Amul la Seba-d’a ti mba á gol Salomon
(Gol 2 Sun hAm 9.1-12)1 Amul la Seba-d’a ti hum zla Salomon, ti mba á kugum ki ne mamba, ti djobom yam zla d’a mudurid’a. 2 Ti mba Jerusalem kazungeî matna ablaud’a ki djambala ad’ud’u, ti yoï mbul ma his ma afufuîna ki lora anek ngola kahina d’a guzut kal teglesa teteng. Ti mba gen Salomon, ti djobom yam zla d’a ndat minit kuruta pet. 3 Salomon mi hulongôt humba yam zla d’a ndat ti djobom kata pet; zla d’a bei mam hulongôt humba kata nga d’i. 4 Ata yi máma amul la Seba-d’a ti we ned’a hi Salomon-nda pet kaziyam ma amul ma mi minima 5 ki te ma azi nga yomï yam tabulîna ki kaka hi mam suma sundinid’a ki baruna hi suma a nga hum ahle suma tena kahle suma tched’ina kahle suma ngat buzu suma azi nga hazi mi Ma didina kur gong mam mba kud’orina mi. 6 Ti ngo vunat tei hâ á gola, ti de mamulâ ala: Zla d’a an humud’ï yam ambas manda kang yam kak manga ki ne mangid’a ni gagazi! 7 Kid’a bei an mba ni we ki iran tua d’a, an he nga gagazid’a yam zla d’a azi data d’i. Doli na ni azi dan ndak nga yam abo tu d’uo ko! Wani ne manga ki djivi manga kal ahlena pet suma azi dandjina. 8 Suma avo hatangâ kazungeî mangâ a le furîd’a kayam azi nga tchola avorong burâ ki burâ á hum zla ne manga. 9 Ei gilei Ma didina Alo mang ma mi manang mi tining yam zlam mba amula á tamula yam Israel-lîna. Ma didina nga mi le kazi teteu. Kayam ndata, mi tining amula á ka sariya d’a d’ingêr ra memeta kaziya.
10 Bugola, amul la Seba-d’a ti hamulâ Salomon lora go ki tonna hindi ki nusa ki mbul ma his ma afufuîna ngola kahina d’a guzut kal teglesa teteng mi. Kur bur máma dei gak ini, sa nga bei mi mba ki mbul ma his ma afufuî ma hina na yam ambas sa Israel-la ba.
11 Batod’a hamulâ Hiram-mba ti i avo Ofir, ti yoï lora kagu sandalâ ngola kahina d’a guzut kal teglesa teteng ngola mi. 12 Amulâ Salomon mi min agu sandalâ apei yima a djak kakulo yam gong nga kud’ora hi Ma didinid’ina, yam gong mam mba amula mi, mi gan ading ma gureina kading ma nglona mi suma hle sawala mi. Kur bur máma dei gak ini sa nga bei mi we sa mi mba kagu sandalâ avo Israel hina ba.
13 Wani amulâ Salomon mi hamul la Seba-d’a ahlena pet suma ndat ti minizina kahlena pet suma ndat ti djobom kazina. Mi hat he d’a hawad’a kal ngola ki hur ma djivina ndak yam amul mamba. Bugola, ti hulong yam ambas mata kazungeî matna.
Zla d’a a dat yam ndjondjoîd’a hi Salomon-ndid’a
(Gol 2 Sun hAm 1.14-172 9.13-28)14 Lor ra a nga mbat mi Salomon avo Jerusalem kur biza d’a tud’id’a ni tonna dok mbà, 15 zlapa ki lor ra ding nga a vat abo suma titid’a, abo suma mbut abozina ki d’a a nga vat abo amulei suma Arabi-nid’a ki d’a suma te yamba kur ambasa teteng a nga humzid’a mi.
16 Amulâ Salomon mi yor mboriyo suma nglo suma lora kikis mbà. D’a tud’a aneget ti hle ni kilona hi lorina karagaya karagaya. 17 D’a gureid’a kikis hindi d’a tud’a aneget ti hle ni kilona hi lorina tu ki nus nus. Salomon mi tchuguzi kur gong nga a yat ala Gonga hagu d’a Liban-nda d’a.
