*
1 Ma didina mi dala: Fata yina ndaka, an mba ni arî Alona handjafâ hi Israel-lîna pet, azi tazid’a a mba mbut ni sum mana mi.
Hulonga hi Israel suma a sut teina
2 Ma didina mi dala:
An we hohowa suma a sut tei
avun ayînina abagei hur fulâ.
Israel-lâ a nga i ata yi mazi ma tuk tad’a.
3 Ma didina mi tagan tam adjeu dei mi dan ala:
An le ka’î ki o d’a bei dabid’a.
Kayam ndata, an nga ni tagak we hohou manda.
4 Ndak gor wei d’a Israel-la,
an mba ni hulongôk blangâk ma adjeuna,
ndak mba min tak ki daliyâ mak ka djifâ min nda dinga kua
á nde ndjongâ aduk suma a nga lü ndjongâ ki furîd’ina.
5 Ndak mba d’i pe guguzlu maka yam ahuniyô suma Samari-na.
Suma ped’a a mba pad’u,
a mba dud’ut vud’ut mi.
6 Bur ma dingâ nga mba.
Kur bur máma suma ndjol suma akulo
yam ahuniyô suma Efraim-mina a mba yi akulo ala:
Agi tchologi akulo,
i djagei akulo Siyon gen Ma didina Alo meina.
*
7 Kayam Ma didina mi dala:
Agi hlagi sawal la furîd’a yam suma hi Jakob-ma,
agi hlagi sawala yam andjaf ma ngol ma kal teglesâ,
agi eregi ad’ugi akulo,
agi gilegiziya, agi dagi woi ala:
Ma didina, ang sut mang suma Israel-lâ ad’uzi d’a ara.
8 Gola! An nga ni hulongî ki sed’ezi abo ma norâ,
an mba ni togozi avun dabid’a handagad’id’a.
Suma duka ki suma dileîd’a,
arop suma wirâ ki suma huruzi nga tazi á vutina,
ki zla tazi pet a mba tok tok ka ngola ka hî.
9 Azi mba mba ki tchina.
An mba ni b’lengêzi huruziya,
an mba ni i ki sed’ezi avun toliyon nda mbina
ki lovot ta papana d’a azi mba puk kä kua d’uo d’a.
Kayam an ni Israel Abumu, Efraim ni goron ma ngolâ mi.
*
10 Agi andjaf suma, agi humugi zlad’a hi Ma didinid’a,
agi i dagi zla ndata woi
mi suma a nga kaka yam tila ata yima dedeinina,
agi dazi ala:
Ma didin ma mi ndjoî Israel-lâ woina,
nga mi togozïya, nga mi ngomozi
d’igi ma pola mi ngom tumiyô mama na.
11 Kayam Ma didina mi tchuk Israel-lâ akulo,
mi prud’uzi woi abo mazi suma djangû suma kalazi kad’engina.
12 Azi mba mba yam yima nding ma Siyon-na
ki sawal la furîd’a,
tazi mba d’i lazi djivid’a
yam ahle suma a mba fazi abo Ma didinina,
nala, gemena, süm guguzlu d’a awilid’a, mbulâ,
tumiyôna, b’ogeina kamuzleina mi.
Azi mba mbut ni d’igi asine ma a nga rabam mbinina na.
Va mba mi mbud’uzi mandar bugol luo d’a.
13 Ata yi máma
yuguneina a mba buzuk ndjongâ ki furîd’a,
gro azungeîna ki momorogeina a mba le na mi.
Ma didina mi dala:
Yor ta mazid’a, an mba ni mbud’ut aîd’a,
an mba ni b’lengêzi huruziya,
an mba ni vragazi hur ma hapma balum hur mazi ma wurana.
14 An mba ni hop man suma ngat buzuna
ki mbul ahle suma a tchazina,
an mba ni hop sum mana
kahle man suma djivi suma kalâ mi.
*
15 Ma didina mi dala:
A hum dela avo Rama.
Ni hor ma tchina, ni tchi ma hat hurâ mi.
Rachel nga d’i tchi yam grotna,
ti noî b’leng hur ma suma a b’lengêt tchina yam grotna,
kayam a bo da’.
16 Wani Ma didina mi de kua ala:
Ndak ba tchina, ndak set simina irak keyo.
Kayam an nga ni wuragak yam sun maka.
