WAL LA TCHID’A HI PAUL-LA
A man Barnabas azi ki Saul
1 Aduk suma tok suma Antiyos-sâ, suma djok vun Alona ki suma hat suma a nga, nala, Barnabas, Simeon ma a yum ala Ma wurana na, Lusiyus ma Siren-na, Manayen ma wul asem tazi kamulâ Herot-na ki Saul mi. 2 Kid’a azi nga le sunda mi Salad’a a nga d’el tazi bei te tenid’a, ata yi máma, Muzuk ma bei tchod’a ba na mi dazi ala: Agi tinin Barnabas azi ki Saul irazi vazi á ndak vun sun nda an yazi kata. 3 Ata yi máma, a d’el tazi bei te tena, a tchen Alona, a tin abozi kaziya, a arazi a iya.
Barnabas ki Saul a i avo Sipre
4 Muzuk ma bei tchod’a ba na, mi sun Barnabas azi ki Saul. A i kur Selusi, a hle batod’a, a i kur til la Sipre-d’a. 5 Kid’a a mbaza Salamin-nda, a nde tchi wal zlad’a hAlonid’a kur gongîyo suma toka hi Juif-fîna. Jean Marik mi nga ki sed’ezi á ndjunuziya.
6 Azi tit kur til ndata pet gak a mba Pafos. A fe sama kuma ma mbuta kua, ni sama djok vun ma ka zlad’a, ni ma Juif-fâ, simiyêm ala Bar-Jesus. 7 Mi nga zlapa ki ma te yamba Sergiyus Paulus mam mi sama ned’a.
Sergiyus Paulus mi yi Barnabas azi ki Saul, mi min á hum zlad’a hAlonid’a avunaziya. 8 Wani ma kuma ma mbut máma, ad’u simiyêm ki vun Gre’â ala Elimas, mi tchol ad’enga ki sed’eziya, mi hal lovota á d’el ma te yamba bei he gagazid’a. 9 Wani Saul ma a yum ala Paul ma Muzuk ma bei tchod’a ba na mi nga oîd’a kuruma, mi so iram kamu, mi dum ala: 10 Ang ma tcho ma mbut ira, ang Diable goroma, angî ma djangûna hahle suma djivina pet. Ni mindja ba, ang mba ar bei b’lak lovot ta d’ingêra hi Salad’id’a ge? 11 Ang hum djiviya! Ki tchetchemba, Salad’a mba tumungû, ang mba duga, ar ndjö ang mba wafata d’i.
Atogo hina zak, Elimas iram mbi mbut nduvunda, nga mi we yina d’i, nde mi tcha tata á hal sama gum dungûruna aboma. 12 Kid’a ma te yamba mi we vama lenid’a, mi he gagazid’a, mi le atchap yam hata hi Salad’id’a.
Paul azi ki Barnabas a nga avo Antiyos sa Pisidi-d’a
13 Paul ki ndrom suma ki sed’ema a ar Pafos, a djak kur batod’a, a i Perge kur andaga d’a Pamfili-d’a. Jean-Marik mi araziya, mi hulong Jerusalem. 14 Paul azi a tchol kur Perge, a i kal kur Antiyos sa Pisidi-d’a, a kal kur gong nga toka hi Juif-fîd’a kur bur ma sabatna, a kak kä. 15 Bugol la a ndum mbaktum mba gata ki mbaktum mba suma djok vun Alona a b’irita ndumba, suma nglona hi gong nga toka hi Juif-fîd’a a sun ataziya, a dazi ala: B’oziyomina, le agi nga ki zlad’a á giget suma toka ni, agi dagiya.
16 Ata yi máma, Paul mi tchol akulo, mi lazi abomu, mi dazi ala: Agi Israel-lâ ki agi suma lagi mandara Alonina, agi humugiya. 17 Alona hi Israel-lîna, mi man abuyoi ngolo. Kid’a azi nga angoyogeina kur ambas sa Ezipte-d’id’a, mi zuluziya. Bugola, mi pad’azi woi kur ambas sa Ezipte-d’a kad’eng mamba. 18 Mi ve tam ki sed’ezi kur fulâ d’igi bizad’a dok fid’i na. 19 Kid’a mi b’lak andjaf ma kid’iziyana woi kur andaga d’a Kanan-ndid’a, mi hazi andaga ndata djona. 20 A kak kur d’igi bizad’a kikis fid’i yam dok vahl na.
