1 Amuleina 12 - MPG & SBA2015

LEU D’A WAL MBÀD’A

(a) ANDJAF SUMA DOGONA MI TCHOL HUNEÎD’A

Toka avo Sikem-mba

1 Robowam mi i Sikem kayam Israel-lâ pet a tok sä kua á tinim amula. 2 Ata yi máma Jerobowam Nebat goroma, mi sä ni Ezipte tua, kayam mi ring ngei adjeu abo amulâ Salomon á sut tamu. Kid’a mi hum ala suma a tok nga Sikem-mu d’a, mam mi sä ni kaka Ezipte tua. 3 A ge sunda a yumïya. Jerobowam ki Israel-lâ pet a i de mi Robowam ala: 4 Abung mi tinimi sun nda aneka kami d’igi magumeina na. Wani ki tchetchemba, ang hlami sun nda anek ka abung mi tinimizi kami d’igi magumeina na d’a woyo. Hina wani, ami mba lang sunda.

5 Robowam mi dazi ala: Agi aran an djib’er tua, agi i lagï burâ hindi, agi mbeyegï fan tua. Azi i mi.

6 Robowam mi djop suma nglo suma a kak kabum Salomon kid’a mi nga ki iram tua d’ina ala: Agi dandiya! An i ni de mi sum ndazina nana ge?

7 Suma nglo ndazina a hulong dum ala: Ini le ang min mbut ma sunda hi sum ndazina, le ang hazi vama azi minima, le ang hulongôzi zla d’a ded’a ki deleng nga djivid’a ni, azi mba arî azungeî mangâ ki irazi fafat.

8 Wani amulâ mi ar d’al ma suma nglona a dumzina woi ta, mi i djop nazungeî suma a nga kaka gevem suma mam wul ki sed’ezina. 9 Mi dazi ala: Sum ndazina a dan ala an hlazi sun nda anek ka abun mi tinizizi kazi d’igi magumeina na d’a woyo ni, agi dandiya! An i ni de mi sum ndazina nana ge?

10 Azungeî suma a wul ki sed’em tuna a dum ala: Suma a dang ala: Abung mi tinimi sun nda aneka kami d’igi magumeina na, wani ang hlamizi woi kamiya na. Wani ang i dazi woi ala: Tchitchi d’a abon nda gora kal abun bigamu! 11 Abun mi tinigi sun nda aneka kagi d’igi magumeina na, wani an mba ni tinigi sun nda aneka kagi kala! Abun mi togi ni ki blafâ, wani an mba ni togi ni ki blaf ma sinam mbàna!

12 Kur bur ma hindina Jerobowam mi mba zlapa ki suma pet d’igi mam dazi na. 13 Amulâ Robowam mi ar d’al ma suma nglona a dumzina woyo, mi hulongôzi ni zla d’a de d’a ad’enga. 14 Mi ve ni d’alâ hazungeînina, mi de mi sum ndazina ala: Abun mi tinigi sun nda aneka kagi d’igi magumeina na, wani an mba ni tinigi sun nda aneka kagi kala! Abun mi togi ni ki blafâ, wani an mba ni togi ni ki blaf ma sinam mbàna!

15 Hina amulâ mi hum nga zlad’a hi sum ndazinid’a d’i. Ma didina mi le hina ná ndak vun zla d’a mi dat mi Jerobowam Nebat goroma avun ma djogom vunama Ahiya ma Silo-nid’a.

Wal la amula wal leid’a

(Gol 2 Sun hAm 10.16—11.4)

16 Ata yima Israel-lâ pet a wala amulâ mi min nga zla mazid’a d’uo na, a dum ala:

Va mi ndolomi nga ki David ti.

Ami nga tami djona ki Jesse gorom mbi!

Agi Israel-lâ,

ar nge nge pî mi hulong avo kur zlub’u mamba!

A dum kua ala:

Ki tchetchemba, ang David goroma, ang tamul manga!

