Ɗii Gideon
1 Za Israel joŋra faɓe' wo Dǝɓlii faɗa. Dǝɓlii soɓ ra ge mor jol za Midian syii rǝŋ. 2 Za Midian kaara swah tǝtǝl za Israel. Mor ah za Israel zyeɓra cok muŋ tǝgǝǝ waa ne pǝ yii tǝkine tǝgǝǝ tǝsalle, ka ɗuura gal za Midian mok gŋ. 3 Ne cok za Israel mo ruura fan ɓe daŋ, za Midian ne Amalek tǝkine za ma fah mor com zah'nan a ginra ka ruu sal ne ra. 4 A gin ɗǝrra sal zah ɓǝǝ a ɓeɓra fakpãhpǝǝ ŋhaa ga kan Gaza taa. Ka soɓra farelle, dǝǝ, gwii tǝkine korro kǝsyil za Israel ya. 5 Mor a ginra ne ŋgaɓ faɓal ɓǝǝ tǝkine tal mbǝro ɓǝǝ daŋ, a ginra pǝlli tǝgbana tǝzyeere, pãa njoŋnjoŋ ɓǝǝ dǝɓ ka gak kee ya. A ginra pǝ sǝr Israel mor ka ɓeɓ sǝr ahe. 6 Za Israel cuura syak pǝlli mor ɓǝ za Midian, so za Israel yera yee wo Dǝɓlii.
7 Ne cok za Israel mo yera yee wo Dǝɓlii mor ɓǝ gaɓ za Midian mo tǝ gaɓ ra, 8 Dǝɓlii pee profeto ah wo za Israel, ge faa nyi ra: Dǝɓlii Masǝŋ Israel faa sye: Ame ye zol ne we gin sǝr Egiɓ, me pǝ̃ǝ ne we gin pǝ sǝr mai we yea tǝ joŋ byak gŋ. 9 Me ǝ̃ǝ we jol Egiɓien tǝkine jol za mai mo tǝ gaɓra we daŋ. Me nĩi ra pel ɓiiri, so me nyi sǝr ɓǝǝ nyi we. 10 Me faa nyi we sye: Ame ye Masǝŋ Dǝɓlii ɓiiri, we ɗuu gal masǝŋ Amorien ra ka, mor we kaa ɓo pǝ sǝr ɓǝǝra. Amma we zyii laa zah ɓe ya.
11 Angelos Dǝɓlii ge, ge kaa mor kpuu malii ah Ofra, kpuu ah kpuu Joas dǝɓ Abiezar yo. Nan ah Gideon tǝ ɗuu sor pǝ cok ŋhǝǝ fanne, mor muŋ suu ah ɗuu gal za Midian. 12 Angelos Dǝblii cuu suu ah wol ah faa nyi ko: Dǝɓlii no ne mo, amo ye gorom, mo ye dǝɓ ruu salle! 13 Gideon faa nyi ko: Oseni dǝɓlii, Dǝɓlii mo no ne ru ɓe, fan mai daŋ a so joŋ ru nai mor fẽene? Dǝǝbǝǝri ah daŋ mai pa ɓuu mo keera ɓǝ ah nyi ru kŋ a kẽne? Mor faara: Dǝɓlii pǝ̃ǝ ne ru gin sǝr Egiɓ. Amma zǝzǝ̃ǝko Dǝɓlii soɓ ru ɓoo ɓe, soɓ ru ge mor jol za Midian.
14 Dǝɓlii so cii ẽe ko faa: Mo ur mo ge ne swah mai mo wo ɓo, mo ǝ̃ǝ za Israel jol za Midian, ame ye pee mo ɓo. 15 So Gideon zyii faa nyi ko: Ko Dǝɓlii me ga ǝ̃ǝ za Israel sye ne fẽene? Mo ẽe zahzum ɓe a pǝsyak kal za Manasse daŋ, ame laŋ me ye dǝɓ malaŋ ah kǝsyil za yaŋ pa ɓe daŋ. 16 Dǝɓlii zyii faa nyi ko: Me ga yea ne mo, mo ga ik za Midian tǝgbana dǝɓ vaŋno yo.
17 Gideon faa nyi ko: Mo joŋ gboŋgboŋ ɓo wo ɓe ɓe, mo joŋ fan mai moo gak cuu Dǝɓlii ye tǝ faa ɓǝ ne me. 18 Mo zol gin nyẽe kal ka, sai ka me pii soo ge wo ɓo ɓe, me ga ɓaŋ fan nyi ɓe ge ne ko, me ga kan pel ɓo. Dǝɓlii zyii faa: Me ga kaa ŋhaa ka mo pii soo ge.
