Jakob mi tchol Sikem mi i Betel
1 Alona mi de mi Jakob ala: Ang tchola, ang i Betel, ang kak sä kua. Ang min yima ngal ahle suma ngat buzuna mi an Alo ma ni nde tan ndei irang ata yima ang nga ring abo wiyengâ Esau-na.
2 Jakob mi de mi suma avo hatama ki suma a nga zlapa ki sed’ema ala: Agi tchugugi filei ma nga avo hatagina woyo, agi mbud’ugi tagi yed’et, agi tchugugi baru ma dingâ atagiya. 3 Ei tcholeya, ei i Betel; an i ni min yima ngal ahle suma ngat buzuna mAlo ma mi hulongôn humba ata yima an nga kur ndakina, ni Ma mi nga ki sed’en kur tit manda ata yima lara ge petna.
4 Azi he Jakob filei ma teteng ma nga abozina, ki ngangam ma nga humazina. Jakob mi ngeyezi kä ad’u agu ma ngolâ, go ki Sikem. 5 Azi tchol iya; mandarâ hAlonina mi ve suma kur azì ma nguyuzina; sama i bugol Jakob ki groma nga d’i.
6 Jakob mi mbaza Lus, nala Betel, yam andaga d’a Kanan-nda, mam ki suma zlapa ki sed’ema pet. 7 Mi min yima ngal ahle suma ngat buzuna kua, mi yi yi máma ala El Betel , kayam ni kua ba, Alona mi nde tam mbei iram ata yima mam nga mi ring abo wiyemina.
8 Debora d’a wul Rebekid’a ti mid’a; a tozot avo Betel ad’u aguna. Agu máma a yum ala Agu ma tchi matna ad’uma.
9 Kid’a Jakob mi tcholï Padan-Aram mi mbad’a, Alona mi nde tam mbei iram kua, mi b’e vunam kamu, 10 mi dum ala: Simiyêng ala Jakob; a dok yang ala Jakob puo d’a, wani a mba yang ala Israel. Ni hina ba, Alona mi yum ala Israel.
11 Mi dum kua ala: An nAlo ma ad’engên kal petna; ang vud’a, andjavang zul ngola; andjaf suma kablaud’a hi sumid’a a mba buzugï ni kurungû, amuleina a mba buzugï ni kurung mi. 12 Andaga d’a an hat mi Abraham ki Isak-ka, an mba ni hangziya, an mba ni hat mandjavang ma a mba vud’um blogongâ mi.
13 Alona mi tchol mi aram ata yima mi dum zlad’a kuana. 14 Jakob mi tin ahinad’a akulo kad’ut ata yima Alona dum zlad’a kuana, mi he süm guguzlud’a he d’a hawad’a kat mAlona, mi vot mbulâ kat mi. 15 Jakob mi yi yima Alona mi dum zlad’a kuana ala Betel .
Rachel ti vut Benjamin, ti mid’a
16 Jakob ki sum mama a ar Betel, a iya. Kid’a azi mba go á kal Efrata-d’a, Rachel ti nde vuta; vuta lat heî. 17 Wani ata yima vuta nga d’i lat heîna, atcha d’a vud’aropma, ti dat ala: Ndak le mandar ri, ndak vut ni gor mandjufâ d’ei. 18 Ata yima ndat ar go á matnid’a, ti yum ala Benoni , wani abum mi yum ala Benjamin .
19 Rachel ti mid’a; azi tozot avun lovot ta i Efrata-d’a, nala, Betelehem. 20 Jakob mi tin ahina d’a ge humba yam asuwad’u; gak ini a nga yat ala Ahina d’a ge hum mba yam asud’a hi Rachel-lid’a.
21 Israel mi tchol iya, mi ve zlub’u mamba huyok azì ma a yum ala Mikdal-Eder-râ. 22 Wani ata yima Israel mi nga kaka kur ambas ndata tua na, Ruben mi i mi bur ki Bilha amam mba gora; Israel mi hum mi.
Jakob groma ni dogo yam mbà. 23 Lea grotna ni Ruben ni Jakob gorom ma ngolâ, Simeon, Levi, Juda, Isakar ki Zabulon.
24 Rachel grotna ni Josef ki Benjamin.
25 Bilha weid’a hi Rachel-la grotna ni Dan ki Neftali.
26 Zilpa weid’a hi Lea-d’a grotna ni Gad ki Aser. Azi pet ni Jakob grom suma mi vud’uzi avo Padan-Aram-ma.
Isak mi mid’a
27 Jakob mi mba avo habum Isak avo Mamre go ki Kiriyat-Arba, nala, Hebron; ni yima Abraham azi ki Isak a kak kua adjeuna. 28 Bizad’a hi Isak-ka ni kis yam dok klavandi. 29 Isak mi mbut mamara kikra, bizam kal ngola mi, mi mid’a; groma Esau azi ki Jakob a tozomu.