Bugol biza ndata, mi hazi suma ka sariyad’a gak mba kur atchogoid’a hi ma djok vun Alona Samuel-la. 21 Bugola Israel-lâ a tchen Alona ala mi tinizi amulâ, Alona mi tinizi Saul Kis gorom ma ad’u andjafâ hi Benjamin-nina. Mi te kazi bizad’a dok fid’i. 22 Kid’a mi pat Saul woi dad’a, mi tin David amul mazina. Alona mi le glangâsâ kam ala: An fe David Jesse goroma ni sama an hurun vum heîna, ni ma mba mi ndak vun ahlena pet suma an min ni lazina.
23 Nad’u andjafâ hi David-na ba, Alona mi he Jesus ma Suta mi Israel-lâ yam vun mam ma hled’a. 24 Avoka Jesus bei mbad’a tua d’a, Jean mi tchi wala mi Israel-lâ pet ala a mbut huruzi yam tcho mazid’a, mam lazi batemba. 25 Kid’a Jean mi ar go á dap vun sun mambid’a, mi dazi ala: Agi nga djib’eregi kan ala an ni nge ge? An ni mam mbi, wani sama dingâ nga mi mba blogonu, an ndak á but ziyo atuguru mama woi d’i.
26 B’oziyona, agi andjafâ hi Abraham-ma ki suma adigagi suma a nga le mandara Alonina, ni kayam ei ba, a sunï zla d’a sut ndata wana. 27 Suma a nga kaka kur Jerusalem-ma ki mazi suma nglona a we nga Jesus d’i, a we nga zlad’a hi suma djok vun Alona d’a azi nga ndumut teteu kur bur ma sabatnid’a d’uo mi. Wani azi ndak vun sariya d’a a kamzi kamba. 28 Azi fe nga zla d’a ndak á tchid’id’a kam mbuo pî, a tchen Pilat ala mi tchum mbeyo. 29 Kid’a azi lahle suma a b’ir kam kur mbaktumba dad’a, a pad’amï kä ata aguna, a gum kur zula. 30 Wani Alona mi tcholom akulo aduk suma matna. 31 Jesus mi tak tam mbei burâ ablaud’a mi suma a tcholï ki sed’em Galile a i ki sed’em Jerusalem-ma, ni suma a nga le glangâsâ kam mi Israel-lâ ki tchetchembina mi.
32 Ami mbagi ni Zla d’a Djivi d’a Alona mi hle vunam kat mabuyoi ngolod’a. 33 Kid’a Alona mi tchol Jesus akulo aduk suma matnid’a, mi ndagat vunat mi ei grozi ngolona. D’igi a b’ir kur Sawal la Gile d’a mbàd’a na ala:
Angî Gorona,
an vud’ung wa ini.
34 Alona mi de woi kam ala mam mba mi tcholom akulo aduk suma matna, mam aram mi dok hulong ata yima tchimba d’uo d’a, kayam mi dala:
An mba ni b’e vunan kagi ki b’e vun
ma an tinim iram vam ma gagazi
ma an hle vunan kam mi David-na.
35 Kayam ndata, mi de kur mbaktum mba Sawal la Giled’a kua ala:
Ang mba ar mang ma ang tinim iram vama kä
kur zula á tchimba d’i.
36 Bugol la David mi le sunda kur atchogoi mamba kur minda hAlonid’a led’a, mi mid’a. A tozom gen abuyom ngolo, mi tchima. 37 Wani mam ma Alona mi tcholom akulona, mi tchim nga d’i.
38 Kayam ndata, b’oziyona, ar agi wagi zla ndata: Ni kayam Jesus ba, a nga tchagi wala ala agi mbud’ugi hurugi yam tcho magid’a tua ba, Alona mba mi vat hurum mbei kagiya. 39 Ni kayam mam ba, sama lara pî ma he gagazid’a kama, mi nde woi kur tcho d’a lara ge pet ta gata hi Moise-sa ndak á buzugugi woi kur ruo d’a. 40 Agi gologi tagi djivi kayam vama suma djok vun Alona a dum mbeina mi mba kagi d’i. A dala:
41 Agi gologiya! Agi suma gologi zlad’a isâ,
agi mba lagi atchap, agi mba bagi woyo.
