Madiyan-na a djop vun Israel-lâ
1 Israel-lâ a hulong le sun nda ding nga Ma didina tam nga d’i lum djivi kat tuo d’a. Ma didina mi hazi woi abo suma Madiyan-na gak bizad’a kid’iziya. 2 Suma Madiyan-na a nga djop vun Israel-lâ ngola. Kayam ndata, Israel-lâ a i ngei tazi angra ahuniyôna, kur zul ahuniyôna akulo yam ahuniyô suma fuyogeina abo suma Madiyan-na. 3 Ata yima Israel-lâ a zum awuna kä na, suma Madiyan-na ki suma Amale’â zlapa ki suma a nga kaka abo ma yorogonina, a mba atazi durâ. 4 A mba ve kang mazina abo ma irazina, a b’lak awu ma yam ambasina woi kakaf gak a mba abo ma ir Gaza-na, a nga ar vama te avo Israel loze tumiyôna d’oze amuzleina d’oze koro d’uo mi. 5 Ata yima a nga mbana, a mba ni ki d’uwar mazina ki zlub’u mazid’a, a mba nablaud’a d’igi djera na, a ndak nga á ndum mbi. A mba ni ki djambal mazid’a á b’lak ahle suma yam ambasina. 6 Israel-lâ a mbut hohoud’a abo suma Madiyan-na, a nde tchina yam Ma didina ala mi ndjunuziya.
7 Ata yima Israel-lâ a tchi yam Ma didina abo suma Madiyan-nina, 8 Ma didina mi sunuzi ma djogom vunama. Sa máma mi dazi ala: Ma didina Alona hi Israel-lîna mi dala: An ni buzugugï woi avo Ezipte kur azì ma a lagi magomba kuana. 9 An pad’agi woi abo Ezipte-na ki suma a nga djobogi vunagina, an digizi woi avorogiya, an hagi ambas mazid’a. 10 An dagi ala: An ni Ma didina Alo magina. Agi lagi mandara alo ma teteng ma hi suma Amor suma agi nga kaka yam ambas mazid’ina d’i. Wani agi humun nga vunan ndi.
Alona mi tchol ki Zedeyon á sut Israel-lâ
11 Malaikana hi Ma didinina mba mi kak ad’u agu sena hi Jowas ma ad’u adesâ hi Abiyezer-râ avo Ofra. Goroma Zedeyon mi nga mi to awuna ata yima a miret guguzlud’a kuana á ngeyem abo suma Madiyan-na. 12 Malaikana hi Ma didinina mi nde tam mbei iramu, mi dum ala: Ma dur ma gangrangâ, Ma didina mi nga ki sed’engû!
13 Zedeyon mi hulong dum ala: Hawa yak! Le Ma didina mi nga ki sed’emiya ni, ni kayam me ba, ahle suma tchotcho ndazina a mba kami na ge? Ahle mam suma yoyou suma mi lazi suma abuyomi ngolo a dami kazi ala: Ni Ma didina ba, mi buzugumï woi kur Ezipte d’uo zi ge na, a nga ni lara ge? Ki tchetchemba, Ma didina mi arami woyo, mi hami wa woi abo suma Madiyan-na.
14 Ma didina mi mbut iram atam mi dum ala: Ang i kad’eng nga ang nga ki sed’eta, ang mba sut Israel-lâ woi abo suma Madiyan-na. Ni an ba ni sunung nguo zu?
15 Zedeyon mi hulong dum ala: Salad’a, an mba ni sut Israel-lâ woi ni ki me ge? Simiyên ni suma hou suma kala aduk andjafâ hi Manase-na, an ni ma gor ma danana aduk suma habuna mi.
16 Ma didina mi dum ala: An nga ki sed’engû; ang mba dur suma Madiyan-na ni d’igi ang durî sama tuna na.
17 Zedeyon mi hulong dum ala: Le ang wan hohowonu ni, ang tagan vama tak mala ni ang ba, nga dan zlad’a na.
18 Mi dum kua ala: An nga ni tchenengû, ang hut tei ata yima kä wana d’i, gak an hulongî gevengû, ar an mba ki he d’a hawa manda, ni tiningzi kä avorongû.
