Josias zyeɓ fahlii syee mor Dǝɓlii
(2 KeeƁ 34:3-72 29-33)1 Fahfal ah goŋ pepee tai zaluu yaŋ Jerusalem ne ma sǝr Yuda daŋ ge pel ahe. 2 So goŋ kal ge ɓǝr yaŋ Masǝŋ ne za sǝr Yuda tǝkine za ma kaara yaŋ Jerusalem ne za joŋzahsyiŋ ne profetoen tǝkine za daŋ daga zaluu ne wee nyee daŋ. So kee ɗerewol gbanzah mai mo lwaara ɓǝr yaŋ Masǝŋ pel za daŋ. 3 Goŋ uu wo waddǝǝ pǝ yaŋ Masǝŋ, gbǝ zah gŋ pel Dǝɓlii mor ka syee mor Dǝɓlii tǝkine syee mor ɓǝ faa ah ne ɓǝ lai ah ne zahzyil ne mazwãhsuu daŋ, mor ka baa ɓǝ gbanzah mai mo ŋwǝǝ ɓo pǝ ɗerewol ahe. Za daŋ gbǝra zah ne ɓǝ ah ta.
4 So goŋ faa nyi pa joŋzahsyiŋ Hilkiija ne za joŋzahsyiŋ ma fahfal ahe, tǝkine za ma byak zahfahe, ka mo woora fan mai mo zyeɓra mor Ba'al ne Astarte tǝkine fan ma mor ŋwǝǝmǝŋgai sǝŋ daŋ ɓǝr yaŋ Masǝŋ ge lalle. Ge ɓaara wii nyi fan ah ra fahfal yaŋ Jerusalem lal pǝ 'wah kah el Kedron. So faa ka mo woora sãh ah ge yaŋ Betel ne ko. 5 Ik za joŋzahsyiŋ masǝŋ ki ra mai za goŋ Yuda mo rǝkra ra ka tǝǝ ɓǝrdi pǝ cok joŋ syiŋ ma tǝgee ah ra pǝ yaŋ sǝr Yuda maluu ah ra mai mo kah Jerusalem daŋ ge lalle. So ik za ma tǝǝ ɓǝrdi wo Ba'al, ne comme, ne fĩi ne ŋwǝǝmǝŋgai maluuri, tǝkine fan ma coksǝŋ daŋ ge lalle. 6 Nǝǝ foto Astarte gin ɓǝr yaŋ Masǝŋ kal ge fahfal yaŋ Jerusalem lal ne ko pǝ 'wah kah el Kedron. Ɓoo wii tǝl ah kah el Kedron, so laŋ bilbil ciŋ tǝgbana sãhe, so woo myah ge tǝ pal za makol ah ra. 7 Dah yaŋ za tǝkoi mai mo no ɓǝr yaŋ Dǝɓlii ge lalle, ŋwǝǝ a kaŋra zyim ɓǝr yaŋ ah ra mor Astarte.
8 So ɗii za joŋzahsyiŋ daga pǝ yaŋ maluu sǝr Yuda daŋ ka mo gera. Ɓeɓ cok ma joŋ syiŋ tǝgee ah mai za joŋzahsyiŋ mo yea tǝ tǝǝra ɓǝrdi gŋ ge lalle, tǝŋ daga Geba ŋhaa ge dai yaŋ Beerseba. So dah cok joŋ syiŋ ma tǝgee mai mo kah zahfah yaŋ Joswa dǝɓlii yaŋ ah ge lalle. Dǝɓ mo tǝ ga yaŋ ɓe, cok ah a kah zahfah nǝjokǝsãhe. 9 Amma za joŋzahsyiŋ ma joŋ syiŋ pǝ cok ma tǝgee sǝŋ ah ka ga joŋra syiŋ pǝ cok joŋ syiŋ Dǝɓlii pǝ yaŋ Masǝŋ ya, amma a renra farel ma bai fan mbǝ̃ǝ kǝsyil wee pa ɓǝǝra.
