnedin ndwara se dimma ne na báŋ Dawda ne ke go. 4 A na gu swaga sḭḭm ma uzi ne, ɓá kaŋ sḭḭm ma uzi no, sya uwara ge sḭḭm Achera ne ma uzi no, ɓá bom ge Musa ne ɗeere na ne fool ŋgirma uzi no yeyege, ne da pe, dam mbe ma go, Israyela vya ma ka til dukan na ndwara se, a ka tol na Nehuchetan . 5 É na saareya ma mwaɗak Bage ɗiŋnedin Dok ge Israyela ne pal. Ne gan ge ne ka suwal Yuda pal na ndwara zḛ ma, ko ge ne gá na go̰r go ma buwal zi, a be ɓol gan a̰me dimma ne na go to. 6 Na sḛ ka mbargeya ne Bage ɗiŋnedin, be abe tene ne na ta uzi to, ka ke mborra wak honna ge Bage ɗiŋnedin ne ho̰ Musa ma pal. 7 Bage ɗiŋnedin ka da ne na. ka zam zḛ na kaŋ kerra ma zi pet. Ɗage kuri gan ge Asiriya ne wak, gá be ge gwan ne na pala na pe se to bat. 8 A na sḛ ya̰ Filistiya ma ne ɗiŋ mbo Gaza, ame nama suwal ga̰l ma ne nama swaga njole naa ge ho̰l ma no.
Pala votɗa ne ameya ge Samariya ne pe
9 Swaga ge Ezekiyas ne ke del anda na gan zi go, Hosiya ge Ela vya, gan ge Israyela ne ke ya na gan zi del ɓyalar me. A del ge Salmanasar gan ge Asiriya ne, ne mbo ya ver suwal Samariya se go. 10 A del ge ataa go, ɗage ame na no. Ame na swaga ge Ezekiyas ne ke del myanaŋgal na gan zi go, Hosiya gan ge Israyela ne, ke ya del lamaɗo na gan zi. 11 Gan ge Asiriya ne abe Israyela vya ma mbo kan nama suwal Asiriya ya, ge babur pul ge Halas ne ya, maŋgaɗam Habor ge ne suwal Gozan go wak go, ne suwal ma ge Mede ma ne go me. 12 Kaŋ mbe ma no a dé ya nama pal ne da pe, nama sḛ ma be za̰ Bage ɗiŋnedin Dok ge bama ne wak to, a be koy na wak tuli to, eya ma pet ge Musa dore ge Bage ɗiŋnedin ne ho̰ nama, a be koy nama, ko a ke mborra nama pal to.
Senakerib, gan ge Asiriya ne, mbo ya det Yuda
(Isa 36:1-22, 2Maa 32:12Maa 9-16)13 Swaga ge Ezekiyas ne ke del wol para anda na gan zi go ɗe, Senakerib gan ge Asiriya ne, ɗage ya det suwal ma ge ne ve ne gulum ga̰l ge Yuda ne ma pore, ame nama. 14 Ezekiyas gan ge Yuda ne dol temel mbo jan gan ge Asiriya ne suwal Lakis ya go: «Mbi ke sone! Abe tene uzi ya ne mbi ta. Dṵṵl ge mo ne mbo e ya mbi pal, mbi mbo pot na.» Gan ge Asiriya ne e Ezekiyas gan ge Yuda ne pot na fool kaal kilo dudubu lamaɗo ne dinar kilo kikis lamaɗo me. 15 Ezekiyas abe bware ge ne zok ge Bage ɗiŋnedin ne zi, ne bware ge ne gan yadiŋ ma, hon na. 16 Swaga mbe go, Ezekiyas gan ge Yuda ne só zok wak ge zok ge Bage ɗiŋnedin ne ma da ne dinar, hál zok wak mbe ma se, abe nama hon gan ge Asiriya ne.