An Ma didina ni de na.
Gro’â a mba tcholï avo hi mazi suma djangûna, a mba mba.
17 Ma didina mi de kua ala:
Hur ma tinda mi nga yam andjavagu;
gro’â a mba mba yam ambas mazid’a.
18 An hum tchina hi suma Efraim-ma.
Gagazi, a nga tchi ala:
Ma didina, ang gad’ami ki gat ta ad’enga
d’igi a gat amuhl ma azong ma bei hatina na.
Wani ang vami atang
tala ami hulongômi geveng gagazi d’a,
kayam angî Ma didina Alo mamina.
19 Gagazi, ata yima ami hang huyogomina,
ami mbud’umi hurumiya.
Ang tagami tcho mamid’a.
Ki tchetchemba, ami nga tchami abomi kurumiya,
ami mbud’umi zulona,
ami tchugumi susub’ok yam tcho
d’a ami lat kazungeî tamid’a.
20 Ma didina mi dala:
Efraim goron ma an le kam heîna
ni goron ma tan lan djivid’a kama.
Ata yima lara ma an nga ni ngoboma,
an nga ni djib’er kam teteu,
an nga ni hat hurun kam ngola,
an nga ni ar bei wum hohowom mbi.
*
21 Ma didina mi dala:
Ndak gor wei d’a Israel-la,
ndak pe vama tak lovota,
ndak pagu ma tak lovota,
Ndak djib’er yam lovot maka,
yam lovot ta lara d’a ndak tit kua adjeud’a.
Ndak hulongîya,
ndak hulongî kur azì mak ma nglona.
22 Ndak gor wei d’a bei hum vuna ba d’a,
ni mindja ba, ndak mba d’i ar tcha mak ka tatad’a woi ge?
Kayam an Ma didina ni min nga vama awilina yam andagad’a,
natchad’a ba, mba d’i hal mandjufâ.
Ma didina mba mi djin vunam djin nda awilid’a
23 Ma didin ma ad’engêm kal petna, Alona hi Israel-lîna, mi dala: Fata an hulongôzï woi kur magombid’a, a mba de yam ambas sa Juda-d’a kazì mat ma nglona ala:
Yima kak ma d’ingêrâ,
ahina d’a a tinit irat vata,
ar Ma didina mi b’e vunam kagu!
24 Ata yi máma suma abagei kelâ ki suma kur azì ma nglo ma Juda-na a mba kak kur ambasa zlapa tu ki suma zuma ki suma a nga tit ki d’uwarîna mi. 25 Kayam an mba ni had’enga mi suma a seîna, an mba ni hop suma a nga lá matnina mi.
26 Ni kayam ndata ba, an Jeremi ni dala: Ata yima an zlit akulona, sen mana mi djivid’a iran heî!
27 Ma didina mi dala: Gola! Burâ nga mi mba an mba ni zar suma ki d’uwarâ kur azì ma Israel-lâ kur azì ma Juda-na d’igi sana mi zar awuna kur asinena na. 28 D’igi an tin iran kazi avok á pad’azi woi á tozi woi á b’lagazi woi á dabazi woi á lazi tchod’a na, an mba ni tin iran kazi á minizi akulo, á pazi ka hina dedege mi. An Ma didina ni de na. 29 Kur bur máma sa mba mi dala:
Abuyod’a a te guguzlu d’a bei ned’a,
grod’a siyazi mi zleyâ
d’uo d’a. 30 Wani nge nge pî mba mi mit ni yam tcho mamba tata. Sama lara ma mba mi te guguzlu d’a bei ned’ina, siyam mba mi zleyâ.
31 Ma didina mi dala: Gola! Burâ nga mi mba. Kur bur máma an mba ni djin vunan djin nda awilid’a ki Israel-lâ ki suma Juda-na mi. 32 Vun ma djin máma nga ni d’igi vun ma djin ma an djinim kabuyozi ngolo kur bur ma an vazi abozi ni buzuguzï woi kur ambas sa Ezipte-nid’ina na d’i. Vun ma djin máma, an ni salazina pî, azi bud’um mbeyo. An Ma didina ni de na.