19 Gideon zol kal ge yaŋ ahe, gbǝ we tǝparswak ŋgoŋ tǝkine tǝwaa ma bai fan mbǝ̃ǝre, so fõo sum tahsah jemma. So rǝk nǝǝ ge pǝ keere, vǝl bii nãa ah ge pǝ ciiri. Woo kal ge nyi mor kpuu malii ne ko, ge rǝk pel ahe. 20 Angelos Dǝɓlii faa nyi ko: Mo ɓaŋ nǝǝ ne tǝwaa ma bai fan mbǝ̃ǝ daŋ mo rǝk ge tǝ pǝɗakka ŋhaano, ka mo vǝl bii nãa ah ge gŋ ta. So Gideon joŋ na moo ta. 21 So Angelos Masǝŋ nyen zah kǝndaŋ mai mo jol ah juu nǝǝ ne ko tǝkine tǝwaa ma bai fan mbǝ̃ǝre. So wii pǝ̃ǝ gin tǝgǝǝ pǝɗakka sye nǝǝ tǝkine tǝwaa ah daŋ. Angelos Dǝɓlii so rii nǝn Gideon syiksyik.
22 Ne cok Gideon mo tǝ Angelos Dǝblii yo, Gideon faa: Kaiya, Dǝɓlii Masǝŋ ɓe, mor zǝzǝ̃ǝko me kwo angelos ɓo ne nahnǝn ɓe ryakryak. 23 So Dǝɓlii faa nyi ko: Jam mo yea ne mo, mo ɗuu gal ka, mo ka wǝ ya. 24 Gideon so vuu cok joŋ syiŋ wo Dǝɓlii pǝ cok ahe, ɗii cok ah ne Dǝɓlii Matǝjam. (Ŋhaa tǝ'nahko a no Ofra yaŋ za Abiezar.)
25 Ne suŋ ah Dǝɓlii faa nyi Gideon: Mo ɓaŋ we ŋgǝǝri pa ɓo, ŋgǝǝri patǝ gwa ah mai mo joŋ syii ɓo rǝŋ, mo 'wal cok joŋ syiŋ mai pa ɓo moo joŋ wo Ba'al gŋ ge lalle, mo cee kpuusok Astarte ma kah ah ge lal ta. 26 Ka mo vuu cok joŋ syiŋ nyi Dǝɓlii Masǝŋ ɓo tǝ tǝsal ah mo lao ɓo tǝki, ka mo ɓaŋ ŋgǝǝri patǝ gwa ah kŋ, ka mo joŋ syiŋ suŋwii ne ko ne kpuusok Astarte mai mo ceere. 27 Gideon woo za kǝsyil za yeɓ ah jemma, joŋ tǝgbana mai Dǝɓlii mo faa nyi ko. Gak joŋ yeɓ ah ne com caŋryaŋ ya, mor a ɗuu gal za yaŋ pah ah tǝkine za yaŋ ɓǝǝra. Mor ah so joŋ yeɓ ah daŋ ne suŋni.
28 Tǝ'nan ah ne zah'nan za yaŋ ah mo pǝ̃ǝra lalle, kwora cok joŋ syiŋ wo Ba'al 'wal ge ɓo lalle, kpuusok Astarte mai mo kah ah laŋ cee ɓo, ŋgǝǝri patǝ gwa ah kŋ laŋ ɓaŋra joŋ syiŋ suŋwii ɓo ne pǝ cok joŋ syiŋ mai mo vuu ɓo gŋ pǝfuu. 29 Faara tǝgǝǝ ki: Azu ye joŋ fan mai ne? So kyeɓra mor ɓǝ ah fiira zana. Za faara: Gideon we Joas ye joŋ fan ahe. 30 So za yaŋ ah faara nyi Joas: Mo pǝ̃ǝ ge lal ne we ɓo ka ru i ko pǝ wulli, mor 'wal cok joŋ syiŋ wo Ba'al ge ɓo lalle, so cee kpuusok Astarte ma kah ah ta.
