JOSEF
Adïd’a de Josef
1 Jakob mi kak yam andaga d’a Kanan-nda ata yima abum kak kuana.
2 Wana ni zla d’a ded’a yam Jakob ki gromid’a: Kid’a Josef bizamî dogo yam kid’iziyad’a, nga mi pol tumiyôna ki b’oziyoma, Bilha azi ki Zilpa aropma habuma grozina. Nga mi mba ki zla mazi d’a tchod’a mabumu.
3 Israel mi le yam Josef kal b’oziyoma pet, kayam mam vud’umî ki mamaramu; mi dubum baru d’a ngol la fiyak ka d’udjod’a atamu. 4 Kid’a b’oziyoma a we d’ala abuzi mi le kam kalazi ped’u d’a, a vum kuruziya, a nga dum zla d’a djivi d’i.
5 Adïd’a de Josef, mi vat ad’ut mi b’oziyoma; azi vum kuruzi ve d’a kala. 6 Mi dazi ala: Agi humugi ad’u adï d’a danda. 7 Gola! Ata yima ei nga djini mbugulud’a kur asinenina, mbugulu manda ar tchola akulo, magi d’a nguyuta ti grif kä avorod’u.
8 B’oziyoma a djobom ala: Na ni ang hal mbut tang amulâ á te kami zu? Azi vum kuruzi ngola kal la avoka, yam adï mam mba dumba, yam zla mam mba ded’a mi.
9 Adïd’a dum kua, mi vat ad’ut mi b’oziyoma, mi dazi ala: Gola! Adïd’a dan kua ala afata ki tilâ ki tchitchiud’a dogo yam tu a grif kä avoronu.
10 Mi vat ad’ut mabum d’igi mi vat ad’ut mi b’oziyoma na mi. Abum ngobomu, mi dum ala: Adï d’a dang ndata ad’ut nana ge? Na ni asung ki b’oziyongâ ki an ami mba grivimi kä avorong zu? 11 B’oziyoma huruzi zal atamu, wani abum mi ve zla ndata kurumu.
Josef b’oziyoma a guzum mbeyo
12 Bur tu Josef b’oziyoma a i kaho’â habuzina yam andaga d’a Sikem-mba á pola. 13 Israel mi de mi Josef ala: B’oziyongâ a i wa kaho’â tena sä abo ma Sikem-ma. Ang mbeya, an sunung ad’uziya.
Josef mi hulong dum ala: Â, an iya.
14 Israel mi dum kua ala: Ang i gol b’oziyongâ kaho’â a sä ni nana kla ni, ang mbei danu. Mi sunum kur hor ra Hebron-nda; Josef mi i abo ma Sikem-ma.
15 Kid’a mam nga mi hal abagei hur fulîd’a, sana mi fumu, mi djobom ala: Ang halî me ge?
16 Josef mi hulong dum ala: An halî b’oziyona; an nga ni djobongû, ang danu, azi nga pol aho’â ni lara ge?
17 Sa máma mi hulong dum ala: Azi tchol ka hî, a iya, kayam an hum a dala azi i Dotan.
Josef mi i bugol b’oziyoma, mi fazi sä Dotan. 18 Kid’a azi wumî dei bei mi mba gevezi tua d’a, azi ndjak vunazi kam á tchid’a. 19 Azi de tazi ala: Ahâ! Ma adïd’a dum heî máma nga mi djïya. 20 Ei i tchiziya, ei gum kur golong nga adjeud’a, ei mba dei ala: Ambur ma tchona mi vumu, ei mba wei ad’u adï mam ndata.
21 Ruben mi hum zla mazid’a, mi min á prud’um aboziya, mi dazi ala: Ei tchum mbi. 22 Mi dazi kua ala: Ei voi buzuna woi d’i; agi dogi abogi atam mbi, golong nga adjeud’a nga abageya, ei gum kurud’u. Mi de na kayam mi min á prud’um abozi á hulongôm mabumu.
