ZLA D’A D’OGOLÂ HI SALOMON-NDA
Zla d’a de d’a d’ogol la yam titid’a
1 Zla d’a d’ogolâ hi Salomon-nda ba wana:
Gor ma ned’a nga mi labum tam djivid’a,
wani gor ma lilid’a mi b’lak hur asum heî.
2 Ndjondjoî d’a a fat ki mbut irid’a zlat nga d’i,
wani d’ingêra nga d’i prut sana woi avun matna.
3 Ma didina nga mi ar sama d’ingêrâ meid’a tchum mbi,
wani nga mi d’el suma asa’atna yam ahle suma azi minizina.
4 Sama nga mi le sunda ndjondjoîna mi mbut ni ma houd’a,
wani suma a nga le sunda akud’a kekengâ a mbut ni suma ndjondjoîna mi.
5 Sama nga mi tok awuna awalina ni sama ned’a,
wani sama nga mi bur sena ata yima fet awunina ni sama mi mba ki zulonina.
6 Vun ma b’ed’a nga yam suma d’ingêrâ,
wani zla d’a ndavun suma asa’atnid’a ni murud’umba.
7 Djib’er ra yam sama d’ingêr ma mi mitna ni b’e vuna,
wani a mba mar rei yam simiyê suma asa’at suma a bona.
8 Sama ned’a kuruma mba mi tit yam vun ma hed’a,
wani sama zla d’a lilid’a nga d’i ndavunama, mi i ni kur bad’a.
9 Sama mi tit tit ta ata yatina nga mi kak ki halasa,
wani sama nga mi tit tit ta ata yat tuo d’ina, ad’um mba d’i ge woyo.
10 Sama nga mi tchem irina mi mba ni ki ndaka,
wani sama zla d’a lilid’a nga d’i nde avunama, mi i ni kur bad’a mi.
11 Zla d’a ndavun suma d’ingêrîd’a ni sidei arid’a,
wani zla d’a ndavun suma asa’atnid’a ni murud’umba.
12 D’ugura nga d’i tchol ki huneîd’a aduk suma,
wani od’a nga d’i zlup yam tcho d’a lara ge pet mi.
13 Ang fe ned’a navun sama wad’ud’a,
wani blafâ ná to sama bei wäd’u zlad’a ba na.
14 Suma ned’a a nga tok wed’a,
wani zla d’a ndavun sama lilid’id’a mba d’i mba ki b’laka atogo zak.
15 Fed’a hi sama ndjondjoînid’a ni d’igi azì ma ngol ma ad’eng ma ngunguna na,
wani b’laka hi suma houd’id’a ni hou mazid’a.
16 Sunda hi sama d’ingêrîd’a nga d’i hum arid’a,
wani fed’a hi sama asa’atnid’a ni yam tcho d’a led’a.
17 Sama nga mi ngom hatina mi hle ni lovot ta i kur arid’id’a,
wani sama nga mi noî ngopina mi vit ni tam mbeyo.
18 Sama nga mi ve sana kurum gumuna ni sama ka zlad’a,
wani sama lilid’a nga mi tchuk zla d’a aboina yam ndrama aduk suma.
19 Sama tchit heîna nga mi ba bei le tchod’a d’i,
wani sama nga mi ngom vunam ped’etna ni sama wäd’u zlad’ina.
20 Zla d’a ndavun sama d’ingêrîd’a ti kal kawei ma hap ma a manama,
wani djib’era hi sama asa’atnid’a ni zla d’a afid’igid’a.
21 Zla d’a ndavun sama d’ingêrîd’a nga d’i tak lovota mi suma ablaud’a,
wani suma lilid’a a nga bo ni yam bei we mazid’a.
22 B’e vuna hi Ma didinina nga mi mbut sana ma ndjondjoîna,
wani nga mi hum hur ma wura kam kua hina nde d’i.
23 Sama lilid’a mi gol tcho d’a led’a ni vama luna iramu,
wani sama wad’ud’a, tam nga d’i lum djivid’a yam ned’a mi.
24 Vama sama asa’atna nga mi lum mandarama, ni mam ba, mba mi mba kamu,
wani vama suma d’ingêrâ a nga minima, Alona mba mi haziziya.
25 Ata yima mbirlimba nga d’i kalâ, nga d’i i ki sama asa’atna,
wani sama d’ingêrâ mi arî tchola ngingring burâ ki burâ.
26 D’igi süm ma azleîna mi zleyêng siyang na, d’igi andosâ mi tchuvud’ung irang na mi,
sama azulomba mi le ki sama mi sunuma ni hina dedege mi.