31 Joas zyii zah za mai mo uura ɓo kah ah daŋ faa: Awe yee ruu sal mor Ba'al o ne? Awe ye ga gbah jol ah o ne? Koo zune mo ruu sal mor Ba'al daŋ zah'nan ka cee tǝ dǝɓ ah ya, a ga ira ko pǝ wulli. Ako ye mo masǝŋ ko ɓe, a ga ruu sal mor suu ah ne suu ahe, mor 'walra cok joŋ syiŋ ah ge ɓo lalle. 32 Daga com ah sǝ, ɗiira Gideon ne Jeruba'al, mor faara: Ba'al mo joŋ ki ne ki, ako ye mo 'wal cok joŋ syiŋ ah ge ɓo lal ɓe ko.
33 Za Midian ne Amalekien tǝkine za ma morcomzah'nan daŋ taira ki, so yeera el Yordan ge ɗǝrra tǝbǝǝ Jezereel. 34 Amma Tǝ'yak Dǝɓlii ge tǝ Gideon so ul kokõorĩi, za Abiezar daŋ taira ge syee mor ahe. 35 So pee za ge wo za Manasse daŋ, ɗii ra ka mo ge syeera mor ahe. Pee za so kal ge wo za Asǝr, ne za Zebulon tǝkine za Naftali daŋ. So pǝ̃ǝra ka gin zyaŋ tǝ ɓǝǝra.
36 Gideon faa nyi Masǝŋ: Mo tǝ 'yah ka ǝ̃ǝ za Israel ne jol ɓe tǝgbana mai mo faa ɓe, 37 mo ẽe, me ga kan syiŋ gwii mai mo saŋ ɓo ga tǝ cok ɗuu sorre. So ka mahm mo nǝn tǝ syiŋ gwii to, mo soɓ sǝr daŋ pǝyak ɓe, ka me ga tǝ, mo tǝ ga ǝ̃ǝ za Israel ne jol ɓe tǝgbana mai mo faa 'manna. 38 Fan ah joŋ noo ta. Gideon pǝ̃ǝ tǝ'nan ah ne zah'nan pim, ge woo syiŋ gwii kŋ ŋhǝǝ, so bii ɗuu pǝzyil ah ge lal baa tahsah cyõ. 39 Gideon so faa nyi Masǝŋ: Mo ɓaŋ kpãh tǝ ɓe ka, me so ga faa ɓǝ vaŋno ɗao faɗa. Mo soɓ me lii ne syiŋ gwii vaŋno ɗao kpǝ. Mo soɓ syiŋ gwii yea pǝyakke, amma mo soɓ mahm nǝn tǝ sǝr kah ah daŋ. 40 Masǝŋ so joŋ ne suŋ ah noo ta, soɓ syiŋ gwii pǝyak to, amma mahm nǝn tǝ sǝr kah ah ne lii ah daŋ.
Gedeyon
Yál njotɗa ge Israyela vya ma ne Madiyan ma tok go
1 Israyela vya ma ke kaŋ ge sone Bage ɗiŋnedin ndwara se, Bage ɗiŋnedin ɓyan nama Madiyan ma tok go del ɓyalar. 2 Madiyan ma ke Israyela vya ma yál ge be to. Ne woy ta Madiyan ma ndwara zḛ pe, Israyela vya ma nṵsi swaga ma njal pṵṵl ma zi no. 3 Swaga ge Israyela vya ma ne dol kaŋ ya suwar se, Madiyan ma ne Amalek ma, ne naa ge ne le ham ma, a ka mbo ya det nama. 4 A ka mbo kat nama suwal ma go, a ka vḛne nama kaŋ kyarga ma ɗiŋ mbo det suwal Gaza wak zi ya. A be ka yá̰ nama a̰me zam to, ko nama gii ma, ne nday ma, ne kwara ma a ka hun nama uzi. 5 Ago a ka mbo ya da ne bama kavaar ma, ne bama gúr ma. A ka ɓase gḛ ge be to dimma ne tere baktar ma go. A ne bama jambal ma ka ɓase gḛ ge be ge ndu day isi nama to. A mbo ya suwal diŋ ndwara vḛne na. 6 Israyela vya hat a̰se Madiyan ma tok go. A ɗage fyalla Bage ɗiŋnedin pal.
