Apsalom mi tchol ki zlad’a á hlamula
1 Bugol ahle ndazina Apsalom mi hle pusâ kakulumeina. Suma dok vahl a nga ring avoromu. 2 Mi nde yorogo tcholol, mi tchol abu avun lovot ta i avun agrek ma i Jerusalem-mid’a. Kur burâ pet sama nga mi i gen amulâ á b’ak sariya mambina, Apsalom nga mi yum mi djobom ala: Ang tcholï ni kur azì ma ngol ma larina ge? Le mi hulongôm ded’a ala: An azong mangâ ni tcholï nad’u andjofâ hi Israel ma hina ni, Apsalom mi hulong dum ala: 3 Gola! Zla manga ti djivid’a, ti d’ingêr mi. Wani sama avo hamulâ ma humung zla mangina nga d’i.
4 Apsalom nga mi dala: Sa mi tinin an amula yam ambasa ni nge ni ta ge? Suma a nga ki zlad’a aduk tazi d’oze sariya mazi d’a b’akina, a mba mbat avoronu, an mba ni kazizi d’ingêr. 5 Le sana mi mba avok Apsalom á grif kä avoromu ni, mi mat abom mi vumu, mi bed’em kok. 6 Apsalom nga mi le hina ki Israel-lâ pet suma a nga i gen amulâ á b’ak sariya mazid’ina. Ni hina ba, Apsalom mi tok Israel-lâ ad’umu.
7 Avun dabid’a hi biza d’a fid’id’id’a, Apsalom mi de mamulâ ala: Ang aran lovota an i Hebron á ndak vun vun ma hle ma an hlum mi Ma didinina. 8 Kayam an azong mangâ, kid’a an sä kaka Gesur yam ambas sa Siri-d’id’a, ni hle vunan ala le Ma didina mi hulongônï ka hî Jerusalem-mu ni, an mba ni kud’urom sä Hebron.
9 Amulâ mi dum ala: Ang i lafiya!
Ata yi máma Apsalom mi tchol mi i Hebron. 10 Apsalom mi tchuk suma d’u yina ad’u andjafâ hi Israel-lîna, mi dazi ala: Le agi humugi adifa tchina ni, agi dagi ala: Apsalom sä tamula avo Hebron. 11 Suma Jerusalem suma kikis mbà suma Apsalom mi yazina, a i ki sed’emu, a i ni ki hur ma tuna bei wäd’u zla ndata ba. 12 Kid’a Apsalom nga mi he he d’a hawa d’a ngat buzunid’a, mi ge sunda hur azì ma ngol ma Gilo-na, mi yï Ahitofel ma de d’alâ mi David-na. Ndjak vun mazi ma gumun máma mbut ngola; suma ablaud’a a i ad’u Apsalom.
David mi ringâ
13 Sana mba mi de mi David ala: Israel-lâ a tok wa vunazi ad’u Apsalom!
14 David mi de mazungeî mam suma avo Jerusalem-ma pet ala: Agi tchologiya! Ei ringîya! Kayam lovot ta ding nga ei sud’ei tei abo Apsalom-mba nga d’i. Agi bad’agi atogo ïgiya! Le d’uo ni, mam mba mi mba atogo zak á feya, mba mi mba ki ndaka keya, mba mi dur suma kur azì ma ngolîna, mba mi tchazi woyo.
15 Azungeî mama a dum ala: Salamina, amul mamina, ami nga lami vama ang nga hurung kama.
16 Amulâ mi nde woi abu hur aziyam ki sum mama pet, mi ar arop suma gureina kä dogo á ngom vun azì ma amula.
17 Amulâ mi nde woyo; suma pet a i ad’umu, a tcholza woi kel azina. 18 Azungeî mama pet, suma Keret-na pet ki suma Pelet-na pet, a i gevemu. Suma kikis karagaya suma a tcholï Gat ki sed’ema a kal avoromu. 19 Amulâ mi de mi Itai ma Gat-na ala: Ni kayam me ba, ang i ki sed’emi ge? Ang hulong avo gen amulâ Apsalom, kayam angî akoina, a digingî ni diga yam ambazang mi. 20 Ang mbeï ni kama kama, an i ki sed’eng ini, abo hî, abo hî, ata yima an wum nga ala an i ni yi hî d’uo na zu? Ang hulong ki b’oziyongâ avo. Ar Ma didina mi wang hohowong mi lang djivid’a.
