SALOMON MI TAMULA
(a) ATCHOGOI D’A AVOKA
Salomon mi ve Faron goromba
1 Amulâ Salomon mi ve Faron amul ma Ezipte-na goromba. Ni kayam ndata ba, mam zlap ki Faron, mi mba katcha ndata kur Azì ma ngolâ hi David-na á djup dabid’a hi minda hazì mam ma amula ki gong nga kud’ora hi Ma didinid’a ki gulumun ma ngui Jerusalem-ma mi. 2 Suma a nga hahle suma ngat buzuna nata yima teteng ma akulo ndingâ, kayam Salomon nga bei min gong nga kud’ora hi Ma didinid’a tua. 3 Salomon tamba mi le yam Ma didina, mi nga tit yam vun ma he ma abum David mi humzina. Wani mi hahle suma ngat buzuna mAlona ki dubang ma his djivid’ina nata yima teteng ma akulo ndingâ.
Salomon mi tchen Alona ala mi hum ned’a á tamula
(Gol 2 Sun hAm 1.2-13)4 Bur tu amulâ Salomon mi i Gabawon á hahle suma ngat buzuna, kayam yi máma mi kal yima dingâ pet. Salomon mi hahle suma ngat buzu suma ngala dubu yam yima ngal ahle suma ngat buzuna ata yi máma. 5 Kid’a Salomon mi sä Gabawon tua d’a, Ma didina mi dum adïd’a andjege ala: Ang tchenen vama ang minima, an ni hangziya!
6 Salomon mi hulong dum ala: Ang le yam azong mangâ abun David ngola, mam tamba mi kak sama d’engzeng ma nda’â avorong d’ingêr memet mi. Kayam ndata, ang nga le kam tua, ang vragan an goroma ini amula blangâm wana. 7 Ki tchetchemba, Ma didina Alo mana, ni ang ba, vragan amula balum abun David. Wani an ni gogor ma gorâ tua, an ndak nga á le sun ndata d’i. 8 Ki tchetchemba, ang tinin yam suma ang manazina. Sum ndazina a kal ablaud’a heî, sana mi ndak á ndumuzi pepet ti. 9 Wani Ma didina, ang han ned’a á te yam sum mangâ á wal djivid’a adigat ki tchod’a. Kayam sana mi ndak á te yam mang suma ablau ndazina ki ne mamba tata d’i.
10 Tchenda hi Salomon ndata ti le Ma didina tam djivid’a. 11 Alona mi de mi Salomon ala: Ang tchen nga d’ala ang te tatâ yam andagad’a d’oze ang mbut sama ndjondjoîna d’oze ang tchi mang suma djangûna d’a d’i, wani ang tchen ala an hang ad’enga á te yam sum mana ki ned’a ki d’ingêra. 12 Kayam ndata, d’igi ang de na, an nga ni hang ned’a ki wad’ud’a tala sama avorong ngoze ma blogong ma kak d’igi ang na na nga d’uo d’a. 13 An nga ni hang vama ang tchenen nga kam mbuo na, nala, ndjondjoîd’a ki subura tala amul ma ding ma mba mi kak d’igi ang na kur atchogoi mangina nga d’uo d’a. 14 Wani le ang nga le min manda, ang nga ge yang kä ad’u gat manda ki vun man ma hed’a d’igi abung David na ni, an mba ni ing burung fiyaka.
15 Ata yima Salomon mi zlit akulona, mi wala ni Ma didina ba, mi dum adïd’a. Mi hulong Jerusalem, mi tak tam avok Ma didina avok zandu’â hi Ma didina mi. Ni kua ba, mi hAlona ahle suma ngat buzu suma ngala. Bugola, mi he vama ngat buzu ma zlap darigïd’a kAlonina, mi le te ma luna mazungeî mama pet mi.