7 Swaga ge Israyela vya ma ne fya Bage ɗiŋnedin pal ne Madiyan ma pe ɗe, 8 Bage ɗiŋnedin teme Israyela vya ma anabi a̰me ya, jan nama go: «Bage ɗiŋnedin, Dok ge Israyela ne jan go: Mbi abe aŋ ne suwal Masar diŋ ya ne, ne swaga mo̰r zi ya zum ne. 9 Mbi zu aŋ ne masar ma tok zi ya ne, ne naa ge a ne ka ke aŋ yál ma tok zi ya ne. Mbi ya̰ aŋ naa ge ho̰l ma aŋ ndwara zḛ, mbi ho̰ aŋ nama suwal ma no. 10 Mbi jya̰ aŋ go: ‹Mbi Bage ɗiŋnedin, Dok ge aŋ ne, aŋ mbo sya dok ge Amoriya ma, nama ge aŋ ne ka ne nama suwal go vo to bat›. Amma aŋ be za̰ mbi wak to bat.»
Tolla ge Gedeyon ne ne zur Israyela vya ma pe
11 Maleka ge Bage ɗiŋnedin ne mbo ya kat baŋre ge suwal Ofra ne pe zi. Baŋre mbe a Yowas ge ne vuwal pe ge Abiyezer ne zi ne ne. Yowas vya Gedeyon ka pot gḛme tuul ɓerse oyo̰r se ndwara woy na Madiyan ma ndwara zḛ.Gḛme 12 Maleka ge Bage ɗiŋnedin ne dyan tene na ta, jan na go: «Ndu ge pateya, Bage ɗiŋnedin a dagre ne mo!» 13 Gedeyon jan na go: «Mbi bageyal, ne mbi ya! Te go Bage ɗiŋnedin da ne i ɗe, kyaɗa kaŋ mbe ma no pet a ba det i pal ɗaa? Na kaŋ ajab ma ge ne ke, ge i bá ma ne ka wan i nama pe go, na abe bama ne suwal Masar diŋ ya zum ne, ma ya da ɗaa? Se no Bage ɗiŋnedin saŋge i na go̰r, sot i ya Madiyan ma tok go.»
14 Bage ɗiŋnedin saŋge tene na ta, jan na go: «Mbo ne pool mbe ge mo ne na no, mo ba zur Israyela vya ma ne Madiyan ma tok go, te be mbi teme mo ne to’a?» 15 Na sḛ jan na: «Mbi Bageyal, ne mbi sḛ ya! Mbi zur Israyela da ne da ɗaa? Ne pehir ge Manasa ne zi, i vuwal pe woɗege ne, ne mbi bá pe go, mbi gá jyale ne.» 16 Bage ɗiŋnedin jan na go: «Mbi mbo kat dagre ne mo, mo mbo hál Madiyan ma dimma ne ndu ɗu baŋ go.» 17 Gedeyon jan na go: «Kadɗa mbi dé mo ndwara zi, mbi kaɗe mo, ŋgay mbi kaŋ ge ne ŋgay go, a mo Bage ɗiŋnedin mo jan mbi fare ne. 18 Mbi kaɗe mo, mbo to, da̰re mbi ɗiŋ mbi gwan’a ɓol mo, mbi gene mo mbi bobo ma ya mo ndwara se ɓya.» Na sḛ jan na go: «Mbi kat go go ɗiŋ mo gwan’a.»
19 Gedeyon mbo, vyan ɓiya̰ vya, abe swama kilo tapolɗu, ke katugum ge be jiya̰l hore, kan duur ge gum go, oyo̰r jiya̰l ge tool zi me, mbo ne nama ya hon na ge baŋre pe zi. 20 Maleka ge Dok ne jan na go: «He duur ma ne katugum ge be jiya̰l hore, é nama njal mbe no pal, ka̰ oyo̰r-jiya̰l nama pal.» Na sḛ ke mbe go. 21 Maleka ge Bage ɗiŋnedin ne tyare calaŋ ge ne na tok go wak, tat duur ma ne katugum ge be jiya̰l hore. Ol fot digi ne njal zi ya, til duur ma ne katugum ge be jiya̰l hore uzi. Maleka ge Bage ɗiŋnedin fat swaga ne na ndwara zi. 22 Gedeyon kwar tyatyat go, na maleka ge Bage ɗiŋnedin ne ne. Gedeyon jan go: «Woo ge mbi ne! Bageyal, Bage ɗiŋnedin, ago mbi kwa maleka ge Bage ɗiŋnedin ne ne mbi ndwara.» 23 Bage ɗiŋnedin jan na go: «E mo haŋgal se, sya vo to, mo su to.» 24 Swaga mbe go, Gedeyon sin twal tuwaleya ne Bage ɗiŋnedin pe, hon na dḭl «Bage ɗiŋnedin hon halas ne». Twal tuwaleya mbe ya go ɗiŋ ma̰ no ge suwal Ofra ge Abiyezer vuwal pe ne go.