Ma didina mi hulong dum ala: An mba ni kak ka hî gak ang hulongîya.
19 Zedeyon mi i mi ngat ahu ma gorâ, mi nga afuta angota tu, mi lat avungô ma a lum bei angufina, mi tchuk hliuna kur kayad’a, mi vo süm guguzlud’a kur agela, mi i ki sed’ezi ad’u agu sena, mi humziya. 20 Malaikana hAlonina mi dum ala: Ang hle hliuna kavungô ma a lum bei angufina, ang tchuguzi kä yam ahina d’a wanda, ang vo süm guguzlud’a kaziya. Zedeyon mi le hina mi. 21 Malaikana hi Ma didinina mi hle totogo d’a abomba, mi do hliuna kavungô ma a lum bei angufina ki vunat ma telewetna. Akud’a ti tcholï ata ahinad’a, ti ngal hliuna kavungôna woyo. Ata yi máma malaikana hi Ma didinina mi vit iramu.
22 Zedeyon mi we d’ala ni malaikana hi Ma didinina d’a, mi dala: Salad’a Ma didina, ni zla d’a hohoud’a kanu! Kayam an we malaika mangâ ki iranu!
23 Ma didina mi dum ala: Ang kak ki halasa, ang le mandar ri; ang mba mit ti. 24 Zedeyon mi min yima ngal ahle suma ngat buzuna mi Ma didina ata yi máma. Mi yi yi máma ala Ma didina ni halasa. Yi máma mi nga gak ini avo Ofra d’a hi Abiyezer-ra.
Zedeyon mi pleî yina hi Bäl-lâ woyo
25 Kur andjege ndata, Ma didina mi de mi Zedeyon ala: Ang i vamuhlâ habungâ tu, ang i vamuhl ma mbàna kua ma bizam kid’iziyana. Ang i pleî yima ngal ahle suma ngat buzu ma abung minim malo ma a yum ala Bäl-lâ woyo, ang kus aguna halo d’a a yat ala Asera d’a ma nga ped’a kuana woyo. 26 Ang hulong min yima ngal ahle suma ngat buzu ma djivi ma kalâ yam yima nding máma mi an Ma didina Alo mangâ. Ang vamuhl ma mbàna, ang hum vama ngat buzu ma ngala, ang ngalam mbei kaguna hi Asera ma ang kuzum mbei máma.
27 Zedeyon mi yo suma aduk azungeî mama dogo, mi lahle suma Ma didina mi hum vuna kazina. Wani mi lazi nga ni falei d’i. Mi lazi nandjege, kayam mi nga mi ring mandara suma habuma ki suma kur azì ma ngolîna. 28 Ata yima suma hur azì ma ngolîna a tchol akulo ki yorogo tchololina, gol wani, yima ngal ahle suma ngat buzuna hi Bäl-lâ, mi nga pleîd’a kä woyo, aguna hi Asera ma a pum kuana nga kusa kä woi mi. Amuhl ma a hum vama ngat buzu ma ngalina, mi nga ged’a akulo yam yima ngal ahle suma ngat buzu ma a minim awilina mi.
29 Azi nde djop tazi ala: Ni nge ba, mi lahle ndazina ge? A hal ad’u zla ndata, a dazi ala: Ni Zedeyon Jowas goroma ba, mi lahle ndazina. 30 Ata yi máma suma kur azì ma ngolîna a de mi Jowas ala: Ang ndeï ki gorongâ woi abua, ami tchumu. Kayam mi pleî yima ngal ahle suma ngat buzuna hi Bäl-lâ woyo, mi kus aguna hi Asera ma nga ped’a kuana woi mi.
