Akaɓ gbǝ zah ne Yusafat
(2 KeeƁ 18:2-27)
1 Za sǝr Siria ne Israel kaara jam wo ki kǝsyil syii sai bai ruu salle. 2 Ne syii sai ah Yusafat goŋ sǝr Yuda ge wo goŋ Israel. 3 Goŋ Israel faa nyi zaluu ah ra: We tǝ ɓe, Ramot ma Giliat sye, ma man o, amma na so kaa ɓo nai na nyiŋ gin jol goŋ Siria ya ba ɗǝne? 4 So faa nyi Yusafat: Amo ga ne me mor ka ga ruu sal ne Ramot no ne? Yusafat zyii zah goŋ Israel faa: Ame, me tǝgbana mo, za ɓe a tǝgbana za ɓo, pǝr ɓe ra a tǝgbana pǝr ma ɓo ra.
5 So Yusafat faa nyi goŋ Israel: Mo fii Dǝɓlii ɗao ya ne? 6 Goŋ Israel tai profetoen masǝŋ mǝ ah temere nai, fii ra faa: Me ge ruu sal ne yaŋ Ramot o ne? Wala me ge ka ne? Zyiira zah ah faa: Mo gyo, Dǝɓlii ga soɓ yaŋ ah ga mor jol ɓo. 7 Amma Yusafat faa: Profeto Dǝɓlii maki ah coŋ ɓo ka nyee vaŋno ka na fii Dǝɓlii ne zah ah ya ne? 8 Goŋ Israel zyii zah Yusafat faa: Coŋ dǝɓ maki ah mai dǝɓ moo gak fii Dǝɓlii ne zah ah ɓo no nyee vaŋno. Amma me syiŋ ko ɓo syiŋ mor ka faa ɓǝ tǝ ɓe pǝsãh ya, sai a faa ɓǝɓe' nyi me to, dǝɓ ah ako ye Mika we Imla. Yusafat faa: Goŋ mo faa ɓǝ noo ka. 9 So goŋ Israel ɗii syẽe yaŋ goŋ vaŋno faa nyi ko: Mo ge ɗii Mika we Imla ge ne gwari.
10 Goŋ Israel ne Yusafat goŋ Yuda kaara ɓo pǝ cok matǝ gboŋ mai za moo ŋgoŋ kiita gŋ zahfah yaŋ Samaria. Koo zune daŋ kaa ɓo tǝ fakal goŋ ahe, ɓaara mbǝro goŋ ɓǝǝ ɓo, profetoen daŋ a faara ɓǝ pel ɓǝǝra. 11 Sedekias we Kanaana zyeɓ ciŋ ne vãm faa: Dǝɓlii faa: Mo ga ik Sirien ne ciŋ maraiko, ŋhaa mo vǝr ra ne tǝɗe'. 12 Profetoen daŋ faara ɓǝ tǝki vaŋno, faara: Mo ge Ramot, mo ga yea ne pejii gŋ, mor Dǝɓlii ga soɓ yaŋ ah ga mor jol goŋe.
13 Pa pee mai mo kal ge ɓo ka ɗii Mika faa nyi ko: Profetoen taira zah ɓo tǝki vaŋno mor ka faa ɓǝ masãh ah nyi goŋe, amo laŋ, mo soɓ ɓǝ faa zah ɓo mo yea tǝgbana ɓǝ faa ma ɓǝǝra, mo faa ɓǝ pǝsãhe. 14 Amma Mika faa: Me haa zah ne tǝɗii Dǝɓlii mai mo no sǝŋ, ɓǝ mai Dǝɓlii moo ga faa nyi me, me ga faa mooko.