Kayam an mba ni le sunda kur atchogoi magid’a,
ni sun nda le sama ding mi dagizid’a pî,
agi mba hagi gagazid’a kat tuo d’a.
42 Kid’a Paul azi ki Barnabas a buzuk kei kur gong nga toka hi Juif-fîd’a, suma toka a tchenezi ala azi hulong tchazi wal zla ndata kua kur bur ma sabat ma nga mi mbana. 43 Kid’a suma toka a b’raud’a, Juif-fâ ablaud’a ki suma mbut Juif-fâ suma a nga le mandara Alonina, a nga tit ad’u Paul azi ki Barnabas. Paul azi a dazi zlad’a, a gigid’ezi ala ar azi kak kur sumad’a hAlonid’a ngingring.
44 Kur bur ma sabat ma bugolâ, ablau suma kur azì ma ngolîna a tok á hum zlad’a hAlonid’a. 45 Wani kid’a Juif-fâ a wablau sumid’a, a le yungôra, a nga tchi tuguyod’a ki zla d’a Paul mi data, a nga lazad’u. 46 Wani Paul azi ki Barnabas a dazi zlad’a woi mbak bei mandarâ ba ala: Nata yat á tchi wal zlad’a hAlonid’a mi agi avogo. Wani agi zud’ut teyo, agi kagi sariyad’a kagi ala agi ndagagi nga ata ari d’a didinda d’i. Ni kayam ndata ba, ami nga mbud’umi irami ata andjaf suma dingâ. 47 Kayam Salad’a mi hami vuna ala:
An tining d’igi b’od’a na yam andjaf suma dingâ,
kayam ang i ki suta mi suma gak avun dabid’a handagad’id’a.
48 Ata yima andjaf suma dingâ a hum zla ndatina, a le furîd’a ngola, a subur zlad’a hAlonid’a. Suma pet suma Alona mi ngazi yam ari d’a didindina, a he gagazid’a mi.
49 Zlad’a hAlonid’a ti b’rau woi yam andaga ndata pet. 50 Wani Juif-fâ a zut arop suma nglo suma a nga kud’or Alonina ki suma nglo suma kur azì ma ngol mámina á zut suma ala a tchol huneîd’a ki Paul azi ki Barnabas, a digizi woi yam andaga mazid’a mi. 51 Wani Paul azi ki Barnabas a po gugum ma hur asezina kaziya, a i Ikoniyum. 52 Suma hat suma Antiyos-sâ a le furîd’a ngola, a oî ki Muzuk ma bei tchod’a ba na mi.
Eglisə ɔr Barnabas gə Sool ula dee loo-kila-mber’g
1 Mee Eglisə gə́ Antiɔs lé njéteggintaje gə njéndoo né dəwje d’isi keneŋ, ri dee ɓa nee: Barnabas, gə Simeo̰ gə́ deḛ ɓaree Niger ləm, gə Lusius, dəw gə́ Sirèn’g ləm, gə Manahen gə́ d’odee gə Herɔdə gə́ to njeguburuɓee lé na̰’d ləma, gə Sool ləm tɔ. 2 Loo gə́ d’wa dɔ na̰ gə mba kwa Mbaidɔmbaije meḛ dee’g, d’ɔg ne meḛ dee ɓoo keneŋ ndá Ndilmeenda ula dee pana: Maji kar sí ɔrje Barnabas gə Sool unda deeje gə kəmee loo kula gə́ m’ɓar dee keneŋ lé.
3 Yen ŋga loo gə́ deḛ ra tamaji ɓa d’ɔg ne meḛ dee ɓoo keneŋ ndá d’ila ji dee dɔ dee’g ɓa d’ya̰ dee d’ar dee d’aw ɓəi.
Barnabas gə Sool d’aw Siprə
4 Barnabas gə Sool gə́ Ndilmeenda ula dee lé d’ar dee taa rəw gə́ aw gə́ Selusi, lée neelé deḛ d’uru mee bato’g keneŋ mba kaw dɔgoré-loo gə́ Siprə. 5 Loo gə́ deḛ teḛ Salaminə ndá d’ila mber ta lə Ala mee kəi-kwa-dɔ-na̰je’g lə Jibje. Ja̰ nai sə dee gə́ njela sə dee tɔ.