18 Amulâ mi min zlam mba ngola ki sï ahlo’â, mi gulud’ut ni ki lor ra bei zozota ba d’a. 19 Zlam ndata yima a djak kakulo katna asem ma tinda ni karagaya. Yat ta akulod’a ni dalalâ abo tat tu, yima a tin abong kama mi nga abo hî, mi nga abo hî, azlona mbà mi nga tchola abo hî tu, abo hî tu mi. 20 Azlona dogo yam mbà mi nga tchola ata yima a djak kakulo katna, karagaya abo hî, karagaya abo hî mi. Andjaf zlam mba hina d’a, ti nga kur leu d’a ding ngi.
21 Kopma hamulâ Salomon-na pet a lumî ki lora, ahle suma sun suma kur gong nga a yat ala Gonga hagu d’a Liban-nda d’a pet a lazi ni ki lor ra bei zozota ba d’a mi. A le nga va ki kawei ma hap pi. Kur atchogoid’a hi Salomon-nda a gol kawei ma hapma ni va d’i. 22 Amulâ mi nga ki batod’a ablaud’a kur alum ma ngolâ d’a nga d’i i Tarsis-sa zlapa ki d’a hamulâ Hiram-mba. Kur bizad’a hindi bato ndata nga d’i mba ki lora ki kawei ma hapma ki sï ahlo’â ki virâ kalei pawona mi.
23 Amulâ Salomon mi kal amulei suma ding suma yam ambas sa dingina pet ki ndjondjoîd’a ki ned’a mi. 24 Suma yam andagad’ina pet a nga mba á djop zlad’a mi Salomon yam ne d’a Alona mi humzid’a. 25 Sama lara pî adigazi nga mi mbam ki he d’a hawad’a, nala, ahle suma a lazi ki kawei ma hapmina, ahle suma a lazi ki lorina, baruna, ahle suma dur ayîna, mbul ma his ma afufuîna, akulumeina ki koro ma akulumei akulumeina mi. A nga le hina bizad’a ki bizad’a.
26 Salomon mi tok pus ma dur ayîna ki suma djang akulumeina. Mi nga ki pus ma dur ayîna 1400 ki suma djang akulumeina 12.000, mi ar suma dingâ kä gevem avo Jerusalem, mi i suma dingâ kur azì ma nglo ma a tchuguzi kuana. 27 Amulâ mi mbut kawei ma hapma ablaud’a avo Jerusalem ni d’igi gireina na, agu sedrena ablaud’a ni d’igi diyaga d’a deî yam andaga d’a kä ata yima ligitimid’a na mi. 28 Salomon mi feï akulumei mama ni Ezipte ki Silisi . Mam suma mbut abozina a i nadesâ adesâ, a guzuzï nadesâ adesâ ki gus sa a ngata mi. 29 Suma mbut abozi ndazina a guzï pus ma dur ayîna ki bege d’a hapa kikisa karagaya, akulum ma tuna a guzumî ki bege d’a hapa kis kam dok vahl. Sum ndazina a hulong a gus suma dingâ woi abo amulei suma Het-na kamulei suma Siri-na mi.
Mbai gə́ dené gə́ Seba ree iŋga Salomo̰ Jerusalem
2SgI 9.1-121 Mbai gə́ dené gə́ Seba oo ta riɓar gə́ Salomo̰ iŋga gə́ ula rɔnduba dɔ Njesigənea̰’g ndá yeḛ ree gə mba neán gə ta dəjije gə́ to loo-kiya’g koo . 2 Yeḛ ree Jerusalem gə njédan géeje bula yaa̰ ləm, gə jambalje gə́ d’odo néje gə́ ə̰də sululu gə larlɔr yaa̰ gə jərje gə́ gad dee to yaa̰ ləm tɔ. Yeḛ ree ne rɔ Salomo̰’g ɓa ɔr ne səa sor néje lai gə́ to mée’g tɔ. 3 Salomo̰ ila tadəjije’g ləa lai-lai ar né kára kara gə́ iya rəa kəm mbai’g lé godo. 4 Mbai gə́ dené gə́ Seba lé oo ta kəmkàrje lə Salomo̰ lai ləm, gə kəi gə́ yeḛ unda ləm, 5 gə nésɔje gə́ to dɔ tabul’g ləa ləm, gə loo-si kuraje ləa ləm, gə kula ra dee gə́ ra ne né d’aree ləm, gə njekaree nékaije ləma, gə nékinjanéməsje ləa gə́ ka̰ roo gə́ yeḛ inja dee mee kəi’g lə Njesigənea̰ lé ləm tɔ.