27 Suma a le mandara Ma didinina a mba te tatâ,
wani suma asa’atna a mba ar buruzi avoroziya.
28 Hur ma tinda hi suma d’ingêrîna ni furîd’a,
wani hur ma tinda hi suma asa’atnina mba mi dap pei hawa.
29 Ma didina ni gulumun ma ad’eng ma ngunguna hi suma iratnina,
wani nga mi b’lak suma batrangâ woyo.
30 Sama d’ingêrâ mba mi giget abo va tu d’i,
wani suma asa’atna a mba kak yam ambasa d’i.
31 Zla d’a ti ndavun ma d’ingêrîd’a ni ned’a,
wani sin nda ti de zla d’a ata yat tuo d’id’a a mba ngad’at teyo.
32 Zla d’a ti ndavun ma d’ingêrîd’a ni zla d’a djivid’a,
wani zla d’a ti ndavun ma asa’atnid’a ni zla d’a ata yat tuo d’a.
V. 1-32: cf. Ps 78:2. Ec 12:13.
1 Proverbes de Salomon.

Un fils sage fait la joie d’un père,
Et un fils insensé le chagrin de sa mère.
2 Les trésors de la méchanceté ne profitent pas,
Mais la justice délivre de la mort.
3 L’Éternel ne laisse pas le juste souffrir de la faim,
Mais il repousse l’avidité des méchants.
4 Celui qui agit d’une main lâche s’appauvrit,
Mais la main des diligents enrichit.
5 Celui qui amasse pendant l’été est un fils prudent,
Celui qui dort pendant la moisson est un fils qui fait honte.
6 Il y a des bénédictions sur la tête du juste,
Mais la violence couvre la bouche des méchants.
7 La mémoire du juste est en bénédiction,
Mais le nom des méchants tombe en pourriture.
8 Celui qui est sage de cœur reçoit les préceptes,
Mais celui qui est insensé des lèvres court à sa perte.
9 Celui qui marche dans l’intégrité marche avec assurance,
Mais celui qui prend des voies tortueuses sera découvert.
10 Celui qui cligne des yeux est une cause de chagrin,
Et celui qui est insensé des lèvres court à sa perte.
11 La bouche du juste est une source de vie,
Mais la violence couvre la bouche des méchants.
12 La haine excite des querelles,
Mais l’amour couvre toutes les fautes.
13 Sur les lèvres de l’homme intelligent se trouve la sagesse,
Mais la verge est pour le dos de celui qui est dépourvu de sens.
14 Les sages tiennent la science en réserve,
Mais la bouche de l’insensé est une ruine prochaine.
15 La fortune est pour le riche une ville forte;
La ruine des misérables, c’est leur pauvreté.
16 L’œuvre du juste est pour la vie,
Le gain du méchant est pour le péché.
17 Celui qui se souvient de la correction prend le chemin de la vie,
Mais celui qui oublie la réprimande s’égare.
18 Celui qui dissimule la haine a des lèvres menteuses,
Et celui qui répand la calomnie est un insensé.
19 Celui qui parle beaucoup ne manque pas de pécher,
Mais celui qui retient ses lèvres est un homme prudent.
20 La langue du juste est un argent de choix;
Le cœur des méchants est peu de chose.
21 Les lèvres du juste dirigent beaucoup d’hommes,
Et les insensés meurent par défaut de raison.
22 C’est la bénédiction de l’Éternel qui enrichit,
Et il ne la fait suivre d’aucun chagrin.
23 Commettre le crime paraît un jeu à l’insensé,
Mais la sagesse appartient à l’homme intelligent.
24 Ce que redoute le méchant, c’est ce qui lui arrive;
Et ce que désirent les justes leur est accordé.
25 Comme passe le tourbillon, ainsi disparaît le méchant;
Mais le juste a des fondements éternels.
26 Ce que le vinaigre est aux dents et la fumée aux yeux,
Tel est le paresseux pour celui qui l’envoie.
27 La crainte de l’Éternel augmente les jours,
Mais les années des méchants sont abrégées.
28 L’attente des justes n’est que joie,
Mais l’espérance des méchants périra.
29 La voie de l’Éternel est un rempart pour l’intégrité,
Mais elle est une ruine pour ceux qui font le mal.
30 Le juste ne chancellera jamais,
Mais les méchants n’habiteront pas le pays.
31 La bouche du juste produit la sagesse,
Mais la langue perverse sera retranchée.
32 Les lèvres du juste connaissent la grâce,
Et la bouche des méchants la perversité.