15 Ne cok mo ge dai wo goŋe, goŋ so fii ko faa: Mika, ru ge ruu sal ne Ramot o ne? Wala ru ge ka ne? Zyii zah ah faa: Mo gyo, mo ga yea ne pejii gŋ, Dǝɓlii ga soɓ yaŋ ah ga mor jol ɓo. 16 Amma goŋ faa nyi ko: Me lai mo ɓal kǝɗii ka mo faa ɓǝ ki nyi me ka, sai ka mo faa goŋga nyi me pǝ tǝɗii Dǝɓlii to ne? 17 Mika zyii faa: Me kwo za Israel daŋ myahra ɓo tǝgǝǝ waa tǝgbana pǝsǝ̃ǝ mai mo ka ne pakǝpii ya, Dǝɓlii faa: Pa kal pel ɓǝǝ kǝka, koo zune kǝsyil ɓǝǝ mo pii sooko ge yaŋ ah jam. 18 Goŋ Israel so faa nyi Yusafat: Me faa nyi mo ya ne? Me faa: Ka faa ɓǝ sãh nyi me ya, sai a faa maɓe' ah to. Mika faa: Mo laa ɓǝ faa Dǝɓlii. 19 Me kwo Dǝɓlii kaa ɓo tǝ fakal goŋ ahe, zapee ma coksǝŋ daŋ uura ɓo kah ah nǝjokǝsãh tǝkine jokǝlǝɓai ahe. 20 Dǝɓlii faa: Azu ye ga kǝǝ Akaɓ ka mo ge ruuko sal ne Ramot sye ne? Angelos maki zyii faa naino, maki ah laŋ a zyii faa naino. 21 So tǝ'yak ki pǝ̃ǝ ge, ge uu pel Dǝɓlii faa: Me ga kǝǝ ko. Dǝɓlii so fii tǝ'yak: Mo ga kǝǝ ko ne fẽene? 22 Tǝ'yak zyii faa: Me ganne, me ga ciŋ tǝ'yak maber ah pǝ zah profetoen ah ra daŋ. Dǝɓlii faa: Mo gyo, mo ge kǝǝ ko, mo ga kaa kacella laŋ ta, mo ge joŋ naiko. 23 Mo ẽe, zǝzǝ̃ǝ Dǝɓlii maa tǝ'yak maber ah pǝ zah profetoen ɓo rai daŋ, mor Dǝɓlii faa ɓǝɓe' ɓo tǝ ɓo.
24 Sedekias we Kanaana so i sok nyi Mika faa: Tǝ'yak Dǝɓlii soɓ me ɗii ka so kal ga faa ɓǝ nyi mo ne? 25 Mika zyii faa: Mo ga tǝ ɓǝ ah com mai moo ga ɗuu gin ɓǝr yaŋ ki ka ga ɓǝr yaŋ maki ah ka muŋ suu ɓo gŋ ba. 26 Goŋ Israel faa: We ɓaŋ Mika, we pii soo ge nyi dǝɓlii yaŋ Samaria ma ɗii ne Amon ne ko ne yerima Joas. 27 Ka mo faa nyi ra: Goŋ faa sye: Mo ɓoo dǝɓ nyẽe ge pǝ daŋgai, we nyi farel bone nyi ko tǝkine bii bone ka mo zwǝko, ŋhaa sai ka me pii soo ge jam ɓe. 28 Mika faa: Mo pii soo ge jam ɓe, ka Dǝɓlii ye ka pee me faa ɓǝ ah ɓo ya. So faa: Awe za daŋ we laa pǝsãhe.
Wul Akaɓ
(2 KeeƁ 18:28-34)
29 So goŋ Israel ne Yusafat goŋ Yuda pǝ̃ǝra sal ge zah Ramot ma Giliat. 30 Goŋ Israel faa nyi Yusafat: Me ga fer suu ɓe ne mbǝro maki ahe, ka me ge dan ka ruu sal ba, amma ma ɓo mo yea ne mbǝro ma wo ɓo. Goŋ Israel fer mbǝro ah so kal ge dan salle. 31 Amma goŋ Siria faa nyi zaluu muŋta sal ah ra jemma sai tǝtǝl gwa: We ruu sal ne za hai daŋ ka, sai we ruu sal ne goŋ Israel to. 32 So zaluu ma lwaa swah ɓǝ muŋta sal mo kwora Yusafat, lǝŋra goŋ Israel yo, so jinra nahnǝn ɓǝǝ rǝk nyi ka ruu sal ne ki. Amma Yusafat so dǝǝgor salle. 33 Ne cok zaluu ma lwaa swah ɓǝ muŋta sal mo kwora goŋ Israel ye ka, so pii soora gin wol ahe.