21 Itai mi hulong de mamulâ ala: Ma didina ni Ma bei matna. Salana, ang nga ki irang mi. Ata yima ang salana amul mana i kuana, le nda’î á matna d’oze á kak karid’a, an azong mangâ ni i kua mi.
22 David mi de mi Itai ala: Ang kal ïya! Itai ma Gat-na mi kal ki sum mama pet ki sum mazina pet mi. 23 Suma kur azì ma ngol mámina pet a tchi ki delezi akulo yam kala hamulâ ki sum mama peta. Amulâ ki sum mama pet a djak toliyon nda Kedron-nda, a hle navun lovot ta i hur fulîd’a d’ar.
24 Sadok mi nga zlapa ki suma hi Levi suma a nga zi zandu’â hAlonina. A tin zandu’â hAlonina kä; Abiyatar mi ar tchola ki sed’ezi gak suma a dap buzuka woi kur azì ma ngolâ pet. 25 Amulâ mi de mi Sadok ala: Ang hulong ki zandu’â avo hur azì ma ngolâ. Le Ma didina mi wan hohowonu ni, mba mi hulongôn ni ka hî, an mba ni we zandu’â ki yi mam ma tinda tua. 26 Wani le Ma didina mi dala: An hurun vang nga d’uo d’angû ni, an wana. Ar mi le vama mi lum tam djivid’ina.
27 Amulâ mi de mi ma ngat buzuna Sadok ala: Angî ma nga wahle suma a nga mbana d’uo zu? Agi ki Abiyatar agi hulongôgi avo ki halasa ki grogi suma mbàna, nala, Ahimas azi ki Jonatan. 28 Gola! An mba ni djup hur fulâ ata yima suma a djak mbina kuana gak vunagi fan tua. 29 Ni hina ba, Sadok azi ki Abiyatar a zi zandu’â hAlonina, a im Jerusalem, a ar kaka kua.
David mi sun Husai á d’u yima Apsalom mi nga kuana
30 David mi hle lovot ta yam ahina d’a Olif-fa, mi zlup barud’a kamu, nga mi tchiya, nga mi tit bei atuguruna asemu. Suma pet suma a nga ki sed’ema a zlup barud’a kaziya, a nga tchi mi.
31 A mba de mi David ala: Ahitofel mi nga aduk suma a ndjak vunazi tu ki Apsalom-ma.
David mi dala: Ma didina, an nga ni tchenengû, ar ang b’lak d’alâ hi Ahitofel-lâ woyo.
32 Ata yima David mi mbaza yam ahinad’a ata yima a kud’or Alona kuana, gol wani, Husai ma Ara’â mi ngavam ki baru d’a ngola haûd’a woi atam kandagad’a tchuka kam mi.
33 David mi dum ala: Le ang i ki sed’enu ni, ang mba tchan aneka. 34 Wani ang hulong avo kur azì ma ngolâ, ang de mi Apsalom ala: Salana, amul mana, avoka an nazongâ habungâ, wani ki tchetchemba, an arî azong mangâ. Hina wani, ang mba pleî d’alâ hi Ahitofel-lâ woi kanu. 35 Suma ngat buzuna Sadok azi ki Abiyatar a sä ki sed’eng sä hî d’uo zu? Ahlena pet suma ang mba humuzi kur azina hamulina, ang mba dazi mi suma ngat buzuna Sadok azi ki Abiyatar. 36 Gola! Grozina a nga ki sed’ezi mbà, Ahimas Sadok goroma ki Jonatan Abiyatar goroma. Natazi azi ba, ang mba dan zla d’a ang mba humuta.