Salomon mi ka sariya d’a irata
16 Kur bur tu arop suma gaulangâ mbà a mba avok amulâ Salomon. 17 D’a avoka ti dum ala: Salana, ang hum zla manda, an nga ni dangû. An katcha d’a wanda ami ni kaka kur gong nga tud’a. An vut gorâ pî ni ndat nga. 18 Bugol bur ma hindina, ndat ti vut mi. An wala ami ni mbà kur gong ndata; sama ding nga d’i. 19 Wani kur andjeged’a, gorâ hatcha ndatina mi mid’a, kayam ndat ti bur kamu. 20 Wani ti tchol andjege dangâla kid’a an wei manga ni nga senid’a, ti hle gorona avoron kä, ti djogom yam azang matna, ti vrak gorot ma matna avoron kä mi. 21 An tchol akulo ki yina kukrumuka á he gorona apona, an fumî matna. Wani an golom ir pid’aka tetet, wani nga ni gorona d’i!
22 Ata yi máma atcha d’a wanda ti dala: Nga na d’i! Gor ma arina ni mana! Ma matna ni ma’â!
Wani d’a avoka ti hulong dala: Nga na d’i! Ni goro’â ba, mi mid’a! Ma arina ni mana! A nga tchi tazi tuguyod’a avok amulâ hina.
23 Ata yi máma amulâ mi dazi ala: Agi nge nge pî nga mi dala: Gor ma arina ni mana! Ma matna ni ma’â! D’a hid’a ala: Hawa! Ni ma’â ba, mid’a! Ni mana ba, mi nga karid’a! 24 Amulâ mi he vuna mi sum mama ala: Agi hlanï mbigeud’a! Azi hlumï mbigeud’a mi. 25 Amulâ mi hazi vuna ala: Agi ngad’agi gor ma arina aduk mbà, hatcha d’a hid’a arigeina, hatcha d’a hid’a didi’â mi.
26 Gor ma arina asum mbi le mandarâ kayambala á tchat ni gorotna d’a, ti er ad’ut akulo, ti dala: Salana, an nga ni dangû, ang he gor ma arina matcha ndata! Djivid’a ang tchum mbi!
Wani ndrat ta mbàd’a ti dala: Agi ngad’am mbei aduk mbà! Ndat ti kak hawa mi na, an kak hawa mi!
27 Ata yi máma amulâ mi dala: Agi tchum mbi! Agi hagizi matcha d’a ti dala: Tchum mbuo d’a, kayam ndat nasumu.
28 Israel-lâ pet a we sariya d’a Salomon mi kat ata yata, a lum mandaramu, a wala nAlona ba, mi hum ne ndata á ka sariya d’a d’ingêra.
Salomo̰ taa ŋgolə mbai gə́ Ejiptə gə́ dené ləa
1 Salomo̰ ɔm na̰’d gə Parao̰, mbai gə́ Ejiptə gə goo rəw taa gə́ yeḛ taa ŋgonee gə́ dené kára gə́ dené ləa lé. Yeḛ ree səa aree si mee ɓee-boo’g lə Dabid, saar karee tɔl kula gə́ wɔji dɔ kəi ləa-yeḛ ləm, gə kəi lə Njesigənea̰ ləma, gə ndògo-bɔrɔ gə́ gugu dɔ Jerusalem ləm lé bém tɔ.
2 Koso-dəwje d’inja nékinjanéməsje dɔ looje gə́ ndəw’g ya kára ba mbata saar mee ndəa’g neelé deḛ ra kəi gə mbata ri Njesigənea̰ el ɓəi. 3 Salomo̰ unda Njesigənea̰ dan kəmee’g ləm, gə un néraje lə bɔbeeje gə́ Dabid lad ləm tɔ. Nɛ né kára ba lé dɔ looje’d gə́ ndəw ya kára ba ɓa yeḛ inja nékinjanéməsje keneŋ ləm, yeḛ roo néje gə́ ə̰də sululu keneŋ ləm tɔ.