Ta igee sel aree ula mbai lé pana: 6 Taje gə́ m’oo mee ɓee’g ləm gə́ wɔji dɔ loo-sii ləm, gə ta kəmkàr ləi ləm tɔ lé to tɔgərɔ ya. 7 Kédé gə́ m’ree m’oo el ɓəi lé ndá m’ɔm məəm dɔ’g el. Nɛ aa oo, gesee ya kara d’ulam el ɓəi. 8 Rɔlel naḭ gə koso-dəwje ləi ləm, rɔlel naḭ gə kuraje ləi gə́ d’aar nɔḭ’g gə ndɔ dee ndɔ dee lé ləma, gə deḛ gə́ d’isi d’oo ta kəmkàrje ləi lé ləm tɔ. 9 Maji kar dɔ ri Mbaidɔmbaije Ala ləi ai səgərə, yeḛ gə́ ooi maji ɓa undai dɔ kalimbai’g lə Israɛlje lé. Mbata Njesigənea̰ unda Israɛlje dan kəmee’g saar-saar ya, yee gə́ bèe ɓa, yeḛ undai ne gə́ mbai mba kari gaŋg ne rəwta lə dee gə dɔ najee gə mbəa.
10 Yeḛ ar mbai larlɔr as nékwɔji kwɔi-lə-né tɔl-dɔg-loo-munda gə dəa tɔl-mi (3.500) ləm, gə boo-néje gə́ ə̰də sululu ləma, gə jərje gə́ gad dee to yaa̰ ləm tɔ. Néje gə́ ə̰də sululu gə́ d’ḭ ne raŋg ree ne gə́ to asəna gə njé gə́ mbai gə́ dené gə́ Seba ree ne ar mbai Salomo̰ lé godo.
11 Batoje lə Iram gə́ d’odo larlɔr gə́ Opir lé d’odo kagje gə́ ə̰də sululu keneŋ bula ləm, gə jərje bula gə́ gad dee to yaa̰ gə́ d’ḭ ne Opir ree ne ləm tɔ. 12 Mbai ra loo-gəd-rɔ gə kagje gə́ ə̰də sululu lé mbata kəi lə Njesigənea̰ ləm, gə mbata kəi lə mbai ləm tɔ, tɔɓəi yeḛ ra ne kṵdu-ko̰déje gə buulaje mbata lə njékɔspaje tɔ. Un kudee mee ndəa’g nee saar lé d’ḭ gə kagje gə́ ə̰də sululu as bèe ree ne el ləm, dəw tel oo gogo el ləm tɔ saar teḛ mee ndɔ gə́ ɓogənè.
13 Mbai Salomo̰ ar mbai gə́ dené gə́ Seba néje lai gə́ mée ndigi gə́ yeḛ dəjee lé ləm, aree nénojije gə́ riba dɔ nékiŋga lə mbai gə́ Salomo̰ bèe ləm tɔ. Tɔɓəi yeḛ tel aw mee ɓee’g ləa, yeḛ ləm, gə kuraje ləa ləm tɔ.
Nébaoje lə Salomo̰
2SgI 1.14-17, 2SgI 9.13-2814 Kwɔi lə larlɔr gə́ deḛ ree ne ləb kára-kára lai d’ar Salomo̰ lé as nékwɔji kwɔi-lə-né tɔl-dɔg-loo-rɔ-joo (20.000), 15 ur dɔ larlɔr gə́ yeḛ taa ji njéndogo-néje’g gə njételkəmlarje’g ləm, gə mbaije lai gə́ to njégelɓeeje gə́ Arabi ləma, gə njéguburuɓeeje gə́ wɔji dɔ ɓeeko̰ ləm tɔ.
16 Mbai Salomo̰ ar dee ra dər-guguju gə larlɔr gə́ kunda gə mo̰ as tɔl-joo (200), ar dər kára ndá yeḛ ra gə larlɔr gə́ kwɔi ləa as nékwɔji kwɔi-lə-né misa̰-misa̰, 17 tɔɓəi yeḛ ar dee ra dərje gə́ raŋg as tɔl-munda (300) gə larlɔr gə́ d’unda gə mo̰ ar dər kára ndá deḛ rəa gə larlɔr gə́ kwɔi ləa as nékwɔji kwɔi-lə-né kára gə gesee-gesee, tɔɓəi mbai lé ɔm dee mee kəi’d gə́ ria lə Mee-kag-kɔr gə́ Liba̰ lé tɔ.