10 Goŋ ɓeɓ cok joŋ syiŋ Tofet mai mo pǝ cok tǝforoŋ Hinnom ta, mor ka koo zune mo joŋ syiŋ suŋwii ne wel ah mawor koo ne mawin ah wo masǝŋ Molok gŋ ka. 11 Dah foto pǝr ne muŋta pǝr mai za goŋ Yuda mo nyira ɓo nyi masǝŋ comme. Foto ah ra kan ɓo kah zahfah ma dan ga yaŋ Masǝŋ, kah yaŋ Natan-Melek dǝɓ syẽe mai yaŋ ah mo mgbãa yaŋ Masǝŋ ɓo. 12 Goŋ Josias so dah cok joŋ syiŋ mai mo tǝ yaŋ zahdǝǝ Akas sǝŋ mai za goŋ Yuda mo yea zyeɓra ɓo gŋ, tǝkine cok joŋ syiŋ mai Manasse mo vuu ɓǝr pedǝǝ matǝ gwa mo ɓǝr yaŋ Dǝɓlii gwa daŋ ge lalle, so woo sǝr ah myah ge pǝ el Kedron. 13 Goŋ dah cok joŋ syiŋ ma tǝgee mai mo fah tǝ kǝsǝŋ yaŋ Jerusalem nǝfah morkǝsǝŋ waa Ma Ne Tǝbaakãm ge lalle. Fakol Astarte mǝ Sidonien mai Salomo goŋ Israel mo vuu mor ahe, ne mai mo vuu mor Kemos mǝ Moabien ne Molok mǝ wee Ammon, goŋ dah ge lal daŋ. 14 Dah foto ra ge lalle, cee Astarte ra ge lalle, so woo woiŋ dǝfuu baa ge pǝ cok ɓǝǝra .
15 Dah cok joŋ syiŋ ma tǝgee ma yaŋ Betel mai Jeroboam we Nebat mo vuu mo kǝǝ za Israel joŋ faɓe' gŋ ge lal ta, ɓoo wii tǝl ahe, so laŋ ciŋ tǝgbana sãhe. Ɓoo wii nyi Astarte ta. 16 Ne cok goŋ Josias mo tǝ ẽe cokki, kwo pal ki ra no tǝ waare, so pepee ka mo ge woora woiŋ pǝ pal ah ra ge ne ko. So ge ɓoo wii nyi pǝ cok joŋ syiŋrĩ, ɓeɓ cok ah ne ko. Fan ah joŋ tǝgbana ɓǝ faa Dǝɓlii mai dǝɓ Masǝŋ mo faa a ga joŋ. 17 Goŋ so fifii faa: Fan mai mo vuura ɓo me tǝ kwan mafẽe ah ye ne? Za yaŋ ah zyiira zah ah faa: Pal dǝɓ Masǝŋ mai mo gee sǝr Yuda ge yo, dǝɓ ah ge faa ɓǝ tǝ fan mai mo tǝ joŋ cok joŋ syiŋ yaŋ Betel zǝzǝ̃ǝko. 18 Josias faa: We soɓ ko nooko, dǝɓ mo juu woiŋ ah ka. Soɓra woiŋ dǝɓ ah ne woiŋ profeto Masǝŋ maki ah mai mo gee Samaria ge nooko.
19 Josias dah cok joŋ syiŋ ma tǝgee mai za goŋ Israel mo vuura ɓo kǝsyil yaŋ Samaria ka ɓeɓ zahzyil nyi Dǝɓlii ne ko ge lalle. Joŋ ne cok ah ra tǝgbana mai mo joŋ ne ma yaŋ Betel ta. 20 Ŋgom sol za joŋzahsyiŋ ma joŋ yeɓ pǝ cok joŋ syiŋ ma tǝgee ra daŋ tǝ cok joŋ syiŋrĩ, ɓoo wii nyi woiŋ dǝfuu tǝl ahe. So pii soo kal ge yaŋ Jerusalem.
Fĩi Paska
(2 KeeƁ 35:1-19)21 So goŋ faa nyi za daŋ: We joŋ fĩi Paska mor Dǝɓlii Masǝŋ ɓii tǝgbana mai ɓǝ ah mo ŋwǝǝ ɓo pǝ ɗerewol gbanzah maino. 22 Fĩi Paska ma na mai joŋ taa ya. Daga ne cok zah'nan zaluu mai moo zyeɓra ɓǝ za Israel, tǝkine zah'nan za goŋ Israel ne za goŋ Yuda daŋ fĩi Paska ma na mai joŋ taa ya. 23 Joŋra fĩi Paska mai yaŋ Jerusalem mor Dǝɓlii ka Josias kaa goŋ ɓo syii jemma tǝtǝl nama.