Salomo̰ dəji Njesigənea̰ kəmkàr mba ko̰ ne ɓee
4 Mbai aw Gabao̰ mba kinja nékinjaməs keneŋ mbata yee ɓa to loo gə́ ndəw gə́ boo ur dɔ mareeje’g. Salomo̰ inja nékinjanéməsje gə́ ka̰ roo as tɔl-dɔg (1.000) dɔ loo-nékinjaməs’g neelé. 5 Loo gə́ Gabao̰ lé Njesigənea̰ teḛ dɔ Salomo̰’g gə ni loondul’g ndá yeḛ ulá pana: Maji kari dəjim né gə́ i ndigi mba kam m’ari ya.
6 Salomo̰ tel ilá keneŋ pana: I ra gə bɔm Dabid gə́ to kura ləi lé boo-némeemajije mbata yeḛ njaa nɔḭ’g gə ŋgonkoji ləm, gə néra gə́ gə dɔ najee ləma, mée to kára ba sur dɔi’g ləm tɔ, gə goo boo-némeemajije neelé ɓa i aree ne ŋgon gə́ si dɔ kalimbai’g ləa ɓogənè ya. 7 Ɓasinè lé Njesigənea̰ Ala ləm, i ar kura ləi taa tor bɔbeeje gə́ Dabid loo ko̰ɓee’g ləa, nɛ ma m’to basa ɓəi, m’as gər goso kɔr no̰ dəwje el ɓəi tɔ. 8 Kura ləi si mbuna koso-dəwje’g ləi gə́ i mbər dee, to koso-dəwje gə́ taa loo pəl-pəl, gə́ dəw askəm tura dee əsé koo bula lə dee el mbata bula lə dee gə́ al dɔ loo sula lé tɔ. 9 Bèe ndá maji kari ula gosonégər mee kura’g ləi gə mba karee gaŋg ne rəwta lə koso-dəwje ləi ləm, gə mba gər kɔr ne kəm né gə́ maji gə né gə́ majel ləm tɔ. Mbata see na̰ ɓa a kaskəm gaŋg rəwta lə koso-dəwje ləi gə́ to dəwje gə́ bula digi-digi neelé gə dɔrea wa.
10 Né gə́ Salomo̰ dəji neelé taa kəm Mbaidɔmbaije rəgm ya. 11 Yen ŋga Ala ulá pana: To gə́ yee gə́ nee ɓa gə́ né gə́ i dəji mbata i dəji si kar kuri əw el ləm, i dəji nébaoje el ləma, i dəji mba kar njéba̰je ləi d’wəi el ləm tɔ nɛ i dəji gosonégər ɓa gə mba kɔr ne kəm ta gə́ gə dɔ najee ndá, 12 aa oo, m’a ra né gə goo ta gə́ teḛ tai’g lé ya. M’a kula ta kəmkàr gə gosonégər məəi’g yaa̰ gə mba kar dəw oo gari gə́ togə́bè kédé nɔḭ’g el ləm, dəw gə́ a kas səi gə́ a korè gooi kara a koo el ləm tɔ. 13 M’a kari né gə́ raŋg gə́ i dəji el, nébaoje ləm, gə riɓar ləm tɔ gə mba kar ndɔ si kəmba ləi lé mbai gə́ rara kara gə́ a kas səi lé a godo. 14 Bèe ɓa ɓó lé i njaa dan kila-rəwje’g ləm ləm, gə aa dɔ godndumje gə torndumje ləm tɔ, to gə́ bɔbije Dabid ra ndá m’a kɔm ndɔje ləi dɔ maree’g ya.
15 Salomo̰ ndel dɔ ɓi’g ndá yeḛ oo to gə́ Ala wɔji səa ta gə ni. Salomo̰ tel aw Jerusalem ndá yeḛ aw aar no̰ sa̰duk-manrɔ’g lə Njesigənea̰. Yeḛ inja nékinjanéməsje gə́ ka̰ roo ləm, gə nékinjanéməsje gə́ wɔji dɔ kɔm na̰’d ləm tɔ, tɔɓəi yeḛ ra muru-gad mbata lə kuraje ləa lai tɔ.