31 Jowas mi hulong de mi suma a nga tchola gevem suma a nga halam ki zlad’ina ala: Ni agi ba, ndjunugi yam Bäl á sud’um zu? Sama lara ma mi min á ndjunuma mba mi mit ini avok bei yina fod’a! Le Bäl nalona ni, ar mi ndjun yam tamu, kayam a pleyêmï yi mam ma ngal ahle suma ngat buzuna woyo!
32 Kur bur máma a yi Zedeyon ala Jerubäl, nala, Ar Bäl mi dur ki sed’emu, kayam mi pleyêm yi mam ma ngal ahle suma ngat buzuna woyo!
Zedeyon mi tchen Alona ala mi simid’am vama taka
33 Suma Madiyan-na pet ki suma Amale’â ki suma a nga kaka abo ma yorogonina a tok taziya, a djak alum ma Jurdê-na, a ve kang mazina kur hor ra Jisreyel-la.
34 Muzu’â hi Ma didinina mi kak yam Zedeyon. Mi bu adifa, mi yi suma hi Abiyezer-râ á i blogomu. 35 Mi ge sunda mi yi suma hi Manase-na á i blogomu. Mi ge sunda ata suma hi Aser-râ ki suma hi Zabulon-na ki suma hi Neftali-na. Sum ndazina a i ngavamu.
36 Zedeyon mi de mAlona ala: Le ang min á han ad’enga á sut Israel-lâ d’igi ang de na ni, 37 gola, an nga ni ge tumus timina kä kur ambid’a’â. Le tcha yorogo mbad’ïd’a ti ge ni tumusa go ba, andagad’a ti ar sod’a hawa ni, ata yi máma an mba ni wala ang han wa ad’enga á sut Israel-lâ d’igi ang de na. 38 Zedeyon mi le hina. Tcha ndjivinda mi tchol akulo ki yorogo tcholola, mi em mbad’ï d’a ata tumusid’a, ti oî kop ma mbina sop.
39 Zedeyon mi de mAlona kua ala: Ar hurung zal kan ndi. Zla d’a an nga ni dangzi wanda, an nga ni dang zla d’a ding kua hina bugol luo d’a. An min ala ang tagan vama simata kua ki tumus ndata. Ar tumusa ti ar sod’a, andagad’a ti ge mbad’ïd’a ni ndat hol. 40 Kur andjege ndata Alona mi le hina mi. Tumusa ti ar sod’a hawa, andagad’a ti ge mbad’ïd’a pet mi.
Madianje d’ula kəm Israɛlje ndòo
1 Israɛlje ra né gə́ taa kəm Njesigənea̰ el ndá Njesigənea̰ uba dee ya̰ dee ji Madianje’g as ləb siri. 2 Ji Madianje wɔi dɔ Israɛlje’g ndiŋ-ndiŋ. Gə mba kunda rɔ dee ji Madianje’g gaŋg ndá Israɛlje d’aḭ d’aw d’iya rɔ dee loo gə́ mbalje ta̰ keneŋ ləm, mee bolè mbalje’g ləma, gə mbuna kɔr mbalje gə́ ka̰ ŋgəm loo ləm tɔ. 3 Loo gə́ Israɛlje dubu né mba̰ ndá Madianje, gə Amalekje, gə njé gə́ Bər d’ḭ d’ɔm na̰’d d’aw rɔ sə dee. 4 Deḛ d’wa loo-si dee gaŋg ne no̰ dee béréré ndá deḛ tuji kandə néje gə́ mee ɓee’g neelé saar teḛ ne mbɔr Gaja’g dəb, mee ɓee gə́ Israɛl lé deḛ d’ya̰ nésɔje əsé badje əsé maŋgje əsé mulayḛ̀je-je el. 5 Mbata deḛ d’aw gə koso-nékulje lə dee gə kəi-kubuje lə dee ləm, deḛ d’aw dèm-dèm to gə́ beedéje gə́ dum tura bèe ləm tɔ, deḛ gə jambalje lə dee lé bula digi-digi ndá ree mee ɓee’g neelé mba tujee tɔ. 6 Israɛlje d’isi dan boo-nékəmndoo’g mbata lə Madianje ndá Israɛlje no̰ wəl gə́ rɔ Njesigənea̰’g.