34 Pǝ sal ah dǝɓ ki woo saŋ 'nǝǝ guu ge hai, so dǝ goŋ Israel ne gin zah zyaŋ mbǝro vãm ne guu ahe. So goŋ faa nyi pa ma kwak muŋta sal ne ki: Mo fer zah muŋta salle, mo pǝ̃ǝ gin kǝsyil sal ne me ge lalle, mor me lwaa nwãh ɓo. 35 Amma com ah sal ah a pǝcwak no cam. Ge soɓra goŋ uu ne muŋta sal ah pel Sirien, ga lil ah wuu. Syim ɗuu zah nwãh ge ɓǝr muŋta sal ahe. 36-37 Ne cok com mo dan o, dahra gor zahjul sal faa: Zune daŋ mo pii soo ge yaŋ ahe, zune daŋ mo pii soo ge sǝr ahe, mor goŋ wǝ ɓe. So ɓaŋra ko ge yaŋ Samaria ne ko, ge ciira ko gŋ. 38 Ge vãhra muŋta sal ah pǝ el Samaria, pǝ cok mai ŋwǝǝ tǝkoi moo erra bii gŋ, so goo ge lah syim ahe. Ɓǝ ah joŋ tǝgbana mai Dǝɓlii mo faa ɓo.
39 Tǝcoŋ ɓǝ Akaɓ ne yeɓ ah mo joŋ ne yaŋ mai mo zyeɓ ne loŋ balle, tǝkine yaŋ maluu camcam mai mo vuuko daŋ, ɓǝ ah ŋwǝǝ ɓo pǝ ɗerewol Ɓǝ Za Goŋ Israel. 40 Akaɓ wuu, wel ah Akazia kaa goŋ pǝ cok ahe.
Yusafat kaa goŋe
41 Ne cok Akaɓ mo kaa goŋ Israel syii nai, Yusafat we Asa kaa goŋ Yuda ne ko. 42 Ne cok Yusafat mo kaa goŋ, ka joŋ syii ɓo jemma sai tǝtǝl dappe. Kaa goŋ yaŋ Jerusalem syii jemma gwa tǝtǝl dappe. A ɗii mah ah ne Azuba, mǝlaŋ dǝɓ ma ɗii ne Silki yo. 43 Ɓaŋ tǝɓal pah ah Asa ryakryakke, coŋ ge lal biŋ laŋ ya, joŋ fan ma 'nyah suu Dǝɓlii. 44 Sai fan vaŋno to, cok ma vuu tǝgee sǝŋ ah ra ɓeɓ ya, za a ŋgomra fan joŋ syiŋ gŋ ne ko tǝkine tǝǝ syiŋ ɓǝrdi pǝ cok ma tǝgee sǝŋ. 45 Amma Yusafat kaara wo ki ne goŋ Israel jam.
46 Tǝcoŋ ɓǝ Yusafat ne yeɓ ah tǝkine ɓǝ ruu sal ah ŋwǝǝ ɓo pǝ ɗerewol Ɓǝ Za Goŋ Yuda. 47 Amma nĩi za ma joŋra ɓǝǝ pǝ cok joŋ syiŋ ma mor masǝŋ ki mai mo yea coŋ ɓo wo sǝr daga ne cok pah ah Asa daŋ ge lalle.
48 Ne cok ah goŋ kǝka pǝ sǝr Edom ya, dǝɓ faadal ki no ye kaa ɓo gŋ na goŋe. 49 Yusafat cee dah maluu mor ka ga Ofir ne ka woo vãm kaŋnyeeri, amma lwaa gera ya, mor dah ǝ̃ǝra ɓeɓ Esion-Geber. 50 So Akazia we Akaɓ faa nyi Yusafat: Mo soɓ za yeɓ ɓe mo gera ne za yeɓ ɓo ra ne dahe. Amma Yusafat zyii ya. 51 So Yusafat ge wuu, ciira ko pǝ yaŋ pamlii David, wel ah Yuram kaa goŋ pǝ cok ahe.
Akazia kaa goŋe
52 Ne cok Yusafat mo kaa goŋ Yuda syii jemma tǝtǝl rǝŋ, Akazia we Akaɓ kaa goŋ Israel ne ko, kaa goŋ za Israel syii gwa. 53 Joŋ fan maɓea ah wo Dǝɓlii. Ɓaŋ tǝɓal pah ah ne mah ahe, tǝkine mǝ Jeroboam we Nebat mai mo kǝǝ za Israel dan ra pǝ faɓe'. 54 Syee mor Ba'al, a kea ga sǝŋ pel ahe, ɓeɓ zahzyil nyi Dǝɓlii Masǝŋ Israel, tǝgbana pah ah mo joŋ tǝɗe'.