In zah goŋ Josias
24 So Josias cak ɓǝ za ma faa ɓǝ ne wulli, ne za ma ẽe ciŋ, ne ɓǝ masǝŋ ki ma zyeɓ rǝk yaŋ ne masǝŋ maki ah ra, tǝkine ɓǝ fan kol mai mo pǝ sǝr Yuda ne yaŋ Jerusalem daŋ, mor ka baa ɓǝ mai mo ŋwǝǝ ɓo pǝ ɗerewol Ɓǝ Lai mai pa joŋzahsyiŋ Hilkiija mo lwaa ɓǝr yaŋ Dǝɓlii.
25 Koo kǝpel Josias, goŋ ma na ko mai mo pii soo ge wo Dǝɓlii ne zahzyil vaŋno ne mazwãhsuu ah ne swah suu ah daŋ tǝgbana mai ɓǝ lai Mosus mo faa ɓo kǝka, koo fahfal ah laŋ kǝka. 26 Amma Dǝɓlii soɓ ɓaŋ kpãh ah malii mai mo ɓaŋ ɓo tǝ Yuda ya, mor ɓeɓ zahzyil mai Manasse mo ɓeɓ ɓo nyi. 27 Dǝɓlii faa: Me ga ɓaŋ Yuda pel ɓe ga lal tǝgbana me ɓaŋ Israel pel ɓe ge lalle. Me ga ɓoo Jerusalem yaŋ malii mai me nǝǝ ɓo me faa tǝɗii ɓe ga yea gŋ ga lalle.
Wul Josias
(2 KeeƁ 35:20–36:1)28 Tǝcoŋ ɓǝ Josias ŋwǝǝ ɓo pǝ ɗerewol Ɓǝ Za Goŋ Yuda. 29 Ne zah'nan goŋ ahe, Farao-Neko goŋ sǝr Egiɓ pǝ̃ǝ ka ruu sal ne goŋ Asiria kah el Efrat. Goŋ Josias ge zyaŋ tǝl ah ne salle. Amma ne cok Neko mo ge kwo ko, i ko pǝ wul Megiddo. 30 Za yeɓ ah ɓaŋra wul ah ne muŋta pǝr daga Megiddo kal ge yaŋ Jerusalem ne ko. Ge ciira ko pǝ pal ahe. Za sǝr ah ɓaŋra Joakas we Josias syee nǝm tǝl ah kan goŋ ne pǝ cok pah ahe.
Joakas kaa goŋ Yuda
(2 KeeƁ 36:2-4)31 Ne cok Joakas mo kaa goŋ, ka joŋ syii ɓo jemma gwa tǝtǝl sai, kaa goŋ yaŋ Jerusalem fĩi sai, a ɗii mah ah ne Hamutal, mǝlaŋ Jeremias ma yaŋ Libna yo. 32 Joakas joŋ fan maɓe' ah pel Dǝɓlii ryakryak tǝgbana pamlii ra mo joŋra. 33 Farao-Neko gbǝ ko gaa ne ŋgǝyam yaŋ Ribla pǝ sǝr Hamat, mor ka mo so kaako goŋ yaŋ Jerusalem kao. So cuu gǝraama nyi za sǝr ah ka mo soora vãm solai kilo 3.000 ne vãm kaŋnyeeri kilo 30. 34 Farao-Neko ɓaŋ Eliakim we Josias kan goŋ ne pǝ cok pah ah Josias. So fer tǝɗii ah ɗii ne Jojakim. Amma ɓaŋ Joakas kal ge sǝr Egiɓ ne ge wǝ gŋ ŋhaako. 35 Jojakim a nyi vãm solai ne vãm kaŋnyeeri nyi Farao. Amma kan gǝraama tǝ za sǝr ah mor ka nyi lak ah na mai Farao mo cuu ɓo. A woo vãm solai ne vãm kaŋnyeeri jol za sǝr ahe, zune daŋ a soo tǝgbana mai mo cuuko ɓo nyi, mor ka nyi nyi Farao-Neko.