Rəwta-gaŋg lə Salomo̰
16 Gée gə́ gogo ndá kaiya-denéje joo ree no̰ mbai’g lé. 17 Dené gə́ kára pana: Mbai ləm, ar məəi oso lemsé dɔm’g, ma jeḛ gə dené neelé j’isije na̰’d mee kəi gə́ kára ba ya ndá ma m’oji ŋgon mbɔree’g mee kəi’g neelé. 18 Ndɔ munda gogo ndá dené neelé kara oji ŋgon tɔ. Jeḛ səa ya ɓa j’isije na̰’d mee kəi’g, dəw gə́ raŋg kára kara si sə sí mee kəi’g neelé el, jeḛ səa ya joo ba. 19 Ŋgolə dené neelé wəi loondul’g mbata yeḛ to dəa’g ndá, 20 yeḛ ḭta dan loo’g un ŋgonəm kaarm’g, loo gə́ ma kura ləi gə́ dené m’toɓi lé, aw ilá kaaree’g ndá yeḛ tel gə ŋgonee gə́ wəi lé ɓa ree ila kaarm-ma’g. 21 Loo gə́ m’teḛ gə ndɔ ɓa m’ḭta gə mba kar ŋgonəm lé mbà il ndá aa oo, yeḛ wəi. Nɛ teḛ gə ndɔ lé ma m’ée gərərə ndá aa oo, yeḛ to ŋgonəm gə́ ma m’ojee lé el.
22 Dené gə́ kára lé ɔs ta lə maree rəw pana: Wah! Yeḛ gə́ kəmba lé ɓa to ŋgonm-ma ndá to ŋgoni ya ɓa wəi.
Nɛ dené lé tel pana: Wah! To ŋgoni-i ya ɓa wəi ndá yeḛ gə́ kəmba lé to kama ya.
Yee ɓa gə́ taje gə́ deḛ kɔl ne na̰ no̰ mbai’g lé. 23 Mbai lé pa pana: Dené gə́ kára pana: Yeḛ gə́ kəmba to ka̰ neḛ ndá ŋgonee-yeḛ ɓa wəi. Ndá yeḛ gə́ kára pana: Wah! Ŋgonee-yeḛ ɓa wəi nɛ yeḛ gə́ kəmba lé ɓa to ka̰ neḛ-neḛ. 24 Mbai lé ila ta keneŋ pana: Amje kiambas. Ndá deḛ d’un kiambas lé ree ne no̰ mbai’g ya tɔ.
25 Mbai lé pana: Ḭjaje ŋgon gə́ kəmba lé dana gaŋgje arje dené gə́ kára dɔdumee ləm, arje yeḛ gə́ kára dɔdumee ləm tɔ.
26 Nɛ dené gə́ ŋgonee to kəmba lé mée tɔsee gə no̰ mbigi-mbigi mbata ŋgonee ndá yeḛ ula mbai lé pana: Ǝi mbai ləm, aree ŋgon gə́ kəmba lé gə́ kar ya ɓó tɔlee el. Nɛ yeḛ gə́ kára lé pana: Maji karee to kama el ləm, to kea̰-yeḛ el ləm tɔ ndá, gaŋgee dana gə́ gaŋg ya.
27 Yen ŋga mbai lé un ta pa pana: Arje dené gə́ pata kédé pana: Tɔl ŋgon gə́ kəmba el lé ɓa mbata yeḛ ɓa gə́ ko̰ ŋgonje lé ya.
28 Dəwje gə́ Israɛl lai, loo gə́ d’oo ta gə́ mbai gaŋg lé ndá deḛ ɓəl mbai lé mbata deḛ d’oo ne kəmkàr gə́ Ala aree gə mba gaŋg ne rəw-taje ya.