7 Loo gə́ Israɛlje no̰ gə́ rɔ Njesigənea̰’g mbata lə Madianje lé 8 ndá Njesigənea̰ ula njetegginta kára rɔ Israɛlje’g. Yeḛ ula dee pana: Njesigənea̰, Ala lə Israɛlje lé pa togə́bè pana: Neḛ n’ar sí undaje loo mee ɓee gə́ Ejiptə teḛje ləm, neḛ n’ar sí undaje loo mee kəi kula ɓər’g teḛje ləm tɔ. 9 Neḛ n’ɔr sí ji njé gə́ Ejiptə’g ləm, gə ji dee-deḛ lai gə́ to njékula kəm sí ndooje ləm tɔ, n’ɔm sí tar ya, neḛ n’tuba dee no̰ sí’g ndá n’ar sí ɓee lə dee gə́ ka̰ sí. 10 Neḛ n’ula sí m’pana: Neḛ n’to Njesigənea̰, Ala lə sí, ndá seḭ a ɓəlje magəje lə Amɔrje gə́ seḭ síje mee ɓee’g lə dee lé el. Nɛ seḭ ooje ta lə neḛ el tɔ.
Ala ɓar Gedeo̰ mba karee aji Israɛlje
11 Kura lə Njesigənea̰ gə́ dara ree si gel kag-terebḭtə gə́ Opra gə́ to ka̰ Joas, gə́ to gel bɔ lə Abiejer. Gedeo̰ gə́ to ŋgonee lé aar unda kó loo-kundá’g mba kodo kaḭ ne Madianje. 12 Kura lə Njesigənea̰ gə́ dara teḛ dəa’g wai ndá ulá pana: Njesigənea̰ nai səi, i gə́ to bao-rɔ lé.
13 Gedeo̰ ulá pana: Ǝi mbai ləm, ɓó lé Njesigənea̰ nai sə sí ndá see gelee ban ɓa néje lai neelé teḛ dɔ sí’g bèe ɓəi wa. Esé see némɔrije lai gə́ bɔ síje-je d’ɔr soree d’ar sí lé see d’əd ra ɓəi wa. See d’ula sí pana: Njesigənea̰ ya ɓa ar sí j’unda loo mee ɓee gə́ Ejiptə n’teḛje lé see deḛ pa bèe el wa. Nɛ ɓasinè Njesigənea̰ uba sí ya̰ sí ləm, yeḛ ɔm sí ji Madianje’g ləm tɔ.
14 Njesigənea̰ tel kəmee eaa gərərə ndá ulá pana: Maji kari aw gə siŋgai gə́ i aar ne nee, aw ɔr ne Israɛlje ji Madianje’g. See to ma nja ɓa m’ulai nee el wa.
15 Ǝi mbai ləm see m’a kila Israɛlje tar to gə́ ban wa. Aa oo, njénojije ləm tɔ gə́ njéndooje gə́ kul kwɔji-kwɔji unda mar deeje gə́ mbuna ginkoji Manasə’g tɔɓəi ma kara m’to ŋgon gə́ na̰ mee kəi’g lə bɔmje ləm tɔ.
16 Njesigənea̰ ulá pana: Nɛ m’a nai səi ndá i a dum dɔ Madianje gə́ bula neelé to gə́ dəw gə́ kára ba bèe.
17 Gedeo̰ tel ilá keneŋ pana: Ɓó lé m’taa kəmi ndá maji kari ra né kára mba tɔjim ne to gə́ i ɓa ulam ta nee ya. 18 M’ra ndòo rɔi’g mba kari ɔd loo gə́ nee’g aw raŋg el saar kam m’tel m’ree rɔi’g m’un nékar ləm m’unda nɔḭ’g ɓa.
Ndá Njesigənea̰ ilá keneŋ pana: M’a kaw raŋg el saar kari tel ree ya.