33 Ma didina mi de kua ala: Wana ni vun ma djin ma an mba ni djinim ki Israel-lâ bugol bur mámina: An mba ni tin gat manda kuruziya, an mba ni b’irit krovo kur mugulazi mi. An mba ni ka’î Alo mazina, azi mba ka’î sum mana mi. 34 Sa mba mi dok hat ndram mboze mba mi de wiyema ala: Ang we Ma didina na nga d’i, kayam azi pet a mba wanu, tin ad’ud’a ata suma yâna dei gak mba yam suma gangrangâ. An Ma didina ni de na. Kayam an mba ni vat hurun ndei yam tchila mazid’a, an mba ni djib’er yam tcho mazid’a d’uo d’a.
*
35 Wana ni zlad’a hi Ma didin ma hafata á b’o yina faleina,
ni ma he gata mi tilâ ki tchitchiud’a á b’o yina andjegena,
ni ma nga mi zut alum ma ngolâ
nga mi lum abilim á tchina mi na.
Simiyêm ala Ma didin ma ad’engêm kal petna.
36 Ma didina mi dala:
Ladjï gat ta an hat mahlena ndata ti dap pei avoronu ni,
andjafâ hi Israel-lîna pî
mba mi kak andjafâ avoron gak didin nduo mi.
37 Ma didina mi de kua ala:
Ladjï sana mi ndak á nga fiyak ka akulod’a
d’oze mi fek ad’u ged’a handagad’id’a ni,
an pî ni mba mi tchuk andjafâ hi Israel-lîna woi
yam tcho d’a azi lata na mi.
*
38 Ma didina mi de kua ala: Gola! Burâ nga mi mba. Kur bur máma a mba hulong min azì ma ngolâ akulo yam an Ma didina. Mba tinï ad’ud’a ata gong nga fiyak ka akulod’a hi Hananel-la yam gulumun ma ngui azì ma ngolîna dei gak mba ata vun agrek ma gulumuna mi kong kuana. 39 Ziyo ma ngad’a a mba ndirim aduk d’ingêr gak mi ndeza yam yima nding ma Garep-ma, mi kong gak mi i Gowa. 40 Hor ra a tchuk matna kuad’a pet ki yima butna ki yima hawa ma i gak avun toliyon nda Kedron-nda gak mi ndeza ata yima gulumuna kong kua ma avun Agre’â hAkulumeina ma abo ma yorogonina pet, a mba tinim iram vam mi an Ma didina. Bugola, vama mba pad’am mbei d’oze mba mi hôm mbeina nga d’uo gak didin.
1 Njesigənea̰ pana: Mee ndəa’g neelé m’a to Ala lə gel-bɔje lə Israɛlje lai ndá deḛ kara d’a to koso-dəwje ləm tɔ.
2 Njesigənea̰ pa togə́bè pana:
Koso-dəwje gə́ teḛ ta kiambas’g lé
D’iŋga meemaji dɔdilaloo’g,
Israɛlje d’isi d’aw gə́ loo-kwa-rɔ dee’g.
3 Njesigənea̰ tɔjim rəa
Loo gə́ əw’g ya pana:
Ma ndigi sí gə meenoji gə́ to gə no̰,
Gelee gə́ nee ɓa ma m’ar meemaji ləm
To keneŋ mbata lə sí.
4 M’a tel gɔl sí gogo ndá
Seḭ a kaarje njaŋg,
Seḭ Israɛlje gə́ toje asəna gə ŋgoma̰də
Gə́ gər ŋgaw el!
Seḭ a teḛje gə mbarèje lə sí
Ndamje ne gə rɔlel gə njéboa-ndamje lə sí.
5 Seḭ a ma̰aje nduúje
Dɔ mbalje gə́ Samari ya tɔɓəi,
Njéma̰a kagje d’a ma̰a kagje ndá
D’a kinja kandə dee tɔ.
6 Mbata ndɔ gə́ a gə ree lé
Njéŋgəmlooje d’a ra né wəl
Dɔ mbal gə́ Eprayim pana:
Ḭje tar ar sí j’awje Sio̰
Rɔ Njesigənea̰ Ala’g lə sí!
7 Mbata Njesigənea̰ pa togə́bè pana:
Raje né wəl gə ndu rɔlel dɔ Jakob’g ləm,
Arje boo-rɔkal lə sí nduba rəa gə́ raga
Dɔ yeḛ gə́ to doŋgɔr
Le ginkoji dəwje gə raŋg ləm tɔ.