Ni hina ba, Israel-lâ a i avo hataziya.

17 Wani Robowam mi tamula ni yam Israel suma a nga kaka kur azì ma nglo ma Juda-nina hol. 18 Ata yi máma mi sun Adoram ma ngol ma avok suma a nga le sun nda magombina. Mi i ata Israel-lâ, wani azi durum kahinad’a, a tchum mbeyo. Ata yi máma Robowam mi ful kur pus mama hakulumeinina, mi ring Jerusalem. 19 Ni kayam ndata ba, Israel-lâ a noî suma hi David-na ala a tamula kazi d’uo gak ini ni na.

20 Ata yima Israel-lâ a hum ala Jerobowam mi hulongî wa na, a yi tazi kur tok mazid’a, a yumï adigaziya, a tinim amula yam Israel-lâ. Nandjafâ hi Juda-na hol ba, mi ar zlapa kandjafâ hi David-na.

21 Wani Robowam mi mba avo Jerusalem, mi tok suma hi Juda-na ki suma hi Benjamin suma a we durîna 180.000 á i dur Israel suma abo ma norâ á hulongôzï ad’um mam Robowam Salomon goroma. 22 Wani Alona mi de mi ma djogom vunama Semaya ala: 23 Ang i de mi Robowam Salomon goroma amul ma Juda-na ki suma Juda-na pet ki suma Benjamin-na mi ala: 24 Wana ni zla d’a Ma didina mi data: Agi i durugi ayîna ki Israel sumala ni b’oziyogina na na d’i. Ar nge nge pî adigagi mi hulong avo hatamu, kayam ahle suma a le ndazina a tcholï natanu.

Ata yima azi hum zlad’a hi Ma didinid’ina, a ge yazi kä ad’u zla ndata, a hulong avo hatazi d’igi Ma didina mi de na.

Jerobowam mi ar Ma didina woyo

25 Jerobowam mi min azina avo Sikem yam ahina d’a Efraim-mba á kak kua. Bugola, mi ar Sikem, mi i min azina avo Penuwel. 26 Jerobowam mi de kurum ala: Ki tchetchemba, suma kur leu mandina a mba hulong kur leud’a hi David goromid’a. 27 Le azi i Jerusalem á hahle suma ngat buzuna kur gong nga kud’ora hi Ma didinid’a ni, huruzi mba mi tchuk ki salazi ma avo’â Robowam amul ma Juda-na, a mba tchanu, azi mba hulong ad’u Robowam.

28 Ata yi máma amulâ Jerobowam mi hal djib’er ra dinga, mi yor lora gro amuzleina mbà, mi de mi sum mama ala: I d’a agi igi Jerusalem teteud’a ndagagi da’. Gola! Agi Israel-lâ, alo magi ma buzugugï woi kur Ezipte-na ba wana! 29 Jerobowam mi tin ma hina avo Betel, mi tin ma hina avo Dan mi. 30 Wana ni zla d’a zut suma a le tchod’id’a. Suma ablaud’a a i ki ma mbàna gak avo Dan. 31 Jerobowam mi min gong nga kud’ora ata yima ndingâ, mi man suma ngat buzuna aduk suma a nga nandjafâ hi Levi-na d’uo na.

Alona mi ngop suma yam kud’or ra avo Betel-la

32 Jerobowam mi le vun tilâ kur bur ma dogo yam vahlâ hi til ma klavandina d’igi vun til ma a lum avo Juda-na na. Mam tamba mi hahle suma ngat buzuna yam yima ngal ahle suma ngat buzuna. Wana ni vama a lum avo Betel-lâ, a hahle suma ngat buzuna mamuzlei suma a yorozina. Mi tin suma ngat buzu suma ding suma mam manazina ata yima nding ma mam minima. 33 Kur bur ma dogo yam vahlâ hi til ma klavandi ma mam ngam mi tinim yam mam tam Jerobowam-ma, mi i Betel á le vun tilâ ki Israel-lâ. Kur bur máma mam tamba mi i á hahle suma ngat buzuna yam yima ngal ahle suma ngat buzuna mi.