18 Mbai lé ar dee ra kalimbai gə́ boi gə ŋgaŋ kər, tɔɓəi yeḛ ɔr giree gə larlɔr gə́ àr ŋgad-ŋgad ya. 19 Kalimbai neelé loo-kuba-ɗao-ɗao gə́ tar gə́ wɔji dəa lé to misa̰, tɔɓəi loo-gəd-rɔ gə́ to gogo lé to giriri bèe, loo-si lé loo-kɔm-ji to keneŋ loo joo bɔr, mbɔr loo-kɔm-jije’g lé d’unda néndajije gə́ to d’asəna gə toboḭje bèe joo keneŋ tɔ, 20 d’unda néndajije gə́ to d’asəna gə toboḭje gə́ raŋg bèe dɔg-gir-dee-joo loo-kuba-ɗao-ɗao gə́ tar’g lé ar deḛ gə́ misa̰ to kelee gə́ kára ləm, deḛ gə́ misa̰ to kelee gə́ kára ləm tɔ. Kalimbai gə́ as bèe mee ɓeeko̰ gə́ raŋg kára-kára godo.
21 Baije lə mbai Salomo̰ lé ra dee gə larlɔr ya lai ləm, gə ka-larje lai gə́ to mee kəi gə́ ria lə Mee-kag-kɔr gə́ Liba̰ lé deḛ ra dee gə larlɔr gə́ àr ŋgad-ŋgad ləm tɔ. Né kára kara gə́ ra gə larnda lé godo mbata mee ndəa’g lə Salomo̰ lé d’oo larnda gə́ né gə́ gəd el. 22 Mbata mbai lé batoje ləa gə́ d’ḭ Tarsis d’aw dan baa-boo-kad’g na̰’d gə batoje lə Iram ndá, ləbje munda-munda lé batoje gə́ d’ḭ Tarsis d’odo larlɔr gə larnda gə ŋgaŋ kər gə ɓədje gə yel-juuje ree ne ya.
23 Mbai Salomo̰ ur dɔ mbaije lai gə́ dɔ naŋg nee gə nébaoje ləm, gə kəmkàr ləm tɔ. 24 Dəwje lai gə́ dɔ naŋg nee saŋg loo koo Salomo̰ gə mba koo ta kəmkàrje gə́ Ala ula mée’g lé. 25 Nana kara ree gə nékar ləa gə́ to néje gə́ ra gə larnda gə larlɔr ləm, gə kubuje ləm, gə nérɔje ləm, gə néje gə́ ə̰də sululu ləm, gə kundaje ləma, gə kundaje-mulayḛ̀jeje ləm tɔ, dee ra togə́bè gə ləbje kára-kára lai ya.
26 Salomo̰ mbo̰ pusu-rɔje ləm, gə njérɔ gə kundaje ləm tɔ, pusu-rɔje d’as tɔl-dɔg gə dəa tɔl-sɔ (1.400) ləm, njérɔ gə kundaje d’as tɔl-dɔg-loo dɔ-giree-joo (12.000) ləm tɔ, yeḛ unda dee mee ɓee-booje’g loo gə́ pusu-rɔje ləa to keneŋ ləm, gə Jerusalem mbɔr mbai’g ləm tɔ . 27 Mbai lé ar larnda to Jerusalem yaa̰ asəna gə kɔri-ərje bèe ləm, kag-sɛdrəje kara to bula asəna gə kag-ɓɔlje gə́ to ndag-loo’g bèe ləm tɔ. 28 Kundaje lə Salomo̰ lé d’ḭ sə dee Ejiptə, njérab-néndogoje gə́ wɔji dɔ mbai ɓa d’aw saŋg dee gə kudu dee kudu dee gə goo lar dee gə́ d’wɔji njaŋg togə́bè , 29 gad pusu-rɔ kára gə́ d’ḭ ne Ejiptə’g ree ne lé ndá d’wɔji larnda tɔl-misa̰ (600) ləm, gad kunda kára ndá d’wɔji larnda as tɔl-dəa-rɔ-mi (150) ləm tɔ. Deḛ ree sə dee togə́bè mbata mbaije lə Hetje ləm, gə mbata lə mbaije gə́ Siri kara ləm tɔ.