Achab ɓyare ame suwal Ramot
(2Maa 18:1-3)
1 Del ataa, Israyela vya ma ne Siriya ma be mbal ta pore to. 2 Del ge ataa go, Yosafat, gan ge Yuda ne mbo ndil gan ge Israyela ne. 3 Gan ge Israyela ne jan na naa go: «Aŋ da kwarra tyatyat go, Ramot ge ne suwal Galaad go, a nee ne ne ya’a? Nee ke a̰me ne go ge gwan ame na ne Siriya ma gan tok go to.» 4 Jan Yosafat go: «Mo ma̰ kat ne viya̰ ge mbo mbal pore ne mbi dagre ame Ramot ge ne suwal Galaad go’a?» Yosafat jan gan ge Israyela ne go: «Mbi ma̰ mbo mbal pore ne mo, mbi naa poseya ne mo naa, mbi tisi ma poseya ne mo tisi ma me.» 5 Uwale, Yosafat gwan jan na go: «Mbi kaɗe mo, ele fare ne Bage ɗiŋnedin ta gale ɓya.»
Anabi Mika ma ne anabi ge hale ma
(2Maa 18:4-11)
6 Gan ge Israyela ne kote anabi ma ya se naa kikis anda, ele nama go: «Mbi da ne pool mbo det suwal Ramot ge ne Galaad go, ko mbi mbo to’a?» A jan na go: «Mbo, Bageyal ɓyan na ya mo tok go.» 7 Yosafat gwan ele na go: «Anabi a̰me ge Bage ɗiŋnedin ne be ga ne go go ɗu ge nee ba ele na fare to’a?» 8 Gan ge Israyela ne gwan ne Yosafat janna go: «Ndu a̰me ga ya go ɗu, ge nee ba ele Bage ɗiŋnedin fare ne na ta. Amma mbi ɓyare na fare to. Ago waage mbi fare ge kwaɗa to, waage mbi ɗeŋgo fare ge sone. A Mika ge Yimla vya.» Yosafat jan na go: «Kaage mo jan fare ge go to.» 9 Gan ge Israyela ne tol na ajibaŋ a̰me ɗu, jan na go: «Mbo tol mbi Mika ge Yimla vya ya avun cap.» 10 Gan ge Israyela ne poseya ne Yosafat, gan ge Yuda ne, ne bama ba̰r gan ma bama ta, a kat bama hool gan ma pal, a kat tandal viya̰ wak ge suwal Samariya ne go. Anabi ma mwaɗak, a ka waage fare ma nama ndwara se me. 11 Sedekiyas ge Kenaana vya, sol kaŋ kḭḭm ma ne walam, ka janna go: «Bage ɗiŋnedin jan go: ‹Ne kaŋ kḭḭm mbe ma no, mo mbo hun Siriya ma, ɗiŋ mo burmi nama pe›.» 12 Anabi ma mwaɗak, a ka jan mbe go me: «Mbo det suwal Ramot ge ne Galaad go, mo mbo hál na. Bage ɗiŋnedin ɓyan na ya mo tok go.»