37 Husai David banama mi hulong avo kur azì ma ngolâ; ata yi máma Apsalom mi kal avo Jerusalem mi.
Kɔs gə́ Absalɔm ɔs Dabid rəw lé
1 Goo néje’g neelé Absalɔm iŋga pusu-rɔ kára ləm gə kundaje ləm gə dəwje rɔ-mi gə́ to njé k’aḭ nea̰’gje ləm tɔ. 2 Absalɔm teḛ gə ndɔ rad aw aar mbɔr tarəwkɔg’d. Ta-ta lé loo gə́ dəw gə́ aw gə maree gə ta si aw gə́ rɔ mbai’g mba karee ɔr kəm ta ləa ndá Absalɔm ɓaree dəjee pana: See i ḭ ɓee-boo gə́ ra wa.
Loo gə́ yeḛ ilá keneŋ pana: Neḛ n’to gə́ ginkoji’g lə Israɛlje gə́ kára bèe 3 ndá Absalɔm ulá pana: Aa Oo, ta ləi maji ya ləm, to danasur ya ləm tɔ, nɛ dəw kára kara gə́ kəi lə mbai gə́ a gə koo ta ləi lé godo.
4 Absalɔm pa pana: See na̰ ɓa a kɔrm kundam gə́ njegaŋ-rəwta mee ɓee’g wa. Ɓó lé bèe ndá nana ɓa gə́ a kaw gə maree gə ta əsé gə́ aw gə ta gə́ kəm gaŋg rəbee lé yeḛ a ree ne rɔm’g ndá m’a kɔr kəm ta ləa gə goo rəbee ya.
5 Tɔɓəi loo gə́ dəw ree pər gə́ rəa’g mba kunda barmba nea̰’g ndá yeḛ duu wa jia unee tar wá ne kaaree’g sud tɔ.
6 Absalɔm ra togə́bè wɔji ne dɔ dee-deḛ lai gə́ to Israɛlje gə́ d’isi d’aw gə́ rɔ mbai’g gə mba dəjee ta né gə́ to gə dɔ najee lé. Bèe ɓa Absalɔm ndɔr ne meḛ koso-dəwje gə́ Israɛl lai gə́ dəa’g ya.
7 Loo gə́ rudu ləb gə́ njekɔm’g rɔ-sɔ as ndá Absalɔm dəji mbai pana: Ya̰ loo am m’aw Ebro̰ mba tɔl ta ndukun ləm gə́ ma m’un m’ar Njesigənea̰ lé bém ɓa. 8 Mbata ma kura ləi m’un ndum loo gə́ m’isi ne Gesur gə́ Aram lé m’pana: Ɓó lé Njesigənea̰ am m’tel m’ree Jerusalem ndá m’a ra né kar Njesigənea̰ ya.
9 Mbai lé tel ulá pana: Aw gə meekulɔm.
Bèe ɓa Absalɔm ḭ aw ne Ebro̰. 10 Absalɔm ula njétənlooje mbuna ginkoji Israɛlje’g lai mba kar dee d’ula dee pana: Loo gə́ seḭ a kooje ndu to̰to̰ gə́ ɓar ndá seḭ a pajena: Absalɔm o̰ ɓee mee ɓee gə́ Ebro̰’g. 11 Dəwje gə́ Jerusalem d’as tɔl-joo (200) gə́ Absalɔm ɓar dee lé d’aw səa na̰’d. Deḛ d’aw səa gə́ kaw ya bèe lal gər ginee.
12 Loo gə́ Absalɔm si inja nékinjanéməsje ndá yeḛ ula kula ɓee-boo gə́ Gilo ɓar Ahitopel, dəw gə́ Gilo gə́ to njekwɔjita-kəmkàr Dabid lé. Yen ŋga ko̰ njuma̰ lə dee lé siŋgá tel to yaa̰ ar bula lə koso-dəwje gə́ d’aw goo Absalɔm’g lé ḭ dɔ maree’d gə́ kédé-kédé.