23 Kid’a Josef mi mba go ki b’oziyomid’a, azi vumu, a fogom baru mam mba ngol la fiyak ka d’udjo ndata woi atamu. 24 Azi vumu, a gum kur golong nga adjeud’a; golong ndata hurut ni sod’a, mbiyo nga kur ri. 25 Ata yima azi kak kä á te tenina, azi hle irazi akulo, a we suma Ismael-lâ a tcholï Galät ki djambal mazid’a, azi yoi mbul ma his ma afufuîna ki dubang agu bauma kagu mirâ á izi Ezipte.
26 Juda mi de mi b’oziyoma ala: Le ei tchï wiyeina, ei ngeyem mad’amu ni, ei mba fei ni me ge? 27 Ei i guzuzi woi abo suma Ismael-lâ, ei tini aboi atam mbi, kayam mam mi wiyeina; ni hliwi mi. B’oziyoma a humumu.
28 Wani ata yima suma mbut abozi suma Madiyan-na a nga kalâ, Josef b’oziyoma a hlumï woi kur golong nga adjeud’a, a guzum mbei abo suma Ismael-lâ ir gurzu d’a hapa dok mbà; azi i ki sed’em Ezipte.
29 Ruben mi hulong mba avun golonga, mi fe nga Josef fi, mi haû baru mamba woyo, 30 mi hulongî gen b’oziyoma, mi dazi ala: Gor máma nga d’i; an le ni nana ge?
31 Azi yo barud’a hi Josef-fa ngola, azi ngat mbekmberena, a tchuk baru ndata kä aduk buzuna. 32 Azi sun baru ndata mabuziya, a dum ala: Ami fami barud’a tchuka kä wana: Ang golod’u; ni hi gorongîd’a, d’oze ni ndat tuo zu?
33 Jakob mi wattcha, mi nde tchina, mi dala: Ni barud’a hi goronid’a! Ambur ma tchona mi kizagam wa woyo, mi mud’um wa.
34 Jakob mi haû baru ma atama woyo, mi djin ziyona furumu , mi tchi goroma burâ ngola. 35 Ata yima grom suma andjofâ ki suma aropma pet a mba á hal á b’lengêm huruma, mam min nga d’i, mi dala: An mba ni i gen gorona azulei kä ni ki yor tad’a; nga mi tchi hora goroma.
36 Wani suma Madiyan-na a gus Josef fei Ezipte abo Potifar azong ma ngolâ hi Faron-na, ni ma ngolâ hi azigar suma a nga ngom amulîna mi.
Jisəb gə ŋgakea̰je
1 Jakob si ɓee gə́ Kana̰, loo gə́ bɔbeeje si keneŋ kédé lé. 2 Aa oo, ta gə́ wɔji dɔ ŋgaka Jakob ɓa to nee: Jisəb lé ra ləb dɔg-giree-siri ndá yeḛ ul koso-nékulje gə ŋgakea̰je na̰’d. Basa neelé nai rɔ ŋgalə Bila’g gə Jilpa’g, deḛ gə́ to gə́ denéje lə bɔbeeje lé. Jisəb lé un tapa gə́ majel lə dee aw ndaji ar bɔbeeje oo. 3 Israɛl unda Jisəb dan kəmee’g yaa̰ unda ŋganeeje gə́ raŋg lai mbata yeḛ ojee dɔ tɔgee’g. Bèe ɓa yeḛ uru kubu gə́ boi yul gə́ ndaŋg mèr aree. 4 Ŋgakea̰je lé d’oo to gə́ bɔ deeje undá dan kəmee’g unda deḛ lai ndá d’wá gə meḛ dee. Bèe ɓa deḛ d’oo loo mba kwɔji səa ta gə meenoji el.
5 Jisəb lé ni ndá yeḛ ndaji ta ni ləa ar ŋgakea̰je d’oo ndá deḛ d’wá gə meḛ dee unda nje gə́ kédé ya ɓəi. 6 Yeḛ ula dee pana: Ooje ta ni ləm gə́ m’ni lé! 7 Jeḛ j’isi n’tɔ dɔ-maḭ kó mee ndɔ’g. Ndá dɔ-maḭ kó ləm-ma lé dəa to gə́ tar ndá ka̰ sí-seḭje lé gugu dəa sub ləm, d’ula dɔ dee naŋg nea̰’g ləm tɔ.