Anabi Mika waage detɗa ge Achab ne
(2Maa 18:12-27)
13 Swaga ge ndu ge a ne dó na mbo tol Mika ne dé ya Mika ta, jan na go: «Anabi ma ka̰l jan ne ya̰ fare ge ɗu, a jan ne ya fare ge kwaɗa ne gan pe. Mo me, jya̰ dimma ne nama ne jan go, jya̰ fare ge kwaɗa ne gan pe.» 14 Mika jan na go: «Ne dḭl ge Bage ɗiŋnedin, Bage ndwara ne, mbi jan ɗeŋgo fare ge Bage ɗiŋnedin ma̰ jan mbi ya go mbi jya̰.» 15 Swaga ge ne dé ya gan ta, gan ele na go: «Mika, i mbo det suwal Ramot ge ne Galaad go pore, ko i mbo to’a?» Mika jan na go: «Mbo ɗaŋ, mo mbo hál na, Bage ɗiŋnedin ɓyan na ya mo tok go!» 16 Amma gan jan na go: «Mbi é mo guni tene ndwara gyana ga ɗo mo ba jan mbi fare ge fareba ne dḭl ge Bage ɗiŋnedin ne ɗaa!» 17 Mika jan na go: «Mbi kwa Israyela vya ma ɓarseya se sasar njal ma pala digi dimma ne tame ge be bage koyya go. Bage ɗiŋnedin jan go: ‹Naa mbe ma a ne bageyal to. Ago ndu ge daage na gwa̰ na yadiŋ halas zi› 18 Gan ge Israyela ne jan Yosafat go: «Mbi te be jan mo to’a? Waage mbi fare ge kwaɗa to, waage mbi ɗeŋgo fare ge sone ma.» 19 Mika gwan jan na go: «A kwaɗa, za̰ fare ge Bage ɗiŋnedin ne jya̰! Mbi kwa Bage ɗiŋnedin katɗa na hool gan pal, na naa ga̰l ge temel ge ne digi digi zi ya ma mḛya na ziyar go, na tok matoson ma ne na tok magul pal. 20 Bage ɗiŋnedin ele swaga go: A wuɗi mbo lase Achab ne go, na mbo det suwal Ramot ge ne Galaad go pore ɗo, na ba su pore zi ɗaa? A ka jan ta fare ta buwal zi. 21 O̰yom a̰me zut ya zum mḛya Bage ɗiŋnedin ndwara se, jan na go: A mbi mbo lase na ne. Bage ɗiŋnedin ele na go: Mo lase na gyana gyana ɗaa? 22 Jan na go: Mbi mbo mbo, mbi mbo par o̰yom ge hale na anabi ma wak zi. Bage ɗiŋnedin jan na go: A fareba, mo mbo lase na, ke na mbe go. 23 Se no, a Bage ɗiŋnedin pá o̰yom ge hale mo anabi mbe ma no mwaɗak wak zi ne, a Bage ɗiŋnedin vḭ tene ne go, yál na dé mo pal.» 24 Sedekiyas ge Kenaana vya mbo ya yar Mika na gasa zi, jan na go: «O̰yom ge Bage ɗiŋnedin ne ndage ne mbi zi ma swaga go ba jan mo fare ɗaa?» 25 Mika jan na go: «Mo mbo kwar na tyatyat dam ge mo ne mbo ɗage ya so zok ma pul zi woy tene go.» 26 Gan ge Israyela ne hon na dore a̰me wak go: «Wa̰ Mika, gene na mbo hon Amon, ga̰l ge suwal ne ma ne mbi vya Yowas. 27 Jya̰ nama go, gan jan go: ‹Dó me ndu mbe no daŋgay zi, aŋ ka hon na kaŋzam ma ne mam ŋgeŋgeɗo, ɗiŋ mbi gwan ne pore zi ya halas ɓya›.» 28 Mika jan na go: «Kadɗa mo gwan ja halas ɗe, a Bage ɗiŋnedin jya̰ mbi fare mbe ne to.» Gwan jan uwale, ɓase ma pet, aŋ za̰ me.