Roboam o̰ ɓee tor Salomo̰’g

1 Roboam aw Sikem mbata Israɛlje lai d’aw Sikem mba kundá gə́ mbai tɔ. 2 Loo gə́ Jeroboam, ŋgolə Nebat oo taree mbata yeḛ nai Ejiptə loo gə́ aḭ ne mbai Salomo̰ lé ɓəi ndá yeḛ si Ejiptə ya. 3 Deḛ d’ula kula ɓaree. Yen ŋga Jeroboam gə koso-dəwje gə́ Israɛl lai ree rɔ Roboam’g d’ulá ta togə́bè pana: 4 Bɔbije unda nékodo gə́ wɔi dɔ sí’g. I ɓa yḛ̀ ɓasinè maji kari ar nékodo gə́ wɔi gə́ bɔbije unda dɔ sí’g ar sí n’raje ne kula ɓər lé aree wɔilɔ dɔ sí’g pélè ndá j’a ra né kari ya.

5 Yeḛ ula dee pana: Awje ndá ndɔ gə́ njekɔm’g munda ɓa telje reeje rɔm’g ɓəi.

Togə́bè koso-dəwje d’ɔd d’aw ya tɔ. 6 Mbai Roboam lé dəji dəwje gə́ tɔg gə́ d’isi mbɔr bɔbeeje Salomo̰’g kédé loo gə́ yeḛ si ne kəmba ɓəi lé pana: See ta kəmkàr gə́ ban ɓa a kwɔjimje kam m’tel m’ula koso-dəwje neelé wa.

7 Deḛ d’ilá keneŋ pana: Ɓó lé ɓogənè i tel to kura lə dəwje nee ləm, ɓó lé i ra né gə́ deḛ dəjii lé ləma, ɓó lé i tel ila dee keneŋ gə taje gə́ maji ləm tɔ ndá d’a to kuraje ləi saar gə no̰ ya tɔ.

8 Nɛ Roboam uba ta kəmkàrje gə́ dəwje gə́ tɔg d’ulá lé ya̰ ndá yeḛ tel dəji basaje gə́ tɔg səa na̰’d gə́ gugu dəa sub lé ɓa ta. 9 Yeḛ dəji dee pana: See ta kəmkàr gə́ ban ɓa seḭ ndigije kamje m’tel m’ula koso-dəwje nee gə́ dəjim ta nee pana: Nékodo gə́ wɔi gə́ bɔbije unda dɔ sí’g lé aree wɔilɔ dɔ sí’g pélè lé wa.

10 Aa ooje, ta gə́ basaje gə́ tɔg səa na̰’d d’ulá karee pa lé ɓa nee: I a pa togə́bè kar koso-dəwje gə́ dəjii pana: Bɔbije unda nékodo gə́ wɔi dɔ sí’g nɛ i ɓa yḛ̀ maji kari aree wɔilɔ dɔ sí’g pélè lé i a kula dee togə́bè pana: Ŋgon jim boi ur dɔ reŋ bɔmje’g. 11 Ɓasinè lé bɔmje unda nékodo gə́ wɔi dɔ sí’g ya nɛ ma lé m’a kila maree dɔ’g karee wɔi unda nje gə́ kédé ɓəi, bɔmje unda sí gə ndəije nɛ ma ndá m’a kunda sí gə mbai-yḭje ɓa.