Jojakim kaa goŋ Yuda
(2 KeeƁ 36:5-8)36 Ne cok Jojakim mo kaa goŋ, ka joŋ syii ɓo jemma gwa tǝtǝl dappe, kaa goŋ yaŋ Jerusalem syii jemma tǝtǝl vaŋno. A ɗii mah ah ne Zebuda mǝlaŋ Pedaja ma Ruuma yo. 37 Joŋ fan maɓe' ah pel Dǝɓlii ryakryak tǝgbana pamlii ra mo joŋra.
Wak tuli ge Yozias ne ke Bage ɗiŋnedin ndwara se
(2Maa 34:29-32)1 Gan teme a tó na naa ga̰l ge Yuda ne ma ne ge Ursalima ne ma ya na ta. 2 Gan poseya ne naa ge ne Yuda go ma, ne naa ge ne Ursalima diŋ ma pet, naa ge ke tuwaleya ma, ne anabi ma, ɓase ma pet, ne naa jabso go ɗiŋ mbo naa ga̰l, a mbo zok ge Bage ɗiŋnedin ne zi ya. A isi nama maktub ge wak tuli ne ge a ne ɓó na ne zok ge Bage ɗiŋnedin ne zi mbe. 3 Gan mḛ tandal digi, ke wak tuli Bage ɗiŋnedin ndwara se ndwara hon tene bole Bage ɗiŋnedin koo pul, ne koy na eya ma, ne na wak honna ma, ne na njaŋgeya ma, ne dulwak ɗu, ne na sḛ mwaɗak me, ne koy fare ge ne njaŋge ne maktub wak tuli mbe no zi ma. Ɓase ma pet, a vin wak tuli mbe me.
Yozias gwan ne temel ge Bage ɗiŋnedin ne kerra ya na byalam go Yuda go
(2Maa 34:3-5)4 Gan jan kep tuwaleya Hilkiya, ne na goopol, ne naa ge koy zok ge Bage ɗiŋnedin ne wak ma go: «Abe me kaŋ temel ma ge a ne ke nama ne sḭḭm Baal pe, ne Achera pe, ne kaŋ ma ge ne pḭr digi ma pe ma uzi.» A mbo til nama ge baal pul ge Sedron ne ya, a abe nama sḭḭm ma mbo kan na Betel ya. 5 A tele naa ge tuwaleya ma ge gan ma ge Yuda ne ne é nama til dukan ma swaga sḭḭm ge suwal ge Yuda ne ma, ne suwal ge ne Ursalima ta gwa ma go, nama ge a ne ka til dukan hon sḭḭm Baal ma ne gyala ma, ne saba ma, ne guwa̰r ma, ne kaŋ ge ne pḭr digi ma pet ma, ne temel ta kerra uzi. 6 A he uwara ge sḭḭm Achera ne ne zok ge Bage ɗiŋnedin zi ya zum, a mbo ne na Ursalima go̰r zum ya, baal pul ge Sedron ne ya, a til na swaga mbe go, a kan na sḭḭm ma ge sḭḭm pala ma go. 7 A gul zok ge naa ge kaya ma ne, ne zok ge Bage ɗiŋnedin ne zi uzi, na ge naa zaab ne ka tit ba̰r ne sḭḭm Achera pe swaga mbe go. 8 Gan teme, a tol naa ge tuwaleya ma ge ne suwal Yuda go ma ya pet. Vḛne swaga sḭḭm ma ne suwal Geba go ɗiŋ mbo suwal Bercheba ya uzi, swaga sḭḭm ma ge naa ge tuwaleya ma ne ka til dukan nama pal go ma. Gul twal tuwaleya ma ge a ne sḭ nama gwa ne viya̰ wak ga̰l ge suwal ne ma uzi me. Gul twal tuwaleya ge ne ka viya̰ wak ga̰l ge Juswa, ga̰l ge suwal ne uzi, na ge ne viya̰ wak ga̰l ge ne tok magul pal. 9 Go no puy ɗe, naa ge tuwaleya ma ge a ne ke tuwaleya hon kaŋ sḭḭm ma a be ka ya̰ nama viya̰ ke tuwaleya ge twal tuwaleya ge Bage ɗiŋnedin ne pal Ursalima diŋ to. Amma a ka zam katugum ge be jiya̰l hore ɗeŋgo poseya ne bama na vya ma. 10 Yozias vḛne swaga sḭḭm Tofet ge ne ka baal pul ge Hinnom vya ma ne se uzi, ne da pe na kaage ndu gwan mbo til na vya hon dok Molok to. 11 Yozias hun tisi