19 Gedeo̰ aw kəi ləa wa ŋgon bya̰ kára ar dee ndiri ləm, ɔr nduji as nékwɔji kwɔi-lə-né rɔ-munda ar dee ra muru gə́ əm-tiné godo keneŋ ləm tɔ. Yeḛ ɔm da mee karè’g ləm, ɔm mán naḭ mee ŋgoro’g ləm tɔ, aw ne aree gel kag-terebḭtə’g lé. 20 Kura lə Njesigənea̰ ulá pana: Un da gə muru gə́ əm-tiné godo keneŋ lé unda dee dɔ biri mbal gə́ nee’g, tɔɓəi ɔm manee dɔ’g tɔ.
Ndá yeḛ ra togə́bè ya tɔ. 21 Yen ŋga kura lə Njesigənea̰ gə́ dara ɔrɔ rɔ da gə muru gə́ əm-tiné godo keneŋ gə dɔtel kag gə́ to jia’g. Léegəneeya pər ḭ dɔ biri mbal’g roo da gə muru gə́ lal əm-tiné lé rɔg-rɔg. Ndá kura lə Njesigənea̰ gə́ dara lé sané pá kəmee’g. 22 Gedeo̰ oo to gə́ to kura lə Njesigənea̰ gə́ dara ya ndá yeḛ pana: Meeko̰ oso dɔm’g, Mbaidɔmbaije gə́ Njesigənea̰, mbata ma m’oo kura lə Njesigənea̰ gə́ dara.
23 Bèe ɓa Njesigənea̰ ulá pana: Ar məəi to lɔm ɓó ɓəl el, i a kwəi el.
24 Gedeo̰ ra loo-nékinjaməs lée’g neelé ar Njesigənea̰ ndá yeḛ unda ria lə Njesigənea̰ gə́ Njemeelom, loo-nékinjaməs neelé to Opra, mee ɓee-boo’g lə gel-bɔje lə Abiejer saar teḛ mee ndəa gən lé tɔ.
Gedeo̰ tuji loo-nékinjaməs lə magə-Baal
25 Mee tilee gə́ nee ya, Njesigənea̰ ula Gedeo̰ pana: Maji kari wa bɔ maŋg lə bɔbije ləm, wa yee gə́ njekɔm’g joo gə́ ra ləb siri ləm tɔ ndá jura loo-nékinjaməs gə́ wɔji dɔ magə-Baal gə́ to ka̰ bɔbije lé naŋg ləm, kag-magə gə́ to gə kəmee doi gə́ to mbɔree’g dəb lé kara i a kunda təd ləm tɔ. 26 Gée gə́ gogo i a kunda loo-nékinjaməs kar Njesigənea̰, Ala ləi dɔ kɔr mbal’g neelé. I a kwa bɔ maŋg gə́ njekɔm’g joo lé ndá i a kḭjá gə́ nékinjaməs gə́ ka̰ roo gə kag-magə gə́ i kunda təd lé.
27 Gedeo̰ ar dəwje dɔg mbuna kuraje’g ləa d’aw səa d’aw ra né gə́ Njesigənea̰ ulá lé, nɛ to gə́ yeḛ ɓəl njémeekəije lə bɔbeeje ləm, gə dəw-mee-ɓeeje ləm tɔ ndá yeḛ ra dan kàrá el, nɛ loondul’g ɓa yeḛ ra keneŋ ya. 28 Loo gə́ dəwje gə́ mee ɓee-boo’g neelé d’ḭ tar gə ndɔ rad ndá aa oo, loo-nékinjaməs lə Baal lé jura naŋg ləm, kag-magə gə́ to gə kəmee gə́ d’unda dɔ’g lé təd ləma, tɔɓəi bɔ maŋg gə́ njekɔm’g joo lé d’ḭjá gə́ nékinjaməs gə́ ka̰ roo dɔ loo-nékinjaməs gə́ ra lé ləm tɔ.