6 Loo gə́ deḛ d’unda mee dɔgoré-loo gaŋg saar teḛ Papos ndá d’iŋga njembeḛ kára to Jib gə́ njetegginta gə́ ŋgɔm gə́ ria lə Bar-Jeju. 7 Yeḛ nai gə Sergius Poolus gə́ to njekəmkàr ləm si njeguburuɓee ləm tɔ lé. Yeḛ ɓar Barnabas gə Sool mbata mal koo ta lə Ala rəa yaa̰. 8 Nɛ Elymas gə́ njembeḛ lé (mbata yee ɓa to gə́ gin ria ya), yeḛ unda dee ɓad mbata yeḛ saŋg rəw gə mba bəg njeguburuɓee dɔ meekun’g ləa. 9 Yen ŋga Sool gə́ deḛ ɓaree Pool lé Ndilmeenda taa mée pəl-pəl aree ée gərərə ndá ulá pana: 10 Yen i dəw gə́ gosɔyèr gə njuma̰ rusu məəi njḭ-njḭ ləm, i ŋgon lə njekurai gə́ njekunda ba̰, tuji ne gel néraje lai-lai gə́ ra gə dɔ najee ləm tɔ lé rəw lə Mbaidɔmbaije gə́ to danasur gə́ i wa ɗugu koŋ-koŋ lé see ndɔ gə́ ra ɓa i a kəw rɔi ra togə́bè ɓəi wa. 11 Aa oo, ɓasinè, ji Mbaidɔmbaije a dar dɔi ndá i a to njekəmtɔ kuree əw waga ɓó a koo kàr el.
Léegəneeya loondul dəb dəa’g bigim aree mam loo bab-bab mba saŋg dəwje kar dee ndɔree. 12 Yen ŋga, loo gə́ njenai gə́ njeguburuɓee neelé oo né gə́ teḛ dɔ Elymas’g lé ndá kaaree wá paḭ dɔ ta’g lə Mbaidɔmbaije aree un ne mée tɔ.
Deḛ teḛ mee ɓee gə́ Antiɔs dɔ naŋg gə́ Pisidi
13 Pool gə njéboalookawje ləa d’uru mee bato’g Papos d’isi d’aw gə́ Perjə gə́ to dɔ naŋg gə́ Pampili. Nɛ Ja̰ uba dee ya̰ dee ɔs tel gə́ Jerusalem. 14 D’ḭ Perjə d’aw kəm dee gə́ kédé saar teḛ Antiɔs dɔ naŋg gə́ Pisidi. D’andə d’aw mee kəi-kwa-dɔ-na̰’g gə ndɔ-kwa-rɔ d’isi keneŋ. 15 Loo gə́ deḛ tura ta godndu gə ta lə njéteggintaje mee maktub’g mba̰ ndá mbaije gə́ njékaa dɔ kəi-kwa-dɔ-na̰je neelé d’ula kula d’ar dee pana: Ŋgako̰ síje gə́ dəwje, ɓó lé seḭ ooje ta gə mba ndəji ne koso-dəwje neelé ndá paje ɓasinè.
16 Yen ŋga Pool uba naŋg ḭta ula jia paar pana: Seḭ dəwje gə́ Israɛl, gə seḭ gə́ ɓəlje Ala lé ooje maji. 17 Ala lə koso-dəwje gə́ Israɛl neelé ɓa mbər ka síjeḛ ya. Yeḛ ila riɓar dɔ dee’g loo gə́ deḛ nai ne Ejiptə’g ɓəi tɔɓəi yeḛ ɔr dee keneŋ gə jia gə ɓar mèr-mèr . 18 Yeḛ ul dee dɔdilaloo’g as ləb dee rɔ-sɔ . 19 Loo gə́ yeḛ tuji ginkoji dəwje gə raŋg gə́ siri gə́ d’isi Kana̰ ndá yeḛ ya̰ lée ar Israɛlje gə́ dɔ naŋg lə dee .