12 Jeroboam gə koso-dəwje lai ree rɔ Roboam’g mee ndɔ gə́ njekɔm’g munda lé to gə́ mbai un ne ndia ar dee pana: Telje reeje rɔm’g mee ndɔ gə́ njekɔm’g munda lé ya tɔ. 13 Mbai lé tel gə ta gə́ kədərə ar koso-dəwje lé. Yeḛ uba ta kəmkàr gə́ dəwje gə́ tɔg d’ulá lé ya̰ ndá, 14 yeḛ ila dee keneŋ gə goo ta gə́ basaje d’ulá lé togə́bè pana: Baumje unda nékodo gə́ wɔi gwɔb sí’g nɛ ma lé m’a kila maree dɔ’g mba karee wɔi sí unda nje gə́ kédé, bɔmje unda sí gə ndəije nɛ ma ndá m’a kunda sí gə mbai-yḭje ya.

15 Togə́bè ɓa mbai lé oo ne ta lə koso-dəwje lé el. Mbata Njesigənea̰ ɓa ra togə́bè mba kar ndukun gə́ yeḛ un ar Aija, dəw gə́ Silo pa ar Jeroboam, ŋgolə Nebat lé aw ne lée’g béréré tɔ.

Deḛ kai ɓeeko̰ lé loo joo

2SgI 10.16–11.4

16 Loo gə́ Israɛlje lai d’oo to gə́ mbai lé oo ta lə dee el ndá koso-dəwje tel d’ila mbai’g lé pana:

See ɗi lə síjeḛ ɓa to rɔ Dabid’g wa.

Nénduba lə síjeḛ to na̰’d gə ka̰ ŋgolə Isai el!

Israɛl, awje kəi-kubuje’g lə sí.

Seḭ njé’g lə Dabid, raje né gə mbata lə gin bauje lə sí.

Bèe ɓa Israɛlje lai tel d’aw mee kəi-kubuje’g lə dee ya tɔ . 17 Israɛlje gə́ d’isi ɓee-booje’g lə Juda ya gə kar dee ba ɓa Roboam lé o̰ dee. 18 Lé bèe kara mbai Roboam ula Adoram, yeḛ gə́ njetaa négədɓeko̰ rɔ Israɛlje’d gə́ d’isi par gə́ dɔgel lé. Nɛ deḛ Israɛlje neelé tilá gə kɔri-ər tɔlee. Yen ŋga mbai Roboam lé ɔs rəa ɓad uba pusu-rɔ ləa aḭ aw Jerusalem. 19 Yee gə́ bèe ɓa Israɛlje d’ɔr ne rɔ dee rɔ gin bauje’g lə Dabid saar mee ndɔ’g ɓogənè ya.

20 Loo gə́ Israɛlje lai d’oo to gə́ Jeroboam tel ree ndá deḛ d’ula kula ɓaree loo-mbo̰-dɔ-na̰’g lə koso-dəwje, d’undá gə́ mbai lə Israɛlje lai. Deḛ gə́ d’un goo gin bauje lə Dabid lé to njé gə́ ginkoji’g lə Judaje ya kára ba tɔ.

21 Loo gə́ Roboam ree Jerusalem mba̰ ndá yeḛ mbo̰ gel-bɔje lə Juda lai ləm, gə ginkoji Bḛjamije ləm tɔ, tɔɓəi yeḛ ɔr bao-rɔje gə́ to njésiŋgamoŋje tɔl-dɔg-loo-tɔl gə dəa rɔ-jinaijoo (180.000) mba kar dee d’aw rɔ gə gin bauje lə Israɛl mba kar dee tel d’isi gel ɓeeko̰’g lə Roboam, ŋgolə Salomo̰ lé. 22 Nɛ Ala un ta ula dəw ləa gə́ Semaeja lé pana: 23 Maji kari ula Roboam, ŋgolə Salomo̰, mbai gə́ Juda ləm, gə gin bauje lə Juda kara lai ləm, gə njémeekəije lə Bḛjami ləma, gə ges koso-dəwje gə́ nai lé ləm tɔ. 24 I a kula dee pana: Njesigənea̰ pa togə́bè pana: Maji kar sí awje aw rɔje gə ŋgako̰ síje gə́ to Israɛlje el. Maji kar nana kara tel aw mee kəi’g ləa-ləa mbata to ma nja ɓa m’ar néje neelé teḛ ya.