Ɔrje ndu sí gə́ tar ɔsje ne pa
Pideeje paje ne pana:
Njesigənea̰, maji kari taa
Dɔ koso-dəwje ləi,
Ges Israɛlje gə́ nai lé!
8 A ooje, ma m’ar dee
D’ḭ ɓee gə́ dɔgel tel ree ləm,
Deḛ gə́ d’isi gwɔi naŋg lé kara
M’a mbo̰ dee dɔ na̰’d ləm tɔ,
Njékəmtɔje, gə njémədje, gə denéje
Gə́ d’aw gə kèm
Gə njé gə́ d’isi gə ndóo to mbuna dee’g,
To dəwje gə́ bula digi-digi
Ɓa tel ree lée’g neelé.
9 Deḛ ree gə mán-no̰ kəm dee’g
Ndá ma m’ɔr no̰ dee
Dan no̰ ndòo’g lə dee,
Ma m’aw sə dee
Par gə́ kəm-rəw-manje gə́ ula yal-yal,
Gə rəw gə́ kára ba bərəŋ
Gə́ né tuga gɔl dee keneŋ el,
Mbata ma m’to gə́ bɔ-Israɛlje ləm,
Eprayimje to ŋgondərm ləm tɔ.
10 Seḭ ginkoji dəwje gə raŋg,
Ooje ta lə Njesigənea̰,
Ndá ilaje mberee dɔgoré-looje
Gə́ əw lé pajena:
Yeḛ gə́ sané Israɛlje kédé lé
A tel mbo̰ dee dɔ na̰’d
Ndá yeḛ a kaa dɔ dee to gə́ njekulbadje
Aa ne dɔ koso-badje ləa bèe.
11 Mbata Njesigənea̰ uga dɔ Jakobje
Ɔr dee ne ji njeba̰ gə́ siŋgá ur dɔ dee’g.
12 D’a ree ra ne wəl gə rɔlel
Dɔ dɔdərlooje gə́ Sio̰,
D’a kaiŋgwɔd gə́ dɔ némajije’g
Le Njesigənea̰ gə́ to wa ləm,
Gə mán-nduú gə́ sigi ləm, gə ubu ləm,
Gə badje ləma, gə maŋgje ləm tɔ,
Meḛ dee a to kasəna gə loo-kamnaḭ
Gə́ saga mán keneŋ bèe
Ndá d’a si dan némeeko̰’g el ŋga.
13 Yen ɓa ŋgama̰dje
D’a ra rɔlel loo-ndam’g ləm,
Basaje gə ɓugaje kara d’a ra rɔlel ya ləm tɔ.
M’a kar kəmndooyoo lə dee tel kalrɔ ləm,
M’a gɔl meḛ dee ləm tɔ,
M’a kar dee rɔlel karee taa tor
Mée tila ŋgaḭla-ŋgaḭla lə dee.
14 M’a kar né gə́ to ubu
As njékinjanéməsje nag-nag ləm,
Némajije ləm
A kas koso-dəwje ləm nag-nag ləm tɔ,
Njesigənea̰ ɓa pa bèe.
15 Njesigənea̰ pa togə́bè pana:
Ndu no̰ gə kii ɓar gèr-gèr
Mee ɓee gə́ Rama,
Deḛ no̰ gə mán-no̰ kəm dee’g
Sii ne mbigi-mbigi,
Rasel no̰ no̰ ŋganeeje.
Yeḛ ndigi kar dee gɔlee el,
Mbata ŋganeeje gə́ godo mbad-mbad lé .
16 Njesigənea̰ pa togə́bè pana:
Ǝwje rɔ sí no̰je,
Arje kəm sí tudu kurum,
Mbata seḭ a kiŋgaje nékoga-dɔ-ji sí
Dɔ kula ra síje’g.
Njesigənea̰ ɓa pa bèe
D’a kḭ ɓee lə njéba̰je lə dee tel ree ya.
17 Njesigənea̰ pana:
Nékunda-mee-yel dɔ’g
Gə́ wɔji dɔ ndɔje gə́ raŋg to gən,
Ŋgan síje d’a tel ree dɔ naŋg’d lə dee ya.
18 M’oo ndu no̰ lə Eprayimje gə́ pana:
I wɔji sí kəmkàr ndá jeḛ j’ooje ya
Asəna gə ŋgon maŋg
Gə́ ndée né bèe.