20 Gée gə́ gogo d’isi as ləb dee tɔl-sɔ-dəa-rɔ-mi jén bèe ndá yeḛ ar dee njéra-rəwtaje lə dee saar ɓa teḛ ne dɔ Samel gə́ njetegginta’g ɓəi . 21 Yen ŋga deḛ dəji mbai lə dee. Ndá Ala ar dee Sawul, ŋgolə Kis, gə́ to gə́ ginkoji Bḛjami’g lé aree o̰ dee ləbee rɔ-sɔ . 22 Tɔɓəi loo gə́ yeḛ uba Sawul yá̰ ndá yeḛ tel ɔr Dabid gə́ mbai lə dee aree ɔr goo taree pana: Neḛ n’iŋga Dabid, ŋgolə Isai dəw gə́ ḭ mee neḛ’g gə́ a ra torndu neḛ karee ɔr rɔd . 23 Ŋgoka Dabid lé ɓa Ala ɔr njekaji keneŋ ar Israɛl, yee ɓa gə́ Jeju gə goo ndukun gə́ yeḛ un ne ndia ar dee lé. 24 Kédé gə́ Jeju ree el ɓəi lé Ja̰ ila mber batɛm gə́ wɔji dɔ kwa ndòo rɔ dɔ kaiya’g ar koso-dəwje gə́ Israɛl lai lé . 25 Tɔɓəi loo gə́ Ja̰ ɔr suna kula ləa ndá yeḛ ula dee pana: Neḛ n’to gə́ yeḛ gə́ seḭ la̰jije meḛ sí’g lé el, nɛ aa ooje yeḛ gə́ si ree gə́ goo neḛ’g neelé n’askəm tudu markob ləa el .
26 Ŋgakɔmje gə́ dəwje gə́ toje ŋgaka Abrakam ləm, gə seḭ gə́ ɓəlje Ala lé ləm tɔ lé ta kaji neelé d’ula ne d’ar sí-seḭ ya. 27 Mbata njéɓeeje gə́ Jerusalem gə mbaije lə dee-deḛ lé gər Jeju sur el ndá d’ila ne ta dəa’g d’ar ta gə́ njéteggintaje tura kəm sí’g gə ndɔ-kwa-rɔ kwa-rɔ lé aw ne lée’g béréré. 28 Deḛ d’iŋga ta kára kara dəa’g gə́ as yée el, nɛ lé bèe kara deḛ dəji Pilatə gə mba karee udu ya . 29 Loo gə́ deḛ ra səa néje gə goo taje lai gə́ ndaŋg mee maktub’g d’wɔji ne dəa lé ndá deḛ d’ɔree kaar kag-dəs’g d’aw d’ulá bwa-dɔɓar’g . 30 Nɛ Ala aree unda loo teḛ dan njé gə́ d’wəi’g. 31 Yeḛ teḛ kəm dee-deḛ gə́ d’ḭ səa Galile d’aw səa Jerusalem lé ndɔ bula. Deḛje neelé ɓasinè to gə́ njékɔrgootaje ləa no̰ koso-dəwje’g ya . 32 Tɔɓəi jeḛ nja jeḛ j’ula sí tagə́maji neelé, ndukun gə́ Ala un ar ka síjeḛ lé 33 yeḛ tɔl təa bém ar síjeḛ gə́ to ŋgan deeje loo gə́ yeḛ ar Jeju lé unda ne loo teḛ dan njé gə́ d’wəi’g gə goo ta gə́ deḛ ndaŋg mee maktub Pakɔs’g gə́ joo’g pana:
I to Ŋgonəm,
Ɓogənè ɓa m’ojii .
34 Teḛ gə́ yeḛ aree teḛ dan njé gə́ d’wəi’g lé a tel kunda naŋg ndəs el ŋga to gə́ yeḛ pa ne taree təsərə pana:
N’a kar sí néje lə Dabid gə́ to gə kəmee ləm, gə nétɔrnduje gə́ to njaŋg ya ləm tɔ .
35 Gelee gə́ nee ɓa yeḛ pa ne ta loo gə́ raŋg’d mee Pakɔs’g pana:
Njemeenda ləi lé i a kyá̰ karee unda naŋg ndəs el .