29 Deḛ d’ula na̰ ta yo gə́ nee pana: See na̰ ɓa ra né neelé wa.
Ndá deḛ dəji na̰ saŋg ne gelee. Ŋga d’ula dee pana: To Gedeo̰, ŋgolə Joas ɓa ra né neelé. 30 Togə́bè ɓa dəwje gə́ mee ɓee-boo’g lé d’ula Joas pana: Ar ŋgoni teḛ gə́ raga nee mba kar sí n’tɔleeje mbata yeḛ ɔs loo-nékinjaməs lə Baal ila ləm, kag-magə gə́ to gə kəmee gə́ to dɔ’g lé kara yeḛ təd ləm tɔ.
31 Joas tel ila dee-deḛ lai gə́ d’aar nea̰’g lé pana: See seḭ ɓa toje njé’g lə Baal lé wa. See to ta lə sí-seḭ ɓa gə mba kar sí taaje dəa wa. Nana ɓa gə́ to ka̰ Baal ndá d’a tɔlee ɓad ɓa loo a kàr ɓəi. Ɓó lé Baal to magə gə́ tɔgərɔ ndá maji karee-yeḛ nja aḭ rɔ dɔ rəa’g mbata d’ɔs loo-nékinjaməs ləa d’ila.
32 Mee ndəa’g neelé deḛ d’unda ri Gedeo̰ lé lə Jerubaal pana: Maji kar Baal ya aḭ rɔ dɔ rəa’g oma̰ ne səa mbata yeḛ ɔs loo-nékinjaməs ləa ila.
Gedeo̰ dəji Ala nétɔji
33 Madianje lai ləm, gə́ Amalekje lai ləma, gə njé gə́ Bər lai ləm tɔ mbo̰ dɔ na̰ loo kára ba, deḛ gaŋg baa gə́ Jurdɛ̰ ndá d’wa loo-si dee mee wəl-loo gə́ Jisreel. 34 Nɛ Ndil Njesigənea̰ dəb dɔ Gedeo̰’g ndá yeḛ im to̰to̰ ɓar ne gel-bɔje lə Abiejer mba kar dee d’aw gée’g. 35 Yeḛ ula njékaḭkulaje rɔ Manasə’g lai mba ɓar dee kar dee d’aw gée’g. Yeḛ ula njékaḭkulaje rɔ Aserje’g ləm, gə rɔ Jabilo̰je’g ləma, gə rɔ Neptalije’g ləm tɔ ɓa deḛ d’aw d’iŋga dee tɔ.
36 Gedeo̰ ula Ala pana: Ɓó lé i ndigi kɔr Israɛlje kɔm dee tar gə jim-ma to gə́ i pa lé ndá 37 aa oo, m’a gə kila bḭ badə loo-kunda-kó’g, ɓó lé bḭ badə neelé ya tàl wa dɔ’g gə karee ba ar naŋg gə́ gugu dəa lai lé tudu kurum-kurum ndá m’a gər to gə́ i ndigi kɔr Israɛlje kɔm dee tar gə jim-ma to gə́ i pa lé ya.
38 Né neelé teḛ togə́bè ya tɔ. Loo gə́ loo àr ndá yeḛ ḭta gə ndɔ rad orè bḭ badə lé ar mán-tàl gə́ bḭ badə’g lé ndəi rusu ŋgo kára tub. 39 Gedeo̰ ula Ala pana: Maji kar oŋg ləi ḭ səi pu dɔm’g el ndá m’a pata gə́ raŋg kila dɔ yee gə́ m’a gə pa’g nee el ŋga. Ma m’ndigi ra nénaa gə bḭ badə lé gɔl kára ya tɔɓəi Maji kar bḭ badə lé gə́ karee ba ɓa tudu kurum-kurum nɛ naŋg gə́ gugu dəa ɓa tàl wa keneŋ lai.
40 Mee til’g neelé Ala ra togə́bè ya tɔ. Ndá ar bḭ badə ya karee ba to gə loo tudee nɛ naŋg lé ɓa tàl wa keneŋ mbəgə-mbəgə tɔ.