Maji kari ar sí n’tel n’reeje
Ndá j’a tel reeje ya.
Mbata i nja to Ala lə sí gə́ Njesigənea̰.
19 Loo gə́ j’undaje rɔ sí ɓad rɔi’g ndá
Jeḛ n’tel j’waje ndòo rɔ sí ləm,
Loo gə́ kəm sí inja dɔ néramajelje’g
Le sí ndá jeḛ n’kundaje kaar sí ndai-ndai ləm tɔ,
Rɔkul gə kəm sɔḭ wa kəm sí
Mbata rɔkul né gə́ jeḛ n’raje
Gə́ basa gə́ lə sí lé wa dɔ sí.
20 Njesigənea̰ ɓa pa bèe pana:
See Eprayimje to ŋganəmje
Gə́ m’a m’ndigi dee ləm,
To ŋganəmje gə́ m’unda dee dan kəm’g ləm tɔ ya wa.
Mbata loo gə́ ma m’pata yaa̰
M’wɔji ne dɔ dee lé
Meem olé dɔ dee’g unda njé gə́ kédé ya tɔ.
Yee ɓa məəm aw ne taḭ-taḭ mbata lə dee gə mbəa,
Tɔgərɔ m’a koo kəmtondoo lə dee ya.
21 Seḭ Israɛlje gə́ toje asəna gə ŋgoma̰də lé
Maji kar sí telje
Undaje nétɔji kuru loo lə sí ləm,
Urje kag-tɔji rəwje lə sí ləm tɔ,
Undaje kəmkàr dɔ rəw’d
Gə́ to kila-rəwkaw sí’g
Telje reeje mee ɓee-booje’d
Gə́ neelé gə́ to ka̰ sí!
22 I ŋgoma̰də gə́ njekilatar lé
See saar ndɔ gə́ ra ɓa i lé
A kunda ŋgaŋ kila tar ləi wa.
Mbata Njesigənea̰ unda gin né
Gə́ sigi dɔ naŋg nee:
Dené a kwa mɔr gə diŋgam ŋga.
Tel si maji lə Judaje
23 Njesigənea̰ gə́ njeboo-néje gə́ to Ala lə Israɛlje pa togə́bè pana:
Ta gə́ d’a gə pa mee ɓee gə́ Juda gə mee ɓee-booje’g ləa ɓəi, loo gə́ m’a kar njé’g lə dee gə́ d’aw ɓee-ɓər’g lé tel ree ɓée lé ɓa nee:
Maji kar Njesigənea̰ tɔr ndia dɔi’g
I gə́ loo-sii to loo-gaŋg-rəwta
Gə goo rəbee ləm,
I gə́ to dɔ mbal gə́ to gə kəmee ləm tɔ!
24 Lée neelé Judaje gə ɓee-booje lə deḛ lai ləm, gə njḛ́dɔje ləm, gə deḛ gə́ d’on koso-nékulje ləm tɔ d’a si keneŋ. 25 Mbata yeḛ gə́ ɔr kɔd-kɔd lé m’a karee siŋgá ləm, nana ɓa gə́ unda ndolè kara m’a karee né gə́ yeḛ aw ndée ləm tɔ. 26 Yen ɓa m’ndel dɔ ɓi’g ndá m’oo loo, ɓi ləm gə́ m’to lé maji yaa̰.
27 Njesigənea̰ pana: Aa ooje, ndɔje gə́ a gə ree lé m’a kunda kó dəwje ləm gə kó daje ləm tɔ mee kəi’g lə Israɛl gə Juda to gə́ dəw dubu ne kó loo-ndɔ’g ləa bèe. 28 To gə́ kédé m’orè ne kəm dɔ dee’g sḭ m’ɔr dee ne ləm, m’təd dee ne rém-rém ləm, m’unda dee ne naŋg rə̰dəŋ-rə̰dəŋ ləm, m’tuji dee ne pugudu-pugudu ləma, m’ɓugu dee ne ta némajelje’g ləm tɔ lé ndá ɓasinè m’a korè kəm dɔ dee’g sḭ togə́bè ya to gə mba kunda dee ne tar ləm, gə mba ma̰a dee ne ləm tɔ. Njesigənea̰ ɓa pa bèe. 29 Mee ndəaje’g neelé
Ndá dəw a pana:
Bɔ-ŋganje d’usɔ besere nduú
Ndá tɔl ŋgaŋ ŋgan deeje lé
A pa bèe el .