Dabid ḭ Jerusalem aḭ
13 Dəw kára ree ɔr soree ar Dabid oo ndá ulá pana: Mee koso-dəwje gə́ Israɛl lé tel gə́ dɔ Absalɔm’g. 14 Yen ŋga Dabid ula kuraje ləa gə́ d’isi səa Jerusalem lé pana: Ḭje tar ar sí j’aḭje mbata j’a kiŋga loo kaji rɔ sí no̰ Absalɔm’g el. Ɔsje rɔ sí ɓad mba kaw. Ɓó lé bèe el ndá yeḛ lé a tila gə́ tila el nɛ a kuba sí naŋg bus kar némeeko̰ teḛ dɔ sí’g ləm, yeḛ a rɔ ɓee-boo gə kiambas gə́ adə làm-làm ləm tɔ. 15 Kuraje lə mbai lé d’ulá pana: Kuraje ləi d’a ra néje lai gə́ mbai lə sí wɔji ya.
16 Bèe ɓa mbai lé unda loo teḛ aw ndá dəwje gə́ mee kəi’g ləa d’aw gée’g nɛ yeḛ ya̰ gamla-denéje dɔg ɓa mba kar dee ŋgəm kəi ləa.
17 Mbai unda loo teḛ ndá koso-dəwje lai d’aw gée’g, tɔɓəi deḛ rəm d’aar naŋg mbɔr kəi gə́ rudu’g tɔ. 18 Kuraje ləa lai ləm, gə Keretje lai ləma, gə Peletje lai ləm tɔ njaa nea̰’g ndá Gatje tɔl-misa̰ (600) gə́ d’ḭ Gat ree gée’g lé njaa no̰ mbai’g tɔ. 19 Mbai ula Itai, dəw gə́ Gat pana: See gelee ban ɓa i a kaw sə sí na̰’d wa. Maji kari tel aw si gə mbai lé mbata i to dəw-dɔ-ɓee gə́ d’wai ɓee ləi gə́ kwa ɓa ree səi ya. 20 I lé tagə́nè ba ya ɓa ree ɓəi ndá ɓogənè m’a kɔri kari aw sə sí gə́ yo gə́ nee loo gə́ ma nja kara m’gər loo-kabm gəd bèe el ɓəi. Maji kari tel ndá ar ŋgakɔḭje d’aw səi na̰’d. Maji kar Njesigənea̰ ra səi meemaji gə meenda londoŋ ya.
21 Itai tel ila mbai’g lé pana: Njesigənea̰ to njesikəmba ləm, mbai ləm gə́ to mbai lé si kəmba ya ləm tɔ! Loo gə́ mbai ləm a si keneŋ lé lé to mba kwəi əsé mba si kəmba kara lé neelé ya ɓa kura ləi a si səi keneŋ tɔ.
22 Dabid ula Itai pana: Maji, dəs aw ya!
Bèe ɓa Itai, dəw gə́ Gat lé dəs gə koso-dəwje ləa lai ləm, gə ŋganje lai gə́ d’aw səa na̰’d ləm tɔ. 23 Njéɓeeje lai neelé d’isi gə mán-no̰ kəm dee’g ləm, deḛ tur kii pénéné-pénéné ləm tɔ loo gə́ koso-dəwje lai neelé d’isi dəs lé. Mbai gaŋg mán-nia̰ gə́ Sedro̰ ndá koso-dəwje lai dəs gə rəw gə́ aw gə́ dɔdilaloo’g. 24 Sadɔk kara aw sə dee na̰’d ar Ləbije lai gə́ d’odo sa̰duk-manrɔ lə Ala kara d’aw səa na̰’d tɔ. Deḛ d’unda sa̰duk-manrɔ lə Ala naŋg ndá Abiatar tuga loo aw aar tar saar loo gə́ koso-dəwje d’unda loo mee ɓee’g teḛ lai mba̰ ɓa tɔ. 25 Mbai ula Sadɔk pana: Maji kari tel gə sa̰duk-manrɔ lə Ala aw ne mee ɓee-boo’g. Ɓó lé ma m’taa kəm Njesigənea̰ ndá yeḛ a tel səm kam m’oo sa̰duk-manrɔ neelé gə kəi-siée ndɔ gə́ gogo ɓəi. 26 Nɛ ɓó lé yeḛ pana: Yeḛ ndá mée dɔm’g el ndá aa oo, m’aar nee, maji karee ra səm to gə́ mée ndigi ya.