ma ge gan ge Yuda ne ma ne tyare hon dok gyala uzi, ne viya̰ wak pala ge zok ge Bage ɗiŋnedin ne go, na ge ne ka gwa ne zok ge ajibaŋ Netan-Melek ne, ndwara go zok ma ge ne ziyar go ma. Yozias til pus pore ma ge ne dok gyala pe ma uzi me. 12 Gan Yozias gul twal tuwaleya ge gan ge Yuda ne ma ne sḭ na Ahaz zok pala digi uzi, gul twal tuwaleya ma ge Manasa ne sḭ nama ge zok ge Bage ɗiŋnedin ne yapul ma go jwak uzi. Swaga ge ne tí nama, abe nama siim ma mbo kan nama ge baal pul ge Sedron ne se ya. 13 Gan vḛne swaga sḭḭm ma ge gan Salomon ne sḭ nama ge njal ge uwara olive ne pala digi, na ge ne Ursalima ndwara go ŋga tok le ge sya go uzi, Salomon, gan ge Israyela ne sḭ nama hon sḭḭm Achera, sḭḭm ge sone kakatak ge Sidon ma ne, ne sḭḭm Kemos, sḭḭm ge sone kakatak ge Mowab ma ne, ne sḭḭm Milkom ge seŋgre kakatak ge Ammon ma ne ma. 14 Yozias ɓá kaŋ sḭḭm ma uzi, syal uwara ge sḭḭm Achera ne uzi, abe naa dasana ma kal, kan nama swaga sḭḭm mbe ma go.
Yozias gwan ne temel ge Bage ɗiŋnedin ne kerra ya na byalam go Israyela go
(2Maa 34:6-7)15 Uwale, Yozias gul twal tuwaleya ge ne ka Betel go uzi, ndwara go, swaga sḭḭm ge Yerobowam ge Nebat vya ne sḭ na, na ge ne é Israyela vya ma wat sone zi. Til swaga sḭḭm mbe uzi, saŋge uzi sḭḭm, til uwara ge sḭḭm Achera ne uzi me. 16 Swaga ge ne saŋge tene se, kwa sḭḭm pala ma ge njal pala digi, teme a abe na kal ma ne sḭḭm mbe pala ya, til nama twal tuwaleya mbe pal ndwara vḛne na uzi, dimma ne fare ge Bage ɗiŋnedin ne jya̰ na ndu ge Dok ne wak zi go. Jya̰ fare mbe ma no pal. 17 Yozias ele swaga go: «A sḭ́ ma kaŋ ne ya go no ɗaa?» Naa ge suwal ma jan na go: «A sḭḭm pala ge ndu ge Dok ne ge ne mbo ne Yuda ya, ge ne jya̰ fare ge mo ne wi nama wak mbe ma no, ge twal tuwaleya ge Betel ne pal go ne.» 18 Jan nama go: «Ya̰ me na! Ndu a̰me na é na tok ge na kal ma ta to.» A ya̰ na kal ma, a ya̰ anabi ge ne mbo ne Samariya ya kal ma me.
19 Uwale, Yozias gul zok ge swaga sḭḭm ma ne ge gan ge Israyela ne ma ne sḭ nama ge suwal ge Samariya ne ma go ndwara e Bage ɗiŋnedin laar hotɗa uzi pet. Ker nama dimma ca ne na ne ke swaga sḭḭm ge Betel ne go. 20 Vyan naa ge tuwaleya ma ge swaga sḭḭm mbe ma ne ge a ne swaga mbe ma go, ge bama twal tuwaleya ma pal, til naa dasana ma kal nama pal. Gwan mbo Ursalima ya.
Vḛso ge Paska ne kerra
(2Maa 35:12Maa 18-19)21 Swaga mbe go, Yozias hon ɓase ma pet na wak go: «Ke me vḛso Paska ne Bage ɗiŋnedin Dok ge aŋ ne pe dimma ne njaŋge ne maktub wak tuli mbe zi go.» 22 Ago ne zaman ge naa ge kun sarya ma ne ka Israyela pal ya day, ɗiŋ mbo ya zaman ge gan ge Israyela ma, ne gan ge Yuda ne ma go, vḛso Paska ge go mbe hir be ke ɗu to. 23 A ke vḛso Paska mbe ne Bage ɗiŋnedin pe, Ursalima go, swaga ge Yozias gale ne ke del wol para tiimal na gan zi go.