Deḛ d’ila ŋgonkoji dɔ ta gə́ Njesigənea̰ pa lé ndá tel gə goo ta gə́ Njesigənea̰ pa lé ya tɔ.

25 Jeroboam unda gel ɓee-boo gə́ Sikem dɔ mbal gə́ Eprayim ndá yeḛ si keneŋ, tɔɓəi yeḛ ḭ keneŋ aw unda gel ɓee-boo gə́ Penuel tɔ.

Jeroboam uba rəw lə Ala ya̰

26 Jeroboam ə̰ji ta mée’g pana: Banelə ndá ɓeeko̰ lé a tel koso ji gel-bɔje’g lə Dabid gogo. 27 Ɓó lé koso-dəwje neelé d’a kaw Jerusalem ɓa gə mba kinja nékinjanéməsje mee kəi’g lə Njesigənea̰ ndá meḛ dəwje a tel kolé dɔ mbai’g lə dee Roboam gə́ to mbai gə́ Juda lé ndá d’a tɔlm tel kaw kiŋga Roboam, mbai gə́ Juda lé ya. 28 Gée’g gogo loo gə́ mbai ə̰ji ta mée’g togə́bè mba̰ ndá yeḛ léḛ larlɔr ar deḛ ndaji ne ŋgan maŋgje joo. Tɔɓəi yeḛ ula koso-dəwje pana: Kaw gə́ seḭ awje Jerusalem lé as bèe ŋga. Seḭ Israɛlje, aa ooje, Ala lə sí gə́ ar sí undaje loo mee ɓee gə́ Ejiptə teḛje lé ɓa to nee ya .

29 Yeḛ unda néndaji ŋgon maŋg kára lé mee ɓee gə́ Betel ləm, yeḛ unda yeḛ gə́ raŋg mee ɓee gə́ Dan ləm tɔ. 30 Yee ɓa tel to gel koso dan kaiya’g lə dee. Mbata koso-dəwje d’aw no̰ néndaji ŋgon maŋg’d lé saar teḛ ne ɓee gə́ Dan.

31 Jeroboam ra kəije dɔ looje gə́ ndəw’g, tɔɓəi yeḛ unda njékinjanéməsje gə́ yeḛ mbər dee mbuna koso-dəwje’g lai, ɓó deḛ gə́ to ŋgaka Ləbije ɓa el. 32 Yeḛ tum gin ra naḭ mee naḭ gə́ njekɔm’g jinaijoo mee ndɔ gə́ njekɔm’g dɔg-giree-mi lə naḭ’g neelé mba karee to asəna gə naḭ gə́ deḛ ra mee ɓee gə́ Juda lé tɔ, tɔɓəi yeḛ inja nékinjanéməsje dɔ loo-nékinjaməs’g. Aa ooje, né gə́ deḛ ra Betel gə mba kar dee d’inja ne nékinjaməs no̰ néndaji ŋgan maŋgje gə́ yeḛ ra dee lé ɓa to nee: Yeḛ unda njékinjanéməsje gə́ wɔji dɔ looje gə́ ndəw gə́ yeḛ unda Betel lé .

33 Tɔɓəi yeḛ tuga loo aw loo-nékinjaməs’d gə́ yeḛ ra Betel lé mee ndɔ gə́ dɔg-giree-mi lə naḭ gə́ njekɔm’g jinaijoo’g, to naḭ gə́ yeḛ nja ɔree unda to gə́ mée ndigi. Yeḛ ra naḭ mbata lə Israɛlje ləm, yeḛ tuga loo aw dɔ loo-nékinjaməs’g gə mba roo né gə́ ə̰də sululu keneŋ ləm tɔ.