Gedeyon gul twal tuwaleya ge dok Baal ne
25 Na ɗaal mbe zi, Bage ɗiŋnedin jan na go: «Wa̰ nday pool digli ge mo bá ne, mo gwan wan nday ge del ɓyalar. Gu mo bá twal tuwaleya ge Baal ne uzi, mo syal uwara ɗurra ge sḭḭm Achera ne uzi me. 26 Mo sin twal tuwaleya ge Bage ɗiŋnedin, Dok ge mo ne ge haal pala mbe digi, ge eya pal, mo wan nday digli ge azi mbe, mo tyare na tuwaleya ge tilla uzi ne uwara ge sḭḭm Achera ne, na ge mo ne syá na se mbe.» 27 Gedeyon abe naa sonmo ma wol ne na dore ma buwal zi, ke kaŋ ge Bage ɗiŋnedin ne jya̰ na. Ne jo̰, ka sya na bá hir ma vo, ne naa ge ne suwal diŋ ma vo ɗe, be ke na gyala to, ke na ɗaal. 28 Swaga ge naa ge ne suwal diŋ ma ne kore ne se digi cya̰wak vḛ ɗe, a kwa twal tuwaleya ge Baal ne gulla se, uwara ge sḭḭm Achera ne ge ne ka na ziyar go syalla se me, nday digli ge azi mbe, a tyare na ya tuwaleya ge tilla uzi ge twal tuwaleya ge a ne sḭ na giya̰l pal. 29 A ka ele ta go: «A wuɗi ke kaŋ hir ge go mbe ne ɗaa?» Swaga ge a ne hale fare pe, a ɓol go, na Gedeyon ge Yowas vya ke kaŋ mbe ne. 30 Naa ge suwal diŋ ma jan Yowas go: «Wa̰ mo vya ya zum, a hṵ na, ago gu twal tuwaleya ge dok Baal ne, sya uwara ge sḭḭm ne ge ne na ziyar go uzi no me.» 31 Yowas jan nama ge ne mḛ na ziyar go ma go: «Aŋ ɗaŋge dok Baal pe ne ɗaa? Aŋ má na ne ɗaa? Ndu ge daage pet ge ne ɗaŋge Baal pe, a hṵ na be ge swaga ko̰yya. Kadɗa Baal dok ne ɗe, na ɗaŋge tene pe, ne jo̰ a gu na twal tuwaleya.» 32 Dam mbe go, a syal Gedeyon dḭl Yerub-Baal, ndwara janna go: «Baal ɗaŋge tene pe», ne jo̰ gu na twal tuwaleya.
Gedeyon ɓyare kwar pe ne Dok ta
33 Madiyan ma pet, ne Amalek ma, ne naa ge ham ge ma, a kote ta ya, a har maŋgaɗam Urdun ya, a mbo ya goɗe katɗa baal pul ge Jizreel ne go. 34 O̰yom ge Bage ɗiŋnedin ne wi Gedeyon, sun tṵ digi tol vuwal pe ge Abiyezer ne, na pe go. 35 Teme naa mbo suwal ge Manasa ne go pet, hál nama goŋle, gwan teme naa mbo suwal ge Aser ne go, ne suwal ge Zabulon ne go, ne suwal ge Neftali ne go, a mbo ya na pe mwaɗak.
36 Gedeyon jan Dok go: «Kadɗa mo ɓyare é mbi zur Israyela vya ma, dimma ne mo ne jya̰ mbi go ɗe, 37 ndi, mbi zen ba̰r tame susu ge twal pal, kadɗa mbyar ma̰ lwaɗe ba̰r ya ɗeŋgo, suwar gá fiya̰l ɗe, mbi ma̰ kwar go, mo mbo é mbi zur Israyela vya ma, dimma ne mo ne jya̰ go.» 38 Ke mbe go tem. Kwap cya̰wak, ɗage digi cya̰wak vḛ, ɓerse ba̰r tame susu mbe, mam sore se wi seɗe vya ɗu. 39 Gedeyon jan Dok go: «Kaage mo laar na ho mbi pal to, mbi gwan kugi mo ta ɗu: Ya̰ ba̰r ɗeŋgo na ka fiya̰l, mbyar lwaɗe suwar na ziyar ma go pet.» 40 Dok ke mbe go tem, ɗaal mbe zi. Ba̰r ɗeŋgo gá fiya̰l, mbyar lwaɗe suwar ne na ziyar ma go mwaɗak.