Doreya ge Yozias ne, ne na temel ge ne ke pe
(2Maa 35:20-27, 2Maa 36:1)24 Yozias ban naa ge ne jan fare ne siya ma, ne naa ge ne é waɗal ma, ne naa ge ne ke sḭḭm mo̰r ma ne suwal Yuda ma ne Ursalima go uzi, ndwara wi fare ma ge maktub eya ne wak, na ge bage tuwaleya Hilkiya ne ɓo na ge zok ge Bage ɗiŋnedin ne zi.
25 Ge Yozias ndwara zḛ, gan a̰me ge ne gwa̰ ya Bage ɗiŋnedin ta ne dulwak ɗu, ne na sḛ mwaɗak, ne na pool mwaɗak, eya ge Musa ne pal to, ko na go̰r go, gan a̰me ge ne ke ne na go, a to.
26 Go no puy ɗe, Bage ɗiŋnedin be gwan’a se ne na pore juliliya ge na ne ke Yuda pal to, ne kaŋ kerra ge Manasa ne ke ndwara é na tiiɗiya ma pe. 27 Ne pe no, Bage ɗiŋnedin jan no go: «Mbi mbo yan Yuda ne mbi ndwara se uzi, dimma ne mbi ne ya̰ Israyela uzi ne mbi ndwara se go. Mbi mbo saŋge suwal Ursalima ge mbi ne tá na mbi go̰r, zok ge mbi ne jya̰ go mbi dḭl mbo tol na zi, mbi mbo ke ne na go no me.»
Siya ge Yozias ne
(2Maa 36:2-4)28 Kaŋ ge Yozias ne ke ge may ma mwaɗak, a njaŋge nama ya maktub maana ma ge gan ge Yuda ma ne zi. 29 Swaga ge Yozias gale ne na gan zi go ɗe, Faraon Neko gan ge suwal Masar ne, ɗage ya det Asiriya ma gan pore ge maŋgaɗam Efrat wak go. Yozias ɗage na ndwara zi tele na viya̰. Swaga ge Faraon ne kwa na, hun na Megido go. 30 Na asagar ma gwan ne na siya ne Megido ya, mbo ya Ursalima diŋ ne pus pore, a mbul na na taal siya zi. Swaga mbe go, naa ge ne suwal Yuda go ma, a tal Yoyahaz ge Yozias vya, a e na gan na bá byalam go, Ursalima diŋ.
Yoyahaz, gan ge Yuda ne
(2Maa 36:2-4)31 Yoyahaz ame gan da ne del wara azi para ataa, za gan Ursalima diŋ saba ataa. Na ná dḭl Hamutal, a Irmiya, ndu ge suwal Libna ne vya ne. 32 Ka ke kaŋ ge sone ma Bage ɗiŋnedin ndwara se dimma ne na báŋ ma ne ke go. 33 Faraon Neko wan na, fet na se ne zul ge Ribla ge suwal Hamat ne go, ndwara go na ka gan suwal Ursalima go to. E suwal na tyare na fool kaal kilo dudubu ataa ne dinar kilo tapolɗu me. 34 Faraon Neko wan Eliyakim ge Yozias vya, é na gan na bá byalam go, er na dḭl Yoyakim. Wan Yoyahaz mbo suwal Masar. Yoyahaz su suwal Masar ya . 35 Yoyakim hon Faraon bware ge ne é na tyareya. Yoyakim é ndu ge daage syal bware ne dinar pool mbyatɗa ge na ne pal ndwara hon Faraon Neko.
Yoyakim, gan ge Yuda ne
(2Maa 36:5-8)36 Yoyakim ame gan da ne del wara azi para anuwa̰y. Za gan Ursalima go del wol para ɗu. Na ná dḭl Zebuda, a Pedaya, ndu ge suwal Ruma ne vya ne. 37 Ka ke kaŋ ge sone ma Bage ɗiŋnedin ndwara se dimma ne na bá ma ne ke go.