8 Ŋgakea̰je dəjee pana: See i a to mbai dɔ síjeḛ’g wa. See i a ko̰ɓee dɔ síjeḛ’g ya wa.
Yen ɓa deḛ d’wá gə meḛ dee unda nje gə́ kédé mbata ta ni ləa ləm, gə tapea ləm tɔ.
9 Yeḛ ni gɔl kára ya tɔɓəi ndá yeḛ ɔr gée ar ŋgakea̰je lé. Yeḛ pana: Ma lé m’ni ya tɔɓəi! Ndá aa ooje, kàr gə naḭ gə kéréméje dɔg-giree-kára d’unda barmba naŋg nɔm’g.
10 Yeḛ ndaji taree ar bɔbeeje gə ŋgakea̰je d’oo. Ndá bɔbeeje ndaŋgee pana: See gin ni ləi neelé to to gə́ ban wa. See ma gə kɔinje gə ŋgakɔḭje kara j’a ree kunda barmba naŋg nɔḭ’g to wa.
11 Ŋgakea̰je lé ra kəmkəḭ dəa’g nɛ bɔbeeje ɓa ŋgəm ta neelé mée’g .
Deḛ ndogo Jisəb d’aree aw Ejiptə
12 Ŋgako̰ Jisepje d’aw Sikem mba ko̰ koso-nékulje lə bɔ deeje keneŋ. 13 Israɛl dəji Jisəb pana: See ŋgakɔḭje d’aw d’o̰ koso-nékulje Sikem el wa. Gə́ ree, ma m’ndigi kulai goo dee’g. Ndá yeḛ ilá’g pana: Yḛ̀ m’aar nee! 14 Israɛl ulá pana: Aw goo ŋgakɔḭje oo, see d’isi gə́ majee ya wa. See koso-nékulje kara d’aw gə́ majee to wa. Ndá i a tel ree kulam taree ya.
Togə́bè yeḛ aree ḭ wəl-loo gə́ Ebro̰ ndá Jisəb aw teḛ Sikem. 15 Diŋgam kára iŋgá loo gə́ yeḛ aw njaa yo gə́ nee mee ndɔ’g ndá yeḛ dəjee pana: See ɗi ɓa i aw saŋg wa.
16 Jisəb ilá keneŋ pana: Ma m’saŋg ŋgakɔmje. M’ra ndòo rɔi’g, ulam loo gə́ d’aw d’o̰ koso-nékulje lə dee keneŋ.
17 Diŋgam neelé ulá pana: Deḛ d’ḭ loo gə́ nee’g d’aw mba̰. Mbata ma m’oo ta gə́ deḛ pa pana: N’a kawje Dotan lé.
Jisəb lé aw goo ŋgakea̰je’g ndá yeḛ iŋga dee Dotan ya. 18 Deḛ d’aa loo d’ée loo gə́ yeḛ nai əw ɓəi. Ndá loo gə́ yeḛ teḛ rɔ dee’g el ɓəi lé d’ula njuma̰ meḛ na̰’d gə mba tɔlee. 19 Deḛ d’ula na̰ pana: Aa ooje, njeni gə́ aw’n lé aw gə́ nee. 20 Gə́ reeje ɓasinè, ar sí n’tɔleeje j’iláje mee godə-bwa-mán’g. Ndá j’a pa pana: Da gə́ majel ɓa wá seá. Bèe ɓa j’a koo ne səa gel ni ləa lé.
21 Rubḛ lé oo ta neelé ndá yeḛ ɔree ji dee’g. Yeḛ pana: Ar sí n’tɔleeje el.
22 Rubḛ ula dee tɔɓəi pana: Ar sí j’ilaje məs el. Ar sí j’iláje mee godə-bwa-mán’g neelé gə́ to dɔdilaloo’g ɓó ar sí n’tɔleeje el.