Jacob appelé Israël
V. 1-15: cf. Ge 28:10-22Ge 48:3, Ge 4.1 Dieu dit à Jacob: Lève-toi, monte à Béthel, et demeures-y; là, tu dresseras un autel au Dieu qui t’apparut, lorsque tu fuyais Ésaü, ton frère. 2 Jacob dit à sa maison et à tous ceux qui étaient avec lui: Otez les dieux étrangers qui sont au milieu de vous, purifiez-vous, et changez de vêtements. 3 Nous nous lèverons, et nous monterons à Béthel; là, je dresserai un autel au Dieu qui m’a exaucé dans le jour de ma détresse, et qui a été avec moi pendant le voyage que j’ai fait. 4 Ils donnèrent à Jacob tous les dieux étrangers qui étaient entre leurs mains, et les anneaux qui étaient à leurs oreilles. Jacob les enfouit sous le térébinthe qui est près de Sichem. 5 Ensuite ils partirent. La terreur de Dieu se répandit sur les villes qui les entouraient, et l’on ne poursuivit point les fils de Jacob. 6 Jacob arriva, lui et tous ceux qui étaient avec lui, à Luz, qui est Béthel, dans le pays de Canaan. 7 Il bâtit là un autel, et il appela ce lieu El-Béthel; car c’est là que Dieu s’était révélé à lui lorsqu’il fuyait son frère. 8 Débora, nourrice de Rebecca, mourut; et elle fut enterrée au-dessous de Béthel, sous le chêne auquel on a donné le nom de chêne des pleurs. 9 Dieu apparut encore à Jacob, après son retour de Paddan-Aram, et il le bénit. 10 Dieu lui dit: Ton nom est Jacob; tu ne seras plus appelé Jacob, mais ton nom sera Israël. Et il lui donna le nom d’Israël. 11 Dieu lui dit: Je suis le Dieu tout-puissant. Sois fécond, et multiplie: une nation et une multitude de nations naîtront de toi, et des rois sortiront de tes reins. 12 Je te donnerai le pays que j’ai donné à Abraham et à Isaac, et je donnerai ce pays à ta postérité après toi. 13 Dieu s’éleva au-dessus de lui, dans le lieu où il lui avait parlé. 14 Et Jacob dressa un monument dans le lieu où Dieu lui avait parlé, un monument de pierres, sur lequel il fit une libation et versa de l’huile. 15 Jacob donna le nom de Béthel au lieu où Dieu lui avait parlé.
V. 16-20: cf. Ge 3:16Ge 30:1.16 Ils partirent de Béthel; et il y avait encore une certaine distance jusqu’à Éphrata, lorsque Rachel accoucha. Elle eut un accouchement pénible; 17 et pendant les douleurs de l’enfantement, la sage-femme lui dit: Ne crains point, car tu as encore un fils! 18 Et comme elle allait rendre l’âme, car elle était mourante, elle lui donna le nom de Ben-Oni; mais le père l’appela Benjamin. 19 Rachel mourut, et elle fut enterrée sur le chemin d’Éphrata, qui est Bethléhem. 20 Jacob éleva un monument sur son sépulcre; c’est le monument du sépulcre de Rachel, qui existe encore aujourd’hui.
V. 21-26: cf. Ge 49:3, 4. (Ge 29:31-35; 30:1-24.)21 Israël partit; et il dressa sa tente au-delà de Migdal-Éder. 22 Pendant qu’Israël habitait cette contrée, Ruben alla coucher avec Bilha, concubine de son père. Et Israël l’apprit. Les fils de Jacob étaient au nombre de douze. 23 Fils de Léa: Ruben, premier-né de Jacob, Siméon, Lévi, Juda, Issacar et Zabulon. 24 Fils de Rachel: Joseph et Benjamin. 25 Fils de Bilha, servante de Rachel: Dan et Nephthali. 26 Fils de Zilpa, servante de Léa: Gad et Aser. Ce sont là les fils de Jacob, qui lui naquirent à Paddan-Aram.
Retour de Jacob chez son père. Mort d’Isaac
V. 27-29: cf. Ge 25:7-10Ge 49:29-33.27 Jacob arriva auprès d’Isaac, son père, à Mamré, à Kirjath-Arba, qui est Hébron, où avaient séjourné Abraham et Isaac. 28 Les jours d’Isaac furent de cent quatre-vingts ans. 29 Il expira et mourut, et il fut recueilli auprès de son peuple, âgé et rassasié de jours, et Ésaü et Jacob, ses fils, l’enterrèrent.