27 Mbai ula Sadɔk gə́ to njekinjanéməs lé tɔɓəi pana: See i oo ya wa. Maji kari tel gə meelɔm mee ɓee’g ar ŋgoni Ahimaas gə Jonatan, ŋgolə Abiatar ŋgan síje gə́ joo lé d’aw sə sí na̰’d. 28 Aa oo, ma lé m’a ŋgina mee ndag-loo gə́ dɔdilaloo’g saar mba koo ta gə́ seḭ a kulamje ɓa.
29 Togə́bè ɓa Sadɔk gə Abiatar tel gə sa̰duk-manrɔ lə Ala d’aw ne Jerusalem gogo ndá deḛ nai ne keneŋ ya.
30 Dabid uba dɔ mbal gə́ ria lə mbal Koiyoje. Yeḛ aw no̰ gə mán-no̰ kəmee’g ləm, on dəa gə kubu ləma, njaa gə gɔlee kari ba ləm tɔ. Deḛ lai gə́ d’aw səa lé d’ɔn dɔ dee gə kubu ləm, d’aw no̰ gə mán-no̰ kəm dee’g ləm tɔ. 31 Deḛ d’ula Dabid pana: Ahitopel aw gə Absalɔm gə njéko̰ səa njuma̰je na̰’d. Yen ŋga Dabid no̰ pana: Ǝi Njesigənea̰, maji kari ar takwɔji-kəmkàr lə Ahitopel lé tel to ta gə́ kari ba ya. 32 Loo gə́ Dabid teḛ dɔ sém mbal’g loo gə́ d’aw d’unda barmba keneŋ no̰ Ala’g lé ndá aa oo, Usai, dəw gə́ Arki ree tila kəmee. Kubu ləa gə́ ŋgal lé til hao̰-hao̰ ləm, kor wa dəa lub-lub ləm tɔ. 33 Dabid ulá pana: Ɓó lé i ree səm na̰’d ndá i a tel to nékodo gə́ dɔm’g ya. 34 Nɛ né gə́ maji kəm ra lé, to mba kari tel aw ɓée ndá ula Absalɔm lé pana: Ǝi mbai m’a to kura ləi ya, kédé ndá ma m’to kura lə bɔbije, nɛ ɓasinè ma to kura ləi-i ya. Bèe ɓa i a kar takwɔji-kəmkàr lə Ahitopel lé tel to ne né gə́ kari ba ya. 35 Sadɔk gə Abiatar, njékinjanéməsje lé d’a nai səi. Ndá taje lai gə́ wɔji dɔ kəi lə mbai gə́ i a koo lé i a kula Sadɔk gə Abiatar tɔ. 36 Deḛ neelé ŋgan deeje gə́ ri dee lə Ahimaas, ŋgolə Sadɔk gə Jonatan, ŋgolə Abiatar nai rɔ dee’g ndá d’a ree gə taree rɔm’g nee kam m’gər taje lai gə́ i oo lé.
37 Bèe ɓa Usai baokura mar Dabid lé tel aw ne ɓee ya. Absalɔm kara andə mee ɓee gə́ Jerusalem tɔ.