Yeḛ lé wɔji mée’g mba kɔree ji dee’g karee tel aw rɔ bɔbeeje’g gogo.
23 Loo gə́ Jisəb teḛ rɔ ŋgakea̰je’g ndá deḛ d’wá d’ɔr kubu gə́ boi yul gə́ rəa’g, to kubu gə́ boi yul gə́ ndaŋg mèr gə́ to rəa’g lé. 24 Deḛ d’wá, d’ilá mee godə-bwa-mán’g. To bwa-mán gə́ to kari ba ɓó mán to keneŋ el. 25 Gée gə́ gogo ndá deḛ d’isi naŋg mba sɔ né. Loo gə́ d’un kəm dee gə́ tar ndá d’oo Ismaelje gə́ d’ḭ Galaad. Deḛ d’ɔm kuma̰je gə́ ə̰də sululu ləm, gə no̰ kagje ləma, gə ubu timbá ləm tɔ dɔ jambalje’g lə dee d’isi d’aw ne Ejiptə. 26 Yen ŋga Juda ula ŋgakea̰je pana: Ɓó lé jeḛ n’tɔlje ŋgoko̰ sí j’iyaje məsee lé ndá see ɗi ɓa j’a kiŋga keneŋ wa. 27 Gə́ reeje, ar sí ndogeeje gə Ismaelje ɓó ar sí n’tɔleeje el mbata yeḛ to ŋgoko̰ sí gə́ to darɔ sí ya.
Yen ŋga ŋgakea̰je taa ta ləa lé rəgm.
28 Loo gə́ njérab-néndogoje gə́ Madian d’isi dəs ndá deḛ d’un Jisəb mee godə-bwa-mán’g d’uree raga. Deḛ ndogee gə Ismaelje gə lar gə́ ndá rɔ-joo ɓa deḛ neelé d’aw səa Ejiptə ɓəi . 29 Rubḛ tel ree godə-bwa-mán’g ndá aa oo, Jisəb godo mee godə-bwa-mán’g lé. Yeḛ wa kubu ləa rəa’g hao̰ til, 30 tel aw rɔ ŋgakea̰je’g ula dee pana: Ŋgon lé godo. Ŋga ma lé see m’a kaw ra wa.
31 Deḛ d’un kubu lə Jisəb gə́ boi yul lé ndá deḛ tɔl bàl bya̰ ɓa d’ila kubu gə́ boi yul lé dan məsee’g. 32 Deḛ d’ula gə́ kubu gə́ boi yul gə́ ndaŋg mèr lé d’ar bɔ deeje, d’ar dee d’ulá pana: Aa oo né gə́ jeḛ j’iŋga ɓa nee! Tə̰ oo see to kubu gə́ boi yul lə ŋgoni lé əsé to yee el wa. 33 Jakob tən oo ndá yeḛ pana: To kubu gə́ boi yul lə ŋgonəm lé ya! Da gə́ majel ɓa wá səa! Ŋga Jisəb lé da wá tiee mbidi-mbidi ya!
34 Yeḛ wa kubu ləa rəa’g hao̰ til ndá yeḛ tɔ kubu-kwa-ndòo rḛgee’g tɔɓəi yeḛ wa ne ndòo ŋgonee kuree əw yaa̰. 35 Ŋganeeje gə́ diŋgam gə njé gə́ dené lai ree rəa’g mba gɔl mée, nɛ yeḛ ndigi koo ta gə́ deḛ gɔlee ne lé el. Yeḛ pana: M’a no̰ bèe ya saar m’a kaw kiŋga ŋgonəm ɓee lə njé gə́ d’wəi’g lé. Ndá yeḛ no̰ ne ŋgonee lé.
36 Madianje lé ndogee ɓee gə́ Ejiptə gə Potipar, ɓé-njérɔje lə Parao̰, yeḛ gə́ to dəw dɔ njékaa dəaje lé.