36 Dabid lé loo gə́ si gə kəmee ɓa un rudu kula ləa to gə́ mee Ala wɔji ɓəi ndá yeḛ wəi ar dee dubee dɔɓar keaje-je’g, ar darəa unda naŋg ndəs keneŋ ya. 37 Nɛ yeḛ gə́ Ala aree unda loo teḛ dan njé gə́ d’wəi’g lé darəa unda naŋg ndəs el. 38 Ŋgakɔmje gə́ dəwje, ooje maji, mbɔl dəa-yeḛ ɓa d’ula sí ne ta kɔr ɓaŋg kaiya dɔ sí’g. 39 Mbɔl dəa ɓa nana ɓa gə́ ɔm mée dəa’g ndá ta kaiya gə́ godndu Moyis askəm kɔr ne dɔ sí’g el lé yee ɓa ɔr dəa’g ya. 40 Bèe ndá arje meḛ sí to dɔ rɔ sí’g mba kar néje gə́ njéteggintaje pa taree d’ar sí lé teḛ dɔ sí’g el mbata deḛ pana:
41 Seḭ njékimlooje, aaje loo ooje,
Arje meḛ sí ndəb pəd-pəd ɓó gə uduje ne,
Mbata né gə́ n’a gə ra ɓó lé d’ɔr soree d’ar sí kédé kara seḭ a taaje gə meḛ sí el,
Nɛ n’a ra né mee ndəa gə́ seḭ a síje keneŋ gə kəmə sí ɓəi ya .
42 Loo gə́ deḛ d’unda loo teḛ raga mba̰ ndá deḛ ra ndòo rɔ dee’g mba kar dee tel ndɔ-kwa-rɔ gə́ gogo gə mba kɔr goo tareeje neelé kar dee ya ɓəi. 43 Tɔɓəi loo gə́ dəwje d’isi sanéna̰ ndá Jibje bula gə deḛ gə́ tel rɔ dee gə́ Jibje gə́ d’wa Ala meḛ dee’g lé ndɔm na̰ goo Pool gə Barnabas’g. Deḛ d’wɔji sə dee ta ləm, ndəji dee ne gə mba kar dee d’ɔm meḛ dee dɔ nojikwa’g lə Ala lé reḛ́ keneŋ rḛ́-rḛ́ ya ləm tɔ.
44 Ndɔ-kwa-rɔ gə́ gogo koso-dəwje d’ḭ mee ɓee-boo’g mbo̰ dɔ na̰ gə mba koo ta lə Ala lé, lé nai ɓəi kara d’a nai jebəre ba bèe. 45 Loo gə́ Jibje d’oo boo-dəwje neelé ndá kəmkəḭ rusu meḛ dee njḭ-njḭ ar dee d’oma̰ gə Pool gə tamaḭ ləm, gə tajikil ləm tɔ. 46 Yen ŋga Pool gə Barnabas d’ula dee ta gə kəm ŋgon diŋgam pana: Ala wɔji mée’g gə mba kar sí-seḭ nja ooje ta ləa kédé par-par, nɛ to gə́ seḭ ɔseeje rəw, ooje ne rɔ sí gə́ dəwje gə́ d’askəm kisi gə kəmə gə́ gə no̰ lé el ndá aa ooje, jeḛ j’ɔs n’tel gə́ ɓee lə njépole-magəje. 47 Mbata Mbaidɔmbaije un ndia ar sí togə́bè pana:
Neḛ n’undai gə́ lookàr lə ginkoji dəwje gə raŋg
Mba kari un ta kaji lé aw ne saar teḛ ne gwɔi naŋg’d .
48 Loo gə́ njépole-magəje d’oo ta neelé ndá deḛ ra rɔlel d’ula ne rɔnduba dɔ ta’g lə Mbaidɔmbaije. Deḛ lai gə́ d’wa kəmə gə́ gə no̰ d’wɔji ne dɔ dee lé d’un meḛ dee tɔ.
49 Ta lə Mbaidɔmbaije oso gə loo mbidi-mbidi mee ɓeeje gə́ dɔ naŋg nee. 50 Denéje gə́ na̰je gə́ d’wa Ala meḛ dee’g gə́ to kankəm denéje mee ɓee’g ləm, gə dəwje gə́ boo mee ɓee’g ləm tɔ lé Jibje pélé meḛ dee wəs-wəs dɔ Pool gə Barnabas’g. Deḛ d’ɔs dee mba kar dee d’ula kəm Barnabas gə Sool ndòo ndá deḛ tuba dee dɔ naŋg’g lə dee. 51 Pool gə Barnabas kunda kor gə́ gɔl dee’g kɔd-kɔd dɔ dee’g ndá d’ɔd d’aw Ikɔnə . 52 Nɛ njékwakiláje gə́ Antiɔs lé deḛ ra rɔlel ləm, Ndilmeenda taa meḛ dee yal-yal ləm tɔ.