30 Nɛ nana kara a kwəi yoo néra majel ləa-ləa, dəw gə́ rara gə́ a sɔ bəsərə nduú ndá a tɔl ŋgaŋgee-yeḛ ya.
31 Aa ooje, Njesigənea̰ pana: Ndɔje gə́ d’a gə ree lé m’a man rɔm gə manrɔ gə́ sigi kar gel-bɔje lə Israɛl gə gel-bɔje lə Juda . 32 Manrɔ gə́ sigi neelé a to kasəna gə yee gə́ ma man ne rɔm m’ar bɔ deeje-je mee ndɔ gə́ m’wa ji dee m’ɔr dee ne wɔgədɔ mee ɓee gə́ Ejiptə’g m’teḛ sə dee lé el. Ma m’to gə́ ɓée deeje ya nɛ lé bèe kara d’uba manrɔ neelé d’ya̰. Njesigənea̰ ɓa pa bèe. 33 Njesigənea̰ pana: Aa ooje, man gə́ m’a man rɔm kar gel-bɔje lə Israɛl loo gə́ ndɔje nee a dəs mba̰ lé ɓa nee: M’a kula godndum meḛ dee’g ləm, m’a ndaŋg dee dɔɓəŋgərə dee’g ləm tɔ. M’a to Ala lə dee ləm, d’a to koso-dəwje ləm ləm tɔ . 34 Dəw kára kara a ndoo maree əsé ŋgokea̰ pana: Maji kar sí gərje Njesigənea̰ a pa bèe el! Mbata dəwje lai d’a gərm təsərə un kudee dɔ dəwje gə́ gɔ-gɔ’g saar teḛ ne dɔ dəwje gə́ boo-boo’g tɔ. Njesigənea̰ pa bèe. Mbata məəm a koso lemsé dɔ néra kori-kori’g lə dee ləm, m’a kar məəm olé dɔ kaiya ra dee’g el ŋga ləm tɔ .
35 Njesigənea̰ gə́ njéra kàr
Karee ndogó dan kàrá ləm,
Gə njekwɔji loo-kaar lə kéréméje
Gə́ ndogó loondul’g ləm,
Yeḛ gə́ ar baa-boo-kad
Ḭ turu tuma̰-tuma̰ ləma,
Yeḛ gə́ ria lə Njesigənea̰ gə́ njeboo-néje ləm tɔ lé
Pa togə́bè pana:
36 Ɓó lé godnduje neelé tel tuji ndá
Ginkoji Israɛl kara m’a tel koo dee
Gə́ ginkoji dəwje no̰m’g el ŋga saar gə no̰.
37 Njesigənea̰ pa togə́bè pana:
Ɓó lé dəw askəm kwɔji tad lə dara gə́ tar ləm,
Gə askəm tən gin naŋg gə́ bər ləm tɔ ndá
Ma kara m’a kɔm ginkoji Israɛlje lai kɔrɔ
Gə mbata néra deeje lai tɔ,
Njesigənea̰ ɓa pa bèe.
38 Njesigənea̰ pana: Aa ooje, ndɔje gə́ a gə ree lé d’a gɔl ɓee-boo gogo kar ri Njesigənea̰ ɓar’g lé ndá a kun kudee dɔ kəi’g lə Hananeel gə́ duu dɔ loo lé saar teḛ ne tarəwkɔg gə́ ria lə Dɔkumloo. 39 Kula kwɔjee lé d’a kwa njoroŋ saar teḛ ne dɔdərloo gə́ Gareb ndá d’a kɔr go̰ teḛ ne par gə́ Goat. 40 Wəl-loo kɔm nin dəwje gə́ bu to keneŋ lai ləm, gə loo-ndɔje lai saar teḛ ne kəm-rəw-mán gə́ Sedro̰ ləma, saar teḛ ne kil tarəwkɔg gə́ ria lə Rəw-kaw-kundaje gə́ to par gə́ bər ləm tɔ lé d’a kunda dee gə kəmee kar Njesigənea̰ ndá d’a koso nda̰ el ləm, d’a tuji nda̰ el ləm tɔ saar gə no̰.