Siya ge gan Achab ne
(2Maa 18:28-34)
29 Achab gan ge Israyela ne ma ne Yosafat gan ge Yuda ne, a mbo det suwal Ramot ge ne Galaad go. 30 Gan ge Israyela ne jan Yosafat go: «Mbi er tene mbo pore, mo ɗe, ka̰ mo ba̰r gan ma mo ta.» A go no, gan ge Israyela ne e tene no, a zú pore no me. 31 Gan ge Siriya ne ho̰ na ga̰l ge pus pore ma ne, ge tapolɗu para azi ma na wak go: «Lwage me ta ne asagar ge zaaso ma, ne ge ga̰l ma pe to, e me aŋ haŋgal ɗeŋgo gan ge Israyela ne pal.» 32 Swaga ge ga̰l ge pus pore ma ne ne kwa Yosafat, a jan ta go: «A Israyela ma gan mbe ne!» A ɗage ya na ta mballa. Yosafat tol tew. 33 Swaga ge ga̰l ge pus pore ma ne ma ne kwa go na be gan ge Israyela ne ne to ɗe, a kan bama pala ne na ta uzi. 34 Asagar ge Siriya ne a̰me ɗu mbal na kajamle be ge wan pe to, na kajamle mbe mbo ya mbal gan ge Israyela ne na galam-wak zi, na goŋroŋ pe se. Gan jan na ndu ge ne wa̰ na tisi wak go: «Saŋge mbi pus se, wá mbi ne pore wak zi ya zum, ago mbi ɓol jwaŋ go.» 35 Dam mbe go, pore mbe ká ndaar ge be to, a ya̰ gan mḛya na pus pore digi Siriya ma ndwara zi, ɗiŋ mbo gasamal, gan su. Na swama ga ɓulla na pus pore pul go. 36 Swaga ge gyala ne dḭ, a ka oyya swaga pore go go: «Ndu ge daage na gwa̰ na suwal diŋ ya, ne na yadiŋ ya.» 37 Gan su, a gwan ne na ya suwal Samariya diŋ, a mbul na suwal diŋ. 38 Swaga ge a ne ka usi Achab pus pore ge baal ge Samariya ne wak go, gú ma mbo ya ɗar na swama, naa ge kaya ma ka son ta baal mbe se me, dimma ne fare ge Bage ɗiŋnedin ne jya̰ go. 39 Kaŋ ge Achab ne ke ma, na zok ge ne pé na ne andalam kiya̰r ma, na suwal ge ne sḭ ma, na kaŋ ge ne ke ma pet, a njaŋge nama ya Maktub Maana ge Gan ge Israyela ma ne zi. 40 Achab su na bá ma pe ya, na vya Ahaziya er na byalam hool gan pal.
Yosafat, gan ge Yuda ne
(2Maa 20:31—21:1)
41 Yosafat ge Asa vya ame gan ge suwal Yuda pal swaga ge gan ge Israyela ne ne ke del wol para anda na gan zi go. 42 Yosafat ame gan, da ne del tapolɗu para anuwa̰y, za gan Ursalima go del wara azi para anuwa̰y. Na ná dḭl Azuba, a Chilhi vya ne. 43 He na bá Asa koo-pul go tetem, be ge sele uzi go ŋgeɗo to bat, ka ke kaŋ ge dosol Bage ɗiŋnedin ndwara se. 44 Go no puy ɗe, swaga sḭḭm ma be gul uzi to. Ɓase ma ka mbo ke tuwaleya ne til dukan ma ge swaga sḭḭm mbe ma go. 45 Yosafat ma ne gan ge Israyela ne buwal ka halas. 46 Yosafat kaŋ ge ne ke ma, na pateya ma, ne na pore mballa ma, a njaŋge nama ya Maktub Maana ge Gan ge Yuda ma ne zi. 47 A na á naa ge ne ka ke kaya ne sḭḭm pe, ne zaman ge na bá Asa ne zi ya day ma pe uzi ne.
48 Na zaman go, gan a̰me be kat suwal Edom go to, amma na sḛ é ɗeŋgo ndu ge ndil suwal . 49 Yosafat cer fak ga̰l ge Tarsisa ne ma, ndwara mbo suwal Ofir mbo ɓyare dinar. Amma a day det ya to, ne da pe, fak ga̰l mbe ma ha uzi ge suwal Esiyon-Geber go. 50 Ahaziya ge Achab vya jan Yosafat go: «Ya̰ mbi dore ma poseya ne ge mo ne ma ɓa̰ fak go dagre mborra.» Amma Yosafat kuri uzi bat.
51 Yosafat jyat na bá ma pe ya, a mbul na ge Dawda suwal go. Na vya Yoram zam gan na byalam go.
Ahaziya, gan ge Israyela ne
52 Ahaziya ge Achab vya ame gan ge Israyela go, suwal Samariya diŋ, swaga ge Yosafat, gan ge Yuda ne ne ke del wol para ɓyalar na gan zi go. Ke na gan zi del azi. 53 Ke kaŋ ge sone Bage ɗiŋnedin ndwara se, he koo-pul ge na bá, ma ne na ná, ma ne Yerobowam ge Nebat vya ma ne, nama ge a ne é Israyela vya ma wat sone zi ma. 54 Ka mbo ke uwareya hon Baal, ne mbo gur na koo na ndwara se. E Bage ɗiŋnedin, Dok ge Israyela ne laar hotɗa dimma ne na bá ne ke go me.