17 Gan ge Asiriya ne dol na ga̰l ge ne na yàl pal, ne ga̰l ge na asagar ma ne, ne na garlaŋ pore, poseya ne asagar ma gḛ bama pe go, a mbo ya Ezekiyas ta Ursalima go. Swaga ge a ne ya̰ ya, a mḛ baal ga̰l ge ne viya̰ gaaso ge ndu ge usi ba̰r ne wak ya. 18 A e temel tol gan. Amma Eliyakim ge Hilkiya vya bage ne koy gan kaŋ ma mbo ya nama ta poseya ne Chebna bage njaŋgeya, ne Yowa ge Asaf vya bage koy gan maktub ma. 19 Garlaŋ pore ge Asiriya ma ne jan nama go: «Mbi kaɗe aŋ kaɗe, aŋ mbo jan Ezekiyas go, gan ga̰l ge Asiriya ma ne jan go: Mo é mo jobreya ya da pal ɗaa! 20 Mo dwat go fare janna baŋ da ne pool ge hon mo zwama, ko ne pool ge ke pore ɗaa? Se no ɗe, mo é mo saareya ya wuɗi pal ge mo ba ɗage kuri mbi wak ɗaa? 21 Ndi, ne se no, mo e mo jobreya ya suwal Masar pal, teer ge ne há hal se mbe no pal. Ago ndu ge daage pet ge ne deŋge tene na ta syaɗe na syaɗe na tok zi. Faraon, gan ge suwal Masar ne go mbe no ca, ne ndu ge daage pet ge ne e na jobreya na pal. 22 Tamekyala aŋ da ne pool jan mbi go: ‹I e i jobreya ya Bage ɗiŋnedin Dok ge i ne pal›. Te be Ezekiyas sḛ gu na swaga ke tuwaleya ma, ne na twal tuwaleya ma uzi ne, jya̰ Yuda ma, ne naa ge ne Ursalima diŋ ma no go nama gá ke tuwaleya twal ge ne Ursalima diŋ mbe no pal ɗeŋgo to’a? 23 Se no, há mbi bageyal, gan ge Asiriya ne goŋle, mbi ma̰ hon mo tisi ma dudubu azi. Mo ma̰ ɓol naa ge ndwar tisi mbe ma ko’a? 24 Mo ma mbyat hal mbi bageyal asagar ma ga̰l a̰me ɗu, ko ge ne mbya a̰me pe to ne nama buwal zi ɗaa? Mo e mo jobreya ya Masar pal ndwara go mo da ne pool ɓol pus pore ma ne tisi ma. 25 Mo dwat go, na be laar ɓyare ge Bage ɗiŋnedin ne zi ɗo, mbi mbo ya swaga mbe no go, ndwara burmi na uzi no to’a? A Bage ɗiŋnedin jya̰ mbi ne go, mbi mbo burmi suwal mbe uzi.»
26 Eliyakim ge Hilkiya vya, ma ne Chebna ma ne Yowa ma jan garlaŋ pore ge Asiriya ma ne go: «Jya̰ mo mo̰r ma fare wak arameya, ne da pe, i zá̰ na zá̰, jya̰ i fare ne Yahud ma wak to, ne nama ge ne ka ne gulum pal digi mbe ma no za̰ na pe.» 27 Garlaŋ pore ge Asiriya ma ne gwan ne nama janna go: «Aŋ dwat go, mbi bageyal teme mbi ya jan fare aŋ, ne aŋ bageyal ɗeŋgo ɗaa? Te be teme mbi ya aŋ ta da ne naa ge ne ka ne gulum pal digi mbe ma no pe me to’a? Ne gá ne zḛ no, aŋ ne nama pet, aŋ mbo ga zam aŋ njoo ma ne njot aŋ suwam ma.»
28 Uwale, garlaŋ pore ge Asiriya ma ne nṵsi tene se, oy ne ka̰l ndaar ne Yahud ma wak, janna go: «Zá̰ me fare janna ge gan ga̰l ne, gan Asiriya ma ne. 29 Gan ga̰l jan go: Ya̰ me Ezekiyas na vyale aŋ to. Ago na sḛ ne pool ge zur aŋ to. 30 Ya̰ me ta Ezekiyas tok go laseya go, aŋ e aŋ jobreya ma Bage ɗiŋnedin pal to. Jan aŋ go: ‹A fareba, Bage ɗiŋnedin mbo zur nee! Mbo ya̰ gan ge Asiriya ma ne ame suwal mbe to.› 31 Za̰ me Ezekiyas to. Ago gan ge Asiriya ne jan go: Ka me halas ne mbi, ho̰ me ta mbi, go no aŋ mbo zam aŋ oyo̰r ma ne aŋ fere ma, ne njot aŋ tub ma mam. 32 Ɗiŋ mbi gwan’a abe mbo suwal ge ne di aŋ suwal ya, suwal ge ne don gḛme ma ne oyo̰r, suwal ge kaŋzam ma ne oyo̰r jiya̰l ne go ya, suwal ge uwara olive ma ne daaram ne go. Go no aŋ mbo kat ne ndwara, aŋ mbo su to. Za̰ me Ezekiyas to, vyale aŋ baŋ janna go: ‹Bage ɗiŋnedin mbo zur nee.› 33 Dok ma ge pehir ge ɗogle ma ne, a day zur bama suwal ma ne gan ge Asiriya ne tok go ɗaa? 34 Dok ge Hamat ma ne, ne ge Arpad ma ne ma ya da ɗaa? Dok ge Sefarvayim ma ne, ne ge Hena ma ne, ne ge Ivva ma ne ya da ɗaa? A day zur Samariya ne mbi tok go ɗaa? 35 Ne dok ge suwal mbe ma no ne ma buwal zi pet, a ge daage day zur na suwal ne mbi tok go ne, ge Bage ɗiŋnedin ba day zur Ursalima ne mbi tok ɗaa?» 36 Ɓase ma zane wak ɗamal, a gwan ne na fare janna pal to. Ago gan ho̰ nama na wak go, nama gwa̰ ne na fare janna pal to. 37 Eliyakim ge Hilkiya vya, bage koy gan kaŋ ma, poseya ne Chebna, bage njaŋgeya, ne Yowa ge Asaf vya, bage koy gan maktub ma, a gwan’a Ezekiyas ta ne ba̰r ma taabeya, a wan na fare ge garlaŋ pore ge Asiriya ma ne ne jya̰ bama.
